Hastalık Salgını Haberleri

31 Ekim 2019

7 Ekim 2019’da Birleşik Arap Emirlikleri Ulusal UST Odak Noktası, laboratuvarca doğrulanmış bir (1) Ortadoğu solunum yolu sendromu koronavirüsü (MERS-CoV) enfeksiyonu vakasını DSÖ'ye bildirmiştir.

            Hasta, Birleşik Arap Emirlikleri'nin Abu Dabi bölgesindeki Al Ain kentinde yaşayan 44 yaşında, erkek bir yabancı çiftçidir. 25 Eylül 2019'da ateş, burun akıntısı, baş ağrısı, kusma, balgamlı öksürük ve nefes darlığı şikayeti ile 29 Eylül'de hastaneye yatırılmıştır. Bir nazofarengeal aspirat alınmış ve 3 Ekim'de Shiekh Khalifa Tıp Merkezi laboratuvarında MERS-CoV için  yapılan Ters Transkriptaz Polimeraz Zincir Reaksiyonu (RT-PCR) testi pozitif çıkmıştır. Hasta şeker hastalığı, hipertansiyon ve hiperlipidemi dahil altta yatan eşlik eden hastalıklara sahiptir. Semptomların başlamasından önceki 14 gün boyunca yakındaki çiftliklerdeki tek hörgüçlü deve ve koyunlarla yakın teması söz konusudur. Güncel seyahat öyküsü  olmayıp hayvanların kesim işlerinde bulunmamıştır. 14 Ekim'den itibaren hastanın durumu stabil olup şu anda yoğun  bakım ünitesinde (YBÜ) bulunmaktadır.

            Bu, Mayıs 2018’den bu yana BAE’den bildirilen ilk MERS-CoV enfeksiyonu vakasıdır. BAE  2012'den bu yana, MERS-CoV enfeksiyonu ve buna bağlı 12 ölümden oluşan 88 vaka (yukarıda rapor edilen hasta dahil) bildirmiştir.

Dünya çapında, Eylül 2012'den 8 Ekim 2019’a kadar, 851 MERS ilişkili ölüm dahil olmak üzere toplam 2.470 laboratuvarca doğrulanmış MERS-CoV vakası DSÖ’ye bildirilmiştir. Küresel sayı, bugüne kadar UST (2005) kapsamında DSÖ'ye rapor edilen laboratuvarca doğrulanmış toplam vaka sayısını yansıtmaktadır. Toplam ölüm sayısı, DSÖ'nün 2012'den bu yana etkilenen üye ülkelerin Sağlık Bakanlıklarıyla takip ettiği ölümleri içermektedir.

Halk sağlığı yanıtı

Hastanın tanımlanması üzerine olay raporu, vaka incelemesi ve temaslı takibi başlatılmıştır. İnceleme devam etmekte olup hastanın çalıştığı çiftlikte ve tedavi gördüğü hastanedeki sağlık çalışanlarının evdeki ve iş yeri temaslılarının taranmasını içermektedir.

Bugüne kadar, 57 sağlık çalışanı ve aynı hanede yaşayan 4 çiftlik çalışanı dahil olmak üzere toplam 61 temaslı tespit edilmiştir. Hastanın tanımlanmış tüm temasları, hastaya son maruziyetlerini takip eden 14 gün boyunca solunum veya gastrointestinal semptomların ortaya çıkmasına karşın günlük olarak izlenmektedir. Sağlık bakım hizmetiyle ilgili 57 temaslıdan beşinin, solunum yolu semptomları geliştirdikten sonra, çalışmalarına yasak getirilmiştir.

Tüm temaslılarda MERS-CoV için yapılan testler negatif çıkmıştır. Veterinerlikle ilgili makamlara bilgi verilmiş olup hayvanlarda MERS-CoV ile ilgili incelemeler devam etmektedir.

DSÖ risk değerlendirmesi

MERS-CoV ile enfekte olmak insanlarda yüksek ölüm oranları ile sonuçlanan ciddi hastalıklara sebep olabilir. İnsanlar, tek hörgüçlü develerle doğrudan veya dolaylı temasla MERS-CoV ile enfekte olurlar MERS-CoV’un insandan insana bulaşabildiği görülmüştür. Şimdiye kadar, gözlemlenmiş süreklilik arz etmeyen insandan insana bulaşmalar çoğunlukla sağlık tesislerinde meydana gelmiştir.

Yeni vakaların bildirilmesi genel risk değerlendirmesini değiştirmez. DSÖ, Ortadoğu'dan yeni MERS-CoV enfeksiyon vakalarının bildirilmesini ve hayvanlara veya hayvansal ürünlere (örneğin; tek hörgüçlü develerle teması takiben) veya insan kaynağına (örneğin bir sağlık tesisinde) maruz kaldıktan sonra enfeksiyon bulaşabilecek kişiler tarafından diğer ülkelere de vakaların yayılmayı sürdürmesini beklemektedir.

DSÖ epidemiyolojik durumu izlemeye devam etmekte olup güncel bilgilere dayanarak risk değerlendirmesi yapmaktadır.

DSÖ’nün önerisi

DSÖ, mevcut durum ve eldeki bilgilere dayanarak  tüm Üye Ülkeleri akut respiratuar enfeksiyonlara yönelik sürveyanslarını sürdürmeleri ve sıra dışı paternleri dikkatlice incelemeleri konusunda teşvik etmektedir.

Sağlık tesislerinde de olası MERS-CoV yayılımını önlemek açısından enfeksiyon önleme ve kontrol tedbirleri çok kritik öneme sahiptir. MERS-CoV enfeksiyonu olan hastaları erken teşhis etmek, MERS'in erken belirtilerinin diğer solunum yolu enfeksiyonları gibi spesifik olmaması nedeniyle, her zaman mümkün değildir. Bu nedenle sağlık çalışanları, tanılarına bakılmaksızın tüm hastalar için tutarlı olarak standart önlemleri uygulamalıdır. Akut solunum yolu enfeksiyonu belirtileri olan hastaların tedavisi yapılırken standart önlemlere ek olarak damlacık önlemleri alınmalı; olası ya da doğrulanmış MERS-CoV enfeksiyonu vakaları tedavi edilirken ilave olarak temas önlemleri ve göz koruyucu önlemler alınmalı; aeresol üreten işlemler uygulanırken hava kaynaklı mikroplara karşı önlemler uygulanmalıdır.

Erken teşhis, vaka yönetimi ve izolasyon, uygun enfeksiyon önleme ve kontrol önlemleriyle birlikte, insandan insana MERS-CoV bulaşması önlenebilir.

Diyabet, böbrek yetmezliği, kronik akciğer hastalığı olan ve bağışıklığı baskı altında olan kişiler MERS-CoV enfeksiyonu kaynaklı ciddi hastalık riskinin yüksek olduğu kişiler olarak değerlendirilmektedir. Bu nedenle, şüpheli ve teyit edilmiş vakalarla temastan kaçınılmasının yanı sıra bu kişiler virüsün dolaşımı potansiyelinin olduğu bilinen çiftlikleri, pazarları veya hayvan barınaklarının bulunduğu bölgeleri ziyaret ederken hayvanlarla, özellikle de develerle yakın temastan kaçınmalıdır. Hayvanlara dokunmadan önce ve sonra düzenli el yıkama, hasta hayvanlarla temastan kaçınma gibi genel hijyen kurallarına uyulmalıdır.

Gıda hijyen uygulamalarına dikkat edilmelidir. İnsanlar çiğ deve sütü ya da deve idrarı içmekten veya uygun şekilde pişirilmemiş etleri yemekten kaçınmalıdır.

DSÖ, bu duruma bağlı olarak giriş noktalarında özel tarama yapılmasını tavsiye etmediği gibi, şuan için herhangi bir seyahat ya da ticaret kısıtlaması uygulanmasını da önermemektedir.