Şu andaki mevcut verilere dayanarak ana bulaşma etmeni  semptomatik vakalardır. DSÖ, enfekte olmuş kişilerin semptom geliştirmeden önce 2019-nCoV bulaştırmasının mümkün olduğunun farkındadır.

Enfeksiyonun klinik öncesi evresinin ve bu birkaç semptom öncesi bulaşma durumunun nasıl olabildiğini daha iyi anlamak için ayrıntılı maruziyet öyküleri alınmaktadır.

Asemptomatik enfeksiyon nadir olabilir ve asemptomatik bir kişiden bulaşma, Orta Doğu Solunum Yolu Sendromu koronavirüsünde gördüğümüz gibi diğer koronavirüslerde de geçerlidir. Bu nedenle, asemptomatik vakalardan bulaşma, muhtemelen bulaşmanın önemli bir nedeni değildir. Semptomatik kişiler virüsü öksürme ve hapşırma yoluyla daha kolay yayarlar.

Çin'de, salgının başlamasından bu yana tüm vakaların % 60,5'i Hubei Eyaletinden bildirilmiştir. Çin dışında insandan insana bulaşma ile ilgili ek vakalar bildirilmiştir.

Şekil 1. 01 Şubat 2020 itibariyle doğrulanmış 2019-nCoV vakalarının bildirildiği ülkeler, yönetim bölgeleri veya bölgeler

TEKNİK ODAK:

Son 24 Saatte Bildirilen Önemli Epidemiyolojik Olaylar

Fransa'da, ilk kez Çin dışında, bir sağlık çalışanının 2019-nCoV akut solunum yolu hastalığı ile enfekte olduğu teşhis edildi. Sağlık çalışanı, daha sonra olası vakalar olarak tanımlanan iki hastayı tedavi etti.

Çin'in dışındaki üçüncü nesil insandan insana bulaşın ilk örneği, Almanya Bavyera'daki bir kümeden  teyit edilmiş bir vakaya maruz kalan bir kişide tespit edildi.

İlk kez, Çin dışındaki bir ülkeden başka bir ülkeye vaka geçişi oldu: Güney Kore'de, Japonya'da doğrulanmış bir vakaya maruz kalan bir hasta tespit edildi.

Son 24 saat içinde, Çin dışında insandan insana bulaşmanın yeni örnekleri bildirildi: Japonya'da, Wuhan'dan turistlerle temas eden Japon vakalarla aynı kümenin parçası olan bir tur rehberi; Almanya'da, Bavyera'daki bir kümenin parçası olan bir vaka; ve Tayland'da, Çin'e seyahat geçmişi olmayan bir taksi şoförü.

Hubei Eyaletine epidemiyolojik bağlantı.

2019-nCoV salgını hala büyük ölçüde Hubei Eyaleti etrafında toplanmaktadır.

Çin'de, salgının başlamasından bu yana tüm vakaların % 60,5'i Hubei Eyaletinden bildirilmiştir. Geri kalan vakaların % 39,5'i 33 il, bölge ve şehirden rapor edilmiştir. Hubei Eyaletinden sonra, ikinci büyük vaka sayısı Zhejiang Eyaletinden bildirilmiştir(599 vaka).

Çin dışında tespit edilen 132 vakanın 14'ü Çin dışındaki ikincil bulaşmadan kaynaklanmıştır. Kalan vakaların 101'i için seyahat geçmişi mevcuttur: 101 vakanın tamamı hastalık başlamadan 14 gün önce Çin'e seyahat etmiştir. Çin'deki kesin varış yeri bilinen 81 kişinin hepsi Hubei eyaletine seyahat etmiştir.

Tablo 1, son yedi gündeki rapor tarihine göre Çin'deki Hubei Eyaletinden gelen vakaların sayısını ve oranını göstermektedir.

Tablo 1. Bildirilen tarihe göre Hubei eyaletinden ve tüm Çin'den 2019-nCoV akut solunum yolu hastalığı rapor edilen yeni vakalar

GÖZETİM

Tablo 2. Çin  bölgeleri tarafından bildirilen 2019-nCoV akut solunum yolu hastalığı vakaları, 1 Şubat 2020

Tablo 3. Doğrulanan 2019-nCoV vakalarının bildirildiği ülkeler, bölgeler veya alanlar, 1 Şubat 2020 

* Çin'de doğrulanan vakalar arasında Hong Kong (13 doğrulanmış vaka), Macau (7 doğrulanmış vaka) ve Taipei’de (10 doğrulanmış vaka) teyit edilen vakalar da bulunmaktadır.

STRATEJİK HEDEFLER

DSÖ'nün söz konusu yanıta yönelik stratejik hedefleri:

• Yakın temaslılar ve sağlık çalışanları arasındaki ikincil enfeksiyonları azaltmak, hastalığın daha fazla yayılması ve Çin'den uluslararası yayılmaların önlenmesi dahil olmak üzere insandan insana bulaşmayı sınırlamak*;
• Enfekte hastalar için optimize edilmiş bakım sağlamak da dahil, hastaların erken teşhis edilmesi, izole edilmesi ve bakımının yapılması;
• Hayvan kaynağından bulaşmayı tanımlamak ve azaltmak;
• Virüsle ilgili önemli olan bilinmeyenleri ve klinik şiddeti, bulaşma ve enfeksiyonun kapsamı, tedavi seçeneklerini ele almak ve teşhis, tedavi ve aşıların geliştirilmesini hızlandırmak;
• Kritik risk ve durumla ilgili bilgileri tüm topluluklara iletmek ve yanlış bilgilendirmeyle mücadele etmek;
• Çok sektörlü ortaklıklar yoluyla sosyal ve ekonomik etkiyi en aza indirgemek.

*Bu, hızlı tespit, vakaların teşhisi ve yönetimi, temaslıların tespit edilmesi ve takibi, sağlık tesislerinde enfeksiyon önleme ve kontrol, gezginler için sağlık önlemlerinin uygulanması, popülasyonda bilinçlendirme ve risk iletişimi gibi halk sağlığı önlemlerinin bir kombinasyonu ile elde edilebilir.

HAZIRLIK VE YANIT:

• DSÖ, vakaların bildirildiği Üye Devletler ile düzenli ve doğrudan temas halindedir. DSÖ ayrıca durum hakkında diğer ülkeleri bilgilendirmekte ve talep halinde destek sağlamaktadır.
• Sağlık tesislerinde laboratuvar teşhisi, klinik yönetim, enfeksiyonun önlenmesi ve kontrolü, yeni koronavirüs şüphesi olan hastalar için evde bakım, risk iletişimi ve toplum katılımı için geçici rehberler geliştirilmiştir: https://www.who.int/internal-publications-detail/clinical-management-of-severe-acute-respiratory-infection-when-novel-coronavirus-(ncov)-infection-is-suspected
• Doğrulanmış hastaların tanımlanması ve yönetiminde gerekli malzemeler için hastalıkla mücadele malzemelerin bulunduğu paketler hazılanmıştır: https://www.who.int/internal-publications-detail/disease-commodity-package---novel-coronavirus-(ncov)
• Hayvanlardan insanlara bulaşma riskini azaltmak için önerilerde bulunulmuştur: https://www.who.int/health-topics/coronavirus/who-recommendations-to-reduce-risk-of-transmission-of-emerging-pathogens-from-animals-to-humans-in-live-animal-markets
• DSÖ, yeni coronavirus 2019-nCoV salgınıyla ilgili olarak uluslararası trafik için güncellenmiş bir tavsiye yayınlanmıştır: https://www.who.int/ith/2020-24-01-outbreak-of-Pneumonia-caused-by-new-coronavirus/en/
• Teşhis, aşılar ve terapötikleri hızlandırılması için Ar-Ge planının etkinleştirilmesi.
• DSÖ erken incelemeler (https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/early-investigations/ )konusunda rehberlik sağlamaktadır. Kullanılabilir ilk protokol: 2019 yeni koronavirüs (2019-nCoV) enfeksiyonu için ev tipi iletim inceleme protokolüdür: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/early-investigations/
• DSÖ, yeni koronavirüsler de dahil olmak üzere ortaya çıkan solunum virüslerine genel bir bilgi sağlamak için çevrimiçi/online bir kurs geliştirmiştir: https://openwho.org/courses/introduction-to-ncov
• DSÖ, yeni bir virüs salgınında kritik olan incelemenin erken yapılması (https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/early-investigations/ ) için rehberlik sağlamaktadır. Çalışma protokollerinden toplanan veriler, sürveyans ve vaka tanımları için önerileri iyileştirmek, 2019-nCoV'un temel epidemiyolojik bulaş özelliklerini karakterize etmek, yayılma, şiddet, hastalık spektrumu, toplum üzerindeki etkiyi anlamak ve operasyonel modelleri ve vaka izolasyonu, temaslı takibi ve izolasyon gibi karşı önlemlerin uygulanması konusunda bilgilendirmek için kullanılabilir. Kullanılabilir ilk protokol: 2019 yeni koronavirüs (2019-nCoV) enfeksiyonu için ev tipi iletim araştırma protokolüdü: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/early-investigations/
• DSÖ, sürveyans, epidemiyoloji, modelleme, teşhis, klinik bakım ve tedavi ve hastalığı tanımlamanın, yönetmenin ve ilerlemeyi sınırlamanın diğer yollarıyla ilgili küresel çalışmaları koordine etmek için araştırmacılar ve diğer uzman ağlarıyla birlikte çalışmaktadır. DSÖ, mevcut durumu dikkate alacak şekilde güncellenen ülkeler için geçici rehberlik yayınlamıştır.
• DSÖ,laboratuvar, enfeksiyon önleme ve kontrol, klinik yönetim ve matematiksel modelleme için küresel uzman ağları ve ortaklıkların kullanılması için çalışmaktadır.

HALK İÇİN  TAVSİYELER:

Diğer koronavirüs (Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS) ve Şiddetli Akut Solunum Sendromu (SARS) nedeniyle önceki salgınlar sırasında, insandan insana bulaşma damlacıklar, temas ve fomitler yoluyla gerçekleşmiş olup bu da 2019-nCoV'nin bulaş yolunun benzer olabileceğini düşündürmektedir. Akut solunum yolu enfeksiyonu genel bulaşma riskini azaltmak için temel ilkeler aşağıdaki gibidir:

• Akut solunum yolu enfeksiyonu geçiren kişilerle yakın temastan kaçınmak.
• Özellikle hasta insanlarla veya çevreleriyle doğrudan temas ettikten sonra sık sık el yıkamak.
• Çiftlik veya vahşi hayvanlarla korunmasız temastan kaçınmak.
• Akut solunum yolu enfeksiyonu semptomları olan kişiler öksürürken görgü kurallarına uymalıdır (başka insanlarla mesafeyi koruyun, öksürürken ve hapşırırken tek kullanımlık mendil veya kıyafetler kullanarak ağız ve burnunuzu örtünüz ve elleri yıkayınız).
• Sağlık tesislerinde, hastanelerde, özellikle acil servislerde standart enfeksiyon önleme ve kontrol uygulamalarını yaymak.

DSÖ, gezginler için belirli bir sağlık önlemi önermemektedir. Seyahat sırasında veya sonrasında solunum yolu hastalığını düşündüren semptomlar olması durumunda, gezginlerin tıbbi yardım almaları ve seyahat geçmişlerini sağlık uzmanlarıyla paylaşmaları tavsiye edilir.