Hastalık Salgını Haberi

7 Eylül 2018  

Vaka Tanımı

5 Temmuz 2018'de, Kongo Cumhuriyeti'nde yer alan Bissongo'da yaşayan 20 yaşında bir erkek, Pointe-Noire Şehrinin Loandjili İlçesi'nde bir önceki gün başlayan ateşle Bissongo sağlık merkezine başvurmuştur. 9 Temmuz'da sarılık ve inatçı ateş nedeniyle, aynı sağlık kuruluşuna tekrar müracaat etmiştir. Hastada sarıhumma veya hemorajik semptom öyküsü yoktur. Hasta daha önce semptom başlangıcından iki hafta önce Ngoyo ve Tchiamba Nzassi bölgelerine seyahat etmiştir; Tchiamba Nzassi, Angola sınırı boyunca bulunan Pointe-Noire'de kırsal bir bölgedir.

Sağlık kuruluşuna kabulü gerçekleştirilmiş ve antimalaryal ve antibiyotik tedavisi almıştır. Sarıhummadan da ayırıcı tanıda şüphelenildiği için 10 Temmuz'da bir kan örneği alınmış ve test için Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ndeki Kinshasa'daki Ulusal Biyomedikal Araştırmalar Enstitüsü'ne (INRB) gönderilmiştir; 26 Temmuz'da, örnek seroloji ile sarıhumma için yapılan testin sonucu pozitif çıkmıştır. 30 Temmuz'da INRB, onay için Dakar'da bulunan Pasteur enstitüsü'ne bir örnek göndermiş; 21 Ağustos'ta, örnek, yüksek titreli sero nötralizasyonu ile sarıhumma için yapılan testler pozitif çıkmıştır.

Sarıhummanın doğrulanmasını takiben, etkilenen bölgede bir araştırma yapılmıştır. Pointe-Noire'deki 16 sağlık merkezi kaydında yapılan retrospektif bir araştırmada, 2018 yılında sarıhummanın klinik vaka tanımına uyan 69 yeni şüpheli vakaya rastlanılmış olup şüpheli vakaların 56'sı ulusal sürveyans sisteminde daha önce kayıt altına alınmıştır.

Rapor edilen şüpheli vakalardan ikisi Angola'da bulunmaktadır. Numuneler bu vakaların 43'ünden toplanmış ve INRB'ye gönderilmiştir; tüm örneklerde  sarıhumma için yapılan testlerin sonucu negatif çıkmıştır. Etkilenen bölgedeki entomolojik araştırmalar, insandan insana bulaşma ve hızlı çoğalma potansiyelini işaret eden, kentsel sarıhumma iletiminden sorumlu olan sivrisinek vektörleri (Aedes aegypti) yoğunluğunun yüksek olduğunu ortaya çıkarmıştır. Şüpheli vakaların evlerinin etrafında larva bölgeleri bulunmuştur ve bu durum yağmur mevsimi gelişiyle daha da kötüleşebilir.

Halk Sağlığı Yanıtı

Sağlık ve Nüfus Bakanlığı (MoHP) 22 Ağustos 2018'de Pointe-Noire'de sarıhumma salgını görüldüğünü ilan etmiş ve ulusal salgın yönetimi komitesi hemen devreye girmiştir. 23 Ağustos 2018 tarihinde Uluslararası Sağlık Tüzüğüne (UST 2005) uygun olarak DSÖ'ye bildirilmiştir.

DSÖ, ülkeyi bir acil müdahale planı hazırlaması ve Uluslararası Koordinasyon Grubu'nun (ICG) yaklaşık bir milyonluk nüfusu olan Pointe-Noire bölgesini hedef alan bir reaktif kitle aşı kampanyası için talepte bulunması konularında desteklemektedir.

DSÖ, ülke Gavi desteği için uygun olmadığından kaynak seferberliği faaliyetlerini de desteklemektedir. DSÖ, onaylanmış vakanın-hastanın yaşadığı ve çalıştığı alanların 200 metrelik çevresi içinde yetişkin sivrisinekleri ve larvaları için hedeflenen vektör kontrol faaliyetlerinin uygulanmasında Sağlık Bakanlığı'nı desteklemektedir.

DSÖ ayrıca, giriş noktalarında sürveyansı güçlendirme, vaka yönetimi ve halkın farkındalığını artırma ayrıca gün boyunca sivrisinek ağlarının kullanımını tavsiye etme konularında teknik destek sağlamaktadır.

DSÖ Risk Değerlendirmesi

Ulusal düzeyde genel halk sağlığı riski, yoğun nüfusa sahip Pointe-Noire kentinde (1,2 milyon nüfus) sarıhumma vakalarının doğrulanması ve etkilenen toplumda immünizasyon kapsamının standartın altında olması ve Kongo'da, özellikle de  başkent Brazzaville'e potansiyel iletim riski nedeniyle yüksektir.

Etkilenen bölgedeki entomolojik araştırmalar, sarıhummanın kentsel iletilmesinden sorumlu olan ve hızlı çoğalma potansiyeline işaret eden yüksek Aedes aegypti yoğunluğunu ortaya çıkarmıştır. Yaklaşan yağmur mevsimi bu riski potansiyel olarak artırabilir.

Bu nedenle,  kentsel bir salgın riskinin acilen azaltılması gerekmektedir, ancak mevcut bilgiye göre aktif kentsel bulaşma belirtisi yoktur.

Bölgesel düzeyde risk  salgının kapsamını ve dinamiklerini tanımlayan bilgi eksikliği ve özellikle Angola'daki Gabon ve Cabinda ile arasında   sınır ötesi hareketler yüzünden olduğu gibi nedenlerle ılımlı kabul edilir. Pointe-Noire, uluslararası bir havalimanı ve diğer büyük şehirlerle bağlantıları olan bir liman kenti ve petrol endüstrisi merkezidir. Angola ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti son zamanlarda sırasıyla toplu koruyucu ve reaktif sarıhumma aşılama kampanyaları yürütmüştür. Bununla birlikte, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ndeki halkın bağışıklık seviyeleri, Pointe-Noire'ye komşu olan bölgeler gibi 2016 reaktif kampanyaları tarafından hedef alınmayan bölgelerde düşüktür. Bu aşamada, Pointe-Noire'deki salgınla ilgili bundan başka ülkede hiçbir sarıhumma vakası bildirilmemiştir.

Küresel düzeyde risk düşük olarak değerlendirilmektedir. Riskler yakından izlenmeli ve düzenli olarak yeniden değerlendirilmelidir.

DSÖ Önerileri

Aşılama sarıhummanın önlenmesi ve kontrolü için birincil yoldur. Kent merkezlerinde, hedefe yönelik vektör kontrol önlemleri de iletimi kesintiye uğratmak için faydalıdır. DSÖ ve ortaklar, mevcut müdahaleyi kontrol etmek için bu müdahaleleri uygulamak için yerel makamlara destek vermeye devam edeceklerdir.

DSÖ, sarıhumma virüsü bulaşma kanıtı olduğu için, Kongo Cumhuriyeti'ne giden 9 aylıktan büyük tüm uluslararası gezginler için sarıhummaya karşı aşı yapılmasını önermektedir. Kongo Cumhuriyeti için ayrıca, 9 ay veya daha büyük yaştaki tüm gezginler için sarıhumma aşılama sertifikası gereklidir. Sarıhumma aşısı güvenli, son derece etkili ve ömür boyu koruma sağlar. UST'ye (2005) göre, sarıhummaya karşı uluslararası aşı sertifikasının geçerliliği, aşılanan kişinin yaşamı boyunca uzatılmıştır. Sarıhumma aşısının tekrarı uluslararası seyahat edenler için bir giriş koşulu olarak gerekli değildir.

DSÖ, Üye Devletleri, riskler ve aşılama dahil olmak üzere önleyici tedbirler hakkında iyi bilgilendirilmiş yolcuları korumak için gerekli tüm eylemleri almaları için teşvik etmektedir. Yolcular ayrıca sarıhumma semptomları ve belirtileri konusunda farkında olmalı ve bunlar mevcut olduğunda hızlı bir şekilde tıbbi yardım almaları için bilgilendirilmelidir.  Virüs bulaşarak geri dönen gezginler, yetkili vektörün bulunduğu bölgelerde sarıhumma bulaşmanın yerel döngülerinin kurulması için risk oluşturabilirler.

DSÖ, şu anda mevcut olan bilgilere dayanarak, bu salgınla ilgili olarak Kongo Cumhuriyeti'ne seyahat veya ticaretle ilgili herhangi bir kısıtlamanın uygulanmasını tavsiye etmemektedir.