Hastalık Salgını Haberi

4 Şubat 2019 

3 Ocak 2019 tarihinde, Jamaika Uluslararası Sağlık Tüzüğü (UST)  Ulusal Odak Noktası, DSÖ'ye Jamaika'daki Dang Humması vakalarında artış olduğunu bildirmiştir.

1 Ocak'tan 21 Ocak 2019'a kadar, 6 ölüm dahil 339 şüpheli ve doğrulanmış vaka bildirilmiştir (Şekil 1). 2018 yılında, 13 ölüm dahil toplam 1.366 şüpheli ve doğrulanmış Dang vakası bildirilmiştir. 2018'de bildirilen Dang Humması vaka sayısı 2017'de rapor edilenlerden 4,5 kat daha fazlaydı (6 ölüm dahil toplam 215 vaka). 2019 yılına kadar bildirilen vaka sayıları salgın eşiğini aşmıştır (Şekil 2). 

Tarihsel verilere göre, Jamaika, 2016 yılında, 2 ölüm de dahil olmak üzere 2.297 dang enfeksiyonu vakası bildirildiğinde büyük bir salgın olduğunu rapor etmiştir. Aynı zamanda Dang virüsü 3 (DENV3) ve DENV4 sirkülasyonları doğrulanmıştır.

2018 yılının sonunda, en fazla sayıda vaka Kingston ve Saint Andrew mahallelerinde bildirilmiştir. 2019 yılında, vakaların en büyük oranı Saint Catherine mahallesi tarafından rapor edilmiştir.

Laboratuar testleri, DENV3'ü halihazırda dolaşımda olan Dang serotipi olarak tanımlamıştır.

2019 Ocak ayında, Guadeloupe, Martinik ve Saint Martin gibi Karayipler bölgesindeki bazı ülkeler ve bölgeler, dang vakalarında bir artış olduğunu bildirdi. Saint Martin ve Guadeloupe'de, DENV1 serotipi şu anda dolaşımdadır.

Şekil 1:  1 Ocak 2018 - 21 Ocak 2019 tarihleri arasında görülen haftalık Dang vakası ve ölümler.

Kaynak: Jamaika Sağlık Bakanlığı (SB) ve PAHO / DSÖ tarafından veriler sağlanmıştır.
* toplam şüpheli / olası / doğrulanmış vakalar = 1325

Şekil 2. 2018 ve 2019 aylarına göre aylık ortalamalara ve Jamaika için salgın eşik değerlerine göre ortalama, şüpheli, olası ve doğrulanmış vakalar.

Kaynak: Jamaika Sağlık Bakanlığı ve PAHO / DSÖ tarafından veriler sağlanmıştır.

Halk Sağlığı Yanıtı

• Sağlık Bakanlığı (SB), 3 Ocak 2019 tarihinde Dang salgını görüldüğünü ilan etmiştir.
• Jamaika'daki sağlık otoriteleri, aşağıdaki faaliyetler için önlemler uygulamaktadır; güçlendirilmiş entegre vektör kontrolü, vakaların daha iyi denetlenmesi, sosyal mobilizasyon, klinik yönetim, gelişmiş laboratuvar teşhis kapasitesi ve acil durum risk iletişimi.
• SB, müdahale faaliyetlerini güçlendirmek ve koordine etmek için Pan Amerikan Sağlık Örgütü (PAHO / WHO) ve diğer uluslararası kuruluşlarla işbirliği yapmaktadır.
• Temmuz 2018’den bu yana, SB vektör kontrol faaliyetlerini yoğunlaştırmıştır.
• SB, 27 Aralık 2018'de Acil Operasyon Merkezini açmış olup faaliyetlerin koordinasyonu ve raporlanmasını kolaylaştırmak için 3 Ocak 2019'da tam olarak etkinleştirmiştir. Yanıt faaliyetleri, ada genelinde Aedes aegypti sivrisineğinin entomolojik göstergelerini azaltma ve klinik yönetim kapasitesini arttırma çabalarını desteklemenin yanı sıra, yeterli insan kaynakları ile yanıt kapasitesinin güçlendirilmesine yöneliktir.

DSÖ Risk Değerlendirmesi

Jamaika 1990’dan  2018’e kadar Dang vakaları rapor etmekle birlikte Aralık 2018'den bu yana salgın eşiğini aşan bir artış gözlenmiştir. 2010 yılında (2.887 vaka), 2012'de (4.670 vaka) ve 2016'da (2.297 vaka) benzer büyük artışlar bildirilmiştir. Karayip adalarındaki Dang vakalarının artması daha ciddi sekonder Dang Virüsü enfeksiyonlarına neden olabilir ve kapsamlı risk iletişimi gerektirir.

DSÖ Tavsiyesi

21 Kasım 2018’de, PAHO / WHO, Üye Devletleri Amerika Kıtası’ndaki ülkelerdeki ve bölgelerdeki dang humması vakalarındaki artış konusunda uyarmış ve hem Dang Humması  hem de bu hastalıktan  kaynaklanan ölümleri önleme faaliyetlerine öncelik verilmesi de dahil olmak üzere, sağlık sektörünün içinde ve dışındaki koordineli eylemlerin yapılmasını önermiştir.

PAHO / DSÖ ayrıca, aşağıdaki bağlantıda bulunan 21 Kasım 2018 PAHO / DSÖ Dang ile İlgili Epidemiyolojik Güncelleme'de yayımlandığı şekilde salgın hazırlığı ve yanıt, vaka yönetimi, laboratuvar ve entegre vektör yönetimi ile ilgili kilit önerilere uymayı tavsiye etmektedir.

• PAHO Epidemiological Alert: Dengue (21 November 2018)

Dang için spesifik bir tedavi yoktur; Bu nedenle korunma, Dang enfeksiyonu riskini azaltmak için en önemli adımdır. DSÖ, dang vakalarının uygun ve zamanında vaka yönetimini önermektedir. Sürveyans, etkilenen tüm alanlarda ve ulusal düzeyde güçlendirilmeye devam etmelidir. Popülasyonda Dang’ın bulaşma riskini azaltmak için temel halk sağlığı iletişimi mesajları sağlanmaya devam edilmelidir.

Ek olarak, potansiyel üreme alanlarını kaldırmak, vektör popülasyonlarını azaltmak ve bireysel riskleri en aza indirmek için entegre vektör yönetimi (IVM) aktiviteleri geliştirilmelidir. Bu, hem larvalı hem de yetişkin vektör kontrol stratejilerini (yani çevresel yönetim ve kaynak azaltma ve kimyasal kontrol önlemleri) ve ayrıca bireyleri ve haneleri koruma stratejilerini içermelidir. Kapalı alanlarda ısırmanın gerçekleştiği yerlerde, ev içi böcek ilacı aerosol ürünleri, sivrisinek bobinleri veya diğer böcek ilacı spreyleri ısırma aktivitesini azaltabilir. Pencere, kapı perdeleri ve klima gibi ev eşyaları da ısırmayı azaltabilir. Aedes sivrisinekleri (birincil vektör) gündüz ısıran sivrisinekler olduğundan, gündüz saatlerinde cildin ısırıklara maruz kalmasını en aza indiren kıyafetlerin kullanımı gibi kişisel koruyucu önlemler tavsiye edilir.

Kovucular maruz kalan cilde veya giysilere uygulanabilir. Kovucu kullanımı kesinlikle kullanma talimatlarına uygun olmalıdır. Böcek ilacı ile işlemden geçirilen sivrisinek ağları, gün içinde uyuyanlar için(örneğin bebekler, yatalaklar ve gece vardiyasında çalışanlar), yanısıra gece boyunca sivrisinek ısırıklarını önlemek için iyi bir koruma sağlar.

DSÖ, bu olayla ilgili olarak mevcut olan bilgilere dayanarak herhangi bir genel seyahat veya ticaret kısıtlamasına gidilmesini önermemektedir.