Hastalık Salgın Haberi
26 Aralık 2019

5 Aralık 2019'da Katar Ulusal UST Odak Noktası, DSÖ’ye laboratuvar onaylı 3 Orta Doğu solunum sendromu (MERS-CoV) enfeksiyonu vakasını bildirmiştir.

İlk vaka (vaka # 1) Katar, Doha'dan 67 yaşında bir kadındı. 23 Kasım 2019'da ateş, öksürük, nefes darlığı ve baş ağrısı şikayetleri ortaya çıkmış, 25 Kasım'da hastaneye başvurmuş ve  27 Kasım'da kontrol için aynı hastaneye gitmiştir. Ancak 28 Kasım'da durumu kötüleşmiş ve hastaneye yatırılmıştır. 28 Kasım'da nazofaringeal sürüntü alınmış ve 29 Kasım'da revers transkriptaz polimeraz zincir reaksiyonu (RT-PCR) ile MERS-CoV için pozitif olarak test edilmiştir. 

Altta yatan tıbbi durumlar söz konusu olan hasta 12 Aralık 2019'da vefat etmiştir. Enfeksiyonun kaynağı araştırılmaktadır. Hastanın tek hörgüçlü develerle temas ve yakın zamanda seyahat etme öyküsü yoktu. Vakanın temaslısı olan 7 hane halkı ve 40 sağlık çalışanının takip ve taranması devam etmektedir ve şu ana kadar 2 asemptomatik ikincil vaka tanımlanmıştır.

50 yaşında (vaka # 2) ve 32 yaşında (vaka # 3) iki temaslı Doha'da yaşamaktaydı. Her ikisi de temaslı takibi ile tesbit edildi ve şu anda asemptomatiktir. Vaka # 2, vaka # 1'in oğludur ve altta yatan bir tıbbi durumu söz konusudur. Vaka # 3, vaka 1 ile doğrudan temas halindeydi ve altta yatan bir tıbbi durumu yoktur. 29 Kasım'da hem vaka # 2 hem de vaka # 3 için nazofaringeal sürüntü toplandı ve 29 Kasım'da RT-PCR ile yapılan testler MERS-CoV için pozitif çıktı. 23 Aralık itibarıyla, her ikisi de enfeksiyon önleme ve kontrol protokollerinin uygulandığı bir izolasyon koğuşunda stabil durumdadır.

Halk sağlığı yanıtı

DSÖ kılavuzlarına göre uygulanan enfeksiyon önleme ve kontrol protokolleri çerçevesinde izole edilen vaka #1’in tanımlanması üzerine temaslı takibi ve inceleme başlatılmıştır. Hastanın tanımlanmış 47 temaslısının hepsi, hastayla son temaslarını takip eden 14 günlük bir süre boyunca solunum veya gastrointestinal semptomların ortaya çıkması açısından günlük olarak izlenmiştir. Tüm temaslılar MERS-CoV için test edilmiş ve sonuçlar 2 asemptomatik temaslı için pozitif çıkmıştır (yukarıda belirtilen Vaka # 2 ve # 3).

DSÖ risk değerlendirmesi

MERS-CoV, insanlarda yüksek ölüm oranları ile sonuçlanan ciddi hastalıklara sebep olmaktadır. Enfekte tek hörgüçlü develerle doğrudan veya dolaylı yakın temas, insan enfeksiyonlarının kaynağıdır ve enfeksiyonun insandan insana bulaşabildiği görülmüştür. Şimdiye kadar, gözlemlenmiş süreklilik arz etmeyen insandan insana bulaşmalar çoğunlukla sağlık tesislerinde meydana gelmiştir.

Yeni vakaların bildirilmesi genel risk değerlendirmesini değiştirmez. DSÖ, Ortadoğu'dan yeni MERS-CoV enfeksiyonu vakalarının bildirilmesini ve hayvanlara veya hayvansal ürünlere (örneğin; çiğ deve sütü tüketimi) veya insan kaynağına (örneğin bir sağlık tesisinde veya ev halkı ) temas ettikten sonra enfeksiyon bulaşabilecek kişiler tarafından diğer ülkelere importe edilmesini beklemektedir.

DSÖ, epidemiyolojik durumu izlemeye devam etmekte olup mevcut en son bilgilere dayanarak düzenli olarak risk değerlendirmesi yapmaktadır.

DSÖ tavsiyesi

DSÖ, mevcut durum ve eldeki bilgilere dayanarak  tüm Üye Ülkeleri akut respiratuar enfeksiyonlara yönelik sürveyanslarını sürdürmeleri ve sıra dışı paternleri dikkatlice incelemeleri konusunda teşvik etmektedir.

Sağlık tesislerinde de olası MERS-CoV yayılımını önlemek açısından enfeksiyon önleme ve kontrol tedbirleri çok önemlidir. MERS-CoV’un erken semptomları, diğer respiratuar enfeksiyonlarda olduğu gibi non-spesifik olduğu için MERS-CoV’a yakalanmış kişileri erken tespit etmek her zaman mümkün değildir. Bu nedenle sağlık çalışanları, tanılarına bakılmaksızın tüm hastalar için rutin olarak standart önlemleri uygulamalıdır. Akut solunum yolu enfeksiyonu belirtileri olan hastaların tedavisi yapılırken standart önlemlere ek olarak damlacık önlemleri alınmalı; olası ya da doğrulanmış MERS-CoV enfeksiyonu vakaları tedavi edilirken ilave olarak temasla ilgili önlemler ve göz koruyucu önlemler alınmalı; aeresol üreten işlemler uygulanırken hava kaynaklı mikroplara karşı önlemler uygulanmalıdır.

Erken teşhis, vaka yönetimi ve izolasyon, uygun enfeksiyon önleme ve kontrol önlemleriyle birlikte, insandan insana MERS-CoV iletimi önlenebilir.

MERS-CoV diyabet, böbrek yetmezliği, kronik akciğer hastalığı ve immün sistemi baskılanmış kişilerde daha ciddi hastalıklara yol açtığı anlaşılmaktadır. Bu nedenle bu insanlar, virüslerin potansiyel olarak dolaşımda olduğu bilinen çiftlikleri, pazarları veya ahır alanlarını ziyaret ederken hayvanlarla, özellikle tek hörgüçlü develerle yakın temastan kaçınmalıdır. Hayvanlara dokunmadan önce ve sonra düzenli olarak el yıkama ve hasta hayvanlarla temastan kaçınma gibi genel hijyen önlemlerine uyulmalıdır.

Gıda hijyeni uygulamaları dikkate alınmalıdır. İnsanlar çiğ deve sütü veya deve idrarı içmekten veya düzgün pişmemiş et yemekten kaçınmalıdır.

DSÖ, bu olaya bağlı olarak giriş noktalarında özel tarama yapılmasını tavsiye etmediği gibi, şuan için herhangi bir seyahat ya da ticaret kısıtlaması uygulanmasını da önermemektedir.