FRANSA’YA BAĞLI MAYOTTE ADASINDA RİFT VADİSİ HUMMASI
Fransa Ulusal UST Odak Noktası, 4 Ocak 2019'da, Avrupa Birliği'nin Erken Uyarı ve Yanıt Sistemi aracılığıyla Mayotte Adası'nda tanımlanan insanda görülen 5 yerel Rift Vadisi Humması (RVH) vakası hakkında DSÖ'yü bilgilendirmiştir. 22 Kasım ile 31 Aralık 2018 tarihleri arasında vakalarda semptomların ortaya çıktığı görülmüştür.
Hastalık Salgını Haberi
13 Mayıs 2019
Fransa Ulusal UST Odak Noktası, 4 Ocak 2019'da, Avrupa Birliği'nin Erken Uyarı ve Yanıt Sistemi aracılığıyla Mayotte Adası'nda tanımlanan insanda görülen 5 yerel Rift Vadisi Humması (RVH) vakası hakkında DSÖ'yü bilgilendirmiştir. 22 Kasım ile 31 Aralık 2018 tarihleri arasında vakalarda semptomların ortaya çıktığı görülmüştür.
Kasım 2018'den 3 Mayıs 2019'a kadar, Mayotte'de 129 doğrulanmış insanda görülen Rift Vadisi Humması (RVH) vakası ve 109 hayvansal odak noktası (23 küçük baş ve 86 büyükbaş hayvan) bildirilmiştir. Mart 2019’un son üç haftasında vakalardaki istikrarlı bir düşüşün ardından, Nisan 2019’da bir miktar artış gözlenmiştir. 3 Mayıs 2019 itibariyle, yeni bir insan vakası bildirilmiş olup yeni hayvansal odak noktası bildirilmemiştir. Hem insanda görülen RVH vakaları hem de hayvansal odak noktaları ağırlıklı olarak ana ada Grande-Terre'nin merkezinde ve kuzey batısında yer almaktadır. Bununla birlikte, Mart 2019'un sonundan bu yana, Grande-Terre'nin doğusunda ve Mayotte'deki Petite Terre'de birkaç yeni hayvansal odak noktası tespit edilmiştir.
Halk Sağlığı Yanıtı
Ocak 2019’da insan vakalarının tespitinden bu yana aşağıdaki adımlar atılmıştır.
- Yerel sağlık otoriteleri tarafından hem insan hem de hayvan sağlığıyla ilgili olarak artırılmış sürveyans uygulanmıştır.
- İnsan ve hayvan sağlığı uzmanları arasında yerel ve ulusal düzeyde hastalık bilgi alışverişi için toplantılar yapılmıştır.
- Yerel sağlık otoriteleri, sivrisinek ısırıklarına karşı kişisel koruyucu önlemlerin önemini hatırlatmak ve enfeksiyonun önlenmesi için çiğ et ve süt tüketiminden kaçınmak için hayvan yetiştiricileri ve toplumla düzenli iletişim sağlamaktadır.
- Sağlık çalışanları arasında vakaları hızla teşhis etmek için farkındalığı artırmak.
- Çiğ sütün ticarileştirilmesi 27 Şubat 2019’dan beri yasaktır.
- Mayotte'den sığır ve çiğ et ve süt ihracatı da 20 Mart 2019'dan beri yasaktır.
DSÖ risk değerlendirmesi
Virüsün yakındaki ülkelerden yasadışı hayvan hareketleri yoluyla düzenli olarak importe edilmesi, hastalığa karşı hassas hayvanların varlığı ve yerel olarak virüsün bulaşmasını sağlayacak sivrisinek vektörleri için elverişli bir ortamın olmasından dolayı RVH virüsü Mayotte adasında aktif olarak dolaşmaktadır. RVH virüsü hayvanlar arasında ağırlıklı olarak Aedes ve Culex cinsine ait (ama aynı zamanda Anopheles, Mansonia ve diğer sivrisinek türleri) sivrisinekler tarafından bulaşır. Mayotte, RVH virüsü rezervuarı görevi gören Aedes ve Culex de dahil olmak üzere 15 cinse ait belgelenmiş 45 tür ile sivrisinekler açısından önemli bir tür zenginliğine sahiptir. Hayvanlarda sivrisinek kaynaklı enfeksiyon riski, Mayotte'de yağmur mevsimi (Aralık-Nisan) sona erdiği için önümüzdeki aylarda düşmelidir. Bununla birlikte, siklon sonrası Kenneth ile bağlantılı uzun süreli yağmur RVH vakalarında bir artışa yol açabilir.
İnsanların ana enfeksiyon yolu, kan, vücut sıvıları, enfekte hayvanların ve düşükle sonuçlanmış hayvan fetuslarının dokuları ve organları ile doğrudan veya dolaylı temastan geçerken, enfekte olmuş hayvanlarla uğraşırken insanlar için son derece bulaşıcıdır. Veteriner hekimler, hayvancılıkla uğruşan çiftçileri ve kasaplar gibi yüksek riskli gruplar, enfeksiyonları önlemek için güvenli hayvancılık ve kesim uygulamalarına uymalıdır. Bugüne kadar, hiçbir insandan insana RVH virüsü bulaşı bildirilmemiştir.
RVH salgın hastalığı, enfekte hayvanlarda yüksek ölüm oranı ve düşük oranları, hayvansal ürünlerinin (süt, et) güvenliğinde halkın güvenine ilişkin kamu güveninin kaybedilmesi veya salgını kontrol altına almak için uygulanabilecek hayvansal ürünlerin taşınmasına ilişkin yasaklar nedeniyle topluluklarda tarımsal zarara ve ekonomik kayıplara neden olabilir. Yerel makamlar uygun kontrol önlemleri uygulamış ve RVF salgınını önlemek, tespit etmek ve bunlara müdahale etmek için çok sektörlü 'Bir Sağlık One Health' yaklaşımını güçlendirmiştir. Bununla birlikte, yasadışı sığır ithalatında beklenen artış nedeniyle, Mayıs 2019, Ramazan dönemi'nde vakaların ve salgın odaklarının artmasıyla ilgili endişeler bulunmaktadır. Bugüne kadar, hastalığın Mayotte'nin dışına yayılacağını gösteren hiçbir bilgi yoktur.
DSÖ tavsiyesi
RVH, öncelikle evcil hayvanları (sığır, koyun, deve ve keçi dahil) ve daha az oranda insanı etkileyen viral bir zoonozdur. RVH virüsü, potansiyel olarak enfekte olmuş hayvanlarla uğraşırken insanlar için oldukça bulaşıcıdır. RVH bulaşının risk faktörleri hakkında farkındalığın arttırılması, vektör kontrolü ve sivrisinek ısırıklarına karşı korunma gibi koruyucu tedbirler, insan enfeksiyonu ve ölümlerini azaltmanın anahtarıdır. Risk azaltma konusundaki halk sağlığı mesajları aşağıdakilere odaklanmalıdır:
- Güvenli olmayan hayvancılık ve kesim uygulamaları nedeniyle hayvandan insana geçiş riskini azaltmak. Hasta hayvanlar veya dokularla temas edermen veya hayvanları keserken el hijyeni, eldiven ve diğer uygun koruyucu ekipmanların kullanılması.
- Yemeden önce iyice pişirerek taze kan, çiğ süt veya hayvan dokusunun güvensiz tüketiminden kaynaklanan hayvandan insana geçiş riskini azaltmak.
- Emprenye sivrisinek ağları (cibinlik), varsa kişisel böcek kovucu, açık renkli giysiler (uzun kollu gömlekler ve pantolonlar) ve vektör türleri ısırmalarına en çok maruz kalınan zamanlarda dış mekan faaliyetlerinden kaçınmak suretiyle sivrisinek ısırıklarına karşı kişisel ve toplumsal korumanın önemi.
- Hayvanlarda RVH salgınları insan vakalarından önce geldiğinden, hayvan sağlığı ve sürveyans otoriteleri için erken uyarı sağlamak için aktif bir hayvan sağlığı sürveyans sistemi oluşturulması şarttır. Endemik bölgelerde rutin hayvan immünizasyonu RVH epizootiklerini önleyebilir. Virüsün iğne yoluyla sürü arasında geçişi yoğunlaştırabileceğinden, salgın sırasında aşı kampanyaları önerilmez.
DSÖ, bu olayla ilgili mevcut bilgilere dayanarak Mayotte ile seyahat etme ve ticaret yapma konusunda herhangi bir kısıtlama önermemektedir.
Rift Vadisi Humması hakkında daha fazla bilgi için, lütfen aşağıdaki bağlantılara bakınız:
- Rift Valley Fever, WHO Fact sheet
- Recognizing Rift Valley Fever, FAO Animal Health Manual No.17
- Rift Valley Fever in Mayotte: update on 26 April 2019
- Rift Valley Fever, Mayotte, 2007–2008
- Rapid Risk Assessment, Rift Valley fever outbreak in Mayotte, France, 7 March 2019
- Survey of the Mosquitoes (Diptera: Culicidae) of Mayotte