İSPANYA’DA DANG HUMMASI

29 Kasım 2019 Cuma

6 Kasım 2019'da, İspanyol yetkililer, Orta İspanya'da ki Madrid belediyesinde, erkeklerle ilişkisi olan iki erkek (MSM) arasında dang hummasının cinsel yolla bulaşmış olabileceğini bildirmiştir.

 

Hastalık salgını haberi
29 Kasım 2019

6 Kasım 2019'da, İspanyol yetkililer, Orta İspanya'da ki Madrid belediyesinde, erkeklerle ilişkisi olan iki erkek (MSM) arasında dang hummasının cinsel yolla bulaşmış olabileceğini bildirmiştir.

İndeks vaka, her ikisi de Dang için endemik olan Küba'ya (28-30 Ağustos 2019) ve daha sonra  Dominik Cumhuriyeti'ne (2-4 Eylül 2019) seyahat etmiştir.  İkinci seyahatinden İspanya'ya döndükten bir gün sonra, 5 Eylül 2019'da semptomlar ortaya çıkmış ve 8 Eylül 2019'da korunmasız cinsel ilişkiye girdiğini belirtmiştir. İkinci vaka olan partnerinde, 15 Eylül 2019'da semptomlar gelişmiştir ve semptomların başlamasından önceki 45 gün içinde İspanya dışına seyahat öyküsü bulunmamaktadır.

Her iki vakadan alınan semen örnekleri, dang virüsü için polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) ile pozitif olarak test edilmiş ve moleküler araştırmalar, numunelerin genetik olarak aynı olduğunu, üstelik daha ileri araştırmalar virüsün Küba'da dolaşımdaki dang virüsüne benzer olduğunu göstermiştir.

Vektör iletimini ya da bilinen diğer bulaş yollarını destekleyen bilgi bulunmadığında, seyahat öyküsü olmayan ikinci vaka, büyük olasılıkla cinsel bulaş yoluyla enfekte olmuş bir otoktonus(yerli) vaka olarak düşünülmektedir. Küba ve Dominik Cumhuriyeti'ne seyahat geçmişi olan vaka ise, Küba'dan importe bir dang vakası olarak kabul edilmektedir.

Dang virüsünün hem insanlarda (4-10 gün) hem de sivrisineklerdeki (8 - 12 gün) inkübasyon süreleri nedeniyle, olası bir enfeksiyon kaynağı olarak tamamen dışlanmamasına rağmen “Bagajla taşınan” sivrisineklerden bulaş olasılığı çok düşüktür ki bu da nadir bir transmisyon yoludur.

 

Halk sağlığı yanıtı

İspanya makamları, vakaların bildirilmesinin ardından, vektör kaynaklı hastalıklar için yanıt ve hazırlıklılık planı yanısıra Ulusal Epidemiyolojik Sürveyans Sisteminin sürveyans protokollerine uygun olarak yanıt faaliyetlerini başlatmışlardır.

Vakaların ikametgahlarında ve çevrelerinde entomolojik incelemeler yapılmıştır. Dang hummasının etken vektörünün ( Aedes albopictus ) yetişkin formları saptanmamış ve uygun üreme alanları tesbit edilmemiştir. Vakaların bir gün geçirdikleri Madrid Özerk Bölgesindeki başka bir belediyede , Aedes vektörlerinin mevcudiyeti ile ilgili herhangi bir bulgu amacıyla  inceleme yapılmış, sonuç negatif olmuştur. Hızlı bir risk değerlendirmesi yapılmış ve sonuçlar Ulusal Sağlık Sistemi içinde geniş ölçüde paylaşılmıştır. Vaka yönetimi önerilerinin yeniden incelenmesi sürdürülmektedir.

Bu olay, 6 Kasım 2019 tarihinde Uluslararası Sağlık Tüzüğü (UST 2005) kapsamında Avrupa Birliği Erken Uyarı ve Yanıt Sistemi’ne (EWRS) ve yanısıra Dünya Sağlık Örgütü'ne (DSÖ) bildirilmiştir.

 

DSÖ risk değerlendirmesi

2013 1 yılında Kore Cumhuriyeti'nde, kadın-erkek arasında muhtemelen cinsel yolla bulaşmış sadece 1 belgelenmiş dang humması vakası söz konusudur. MSM arasında belgelenmiş cinsel yolla bulaş yoktur, bu nedenle bildirilen bu olası cinsel geçiş yolu olağandışıdır. Bununla birlikte, hakemli literatürlerde Dang Humması Virüsünün enfekte erkeklerin meni veya enfekte  kadınların 2 vajinal salgılarında bulunabileceğine dair bazı kanıtlar vardır .

Vakaların oturduğu alanda vektör bulunmadığı için İspanya, Madrid’de müteakip vektör kaynaklı Dang Humması pek mümkün değildir.  İspanyol yetkililer tarafından sağlanan verilere göre, 2017'den beri Madrid Özerk Topluluğunda sürdürülen entomolojik sürveyansla, vakalar tarafından ziyaret edilen yerlerden uzak olan sadece bir belediyede (Velilla de San Antonio) Aedes sivrisineklerinin bulunduğu tespit edilmiştir. Yaklaşan kış mevsimi aynı zamanda vektör hareketlerini de sınırlayacaktır.

İspanya Sürveyans Sistemine son yıllarda rapor edilmiş Dang humması vakaları: 2018’de 198; 2017'de 132, 2016'da 262 ve 2015'te 191 vaka.

Hemen hemen bildirilen tüm vakalar, ilk kez 2018'de (6 vaka) ve yine 2019'da (bu raporda yer alan vakadan önceki bir vaka) rapor edilen otoktonus vakalar ile importe edilmiştir. 

Dang endemik bölgelere yakın zamanda hiçbir seyahat öyküsü olmayan ve Ae. Albopictus’un belirlendiği bölgelerden (Murcia ve Cataluña Özerk Bölgeleri) rapor edilmiş 7 otoktonus vakanın tümü vektör kaynaklı bulaş yoluyla oluşmuştur.

İlk olarak Ae. albopictus sivrisinekleri İspanya'da, 2004 yılında Katalonya Bölgesinde tespit edilmiştir. O zamandan beri son olarak Batı İspanya’da birkaç belediyede yapılan tesbitlerle sivrisinekler güney sahilleri boyunca görülmüştür.

Murcia'da kışın, Ae. Albopictus’un düşük etkinliği kanıtlanmıştır . Bölgedeki entomolojik sürveyans, sivrisinek popülasyonunun aktivitesindeki artışın baharda, nisan veya mayıs aylarında olduğunu, temmuz veya ağustos aylarında zirveye ulaştığını göstermektedir. Bunu bazen Eylül ayında ikinci bir pik izlemektedir.

 

DSÖ Tavsiyeleri

Dang humması için spesifik bir tedavi yoktur; bununla birlikte, zamanında bir yaklaşım, vakaların tespiti, ciddi dang ateşine ait herhangi bir uyarı belirtisi gözlemlenmesi ve vaka yönetimi, dang nedeniyle hasta ölümlerini önlemek için tedavinin temel unsurlarıdır. Tıbbi bakımda gecikme genellikle ölümle sonuçlanır.

Bu yoldan dang bulaşını tesbit etmek, cinsel yolla bulaşma riskini ölçmek ve enfeksiyon hastalıkları klinisyenlerini bilgilendirmek, risk faktörlerini tanımlamak ve gezginlere ve endemik olmayan bölgelerde yaşayanlara daha iyi tavsiyelerde bulunmak ve endemik bölgelerde bulaşı azaltmak için daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.

İlave  olarak, vektörün bulunduğu alanlarda, potansiyel üreme mekanlarını kaldırmak, vektör popülasyonlarını azaltmak ve bireysel maruziyeti en aza indirmek için entegre vektör yönetimi (IVM) aktiviteleri geliştirilmelidir. 

Bu, hem larva hem de yetişkin vektör kontrol stratejilerini (çevresel yönetim ve kaynak azaltma ve kimyasal kontrol tedbirleri gibi) içermelidir. Vektör- insan temasını önlemek için diğerleri arasında, hanelerde, çalışma yerlerinde, okullarda ve sağlık tesislerinde vektör kontrol önlemleri alınmalıdır.

Etken vektör olan Aedes sivrisineklerinin gün boyunca daha fazla aktiviteye sahip olduğu göz önüne alındığında, cildin maruz kalmasını en aza indiren koruyucu giysi kullanımı ve maruz kalan cilde veya giysilere uygulanabilen kovucular gibi kişisel korunma önlemleri tavsiye edilmektedir; Kovucu kullanımı kesinlikle etiket talimatlarına uygun olmalıdır. Pencere ve kapı sineklikleri ve sivrisinek ağları (insektisit içeren veya içermeyen), gündüz veya gece boyunca kapalı alanlardaki vektör-insan temasını azaltmak için yararlı olabilir.

DSÖ, bu olay dahil, uluslararası yayılma riski olmayan olaylarla ilgili herhangi bir seyahat veya ticari kısıtlamanın uygulanmasını önermemektedir.

 

Referanslar

1Lee, C, Lee, H. Probable female to male sexual transmission of dengue virus infection. Infect Dis (Lond). 2019 Feb;51(2):150-152. doi: 10.1080/23744235.2018.1521004.

2Chen, L.H., Wilson, M.E. Update on non-vector transmission of dengue: relevant studies with Zika and other flaviviruses. Trop Dis Travel Med Vaccines 2, 15 (2016) doi:10.1186/s40794-016-0032-y

 

Dang humması ve İspanya'daki durum hakkında daha fazla bilgi için aşağıdaki bağlantılara bakınız:

 

 

Etiketler:
Dang Humması

Kaynak: https://www.who.int/csr/don/29-november-2019-dengue-spain/en/