Hastalık Salgını Haberi

28 Kasım 2019

DSÖ, ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) ve diğer ortaklar tarafından desteklenen Sierra Leone sağlık yetkilileri, Lassa ateşi salgınına  yanıt vermektedir.

Sierra Leone'den importe olan bir Lassa ateşi vakasıyla ilgili olarak DSÖ, Hollanda Uluslararası Sağlık Tüzüğü (UST) Ulusal Odak Noktası tarafından 20 Kasım 2019'da bilgilendirilmiştir. Hasta, Sierra Leone'nin Kuzey eyaletine bağlı Tonkolili bölgesindeki kırsalda, Masanga hastanesinde çalışan Hollandalı bir erkek doktordur. Muhtemel bulaşma yolunun, 4 Kasım 2019'da Masanga hastanesinde iki hasta üzerinde gerçekleştirdiği cerrahi bir işlem sırasında maruziyet olarak düşünülmektedir. Her iki hasta da cerrahi müdahalelerin ardından , biri 4 Kasım, diğeri 19 Kasım 2019'da ölmüştür. Her iki cerrahi hasta da muhtemel vakalar olarak kabul edilmektedir ve 4 Kasım'da ölen hastanın, bu salgının endeks olayı olduğuna ve muhtemelen Hollandalı doktorun enfeksiyon kaynağı olduğuna inanılmaktadır.

Doktorun semptomlarının başlangıcı, ameliyatı yaptıktan bir hafta sonra 11 Kasım'da başlamış ve sonrasında rahatsızlık, baş ağrısı ve ardından ateş, diyare, kusma ve öksürük görülmüştür. Doktor semptomatik olmasına rağmen, 11-12 Kasım'da Sierrra Leone'nin Freetown kentinde yapılan cerrahi eğitim etkinliğine katılmıştır. Bu etkinliğe 35 yerel katılımcıya ek olarak, Hollanda ve Birleşik Krallık'tan (İngiltere) birkaç uluslararası katılımcı dahil olmuştur. 19 Kasım'da, semptomatik doktorun, anti-sıtma ve antibiyotik tedavisine yanıt vermemesi sonrasında Hollanda'ya tıbbi tahliyesi gerçekleştirilmiştir. Tahliye, bir Alman kuruluşundan dört personeli olan özel bir ambulans uçağıyla gerçekleştirilmiştir. Yolculuk sırasında, uçak Fas'ta (Agadir Havaalanı) mola vermiştir. Hastalığın başlangıçta sıtma veya tifo ateşi olduğu düşünüldüğü için, eldivenlerin dışında kişisel koruyucu ekipmanlar kullanılmamış ve tıbbi tahliye sırasında özel bir korunma prosedürü uygulanmamıştır.

Hastadan elde edilen laboratuar örneklerinde Rotterdam'daki Erasmus Üniversitesi Tıp Merkezinde 20 Kasım 2019'da Lassa ateşi için yapılan polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) ve  sekanslama sonucu pozitif çıkmıştır. Hasta 23 Kasım 2019 gecesi ölmüştür.

Masanga hastanesinde çalışan başka bir Hollandalı sağlık çalışanı da laboratuvarca doğrulanmış ikinci bir Lassa ateşi vakası  olarak 22 Kasım 2019'da DSÖ'ye bildirilmiştir. Bu ikinci vakadan örnekler Rotterdam'daki Erasmus Üniversitesi Tıp Merkezine gönderilmiş ve Lassa ateşi için PCR testi pozitif çıkmıştır. İkinci vaka, tıbbi tahliyesi gerçekleştirilmiş olan Hollandalı doktor tarafından yapılan cerrahi işlemlerden birine de katılmıştır. İkinci vakada semptomların görülme tarihi 11 Kasım olup sonrasında Hollanda'ya yüksek önlem izolasyonu uygulanarak tıbbi tahliyesi gerçekleştirilmiştir ve şu anda tedavi görmektedir. İzolasyon önlemleri uygulanmıştır.

Hollandalı doktorun çalıştığı Sierra Leone'deki Masanga hastanesi, sivil toplum örgütleri tarafından, ulusal sağlık çalışanlarının yanı sıra Danimarka, Hollanda ve Birleşik Krallık gibi ülkelerden personel de dahil olmak üzere uluslararası sağlık çalışanları ile desteklenmektedir. Bu ülkelerde gerektiği gibi temaslı izleme ve takip faaliyetleri başlatılmıştır.

Sierra Leone

ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) ve DSÖ tarafından desteklenen Sağlık Bakanlığı (SB) önderliğinde bir salgın incelemesi ve yanıtı devam etmektedir. 24 Kasım 2019 itibariyle, iki Hollandalı vakaya ek olarak, ulusal sağlık çalışanları arasında, biri teyit diğeri şüpheli olmak üzere başka iki vaka Masanga hastanesinden rapor edilmiştir. Her iki sağlık çalışanı da, 4 Kasım'da Hollandalı doktor tarafından ameliyat edilen iki cerrahi hastanın yönetiminde yer almıştır. Masanga hastanesindeki tüm yüksek riskli temaslılar izlenmektedir.

Hollanda

Kişisel temaslılar ve sağlık çalışanları arasında bazı yüksek ve düşük riskli temaslılar tespit edilmiştir. Hollanda protokollerine göre, söz konusu temaslılar son potansiyel maruziyetten 21 gün sonrasına kadar izlenecektir. Sierra Leone'de bulunan 5 yüksek riskli Hollandalı temaslı, özel bir uçak yolculuğuyla ülkesine geri gönderilmiş ve şu anda takip edilmektedir. Hollanda'da Sierra Leone'deki düşük riskli temaslıların yerinde kendi kendilerinin takiplerini  yapması önerilmişti.

Almanya

Tıbbi tahliyeyi gerçekleştiren 4 uçuş personeli (iki pilot ve iki sağlık çalışanı), 8 uçuş saatini, kokpit ve kabin arasında herhangi bir engel olmadan ambulans uçağındaki kapalı bir alanda geçirmiştir. Orta düzeyde riskli temaslılar olarak değerlendirilmişlerdir. Almanların tıbbi  önerilerine göre, söz konusu temaslılar 19 Kasım’daki (10 Aralık 2019’a kadar)  potansiyel son maruziyetten sonraki 21 gün boyunca izlenecektir.

Birleşik Krallık (İngiltere)

İngiltere makamları, 18 İngiltere vatandaşını ilk Hollandalı vakanın temaslısı olarak belirlemiştir. Bu 18 temaslıdan 8'i yüksek riskli temaslılardır ve hastalığa ya doktorla birlikte çalışırken Masanga hastanesinde ya da 4 Kasım'da ameliyat ettiği iki hastadan maruz kalmışlardır. Bu 8 yüksek riskli temaslıdan 7'si İngiltere'ye geri dönmüş ve biri Uganda'ya gitmiştir. Ek olarak, 13 İngiltere vatandaşı 11-12 Kasım'da Sierra Leone'nin Freetown kentinde gerçekleştirilmiş ve ilk Hollandalı vakanın da bulunduğu bir cerrahi eğitim etkinliğine katılmıştır. Bu 13 katılımcının 3'ü Masanga hastanesinden gelmiş ve 8 yüksek riskli temaslı grubuna aittir. Geri kalan 10 katılımcı muhtemelen eğitim sırasında hastalığa maruz kalmış olup düşük riskli temaslılar olarak kabul edilmektedir. Tanımlanan bu 18 temaslının (8 yüksek risk ve 10 düşük riskli temaslı), 17'si İngiltere'ye geri dönmüş olup 21 gün boyunca halk sağlığı takibinde kalacaklardır; yüksek riskli temaslılardan biri Uganda'ya gitmiştir. Bu etkinliğe katılanlar arasında birkaç Hollandalı ve 35 yerel katılımcı da bulunmaktadır.

Uganda

15 Kasım'da Masanga hastanesinde maruz kalmış ve ardından 16 Kasım'da Uganda'ya seyahat eden İngiltere vatandaşı bir temaslı şu anda Uganda yetkilileri tarafından takip edilmekte olup temaslıyla ilgili olarak Birleşik Krallık yetkilileri mevcut halk sağlığı ve konsolosluk kanallarına rağmen uzaktan destek sağlamaktadır.

Hollanda'nın Ulusal UST Odak Noktası, Fas'taki meslektaşlarını, Agadir Havaalanında hastalığa potansiyel maruz kalma riskleri konusunda da bilgilendirmiştir. Fas Ulusal UST Odak Noktası, incelemenin yürütüldüğünü ve Agadir’de herhangi bir hastalık iletiminin gerçekleşmesini engellemek için kontrol önlemlerinin alındığını doğrulamıştır.

Sierra Leone Lassa ateşi için endemiktir. Daha önce, sporadik vakalar, Afrika’daki Togo, Liberya ve Nijerya gibi endemik ülkelerden Avrupa’ya sıçramıştır. 2018'de, Sierra Leone'nin iki bölgesinden 14 ölümle sonuçlanan toplam 23 doğrulanmış Lassa ateşi vakası bildirilmiştir (vaka ölüm oranı =% 61): Bo Bölgesi (2 ölümle 2 vaka) ve Kenema Bölgesi (12 ölümle 21 vaka).

1 Ocak - 17 Kasım 2019 tarihleri arasında, Lassa virüsü enfeksiyonuyla ilgili olarak 182 şüpheli vaka ve 6 ölüm vakası (vaka ölüm oranı% 60)  dahil 10 vakanın görüldüğü doğrulanmıştır. Bu süre zarfında doğrulanmış tüm vakalar, her yıl Lassa ateşi vakaları bildirilen,  Kenema bölgesinden rapor edilmiştir.

Halk sağlığı yanıtı

Danimarka, Almanya, Fas, Hollanda, Sierra Leone, Uganda ve Birleşik Krallık'taki UST Odak Noktaları ve Sağlık Otoriteleri, bu etkinlikle ilgili bilgileri DSÖ ve ABD'nin CDC kurumuyla paylaşmak için işbirliği yapmaktadır.

Son potansiyel maruziyetten sonra takip eden 21 gün boyunca temaslı izleme ve takip faaliyetleri Sierra Leone, Almanya, Hollanda, Uganda ve Birleşik Krallık'ta başlatılmıştır.

ABD'nin CDC kurumu ve DSÖ tarafından desteklenen bir ulusal hızlı müdahale ekibinin görevlendirdiği Sierra Leone'deki Masanga hastanesinde ve Tonkolili bölgesi çevresinde  araştırmalar sürmektedir.

DSÖ risk değerlendirmesi

Lassa ateşi, insanlara kemirgen idrarı veya dışkısı ile kontamine yiyecek veya ev eşyaları ile temas yoluyla bulaşan bir akut viral hemorajik ateş hastalığıdır. Hastalığın insandan insana enfeksiyonlar ve laboratuvar iletimi, Lassa ateşi olan bir kişinin kan, idrar, dışkı veya diğer vücut salgılarıyla doğrudan temas yoluyla da oluşabilir. Genel vaka ölüm oranı % 1'dir; ağır hasta olanlarda ölüm oranı % 15'tir.

Lassa ateşi Sierra Leone'de endemiktir ve son yıllarda Togo, Liberya ve Nijerya gibi Afrika'daki endemik ülkelerden sporadik vakalar Avrupa'ya importe edilmiştir. Bununla birlikte, genel olarak, Lassa ateşinin insan temaslılarından ikincil geçişi  nadir görülmektedir.  

Son importe vakalardan elde edilen veriler, standart enfeksiyon kontrol önlemleri alındığında Lassa ateşinin sekonder geçişinin nadir olduğunu göstermektedir. Ayrıca, epidemiyolojik araştırmalar devam etmektedir. İnsandan insana bulaşma, virüsün kontamine tıbbi ekipman tarafından yayılabileceği hem toplum hem de sağlık bakımı ortamlarında meydana gelmektedir. Sağlık çalışanları, uygun enfeksiyon önleme ve kontrol önlemlerinin yokluğunda Lassa ateşi hastalarının bakımıyla ilgilenmeleri halinde risk altındadır. Aralık ve Mart ayları arasındaki nemli bölgelerdeki vakaların mevsimsel patlamaları göz önüne alındığında, Batı Afrika'daki Lassa ateşi için endemik olan ülkeler, ilgili sürveyans sistemlerini güçlendirmeye teşvik edilmektedir.

DSÖ tavsiyesi

Lassa ateşinin önlenmesi, topluluğun katılımına ve kemirgenlerin evlere girmesini engellemeye yönelik hijyenik koşulların iyileştirilmesine bağlıdır.

Şu anda onaylanmış bir aşı bulunmamaktadır. Rehidrasyon ve semptomatik tedavi ile erken destek tedavisi hastalıktan sağ kurtulmayı artırmaktadır.

Aile üyeleri ve sağlık çalışanları, hastalara bakarken kan ve vücut sıvılarıyla temastan kaçınmak için her zaman dikkatli olmalıdırlar.

DSÖ'nün viral hemorajik ateş rehberine göre, sağlık personeli,  bir sağlık tesisinde edinilen enfeksiyonları önlemek için hastalara bakım yaparken standart önlemleri tutarlı bir şekilde uygulamalı ve şüpheli veya doğrulanmış Lassa ateşi hastalarına bakarken veya klinik örnekleri veya vücut sıvılarıyla ilgili işlemler yaparken izolasyon da dahil olmak üzere kesinlikle temas önlemleri almalıdır. Standart önlemler, hem tanınmış hem de tanınmayan kaynaklardan kan kaynaklı ve diğer patojenlerin bulaşma riskini azaltmak içindir. Standart Önlemler, algılanan veya doğrulanan bulaşıcılık durumlarından bağımsız olarak tüm hastaların bakım ve tedavisinde tavsiye edilir. Bu önlemler enfeksiyonun önlenmesi ve kontrolünün temel seviyesini temsil ederler ve el hijyeni, kan ve vücut sıvılarıyla doğrudan temastan kaçınmak için kişisel koruyucu ekipmanların kullanımı, iğne batması ve diğer keskin aletlerden kaynaklanan yaralanmaların önlenmesi ve bir dizi çevresel kontrol içerir. Sterilizasyon ve çevre temizliği de özellikle güçlendirilmeli ve kalite kontrol değerlendirmeleri yapılmalıdır.

Şüpheli veya doğrulanmış Lassa virüsü  hastasına doğrudan bakım sağlarken, kan ve vücut sıvılarıyla ve / veya yüzdeki mukozalara (gözler, burun, ağız) sıçramasıyla doğrudan temastan kaçınmak için kişisel koruyucu ekipmanlar şunları içermelidir:

1) Steril olmayan eldivenleri temizleyin,

2) Temiz, steril olmayan sıvıya dayanıklı elbiseler, 

3) Yüzdeki mukozaların su sıçramalarına karşı korunması (maske ve göz koruması veya yüz koruması).

Viral hemorajik ateşlerin spesifik olmayan sunumları göz önüne alındığında, hasta gezginlerin izolasyonu ve standart önlemlerin tutarlı bir şekilde uygulanması ikincil bulaşmayı önlemenin anahtarıdır. Sürekli uygulandığı zaman, bu önlemler seyahat öyküsü bilgisi alınmasa da veya viral hemorajik ateş tanısı gecikse bile ikincil geçişi önleyebilir.

DSÖ,  Lassa ateşi kuşağında yer alan tüm ülkelerin sınır ötesi işbirliğini güçlendirmenin yanı sıra vaka ölüm oranını azaltmak için vakaların erken tespitini ve tedavisini geliştirmelerinin de gerekli olduğunu tavsiye etmektedir.

DSÖ, mevcut bilgilere dayanarak Sierra Leone'ye yönelik seyahat ve ticaretle ilgili herhangi bir sınırlama getirilmesini önermemektedir.

Lassa ateşi hakkında daha fazla bilgi için, lütfen aşağıdaki bağlantılara bakınız:

• WHO Lassa fever fact sheet
• Lassa fever case in Germany (secondary transmission)
• Lassa fever case in Sweden (ex-Liberia)
• Infection prevention and control guidance for care of patients with suspected or confirmed patients with viral heamorragic fever in health-care settings