Hastalık salgını haberi 
14 Kasım 2019

10 Ekim 2019 tarihinde, Sudan Ulusal UST Odak Noktası, Kızıl Deniz Eyaleti, El Qaneb civarında bulunan Arb'aat Bölgesi'ndeki, Towashan Köyü'nde, 2 ölüm dahil  47 şüpheli Rift Vadisi Ateşi (RVA) vakasını DSÖ’ye bildirmiştir. Şüpheli vakalar yüksek ateş, baş ağrısı, eklem ağrısı, kusma ile başvurdu. Hemorajik belirti veya semptom gözlenmedi. İlk vaka, 19 Eylül 2019 tarihinde sağlık kurumuna başvurmuştur.

28 Eylül 2019'da, Hartum'daki Ulusal Halk Sağlığı Laboratuvarı'na toplam 14 numune gönderilmiş ve 5’i immünoglobulin M (IgM) enzim bağlı immünosorbent testi (ELISA) ve ters transkriptaz polimeraz zincir reaksiyonu(RT -PCR) ile RVA için pozitif olarak test edilmiştir. Bu örnekler aynı zamanda sıtma için de test edilmiş ve negatif bulunmuştur.

13 Ekim 2019'da Nil Nehri eyaletinin Barbar ve Abu Hamed bölgelerinde toplam 10 şüpheli RVA vakası kaydedilmiştir. Şüpheli 10 RVA vakasından beşi test edilmiş ve dördü RVA için pozitif bulunmuştur. 19 Eylül 2019’dan 11 Kasım 2019’a kadar, Kızıldeniz (120), Nil Nehri (168), Kassala (2), Beyaz Nil (1), Hartum (1) ve El Kadarif (1) eyaletlerini içeren 6 eyalette, 11 ilişkili ölüm de dahil olmak üzere toplam 293 şüpheli insan RVA vakası bildirilmiştir. En çok etkilenen yaş grubu 15-45 yaş arasıdır ve toplam şüpheli vakaların % 83'ünü oluşturmaktadır. Erkek/ Kadın oranı 2.6'dır ve vakaların büyük kısmı çiftçidir (% 37.5).

Bu insan RVA vakaları, şüpheli ve onaylanmış vakaların rapor edildiği bölgelerde keçiler arasında düşükler ve ölümler ile birliktedir. 25 Eylül - 3 Kasım 2019 tarihleri ​​arasında Kızıldeniz eyaletinde, 4 ölüm dahil 21 keçide RVA pozitif olarak bildirilmiş ve Nil nehri eyaletinde 3 ölüm dahil 16 keçi ve 5 ölüm dahil 37 koyun, Hartum'daki Merkez Veteriner Araştırma Laboratuvarı'nda ELISA testiyle RVA için pozitif olarak doğrulanmıştır.

Halk Sağlığı Yanıtı

Kızıl Deniz Eyaleti

• RVA görev gücü komitesinin aktive edilmesi;
• RVA kılavuzlarının basımı ve dağıtımı;
• Sürveyans ekiplerinin etkilenen bölgelerde günlük raporlama ve aktif vaka bulmak için konuşlandırılması;
• Etkilenen köylerde sağlık hizmeti vermek üzere, laboratuvar malzemeleri, ilaçlar ve sarf malzemeleri olan 11 yatak kapasiteli iki sağlık merkezinin ve bir dispanserin kurulması;
• Ev denetimleri ve sisleme yapılması: Arb'aat bölgesinde, 30'u etken vektörün varlığı açısından pozitif bulunan toplam 452 hane denetlendi; Port Sudan'da incelenen 1.225 haneden 29'u etken vektör için pozitif bulundu ve 1.949 haneye sisleme yapıldı;
• Hayvan Kaynakları Bakanlığının Veteriner Epidemiyoloji Bölümü, etkilenen köylerdeki 4 hayvan barınağında vektör kontrolü yapmıştır.

Nil Nehri

• Devlet Sağlık Bakanlığı (SMoH) ve DSÖ tarafından 12 Ekim 2019 tarihinde müşterek bir inceleme yapıldı;
• SMoH ve DSÖ tarafından bir RVA Eylem planı başlatıldı;
• Entegre Vektör Yönetimi (EVY), sürveyans, vaka yönetimi ve Hızlı Yanıt Ekibi (HYE) faaliyetleri başlatıldı.

DSÖ risk değerlendirmesi

RVA Sudan'da endemiktir.  Daha önce insanları etkileyen üç salgın 1973, 1976 ve 2008 yıllarında belgelenmiştir. 2008'deki salgın sırasında, 230 ölüm dahil toplam 747 laboratuvar onaylı vaka bildirilmiştir.

13 Ağustos 2019'daki şiddetli yağışların ardından son zamanlarda yaşanan seller, Batı Kordofan Eyaletindeki Abyei bölgesi de dahil olmak üzere 18 eyaletin 17'sinde ani su taşkınlarına yol açtı. Bu taşkınlar, özellikli vektör artışını, yayılımını ve uzun ömürlü olmasını destekledi. Mevcut RVA salgını 19 Eylül 2019'da başladı ve selden etkilenen 6 eyaleti etkiledi.

Ülke sınırları içindeki ve dışındaki hayvan popülasyonlarının kontrolsüz hareketleri hastalığın yeni alanlara yayılmasını artırabilir.

RVA, hayvancılık seyahatleri ve ticaret kısıtlamaları, ayrıca enfekte hayvanlar arasındaki yüksek ölüm ve düşük yapma oranları nedeniyle önemli ekonomik kayıplara neden olabilir.

Çiftlik hayvanı ihracatının milli gelirin en büyük kaynaklarından biri olduğu ülkede, mevcut RVA salgını, siyasi huzursuzluk ve zayıf bir sağlık sistemi nedeniyle, acil dış yardım ihtiyacını gerektirmektedir.

DSÖ tavsiyesi

Rift Vadisi ateşi(RVA), öncelikle hayvanları etkileyen, ancak aynı zamanda insanları enfekte etme kapasitesine sahip olan, sivrisinek kaynaklı viral bir zoonozdur. İnsan enfeksiyonlarının çoğu, enfekte hayvanların kan veya organlarıyla doğrudan veya dolaylı temastan kaynaklanır. Çobanlar, çiftçiler, mezbaha işçileri ve veteriner hekimlerde enfeksiyon riski yüksektir.

RVA enfeksiyonunun risk faktörleri ve sivrisinek ısırıklarını önleme tedbirleri hakkındaki farkındalık, insan enfeksiyonu ve ölümlerini azaltmanın tek yoludur. Risk azaltma konusunda halk sağlığı mesajları aşağıdakilere odaklanmalıdır:

• Güvensiz hayvancılık ve kesim uygulamalarından kaynaklanan hayvandan insana geçiş riskini azaltmak.
• Hastaların veya dokularının taşınması sırasında ve hayvanların kesilmesi sırasında el hijyeninin yanı sıra eldiven veya diğer kişisel koruyucu ekipmanların kullanılması.
• Çiğ veya pastörize edilmemiş süt veya hayvan dokusunun güvensiz tüketiminden kaynaklanan hayvandan insana bulaş riskini azaltmak. Endemik bölgelerde, tüm hayvan ürünleri yemeden önce iyice pişirilmelidir.
• Vektör kontrol faaliyetlerinin uygulanması yoluyla sivrisinek ısırık riskinin azaltılması (örneğin böcek ilacı spreyleme ve sivrisinek üreme alanlarını azaltmak için larva öldürücü kullanımı), böcek ilacı emdirilmiş sivrisinek ağları ve kovucular, açık renkli giysilerin (uzun kollu gömlekler ve pantolonlar) kullanılması .
• Virüsün bulaşmış alanlardan bulaşmamış alanlara yayılmasını azaltmak için hayvancılık hareketlerini kısıtlamak veya yasaklamak.
• RVA salgınlarını önlemek için rutin hayvan aşıları önerilir. Virüsün iğne yoluyla sürü arasında geçişi yoğunlaşabileceğinden, salgın sırasında aşı kampanyaları önerilmez.
• Hayvanlarda RVA salgınları insan vakalarından önce gelir, bu nedenle aktif bir hayvan sağlığı sürveyans sisteminin kurulması, veterinerlik ve halk sağlığı otoriteleri için erken uyarıda  esastır.

DSÖ, bu olayla ilgili mevcut bilgilere dayanarak etkilenen ülkeye seyahat veya ticari kısıtlamaların uygulanmasını önermemektedir.

Rift Vadisi Ateşi hakkında daha fazla bilgi için aşağıdaki bağlantılara bakınız:

• Rift Valley Fever, WHO Fact sheet
• Recognizing Rift Valley Fever, FAO Animal Health Manual No.17
• Rift valley fever disease webpage
• Introduction to Rift Valley Fever: Managing infectious hazards