Hastalık Salgını Haberi

27 Kasım 2019 

Dünyanın birçok ülkesinde kızamık salgınları yaşanmaktadır. 5 Kasım 2019 tarihi itibariyle, 2019 yılında 187 Üye Devlet tarafından  aylık resmi raporlama yoluyla DSÖ’ye 440.263 doğrulanmış vaka bildirilmiştir.

Şekil 1. Aylara ve Dünya Sağlık Örgütü Bölgelerine (2015-2019) göre kızamık vakalarının dağılımına ait 8 Kasım 2019 tarihli veriler *

Veri Kaynağı: IVB Veri Tabanı - Bu, Sürveyans verileridir, bu nedenle son aylar için veriler eksik olabilir. 

Aşağıdaki, Üye Devletler tarafından DSÖ ile paylaşılan bilgilere dayanan küresel kızamık durumuna ilişkin kısa bir güncellemedir. Bunun gelişmekte olan bir durum olduğu ve verilerin sürekli güncellendiği unutulmamalıdır. Aşağıdaki veriler, DSÖ için mevcut olan en son bilgilere dayanmaktadır.

Afrika Bölgesi

Bölgedeki birçok ülkede büyük kızamık salgınları bildirilmektedir. Madagaskar ve Nijerya'da salgınlar sürmektedir; Yeni vakaların oranı düşmekle birlikte, vakalar hala haftalık olarak rapor edilmektedir. 17 Kasım 2019 itibariyle, bir önceki haftaya göre 8.000'den fazla vaka artışı gerçekleşmiş olup Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde 5.110 ölümle sonuçlanan toplam 250.270 şüpheli vaka bildirilmiştir. Salgından tüm iller etkilenmiş olup aşamalı olarak gerçekleştirilen ulusal bir salgın yanıt aşı kampanyası devam etmektedir ve yıl sonuna kadar tamamlanması gerekmektedir. 13 Kasım itibariyle Gine’de 1.091’i  doğrulanmış 4.690 şüpheli kızamık vakası görülmüştür. Salgın aşılama yanıt çalışmaları devam etmektedir. 17 Kasım 2019 itibariyle Çad, ilçelerinin % 94'ünde 25.596 şüpheli vaka bildirmiştir; salgın yanıt aşılaması planlanmaktadır.

Doğu Akdeniz Bölgesi

1 Ocak - 17 Kasım 2019 tarihleri arasında Lübnan, 1.060 doğrulanmış kızamık vakası bildirmiştir ¹ (Daha fazla bilgi için, lütfen 22 Ekim 2019'da Lübnan'da kızamık hakkında yayınlanan Hastalık Salgını Haberleri'ne  bakınız). 8 Kasım 2019 tarihi itibariyle bağlantılı salgınlar arasında  5.847 doğrulanmış vakası olan Yemen, 3.659 doğrulanmış  vakası olan Sudan, 2.795 vakası olan Somali, 1.978 doğrulanmış vakası olan Pakistan, 1.367 vakası olan Tunus ve 1.222 kızamık vakası ile Irak yer almaktadır.

Avrupa Bölgesi

Avrupa’da birçok ülke 2019’da büyük salgınlar yaşamıştır. 1 Ocak - 5 Kasım 2019 tarihleri arasında Ukrayna 56.802 vaka, ardından Kazakistan 10.126 vaka,  Gürcistan 3.904 vaka, Rusya Federasyonu 3.521 vaka,  Türkiye 2.666 vaka ve Kırgızistan’da 2.228 kızamık vakası bildirilmiştir. Bu salgınlardan bazıları (örneğin; Gürcistan, Rusya Federasyonu, Türkiye) çözümlenmiştir.

Amerika Bölgesi

1 Ocak ile 9 Kasım 2019 arasında, Brezilya 11.887 doğrulanmış kızamık vakası bildirmiş olup, vakaların çoğu Sao Paulo'da görülmüştür. Bir aşılama yanıtı devam etmektedir.

Aynı dönemde, Venezuela 520 kızamık vakası bildirmiş olup son 14 haftada yeni bir vaka rapor edilmemiştir. Kolombiya, Venezuella’da edinilmiş olması olası 215 vakanın olduğunu bildirilmiştir. Amerika Birleşik Devletleri'nde, New York Eyaletinde iki büyük sürekli salgının bittiği ilan edilmiş olup Amerika Birleşik Devletleri içindeki diğer eyaletlerde küçük salgınlar hala devam etmektedir².

Güney-Doğu Asya Bölgesi

1 Ocak ile 18 Kasım arasında, Bangladeş 4.181 doğrulanmış kızamık vakası bildirmiştir. Günümüzdeki artan salgın, Cox’s Bazaar’ındaki Rohingya mülteci kamplarında yoğunlaşmakta olup aşılama çalışmaları devam etmektedir. Myanmar'da 5.286 vaka görülmüştür ancak salgınları iki turdan oluşan salgın yanıtı bağışıklamasından sonra düzeliyor gibi görünmektedir. 9-65 aylık çocuklar için ülke çapında bir aşı kampanyası devam etmektedir. Mevcut devam etmekte olan hastalık iletimini durdurmak için daha önce erişilmemiş erişkinleri aşılamaya da ihtiyaç vardır.

Aynı zamanda, Tayland 4.852 vaka bildirmiştir ve 1-12 yaş arası çocukları hedef alan bir aşı kampanyası devam etmektedir; ancak, sanayi bölgelerinde, seyahat ve tur şirketlerine katılan insanlarda ve diğer kuruluşlarda olduğu gibi, 1984-2000 yılları arasında doğan, hastalığa karşı hassas nüfus için aşı kampanyaları yapılması gerekmektedir.

Batı Pasifik Bölgesi

Filipinler'de ve Vietnam'da 2019'da ortaya çıkan salgınlar, Bölge'deki vakalarda artışa neden olmuştur, ancak bu ülkelerde yeni vakalar azalmaktadır. 20 Kasım 2019 itibariyle, mevcut salgınlar arasında % 80'i Auckland bölgesinde ³ görülen 2.084 doğrulanmış vakanın bulunduğu Yeni Zelanda ve  tüm illerde meydana gelen 490 vaka ile Kamboçya bulunmaktadır.

1 Ocak ile 23 Kasım 2019 arasında, Pasifik Adaları'ndaki birçok ülkede Tonga (310 vaka), Fiji (10 vaka)⁴ ve Amerikan Samoası (2 vaka) gibi salgınlar yaşanmaktadır. 26 Kasım itibariyle Samoa Sağlık Bakanlığı, 32’si ölümle sonuçlanmış toplam 2.437 vaka bildirmiş olup bu sayıya son 24 saat içinde bildirilen 243 yeni vaka da dahildir ⁵. Bu adalar, aşı kampanyaları da dahil olmak üzere salgın yanıt faaliyetleri ve azaltma önlemleri yürütmektedir.

Halk sağlığı yanıtı

DSÖ ve ortakları aşağıdaki faaliyetler için Üye Devletlere desteklerini koordine etmektedir:

• Kızamık salgını yanıtı için hazırlıkların arttırılması
• Halkın aşılara olan güvenini artırmak
• Sürveyans, risk değerlendirmesi ve salgın araştırmalarının güçlendirilmesi
• Kızamık vakalarının klinik yönetiminin iyileştirilmesi
• Salgın yanıt aşılama faaliyetlerinin uygulanması
• Salgın yanıt faaliyetlerini değerlendirilmesi

DSÖ, etkilenen ülkelere desteğini koordine etmek için bir Kızamık Salgını Olay Yönetimi Destek sistemi kurmuştur.

DSÖ risk değerlendirmesi

Kızamık çok bulaşıcı bir viral hastalıktır. Güvenli ve etkili bir aşısı mevcut olmasına rağmen, küresel çapta küçük çocuklar arasında morbidite ve mortalitenin başlıca nedenlerinden biri olmaya devam etmektedir. İnsandan insana  hava yoluyla olduğu gibi, enfekte bir kişinin salgılarıyla (burun, boğaz) doğrudan veya dolaylı olarak temas ile de bulaşır. Enfeksiyondan genellikle 10-12 gün sonra ortaya çıkan ilk semptomlar, genellikle aşağıdakilerden biri veya birkaçı ile birlikte görülen yüksek ateşi içerir: Burun akıntısı, konjonktivit, öksürük ve ağzın içindeki küçük beyaz lekeler. Birkaç gün sonra, yüz ve üst boyundan başlayarak bir döküntü oluşur ve yavaş yavaş aşağıya doğru yayılır. Bir hasta kızarıklığın başlamasından 4 gün önce ve kızarıklığın ortaya çıkmasından 4 gün sonrasına kadar bulaştırıcıdır. Çoğu insan 2-3 hafta içinde iyileşir.

Rutin immünizasyonun uygulanmasına rağmen, kızamık yetersiz aşılama kapsamı ve popülasyonda bağışıklık açıkları nedeniyle küresel olarak dolaşmaya devam etmektedir. Kızamıkla ilgili olarak nüfusunun bağışıklığı  % 95'ten az olan herhangi bir topluluk salgın riski altındadır. Eğer bir salgın yanıtı zamanında yapılmazsa ve kapsamlı değilse, virüs, korunmasız bireylerin oluşturduğu grupların içine  daha fazla girecek ve potansiyel olarak etkilenen ülkelerin içinde ve dışına yayılacaktır.

Halk sağlığı üzerindeki etki devam eden salgınlar kontrol altına alınana, rutin aşılanma kapsamı sürekli yüksek (≥% 95) ve popülasyondaki bağışıklık açıkları kapanana kadar devam edecektir. Kızamık, dünyanın herhangi bir yerinde dolaşmaya devam ettiği sürece,  hiçbir ülke kızamığın kendi topraklarına importe olmayacağını garanti edemez. Bununla birlikte, ülkeler, nüfuslarını birincil olarak rutin aşılama programları yoluyla ve gerektiğinde hassas kişilerin aşılanmasını sağlamak için tasarlanmış tamamlayıcı bağışıklık kazandırma faaliyetleri yoluyla elde edilecek yüksek aşı kapsamı sayesinde koruyabilirler.

DSÖ tavsiyesi

Bağışıklama, kızamığa karşı en etkili koruyucu önlemdir. Bağışıklık sağlamak için 2 doz kızamık içeren aşı önerilmektedir.

Kızamık için spesifik bir antiviral tedavi bulunmamakla birlikte, kızamık hastalığına yakalanan tüm çocuklar için derhal A vitamini sağlanması DSÖ tarafından önerilmektedir. Mortalite ve hastalığın ciddiyetini azaltmak için kızamık komplikasyonlarını hızlı bir şekilde tanımak ve tedavi etmek çok önemlidir.

DSÖ, tüm Üye Devletleri aşağıdakileri yapmaya davet etmektedir:

• Her bölgede 2 doz kızamık içeren aşı ile yüksek kızamık aşısı kapsamını (≥% 95) koruyun;
• Aşılama veya kızamığa karşı bağışıklık kanıtı bulunmayanlar ve sağlık çalışanları, turizm ve ulaşımda çalışan insanlar ve uluslararası gezginler gibi virüs bulaşması riski taşıyan kişilere aşı önerilmesi;
• Kamu ve özel sağlık tesislerinde şüpheli tüm kızamık vakalarının zamanında tespiti için “ateşli” vakalarda epidemiyolojik sürveyansın güçlendirilmesi;
• Şüpheli kızamık vakalarından alınan kan örneklerinin 5 gün içinde laboratuvarlar tarafından uygun şekilde testlerinin gerçekleştirildiğinden emin olun;
• Tüm ülkelerin endemik hastalık iletiminin kurulmasını veya yeniden tesis edilmesini önlemek için importe edilmiş kızamık vakalarına hızlı bir yanıt vermeleri gerekir;
• Erken komplikasyonları tanıyın ve hastalığın şiddetini azaltmak ve gereksiz ölümleri önlemek için kapsamlı tedavi sağlayın.
• Komplikasyonları ve mortaliteyi azaltmak için kızamık tanısı alan tüm çocuklara A vitamini takviyesi verin (6 aylıktan küçük çocuklar için 50.000 IU, 6 ila 12 aylık çocuklar için 100.000 IU veya 12-59 ay çocuklar için 200.000 IU teşhisten hemen sonra ve ertesi gün 2 doz olarak verilmelidir.
• Sağlık bakım ortamında edinilen enfeksiyonları önlemek için sağlık çalışanlarının aşılandığından emin olun.

Daha fazla bilgi için bakınız:

• Measles factsheet
• WHO: Measles and Rubella Surveillance Data
• WHO/UNICEF routine immunization estimates
• WHO advice for international travel in relation to measles

¹Data for Lebanon measles cases

²Measles cases and outbreaks

³2019 measles outbreak information

⁴Ministry of Health and Medical Services_Fiji

⁵Ministry of Health_Samoa