Meningokok Hastalığı : Afrika Menenjit Kuşağında 2013 Epidemik Sezonu

6 Haziran 2013

Menenjit için genişletilmiş sürveyansın¹ uygulandığı 19 Afrika ülkesinin 18’inde 857 ölüm vakasının da içinde (vaka ölüm oranı %9,3) bulunduğu toplam 9.249 şüpheli Menenjit vakası 1 Ocak 2013 ile 12 Mayıs 2013 tarihleri arasında bildirilmiştir. Şu ana kadar rapor edilen vaka sayısı son 10 yıl içerinde² epidemik dönem boyunca kaydedilen en düşük vaka sayısıdır.   

404 şüpheli vakanın³ (38’i ölüm )ve geriye dönük olarak 196 vakanın (13’ü ölüm) görüldüğü bildirilen Gine ve Güney Sudan’da Meningokokal hastalık salgınları teyit edilmiştir.   

Gine’de Siguri bölgesinde, ağırlıklı olarak Neisseria Meningitidis Serogrup  W135 (Nm W135) kaynaklı alt bölge düzeyinde küçük çaplı bir salgın rapor edilmiştir. Gine Sağlık Bakanlığı’nın talebi üzerine Epidemik Menenjitin Kontrolü için Aşı Sağlanmasıyla ilgili Koordinasyon Grubu⁴ 63.075 doz ACW Polisakkarid Aşısının gönderilmesini onaylamıştır. Hastalıktan etkilenen nüfusun aşılanmasının hedeflendiği bir reaktif aşılama kampanyası Sağlık Bakanlığı tarafından 2-7 Mayıs 2013 tarihlerinde gerçekleştirilmiştir.  

Güney Sudan’da ülkenin Upper Nile eyaletinde yer alan Malakal’da Neisseria Meningitidis Serogrup A (Nm A) kaynaklı bir salgın teyit edilmiştir. Uluslararası Koordinasyon Grubu (İCG) 15-24 Mayıs 2013 tarihleri arasında Güney Sudan sağlık Bakanlığı tarafından DSÖ ve ortaklarının desteğiyle gerçekleştirilen reaktif bir aşılama kampanyası için 198.770 doz Meningokal A konjuge aşısının kullanılmasını onaylamıştır.  

Ayrıca Benin (1 bölgede), Burkina Faso (1 bölge) ve Nijerya’da (3 bölge) Menenjit salgınları bildirilmiştir. Bu salgınlar kısa sürmüş olup salgınlarda NM bakterisinin predominansı teyit edilmemiştir.   Salgından etkilenen bölgelerin sağlık bakanlıkları sürveyansın güçlendirilmesi, vaka yönetimi ve toplumun bilinçlendirilmesi gibisi bir dizi koruyucu ve kontrol önlemlerini uygulamıştır.  

İncelenen dönemde rapor edilen Menenjit vakası sayılarının düşük olması Afrika Menejit Kuşağı ülkelerinde 2010 yılından bu yana uygulanan yeni geliştirilen Meningokok A konjuge aşısının artan bir şekilde uygulanmasına bağlanmaktadır.  Afrika’da korunma amaçlı mevcut bu Meningokok Aşısının kullanılması geçtiğimiz 3 yıl içinde (2010-2012) Afrika Menejit Kuşağı’nda yer alan 10 ülkede ⁵ 100 milyondan fazla insanın aşılanmasını mümkün kılmıştır. Bu sene gözlemlenen düşük vaka yükü ve epidemik aktivite Afrika’da bu hastalığa ağırlıklı olarak sebebiyet veren Nm A epidemilerini elimine etmesi beklenen bu aşının uygulanmasının etkili olduğunu göstermektedir.  Afrika Menenjit Kuşaın’da görülen büyük ölçekli salgınlar 4 ile 10 senelik dalgalar şeklinde meydana geldiğinden Menenjit için yakın sürveyans uygulanması hala önemini korumaktadır.   

Menenjit salgınları 2002 yılında başlanan genişletilmiş sürveyans sisteminin bir sonucu olarak tespit edilmiş olup bu sürveyans sisteminde katılımcı ülkeler bölgesel seviyede verileri hastalık olarak toplayıp DSÖ’nün Afrika Bölge Ofisi Ouagadougou Ülkeler-Arası Destek Timi’ne gönderilmektedir. Buraya gelen veriler de buradan haftalık bülten olarak yayınlanmaktadır. Bu da bölgesel düzeyde salgınların zamanında tespit edilmesine, bölgesel düzeyde durumun izlenmesine, sınır ötesi birden fazla ülkenin karıştığı epidemilerin tanımlanmasına ve bunlarla ilgili olarak bir yanıtın tesis edilmesine imkan tanımaktadır.

DSÖ kendi ortakları ve etkilenen ülkelerin sağlık bakanlıklarıyla işbirliği içerisinde epidemiyolojik durumu yakından takip etmeyi sürdürmektedir.

¹ Meningokok Menejit için genişletilmiş sürveyansın uygulandığı ülkeler: Benin, Burkina Faso, Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Fildişi Sahilleri, Demokratik Kongo Cumhuriuyeti, Etiyopya, Gambiya, Gana, Gine, Mali, Moritanya, Nijer, Nijerya, Senegal, Güney Sudan, Sudan ve Togo. Etiyopya ile ilgili olarak 2013 yılı için bir rapor bulunmamaktadır. Orta Afrika Cumhuriyeti için 10. Epidemiyolojik  Hafta’ya kadar  raporlar mevcutken Gana ve Gine için 18. Epidemiyolojik Haftaya kadar raporlar mevcuttur.

² DSÖ Haftalık Epidemiyolojik Bülten, 22 Mayıs 2013

³ 18. Epidemiyolojik Haftaya göre veriler.

⁴ İCG; DSÖ, Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Federasyonları  (İFRC), Birleşmiş Milletler Çocuk Fonu (UNİCEF) ve Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü’nün (MSF) beraber  oluşturduğu ve Aşılama ve Bağışıklama için Küresel Birlik’in (GAVİ) desteğiyle tesis edilmiş bir acil durum aşı stokunu yöneten bir ortaklıktır.      

⁵ Burkina Faso (2010), Mali (2010–2011), Nijer (2010–2011), Kamerun (2011–2012), Çad (2011–2012), Nijerya (2011- ), Gana (2012), Benin (2012), Senegal (2012), Sudan (2012– ). Yukarıda parantez içine alınmış tarihler aşılama kampanyalarının başlangııç ve bitiş tarihleridir. Parantez içinde sadece bir tarih yer alıyorsa bu kampanyanın ilgili tarihte 1 sene boyunca yapıldığı anlamına gelir. Eğer tarihin ucu açıksa bu kampanyaların tamamlanmadığı ve devam ettiği anlamına gelir. Gine ve Güney Sudan’da 2014 yılı için önleyici kampanyalar planlanmaktadır.

Çeviri    : Emin Ali BALTACI