Hastalık salgını haberi 
24 May 2019

9 Mayıs 2019'da Global Polio Laboratuvar Ağı (GPLN),  İran'ın Sistan-Balucistan eyaletinin Konarak ilçesinden 20 Nisan 2019 tarihinde alınan çevresel bir  kanalizasyon numunesinde vahşi polio virüs tip 1(WPV1) tespit edildiğini DSÖ’ye  bildirmiştir. Virüs yalnızca çevresel bir numunede tespit edilmiştir ve bugüne kadar  hiçbir ilişkili felç vakası ortaya çıkmamıştır.

Aynı bölgeden 4 Mayıs 2019'da alınan daha sonraki kanalizasyon örneği (pozitif numuneden 2 hafta sonra) poliovirüs için negatif olarak test edilmiştir.

Etkilenen il, hem Pakistan'daki Balucistan eyaletini hem de Afganistan'ın Güney Bölgesi'nin bir kısmını sınırlamaktadır. Genetik dizilim, izole edilen virüsün Pakistan'daki Karaçi bölgesinde (Sindh eyaletinde) dolaşmakta olan WPV1 ile çok yakın bağlantılı olduğunu doğrulamıştır.

İran İslam Cumhuriyeti'nden en son laboratuvar onaylı yerli vahşi polio vakası 1997 yılında bildirilmiştir. 1998-2000 yılları arasında Pakistan ve Afganistan'dan importe vahşi polio vakaları görülmüş, 2001 yılından bu yana da  hiç bir polio vakası teyit edilmemiştir. 1984 yılı itibarıyla rutin polio aşılaması zorunlu olmuştur. 1994'ten 1998'e kadarki dönemde yüksek düzeyde organize edilmiş ve iyi uygulanmış ulusal aşılama günleri gerçekleştirilmiştir. 1999'dan itibaren her yıl, Sistan-Balucistan vilayetlerini kapsayan yüksek riskli bölgeler ve popülasyonlarda ilave aşılama faaliyetleri yapılmaktadır.

Halk sağlığı yanıtı

Sağlık ve Tıp Eğitimi Bakanlığı (MOHME) ve yerel sağlık otoriteleri ayrıntılı bir araştırma yürütüyor ve Global Polio Eradikasyon Girişimi (GPEI)’nin  ortakları gerektiği kadar destek veriyorlar. Bulgular, İran İslam Cumhuriyeti'ndeki bağışıklama ve sürveyans sistemlerinin güçlü olduğunu teyit etmektedir.

DSÖ risk değerlendirmesi

DSÖ, İran İslam Cumhuriyeti'nden WPV-1'in uluslararası yayılma riskini düşük olarak değerlendirmektedir. Risk değerlendirmesi, İran’ın OPV3 (3 doz oral polio aşısı) için tahmini %99 gibi çok yüksek seviyelerde ki  rutin immünizasyon kapsamı ve güçlü hastalık sürveyansı sayesinde bu olayın halk sağlığı etkilerinin sınırlı olduğunu göstermektedir.

Bununla birlikte bu olay, Afganistan ve Pakistan dahil olmak üzere WPV1 ile enfekte üye devletler tarafından uluslararası polio virüs yayılımına ilişkin Uluslararası Sağlık Tüzüğü’nün (UST) geçici önerilerinin uygulanmasının önemini desteklemektedir.

DSÖ tavsiyesi

Polio çok bulaşıcı bir hastalıktır ve kalıcı felç veya ölüme neden olabilir. Polio virüsü kolayca ve çok uzak mesafelere yayılabilir.

Tüm ülkelerin, özellikle sık seyahat edenler ve poliodan etkilenen ülkeler ve bölgelerle temas halinde bulunanların, herhangi bir yeni virüs transferini  hızlı bir şekilde tespit etmek ve hızlı yanıtı kolaylaştırmak için akut flask paralizi (AFP) vaka sürveyansını güçlendirmeleri önemlidir.

Ülkeler, bölgeler ve alanlar  herhangi bir yeni virüs girişinin sonuçlarını en aza indirgemek için bölge düzeyinde düzenli olarak yüksek rutin bağışıklama kapsamını sürdürmelidirler.

DSÖ, Uluslararası Seyahat ve Sağlık kapsamında, poliodan etkilenen bölgelere giden tüm yolcuların polio virüsüne  karşı tam olarak aşılanmasını önermektedir. Enfekte bölgelerden gelen sakinler (ve 4 haftadan daha uzun süreli ziyaretçiler), uluslararası seyahatten 4 hafta ile 12 ay içerisinde ek bir doz oral polio virüsü aşısı (OPV) veya inaktive çocuk felci aşısı (IPV) almalıdırlar.

Şubat 2019’da yapılan uluslararası polio virüsü yayılımına ilişkin UST Acil Durum Komitesinin 20. toplantısında, uluslararası polio virüsü yayılma riskinin Uluslararası Halk Sağlığı Aciliyeti (PHEIC)  kapsamında kaldığı ve geçici önerilerin 3 ay daha uzatılması gerektiği sonucuna varılmıştır.

PHEIC kapsamında yayınlanan geçici tavsiyelere uymak için, vahşi poliovirüs tip 1 (WPV1), dolaşımdaki aşı kaynaklı poliovirüs tip 1 (cVDPV1) veya dolaşımdaki aşı kaynaklı poliovirüs tip 3 (cVDPV3) ile enfekte olan devletler ve uluslararası yayılma riski bulunan dolaşımdaki aşı kaynaklı poliovirüs tip 2 (cVDPV2) ile enfekte olmuş devletler, salgını bir ulusal halk sağlığı acil durumu olarak ilan etmeli ve bütün uluslararası seyahat edenlerin aşılanması düşünülmelidir.

Daha fazla bilgi için bakınız:

• Global Polio Eradication Initiative
• EMRO country profile for Islamic Republic of Iran
• WHO/UNICEF estimates of national routine immunization
• WHO vaccine-preventable diseases: monitoring system, 2018 global summary
• International Certificate of Vaccination or Prophylaxis
• WHO International Travel and Health, Chapter 6 Vaccine-preventable diseases and vaccines