Hastalık Salgını Haberi

18 Aralık 2018  

Hollanda yetkilileri tarafından Dünya Sağlık Örgütü-DSÖ’ye laboratuvarca doğrulanmış bir sarı humma vakası 22 Kasım 2018'de bildirilmiştir. Vaka, 3 ile 17 Kasım 2018 tarihleri arasında Gambiya'yı ziyaret eden 26 yaşındaki bir erkek olup, 12-14 Kasım tarihleri arasında Senegal'e üç günlük bir ziyarette bulunmuştur. Yolculuktan önce sarı humma aşı öyküsü bulunmayan vakada 18 Kasım 2018'de ateş, mide bulantısı ve kusma gibi semptomlar görülmüştür. 19 Kasım 2018'de akut karaciğer yetmezliği semptomlarıyla hastaneye yatırılan vaka 10 Aralık tarihi itibariyle halen hastanede yatmaktadır. 

Hollanda Uluslararası Sağlık Tüzüğü Ulusal Odak Noktası (UST UON), Gambiya ve Senegal'deki muhataplarına vaka hakkında ve vakanın ziyaret ettiği yerler hakkında bilgi vermiştir. Şu anda Senegal, Gambiya veya Hollanda'dan teyit edilen sarı humma vakaları hakkında başka bir haber bulunmamaktadır.

DSÖ risk değerlendirmesi

Sarı humma, hızlı bir şekilde yayılma potansiyeline sahip ve aşılanmamış bir popülasyonda ciddi bir halk sağlığı etkisine neden olan akut bir viral hastalıktır. Aşılama, enfeksiyonu önlemek için en etkili yoldur.

Gambiya ya da Senegal'den Hollanda'ya bir sarı humma vakasının importe olması hastalığın uluslararası yayıldığını göstermektedir. Ancak, aşılanmamış yolcularda endemik ülkelerden sporadik ithal sarı humma vakaları beklenmedik bir durum değildir. Endemik ülkelerden aşılanmamış yolcularda sporadik importe sarı humma vakalarının görülmesi olağandır. Hollanda'da ya da DSÖ Avrupa Bölgesi'nde daha ileriye yönelik sarı humma virüsü ile ilgili daha fazla yerel bulaşma riski, şu anda Hollanda'da sarı humma için bir vektör bulunmadığından göz ardı edilebilir olarak kabul edilmektedir. Hem Senegal hem de Gambiya, insanlarda yerel olarak hastalık iletiminin büyük ölçüde çoğalmasını önlemek için, sarı hummaya karşı yüksek düzeyde nüfus bağışıklığı sağlamıştır. Bununla birlikte, endemik popülasyondaki yüksek düzeyde bağışıklığın sağlanmış olması, yüksek riskli bölgelerde aşılanmamış bireylere koruma sunmayacaktır çünkü sarı humma, enfekte insan olmayan pirimat rezervuarından, sivrisinek ısırıkları yoluyla (vektörlerle iletim) aşılanmamış kişilere yayılabilir. Bu nedenle, endemik bölgelere seyahat, aşılanmamış bireyler için önemli bir risk olmayı sürdürmektedir.

DSÖ Tavsiyesi

Sarı humma iletim riski altındaki bölgeleri ziyaret etmeyi veya bu bölgelerde  oturmayı planlayan yolculara tavsiyeler aşağıdaki gibidir:

• 9 ay veya daha büyük olan tüm seyahat edenler için seyahatten en az 10 gün önce sarı hummaya karşı aşılama. Sarı humma aşısı güvenli, son derece etkili ve ömür boyu koruma sağlar. UST-2005’e göre, sarı hummaya karşı uluslararası aşı sertifikası aşılanan kişinin ömrü boyunca geçerlidir.
• Sivrisinek ısırıklarını önlemek için önlemlere dikkat edilmelidir.
• Sarı humma semptomları ve belirtileriyle ilgili farkındalık.
• Yolculuk sırasında ve sarı humma iletim riski taşıyan bir bölgeden, özellikle de yerel bir iletim döngüsü kurulmasının mümkün olduğu bir ülkeden (yani, ilgili vektörün mevcut olduğu yer) dönülmesi durumunda sağlık hizmetine başvurulması gerektiğinin insanlarda davranış biçimi haline gelmesinin teşvik edilmesi.

Bu vaka raporu, özellikle sarı humma iletimi için uygun ortamlarda Gambiya ve Senegal gibi alanlarda sarı humma aşısı ihtiyacının farkındalığını muhafaza etmenin önemini göstermektedir.

DSÖ, seyahat edenleri riskler ve aşılama da dahil olmak üzere önleyici tedbirlerden haberdar etmeleri  için  Üye Devletleri gerekli tüm önlemleri almaya teşvik etmektedir. Seyahat edenler ayrıca sarı humma semptomları ve belirtileri konusunda bilgilendirilmeli ve hastalığın başladığını fark ettikten sonra acilen sağlık hizmetine başvurmaları gerektiği konusunda yönlendirilmelidir. Seyahatten dönen viremik gezginler, ilgili bir vektörün bulunduğu bölgelerde sarı humma iletiminin yerel döngülerinin kurulması için risk oluşturabilir.

DSÖ, bu olayla ilgili bilgilere dayanarak bu vaka ile ilişkili ülkelere seyahat veya ticaretle ilgili herhangi bir kısıtlama uygulanmasını tavsiye etmemektedir.

Ayrıntılı bilgi için aşağıdaki bağlantılara bakınız:

• WHO Yellow Fever fact sheet
• WHO list of countries with vaccination requirements and recommendations for international travellers
• A Global Strategy to Eliminate Yellow Fever Epidemics (EYE), document for SAGE – 26 September 2016
• A Global strategy to Eliminate Yellow Fever Epidemics (EYE) 2017-2026, WHO 2018