Hastalık Salgını Haberi

31 Ağustos 2018

22 Ağustos 2018'de, Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı Uluslararası Sağlık Tüzüğü (UST 2005) Ulusal Odak Noktası, laboratuvarca doğrulanmış bir Orta Doğu Solunum Yolu Sendromu Koronavirüsü (MERS-CoV) enfeksiyonu vakasını DSÖ'ye bildirmiştir. Hasta Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığını ziyaret eden Suudi Arabistan Krallığı'nda oturan biridir.

Hasta 80-89 yaşları arasında bir erkek olup altta yatan kronik sağlık sorunları vardır. Hastanın yakın zamanda Suudi Arabistan Krallığı'na seyahati veya hastalarla temas geçmişi olmayıp semptomların görülmeye başlamasından önce deve maruziyeti söz konusudur.

16 Ağustos'ta, semptomatik iken, hasta Suudi Arabistan Krallığı'ndan Birleşik Krallık'taki Manchester'a uçakla ve daha sonra Leeds'e araba ile gitmiştir. Hasta Liverpool'daki bir Bulaşıcı Hastalıklar Hastanesine nakledilmeden önce Leeds'te karantinaya alınıp tedavi görmüştür. Hastanın durumu iyiye gitmekte olup karantinada tutulmaktadır.

İngiltere Halk Sağlığı (PHE) Birmingham laboratuvarında MERS-CoV için gerçekleştirilen testlerin sonuçları  pozitif çıkmış olup sonuçlar ulusal referans laboratuvarı tarafından doğrulanmıştır.

Bu, 2012 ve 2013 yıllarında teşhis edilen önceki 4 vakayla birlikte Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığında teşhis edilen beşinci MERS-CoV vakasıdır.

Halk sağlığı yanıtı

Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı yetkilileri 22 Ağustos 2018’de acilen Suudi Arabistan yetkililerini uyarmıştır.

Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı Halk Sağlığı yetkilileri hastanın toplumda, ailesinde ve sağlık tesislerindeki temaslıların tespit etmiş olup bu temaslıları takip etmektedir.

Aynı uçakta vakayla birlikte 3 sıra koltuk dahilinde bulunan yolcularla temasa geçilmiş ve bilgilendirilmiştir.  Suudi Arabistan Krallığı'ndaki Halk Sağlığı yetkilileri, hastanın ailesindeki temaslılarını hastalığa karşı taramış olup tüm nazofaringeal örneklerde MERS-CoV için PCR ile yapılan testler negatif çıkmıştır. Tarım Bakanlığı Hayvan Sağlığı Bölümü, Suudi Arabistan Krallığı'nda develerle temas edenleri araştırmaktadır.

DSÖ risk değerlendirmesi

Virüs, enfekte bir hastayla korunmasız bir şekilde ilgilenip yakın temasta bulunmadıkça insandan insana kolayca geçmez. MERS-CoV ile enfekte olmak, yüksek oranda morbidite ve mortalite ile sonuçlanan ciddi hastalığa neden olabilir. MERS-CoV ile toplum kökenli insan enfeksiyonları enfekte olmuş tek hörgüçlü develerle doğrudan veya dolaylı temasla meydana gelmektedir. MERS-CoV ayrıca, enfekte olmuş bir hastayla korumasız temas yoluyla insanlar arasında da bulaşabilir. Şimdiye kadar gözlemlenen sürdürülebilir olmayan insandan insana bulaşma esas olarak sağlık bakım ortamlarında gerçekleşmiştir.Sağlık hizmetlerinde insandan insana bulaşma, yeterli enfeksiyon önleme ve kontrol önlemleri ile durdurulabilir.

Yeni vakaların bildirilmesi genel risk değerlendirmesini değiştirmez. DSÖ, Ortadoğu'dan yeni MERS-CoV enfeksiyon vakalarının bildirilmesini ve hayvanlara veya hayvansal ürünlere (örneğin; tek hörgüçlü develerle teması takiben) veya insan kaynağına (örneğin bir sağlık tesisinde) maruz kaldıktan sonra enfeksiyon bulaşabilecek kişiler tarafından diğer ülkelere de vakaların yayılmayı sürdürmesini beklemektedir. Bugüne kadar, insanda görülen hiçbir MERS-CoV enfeksiyonu Hac ile ilişkilendirilmemiştir.

DSÖ, temaslıları takip etmek için etkilenen Üye Devletler ile birlikte çalışmaktadır. Bu importe vakayla ilgili devam eden halk sağlığı yanıtının bir parçası olarak tespit edilen yeni enfeksiyon vakaları düşük olan genel halk sağlığı riskini değiştirmeyecektir.

DSÖ, epidemiyolojik durumu izlemeye ve mevcut en yeni bilgilere dayanarak risk değerlendirmelerini yapmaya devam etmektedir.

DSÖ’nün önerisi

DSÖ, mevcut durum ve eldeki bilgilere dayanarak  tüm Üye Ülkeleri akut respiratuar enfeksiyonlara yönelik sürveyanslarını sürdürmeleri ve sıra dışı paternleri dikkatlice incelemeleri konusunda teşvik etmektedir. DSÖ, MERS-CoV'nin dolaşımda olduğu ülkelerde son seyahat tarihi, tek hörgüçlü develerle temas ve sağlık kuruluşlarına ziyaretler de dahil olmak üzere hastalığa maruz kalma bilgilerinin toplanmasını önermektedir.

Hayvanlara dokunmadan önce ve sonra düzenli el yıkama, hasta hayvanlarla temastan kaçınma gibi genel hijyen kurallarına uyulmalıdır. Gıda hijyeni uygulamalarına uyulmalıdır. İnsanlar çiğ deve sütü veya deve idrarını içmekten veya düzgün pişirilmemiş et yemekten kaçınmalıdır. Sağlık tesislerinde de olası MERS-CoV yayılımını önlemek açısından enfeksiyon önleme ve kontrol tedbirleri çok kritik öneme sahiptir. MERS-CoV enfeksiyonu olan hastaları erken teşhis etmek, MERS'in erken belirtilerinin diğer solunum yolu enfeksiyonları gibi spesifik olmaması nedeniyle, her zaman mümkün değildir.  Bu nedenle sağlık çalışanları, tanılarına bakılmaksızın tüm hastalar için tutarlı olarak standart önlemleri uygulamalıdır. Akut solunum yolu enfeksiyonu belirtileri olan hastaların tedavisi yapılırken standart önlemlere ek olarak damlacık önlemleri alınmalı; olası ya da doğrulanmış MERS-CoV enfeksiyonu vakaları tedavi edilirken ilave olarak temas önlemleri ve göz koruyucu önlemler alınmalı; aeresol üreten işlemler uygulanırken hava kaynaklı mikroplara karşı önlemler uygulanmalıdır.

MERS-CoV enfeksiyonu  ve MERS-CoV korunma  önlemleri hakkında toplum ve  hane halkı bilinçlendirilerek hastalığın iletimi azaltılabilir ve toplumda hastalığa yakalanan grupların oluşması önlenebilir.

MERS-CoV hakkında daha fazla bilgi sahibi olunana kadar, diyabet, böbrek yetmezliği, kronik akciğer hastalığı olan ve bağışıklığı baskı altında olan kişiler MERS-CoV enfeksiyonu kaynaklı ciddi hastalık riskinin yüksek olduğu kişiler olarak değerlendirilmektedir. Bu insanlar hayvanlar, özellikle develer ile yakın temastan kaçınmalıdır.

DSÖ, bu durumla ilgili olarak giriş noktalarında özel tarama yapılmasını tavsiye etmediği gibi, şuan için herhangi bir seyahat ya da ticaret kısıtlaması uygulanmasını da önermemektedir.

2018 Temmuz itibariyle, Suudi Arabistan Krallığı'ndan bildirilen 1.865 vaka da dahil olmak üzere, 2012'den beri bildirilen MERS-CoV vakalarının toplam sayısı 2.241'dir. Tüm vakalar arasında en az 795 MERS-CoV ilişkili ölüm meydana gelmiştir.

Küresel sayı, bugüne kadar UST (2005) kapsamında DSÖ'ye rapor edilen toplam laboratuvarca doğrulanmış vaka sayısını yansıtmaktadır. Rapor edilen ölümlerin toplam sayısı, etkilenen üye devletleri takip ederek DSÖ'nün bugüne kadar haberdar olduğu ölümleri içermektedir. Her iki rakamda gerçek enfeksiyon ve ölüm vakaları sayılarından daha düşük olabilir.