DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ (DSÖ), ÇİN'DE ORTAYA ÇIKAN YENİ TİP KORONAVİRÜS (2019-NCOV) SALGINIYLA İLGİLİ "ULUSLARARASI HALK SAĞLIĞI ACİL DURUMU" İLAN EDİLDİĞİNİ DUYURDU.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Çin'de ortaya çıkan yeni tip koronavirüs (2019-ncov) salgınıyla ilgili "Uluslararası Halk Sağlığı Acil Durumu" ilan edildiğini 30.01.2020 tarihinde duyurdu.
Uluslararası Sağlık Tüzüğü (2005) Acil Durum Komitesi’nin Yeni Koronavirüs (2019-nCoV) Salgınına İlişkin İkinci Toplantısının Durum Raporu
30 Ocak 2020
Durum Raporu
Cenevre, İsviçre
Çin Halk Cumhuriyeti’nde 2019 yılında başlayan yeni koronavirüs salgınının diğer ülkelere dağılmasına ilişkin Uluslararası Sağlık Tüzüğü (UST)(2005) kapsamında, DSÖ Genel Müdürü tarafından toplanan Acil Durum Komitesi’nin ikinci toplantısı 30 Ocak 2020 Perşembe günü, Cenevre saatine göre 13:30 – 18:35 (CEST) arasında gerçekleştirildi. Komitenin rolü Uluslararası Halk Sağlığı Acil Durumu’nun (PHEIC) belirlenmesi hususunda nihai kararı veren Genel Müdüre tavsiyelerde bulunmaktır. Komite ayrıca halk sağlığı konusunda tavsiyeler verir veya uygun şekilde resmi Geçici Öneriler sunar.
Toplantının Bildirileri
Acil Durum Komitesi üyeleri ve danışmanları telekonferans ile toplandı.
Genel Müdür, Komiteye desteklerinden dolayı teşekkür etti. Sonrasında toplantıyı Başkan Didier Houssin'e teslim etti.
Profesör Houssin de sözü Sekreterliğe verdi. Uyum, risk yönetimi ve etik bölümünden bir temsilci, Komite üyelerine rolleri ve sorumlulukları hakkında kısaca bilgi verdi.
Komite üyelerine gizlilik görevleri ve çıkar çatışması olarak görülebilecek kişisel, finansal veya profesyonel bağlantıları açıklama sorumlulukları hatırlatıldı. Mevcut olan her üye araştırıldı. Önceki toplantıdan bu yana bir değişiklik olmadı. Sonrasında Başkan toplantı için gündemi gözden geçirdi ve sunucuları tanıttı.
Çin Halk Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı temsilcileri mevcut durumu ve alınan halk sağlığı önlemlerini bildirdi. Ülke genelinde şu anda 7.711 doğrulanan, 12.167 şüpheli vaka bulunuyor. Doğrulanan vakalardan 1.370'i ağır ve 170'i hayatını kaybetti. 124 kişi tedavi edilerek taburcu oldu.
DSÖ Sekreterliği diğer ülkelerdeki duruma genel bir bakış sundu. Şu an 18 ülkede 83 vaka bulunuyor. Bunların arasından sadece 7 kişinin Çin'e bir seyahat geçmişi yok. Çin dışındaki 3 ülkede insandan insana bulaşma görülüyor. Bu vakalardan yalnızca biri ağır ve hiç can kaybı yaşanmadı.
Komite ilk toplantısında bu olayın bir PHEIC (Halk Sağlığı Acil Durumu) olup olmadığı konusunda farklı görüşler dile getirdi. O zaman, genel tavsiye olayın bir PHEIC olarak görülmemesiydi, ancak Komite üyeleri durumun aciliyeti konusunda anlaştılar ve Komite'nin ertesi gün aynı sonuca vardığı toplantının devam etmesini önerdiler.
Bu ikinci toplantı, vaka sayısındaki ciddi artışları ve teyit edilen vakaları bildiren diğer ülkeleri göz önüne alarak gerçekleşmektedir.
Sonuçlar ve tavsiyeler
Komite, Çin hükümetinin en üst düzey seviyesinde liderliğini, şeffaflığa olan bağlılıklarını ve mevcut salgını araştırmak ve kontrol altına almak için gösterilen çabaları memnuniyetle karşıladı. Çin, virüsü hızla tespit ettiği ve paylaştığı için diğer ülkeler virüsü hızlı bir şekilde teşhis edip kendilerini koruyabildiler, bu da tanı araçlarının hızla gelişmesine neden oldu.
Ülkenin aldığı en güçlü önlemler arasında DSÖ ile günlük temas ve daha fazla yayılmayı engellemek adına kapsamlı çok sektörlü yaklaşımlar yer alıyor. Diğer şehirler ve illerde de halk sağlığı önlemleri alınmıştır; virüsün şiddeti ve bulaşabilirliği, veri ve biyolojik materyal paylaşımı konusunda çalışmalar yürütülmektedir. Ülke ayrıca, desteğine ihtiyaç duyan diğer ülkelerle çalışmayı da kabul etmiştir. Çin'in aldığı önlemler yalnızca kendi ülkeleri için değil, dünyanın geri kalanı için de yararlıdır.
Komite DSÖ ve ortaklarının öncü rolünü, hala birçok bilinmeyenin olduğunu, bir ay içinde beş DSÖ bölgesinde vakalar bildirildiğini, Vuhan ve Çin dışında insandan insana bulaşmaların olduğunu kabul etmiştir.
Komite, ülkelerin hastalığı erken teşhis etmek, vakaları izole ve tedavi etmek, kişileri izlemek ve riskle orantılı sosyal mesafe önlemlerini teşvik etmek için sıkı tedbirler alması koşuluyla, virüsün yayılmasını engellemenin hala mümkün olduğuna inanmaktadır. Durum gelişmeye devam ettikçe, enfeksiyonun yayılmasını önlemek ve azaltmak için stratejik hedeflerin ve önlemlerin de gelişmesine dikkat etmek önemlidir. Komite artık salgının Uluslararası Halk Sağlığı Acil Durumu kriterlerini karşıladığını kabul etti ve Geçici Öneriler olarak aşağıdaki tavsiyelerin yayınlanmasını tavsiye etti.
Komite, PHEIC bildirisinin Çin ve Çin halkının bu salgının ön saflarında şeffaflıkla ve -umarız- başarıyla gerçekleştirdiği eylemler için destek ve takdir ruhuyla görülmesi gerektiğini vurguladı. Küresel dayanışmaya duyulan ihtiyaç doğrultusunda, Komite, dünyanın diğer bölgelerinde ek desteğe ihtiyaç duyulabilecek hazırlığı artırmak için küresel bir koordine çabaya ihtiyaç olduğunu belirtti.
DSÖ'ye tavsiyeler
Komite ulusal ve yerel uzmanlar da dahil olmak üzere Çin'e gelecek DSÖ multidisipliner teknik misyonunu memnuniyetle karşıladı. Misyon, salgının hayvan kaynağını, hastalığın klinik spektrumunu ve şiddetini, toplumdaki ve sağlık tesislerindeki insandan insana bulaşma derecesini ve salgını kontrol etme çabalarını araştırmalı ve desteklemelidir. Bu misyon, uluslararası topluma durumu ve bu durumun etkilerini anlamada yardımcı olmak ve deneyim ve başarılı önlemlerin paylaşılmasını sağlamak için bilgi sağlayacaktır.
Komite, olası kaynağı incelemenin önemini yeniden vurgulamak, gizli bulaşmayı ekarte etmek ve risk yönetimi önlemlerini bildirmeyi amaçladı.
Komite ayrıca, yerel bulaşma döngülerinin olup olmadığını anlamak için patojen genomik dizileme de dahil olmak üzere Hubei dışındaki bölgelerde gelişmiş gözetim ihtiyacını vurguladı.
DSÖ bu salgının küresel olarak nasıl en iyi şekilde takip edileceğini değerlendirmek için teknik uzman ağlarını kullanmaya devam etmelidir.
DSÖ, özellikle savunmasız ülkelerde ve bölgelerde hazırlık ve yanıt için yoğun destek sağlamalıdır.
Düşük ve orta gelirli ülkeler için potansiyel aşılara, teşhislere, antiviral ilaçlara ve diğer tedavi edicilere hızlı gelişim ve erişim sağlamak için önlemler geliştirilmelidir.
DSÖ, ortakları ve kuruluşlarından oluşan geniş ağları dahil olmak üzere, bu salgına yanıt vermek için kapsamlı bir risk iletişim stratejisi uygulamak ve bu yeni koronavirüs ile ilgili araştırma ve bilimsel gelişmelerin ilerlemesine izin vermek için gerekli tüm teknik ve operasyonel desteği sağlamaya devam etmelidir.
DSÖ, UST (2005) metninde yeniden müzakerelerin yapılmasını gerektirmeyecek şekilde, PHEIC veya PHEIC olmayan ikili olasılıklar arasında bir orta seviye alarm durumu tavsiyesini araştırmaya devam etmelidir.
DSÖ, durumu şeffaflıkla zamanında gözden geçirmeli ve kanıta dayalı önerilerini güncellemelidir.
Komite mevcut bilgilere dayanarak herhangi bir seyahat veya ticaret kısıtlaması önermemektedir.
Genel Müdür, 2019-nCoV salgınının bir PHEIC olduğunu açıklayıp Komite'nin tavsiyesini kabul etti ve bu tavsiyeyi UST kapsamında Geçici Tavsiyeler olarak yayınladı.
Çin Halk Cumhuriyeti'ne Tavsiyeler
* Salgının evrimi, nüfusu önleme ve koruma tedbirleri ve virüsün kontrol altına alınması için alınan müdahale önlemleri hakkında halkı düzenli olarak bilgilendirmek için kapsamlı bir risk iletişim stratejisi uygulamaya,
• Mevcut salgının kontrol altına alınması için halk sağlığı önlemlerini geliştirmeye,
• Sağlık sisteminin esnekliğini sağlamaya ve sağlık iş gücünü korumaya,
• Çin genelinde gözetimi ve aktif vaka bulmayı geliştirmeye,
• Salgının epidemiyolojisini ve evrimini anlamak için soruşturma yürütmek üzere DSÖ ve ortaklarıyla işbirliği yapmaya,
• İnsan vakalarla ilgili verileri paylaşmaya,
* Salgının zoonotik kaynağını ve özellikle de hazır hale gelir gelmez DSÖ ile yayılım potansiyelini belirlemeye,
* Daha ileri değerlendirme ve tedavi için, semptomatik yolcuların erken tespiti amacıyla, uluslararası trafiğe olan zararı en aza indirgeyerek uluslararası havaalanlarında ve limanlarda çıkış taraması yapmaya, devam edin.
Tüm Ülkelere Tavsiyeler
Her ülkede daha fazla uluslararası vaka görülebilmesi bekleniyor. Bu nedenle, tüm ülkeler aktif gözetim, erken teşhis, izolasyon ve vaka yönetimi, temaslı takibi ve 2019-nCoV enfeksiyonunun devam eden yayılımının önlenmesi ve DSÖ ile tüm verileri paylaşmak da dahil olmak üzere kontrol önlemlerini almaya hazır olmalıdır. Teknik tavsiye DSÖ web sitesinde bulunabilir.
Ülkelere yasal olarak, UST kapsamında DSÖ ile bilgi paylaşmak gerektiği hatırlatılır.
Bir hayvanda 2019-nCoV'un herhangi bir tespiti (türler, tanı testleri ve ilgili epidemiyolojik bilgiler dahil) ortaya çıkan bir hastalık olarak Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü'ne (OIE) bildirilmelidir.
Ülkeler, insan enfeksiyonunun azaltılması, ikincil bulaşın ve uluslararası yayılmanın önlenmesi, çok sektörlü iletişim ve işbirliği ile virüs ve hastalık hakkında bilginin artırılmasına ve araştırmanın ilerletilmesine aktif katılımla uluslararası yanıta katkıda bulunmaya özellikle vurgu yapmalıdır.
Komite mevcut bilgilere dayanarak herhangi bir seyahat veya ticaret kısıtlaması önermemektedir.
Ülkeler, UST kapsamında talep edilen seyahat önlemleri hakkında DSÖ'yü bilgilendirmelidir. Ülkeler, UST'nin 3. maddesinin ilkeleri doğrultusunda damgalama veya ayrımcılığı teşvik eden eylemlere karşı uyarılmaktadır.
Komite, Genel Müdürden bu konularda daha fazla tavsiyede bulunmasını ve gerekirse hızla gelişen bu olayı göz önüne alarak, duruma göre yeni önerilerde bulunmasını istedi.
Küresel Topluma Tavsiyeler
Bu yeni bir koronavirüs olduğundan ve daha önce benzer koronavirüslerin düzenli bilgi paylaşımı ve araştırması için önemli çabalar gerektirdiğinden, küresel toplum UST(2005) 44. maddesi uyarınca, insandan insana bulaşma potansiyeli olan bu yeni virüsün kaynağının tanımlanmasında birbirini desteklemeye, dayanışma ve işbirliği göstermeye, vakaların potansiyel çıkışı için hazırlık ve gerekli tedavinin geliştirilmesi için araştırma yapmaya devam etmelidir.
Düşük ve orta gelirli ülkelere bu olaya yanıt verebilmeleri için destek sağlamanın yanı sıra teşhis, potansiyel aşılar ve ilaçlara erişimi kolaylaştırmak için de destek sağlanmalıdır.
UST'nin 43. Maddesi uyarınca, Taraf Devletler, uluslararası trafiğe önemli ölçüde müdahale eden ek sağlık önlemleri uygulamaktadır (uluslararası gezginlerin, bagajların, yüklerin, konteynırların, taşıtların, malların ve benzerlerinin giriş veya çıkışının reddedilmesi veya 24 saatten fazla gecikmeleri) ve bunlar uygulandıktan sonraki 48 saat içinde DSÖ'ye halk sağlığı gerekçesini ve ispatını göndermek zorundadır. DSÖ, gerekçeyi inceleyerek ülkelerden önlemlerini yeniden gözden geçirmelerini isteyebilir. DSÖ, alınan önlemler ve gerekçelerle ilgili bilgileri diğer Taraf Devletlerle paylaşır.
Acil Durum Komitesi, Genel Müdürün takdirine bağlı olarak 3 ay veya daha erken bir süre içinde yeniden toplanacaktır.