Hastalık salgını haberi: Güncelleme
19 Aralık 2019

11-17 Aralık tarihleri arasında Kuzey Kivu ve Ituri eyaletlerinde devam etmekte olan Ebola virüsü hastalığı (EVH) salgınında 11 yeni doğrulanmış vaka bildirilmiştir. Bu hafta teyit edilmiş vakalar, 3 sağlık bölgesindeki 3 sağlık alanından rapor edilmiştir: Mabalako (% 82, n = 9), Biena (% 9, n = 1) ve Butembo (% 9, n = 1). Butembo Sağlık Bölgesi'nden bildirilen vaka, 54 gün boyunca bölgede onaylanmış ilk vakadır.

Son 7 günde bildirilen 11 vakanın hepsi, 1 kişinin 28 kişi için potansiyel enfeksiyon kaynağı olduğu Aloya Sağlık Alanındaki vakayla bağlantılıdır. Bu kişiden alınan numunelerin ön incelemesine dayanılarak, bu bir EVH nüksü olarak sınıflandırılırmıştır. EVH'den iyileşen bir kişinin tekrar hastalık semptomları geliştirdiği nadir nüks vakaları geçmiş salgınlarda belgelenmiştir, ancak bu salgında belgelenen ilk nüks olayıdır.

Bildirilen uyarıların yoğunluğu, tekrar son güvenlik olaylarından önceki seviyelere ve son 7 günde gözetim altındaki temaslıların ortalama oranı da daha önce gözlemlenen seviyelere dönmüştür. Bununla birlikte,  temaslı yoğunluğunun en yüksek olduğu sağlık bölgesi olan Mabalako,  gözetim altındaki % 82 temaslıyla en düşük başarıya sahiptir.

Son 21 günde (27 Kasım - 17 Aralık arası), Kuzey Kivu ve Ituri eyaletlerinde komşu  6 aktif sağlık bölgesinde bulunan 102 (% 13) sağlık alanından 13'ünde 47 doğrulanmış vaka bildirilmiştir (Şekil 2, Tablo 1): Mabalako (% 66, n = 31), Mandima (% 15, n = 7), Beni (% 13, n = 6), Butembo (% 2, n = 1), Oicha (% 2, n = 1) ve Biena (% 2, n = 1). Vakaların çoğu (% 94, n = 44) bilinen bulaş zincirleriyle bağlantılıdır.

17 Aralık itibariyle, 3.233 doğrulanmış ve 118 muhtemel vaka olmak üzere toplam 3.351 EVH vakası rapor edilmiş, bunlardan 2.217'si ölmüştür (Toplam vaka ölüm oranı % 66) (Tablo 1). Onaylanmış ve muhtemel vakaların % 56'sı ( n = 1.886) kadın, % 28'i ( n = 941) 18 yaşından küçük çocuklar ve % 5'i ( n = 169) sağlık çalışanıydı.

Küçük Çocuklarda Ebola Virüsü Hastalığının Ayrıntılı Analizi:

DSÖ, periyodik olarak ayrıntılı epidemiyolojik analizler yapmaktadır, böylece veriler yanıt faaliyetlerinde kanıta dayalı iyileştirmelerin yapılmasına yardımcı olabilir. 5 yaş altı çocuklarda EVH vakalarının bir önceki ayrıntılı analizi  Mayıs 2019 Hastalık Salgını Haberinde sunulmuştur.

17 Aralık 2019 itibariyle, doğrulanmış tüm EVH vakalarının 1/4' den fazlası 18 yaşından küçük çocuklardır (% 28, 898/3.233).  1-4 yaş arası çocuklar bildirilen EVH vakalarının % 9'unu (293/3.233), 1 yaşın altındaki çocuklar bildirilen vakaların % 6'sını (182/3.233) oluşturuyordu. EVH vakalarının yaş dağılımı, salgın boyunca nispeten sabit kalmıştır. 1-4 yaş arası çocuklar arasında vaka ölüm oranı % 78 ve 1 yaşın altındaki çocuklar arasında % 70'tir. Bu rakamlar, 2014-2016 Batı Afrika EVH salgını ¹ ile benzerlik göstermektedir.

Bu salgından elde edilen veriler, bir kişinin yaş grubu ile EVH enfeksiyonunun tedavi yolu arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktadır.  Toplumda EVH'den ölen kişilerde, ölümlerin % 44'ü (80/182) 1 yaş altı çocuklar arasında ve % 49'u (145/294) 1-4 yaş arası çocuklar arasında gerçekleşmiştir. Buna karşılık, toplumda ölümlerin % 26'sı (575/2.248) 18 yaş ve üstü kişiler arasındaydı . 

EVH ile enfekte olmuş bir çocuğun semptomların başlamasından sonra bir sağlık kuruluşuna getirilmesi, yetişkinlere göre ortalama olarak daha erken yapılmaktadır. Daha erken getirilmelerine  rağmen, EVH ile enfekte çocukların bir sağlık kuruluşundan bir Ebola Tedavi Merkezi’ne (ETM) yönlendirilme oranı yetişkinlerden düşüktür. Bir sağlık kuruluşuna başvuran tüm vakalar arasında, 1-4 yaş arası vakaların % 38'i ve 1 yaşından küçük vakaların % 32'si, 18 yaş ve üstü vakaların % 15'iyle karşılaştırıldığında, ETM’lere sevk edilmeden ölmüştür.

Zayıf yönlendirmenin nedenlerinin daha fazla araştırılması gerekir, fakat diğer nedenler arasında sağlık çalışanlarının çocuklarda EVH semptomlarını tanıma güçlükleri ve çocukların ETM'lere transferi  konusunda ebeveynlerin veya velilerin isteksizliği veya endişeleri sayılabilir. Bununla birlikte, bir sağlık kuruluşundan bir ETM'ye sevk yapıldığı zaman bu, tüm yaş gruplarında hızlı bir şekilde yapılır ve ETM'lerdeki vaka ölümü tüm yaş gruplarında birbirine benzerdir.

1 yaşın altındaki çocuklar arasında doğrulanmış tüm EVH vakalarının % 47'si (86/182), 1-4 yaş arası çocuklarda % 31’i (91/293) temaslı olarak kaydedilmiştir.

Bir EVH vakasının temaslısı olduğu bilinmeyen kişide Rölatif Risk (RR)= Olasılık Oranı, 1 yaşından küçük çocuklarda 1.18 (% 95 CI: 1.03-1.35) ve 1-4 yaş arası çocuklarda 1.49 (1.34-1.66) RR değeri ile pediatrik vakalarda erişkinlere kıyasla (18+ yaş) anlamlı olarak daha yüksektir. İlave olarak, takip altında bir temaslı değilse RR, 1-4 yaş arası çocuklarda (RR: 1.22, % 95 CI: 1.13-1.32) yetişkinlere göre daha yüksektir. Sosyal bilim analizleri, ailelerin ETM'lere veya aşılara yönlendirilme korkusu veya endişesi ya da ebeveynlerin çocuklara temas ve maruziyet olamayacağı algısı nedeniyle çocukların daha az sıklıkta temaslı olarak kaydedildiklerini ortaya çıkarmıştır. Ebeveynler ve sağlık çalışanları arasında, EVH'nin bulaşma yollarının sınırlı bir şekilde anlaşıldığı görülmektedir. Bilgi, davranış ve çocuklarda bulaş risk faktörlerini anlamak konularında sağlık mensuplarına yönelik devam eden çalışmalar vardır.

EVH ile enfekte olduğu doğrulanmış veya şüpheli her yaştan çocuk ETM’lerde özel destek tedavi protokolleri çerçevesinde tedavi edilmektedir.  ETM'lerde klinik destek sağlamak üzere pediatrik ekipmanlar, ilaçlar ve eğitimli uzmanlar bulunmaktadır.  EVH olduğu doğrulanmış uygun tüm çocuklar, bilgilendirilmiş onam alındıktan sonra terapötik araştırma protokollerine göre kaydedilir. 18 yaşından küçük 172 çocuk, Pamoja Tulinde Maisha (PALM, Kiswahili dilinde “Birlikte Hayat Kurtaralım” demektir) adında bir randomize kontrollü çalışmaya dahil edilmiştir. Bunlardan 86'sı 5 yaşın altındaydı ve bu yaş grubunda optimize edilmiş destek tedavisi ile mortalite azaldı. Çocuklar ETM'deyken psikologlardan destek ve beslenme bakımı da alırlar. Bu, EVH nedeniyle ebeveynlerinden ayrılmış veya yetim kalmış çocuklar için bebek beslenmesi ile ilgili bilgileri vermeyi ve desteklemeyi içermektedir. ETM'lerde, çocukların her zaman hayatta kalanlar tarafından bakımları yapılmakta ve böylece yalnız kalmamaktadırlar. Tüm yaş gruplarında olduğu gibi, Ebola Virüsü Hastalığından kurtulan bebekler ve küçük çocuklar, Eboladan iyileşenlere yönelik özel bir bakım programı aracılığıyla desteklenmektedir.

EVH'den hayatta kalan gebe kadınlar, sağ kalanlar programı kapsamında yakından takip edilirler ve obstetri  ve pediatri uzmanlarının da bulunduğu multidisipliner bir ekip tarafından doğumun gerçekleştirilmesi için ETM'lere geri dönerler. Bugüne kadar, EVH tanısı sırasında gebe kalmış ve hayatta kalan kadınlardan 6 sağlıklı bebek doğmuştur.

UNICEF ve ortakları EVH mağdurlarıyla birlikte çalışmakta ve bebek ve küçük çocuk beslenme danışmanlığı destek grupları oluşturmakta, ayrıca, 2 yaş altındaki yetersiz beslenen çocukların taranmasını ve yönlendirilmesini de desteklemektedirler.

Ebola Tedavi Ünitelerinin özellikle en genç ve savunmasız hastalara öncelik sağlayacak şekilde hasta merkezli olmasına yönelik çalışmalar sürdürülmektedir. Ortaklar bununla birlikte, birinci basamak sağlık hizmetlerinin sürekliliğini güçlendirerek, önlenebilir hastalıklara karşı aşılamayı destekleyerek ve antimalaryal ilaçların sağlanması ve sivrisinek ağı dağıtılması yoluyla sıtmayı önleyerek, EVH'den etkilenen bölgelerde çocukların sağlığını iyileştirmeye çalışmaktadırlar.

Batı Afrika'daki Çocuklar Arasında Ebola Virüsü Hastalığı ¹ 

Şekil 1: 17 Aralık 2019 tarihi itibariyle hastalık başlangıcı haftası ve sağlık bölgesine göre doğrulanmış ve olası Ebola virüsü hastalığı vakalarıyla ilgili veriler*

Şekil 2: 17 Aralık 2019 tarihi itibariyle sağlık bölgelerine göre bildirilen doğrulanmış ve olası Ebola Virüsü Hastalığı vakaları*

* 10 Aralık 2019 tarihi itibariyle bildirilen doğrulanmış ve muhtemel 3.351 vaka. Başlangıç ​​tarihleri ​​bildirilmeyen n = 173 vaka hariçtir. Son haftalardaki veriler, onaylama ve raporlama durumunda ve devam eden veri temizliğindeki  gecikmelere tabidir. Diğer sağlık bölgeleri: Alimbongo, Ariwara, Biena, Bunia, Butembo, Goma, Kalunguta, Katwa, Kayna, Komanda, Kyondo, Lolwa, Lubero, Mambasa, Manguredjipa, Masereka, Musienene, Mutwanga, Mwenga, Nyankunde, Nyiragongara, , Tchomia ve Vuhovi.

Tablo 1: 17 Aralık 2019 tarihinde Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin Kuzey Kivu ve Ituri eyaletlerinde sağlık bölgelerine göre hastalıktan etkilenen sağlık alanları ve doğrulanmış ve olası Ebola virüsü hastalığı vaka sayıları**

Halk sağlığı yanıtı

Sağlık Bakanlığı, DSÖ ve ortaklarının halk sağlığı yanıtı eylemleri hakkında ayrıntılı bilgi için, DSÖ Afrika Bölge Ofisi tarafından yayınlanan son durum raporlarına bakınız:

• Ebola durum raporları: Demokratik Kongo Cumhuriyeti

DSÖ risk değerlendirmesi

DSÖ, yanıta verilen desteğin gelişen koşullara uyarlanmasını sağlamak için salgının kaynağı ve epidemiyolojik durumundaki değişiklikleri sürekli olarak izlemektedir.

Son değerlendirmeye göre, ulusal ve bölgesel risk seviyelerinin çok yüksek, küresel risk seviyelerinin düşük kaldığı sonucuna varılmıştır.

DSÖ tavsiyesi

DSÖ, mevcut bilgilere dayanarak Kongo Demokratik Cumhuriyeti'ne seyahat etme ve onunla ticaretin kısıtlanmasına karşı tavsiyede bulunmaktadır. Ebola aşılama sertifikaları için herhangi bir şart, sınırlar arasında hareketi kısıtlamak veya etkilenen ülkelere seyahat edenlere vize verilmesi için makul bir temel değildir. DSÖ, bu olayla ilgili seyahat ve ticaret önlemlerini yakından izlemeye ve gerekirse doğrulamaya devam etmektedir. Şu anda hiçbir ülke, Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ne giden ve uluslararası trafikle önemli ölçüde müdahale eden seyahat tedbirleri uygulamamıştır. Gezginler seyahate çıkmadan önce tıbbi yardım almalı ve hijyen kurallarına uymalıdır. 

DSÖ, mevcut bilgilere dayanarak, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ne seyahat ve ticaretle ilgili olarak herhangi bir kısıtlama getirilmesini tavsiye etmemektedir. Ebola aşılama sertifikalarıyla ilgili herhangi bir gereklilik, sınır ötesine geçişleri kısıtlamak veya etkilenen ülkelere seyahat edenlere vize vermekle ilgili makul bir temel değildir. DSÖ, bu durumla ilgili olarak seyahat ve ticaret önlemlerini yakından izlemeyi ve gerekirse teyit etmeyi sürdürmektedir. Şu anda hiçbir ülke Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ne yönelik herhangi bir seyahat kısıtlaması uygulamamıştır. Yolcular seyahat etmeden önce tıbbi tavsiyeler almalı ve iyi hijyen kurallarına uymalıdır. Konu hakkında Demokratik Kongo  Cumhuriyeti'ndeki Ebola Virüsü Hastalığı salgınına ilişkin DSÖ'nün uluslararası trafikle ilgili  önerilerinde daha fazla bilgiye ulaşılabilir:

• WHO recommendations for international traffic related to the Ebola Virus Disease outbreak in the Democratic Republic of the Congo.

Daha fazla bilgi için aşağıdaki bağlantılara bakınız:

• WHO resources and updates on Ebola virus disease
• News and updates on the Ebola outbreak in the Democratic Republic of the Congo
• Highlights from the Meeting of the Strategic Advisory Group of Experts (SAGE) on Immunization
• The Strategic Advisory Group of Experts (SAGE) on Immunization
• Ebola virus disease in the Democratic Republic of the Congo – Operational readiness and preparedness in neighbouring countries
• Update on Ebola drug trial: two strong performers identified
• Ebola response funding