ŞİLİ'DE DANG HUMMASI
7 Şubat 2020'de Şili Ulusal UST Odak Noktası, Pan Amerikan Sağlık Örgütü / Dünya Sağlık Örgütü'nü (PAHO / DSÖ), Paskalya Adası'nda bildirilen üç doğrulanmış yerli dang humması vakasının tespiti hakkında bilgilendirdi
Hastalık salgını haberi
22 Şubat 2020
7 Şubat 2020'de Şili Ulusal UST Odak Noktası, Pan Amerikan Sağlık Örgütü / Dünya Sağlık Örgütü'nü (PAHO / DSÖ), Paskalya Adası'nda bildirilen 3 doğrulanmış yerli dang humması vakasının tespiti hakkında bilgilendirdi. 6 Şubat'ta vakalara polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) ile tanı konuldu ve mikrobiyolojik karakterizasyon, vakaları serotip 2 (PCR ile DENV 2) olarak tanımladı. Laboratuvar onayı, 6 Şubat 2020'de Şili Halk Sağlığı Enstitüsü'nün ulusal referans laboratuvarında gerçekleştirildi.
Bunlar, 2020'de Paskalya Adası'nda bildirilen, DENV 2 nedeniyle ilk teyit edilen dang vakalarıdır. Vakalar, yaşları 27 ila 49 yıl arasında değişen kadınlardır. Semptom başlangıç tarihleri 27 Ocak - 6 Şubat 2020 arasındadır. Vakaların hiçbiri seyahat geçmişi bildirmemiştir.
2000 yılında, A. aegypti vektörünün varlığı Paskalya Adası'nda doğrulandı. İlk dang humması salgını 2002 yılında bildirildi ve DENV 1'e bağlıydı. 2009 yılında iki yerli DENV 4 olgusu tespit edildi ve 2016, 2017 ve 2018'de DENV 1'e bağlı olgular rapor edildi (sırasıyla 33, 2 ve 18 olgu). 2019 yılında, Paskalya Adası'nda toplam 38 dang vakası bildirilmiştir (28 yerli DENV 1 vakası, Tahiti'den 9 importe edilmiş vaka (dört DENV 1 ve beş DENV 2 vakası) ve bir olası yerli DENV 1 vakası). 2019 yılında ciddi dang vakaları bildirilmemiştir. 2009'dan bu yana, yerli vakalarda 2020'nin başına kadar DENV 1 dışında başka serotip tespit edilmemiştir. Paskalya Adası'ndaki bileşen vektörlerin yoğunluğu, hastalığın adaya yayılmasına potansiyel olarak katkıda bulunabilir.
Halk Sağlığı Yanıtı
Yerel halk sağlığı yetkilileri tarafından uygulanan faaliyetler şunlardır:
- Sendromik gözetim de dahil olmak üzere aktif ve pasif epidemiyolojik sürveyansın güçlendirilmesi.
- Vektör gözetiminin ve kontrolünün güçlendirilmesi ve yoğunlaştırılması.
- Ağır hastalığın uyarı işaretlerinin erken tespiti ve dang hastalarının uygun klinik yönetimi konusunda sağlık profesyonellerine eğitim verilmesi.
- Yerel farkındalık için bir risk iletişim stratejisinin uygulanması.
DSÖ Risk Değerlendirmesi
Dang humması, hafif ateşten yüksek ateşe, baş ağrısına, gözlerin arkasında ağrıya, kas ve eklem ağrısına ve döküntüye kadar değişen semptomları olan, bebekleri, küçük çocukları ve yetişkinleri etkileyen ateşli bir hastalıktır. Dört dang virüsü serotipinden biriyle enfekte olmuş bir sivrisineğin ısırığı ile bulaşır.
Çoğunluğu zaten DENV 1 ile birincil enfeksiyonu olan bu popülasyona serotip DENV 2'nin sokulması, ikincil enfeksiyonlar nedeniyle ciddi dang vakalarına potansiyel bir risk oluşturabilir.
Paskalya Adası subtropikal bir iklime sahiptir. Yıllık ortalama sıcaklık 20.5°C'dir ve mevsimler arasında genellikle 7°C'yi aşmayan küçük değişiklikler vardır. Yaz 21 Aralık - 21 Mart tarihleri arasında, Ocak ve Şubat ayları ise ortalama maksimum 28°C ve minimum 15°C sıcaklıkta geçmektedir.
Paskalya Adası, ağırlıklı olarak DENV2 olan, devam eden bir dang salgınının yaşandığı Fransız Polinezyası ile haftalık hava taşımacılığı bağlantılarına sahiptir. Ek olarak, bileşen vektörün varlığı ve Paskalya Adası popüler bir turizm merkezi olduğu için, komşu adalara ve ülkelere yayılma riski göz ardı edilemez.
DSÖ Tavsiyeleri
Özellikle 2019'da Amerika Bölgesi'nin çeşitli ülke ve bölgelerinde dang vakaları ve olası ciddi dang vakaları artışı ışığında PAHO / DSÖ, 21 Kasım 2018 PAHO / DSÖ Dang Epidemiyolojik Uyarısı ve 11 Kasım 2019 PAHO / DSÖ Dang Epidemiyolojik Güncellemesi'nde yayınlandığı gibi, Üye Devletleri salgın hazırlığı ve müdahalesi, vaka yönetimi, laboratuvar ve entegre vektör yönetimi (IVM) konusundaki temel hususları takip etmeleri için teşvik etmiştir.
Dang için özel bir tedavi yoktur; ancak vakaların zamanında tespiti, şiddetli dang humması uyarı işaretlerinin belirlenmesi ve uygun vaka yönetimi, dang nedeniyle hasta ölümlerini önlemek için bakımın temel unsurlarıdır. Şiddetli dang humması vakalarında tıbbi bakım aramada bir gecikme olması, genellikle dang virüsü hastalığından kaynaklanan ölümlerle ilgilidir.
Ayrıca, IVM faaliyetleri potansiyel üreme alanlarını ortadan kaldırmak, vektör popülasyonlarını azaltmak ve bireysel maruziyeti en aza indirmek için geliştirilmelidir. Bu hem larva hem de yetişkin vektör kontrol stratejilerini içermelidir (çevre yönetimi, kaynak azaltma ve kimyasal kontrol önlemleri). Vektör-kişi temasını önlemek için hanelerde, iş yerlerinde, okullarda ve sağlık tesislerinde vektör kontrol önlemleri uygulanmalıdır.
Bileşen vektör olan aedes sivrisineklerinin, gün boyunca daha fazla aktiviteye sahip olduğu göz önüne alındığında, cildin maruziyetini en aza indirgeyen koruyucu giysi kullanımı ve maruz kalan cilde veya giysilere uygulanabilecek kovucular gibi kişisel koruma önlemleri önerilir; kovucuların kullanımı kesinlikle etiket talimatlarına uygun olmalıdır. Sineklikli pencere ve kapı ile sineklik (böcek ilacı ile emprenye edilmiş veya değil), gündüz veya gece boyunca kapalı alanlarda vektör-kişi temasını azaltmak için yararlı olabilir. Topluluk destekli kaynak azaltma önlemleri başlatılmalı ve vektör gözetimi ve kontrolü uygulanmalıdır.
Daha fazla bilgi için lütfen aşağıdaki adresleri ziyaret edin:
- Pan Amerikan Sağlık Örgütü / Dünya Sağlık Örgütü. Amerika bölgesinde dang humması önlenmesi ve kontrolü için Entegre Stratejik Plan. Washington, D.C., 2017. http://iris.paho.org/xmlui/bitstream/handle/123456789/34859/OPSCHA17039_spa.pdf?sequence=8&isAllowed=y
- Pan Amerikan Sağlık Örgütü / Dünya Sağlık Örgütü. Amerika bölgesinde Dang humması için hasta bakım kuralları. 2. Baskı. Washington, D.C., 2016. http://iris.paho.org/xmlui/handle/123456789/31207
- Pan Amerikan Sağlık Örgütü / Dünya Sağlık Örgütü. Epidemiyolojik Uyarı: Dang. 21 Kasım 2018, Washington, D. C.: PAHO/DSÖ; 2018. https://www.paho.org/hq/index.php?option=com_docman&view=download&category_slug=dengue-2217&alias=47044-21-november-2018-dengue-epidemiological-alert&Itemid=270&lang=en
- Pan Amerikan Sağlık Örgütü / Dünya Sağlık Örgütü. Epidemiyolojik Güncelleme: Dang. 11 Kasım 2019, Washington, D. C.: PAHO/DSÖ; 2019. https://www.paho.org/hq/index.php?option=com_docman&view=download&category_slug=dengue-2217&alias=50963-11-november-2019-dengue-epidemiological-update-1&Itemid=270&lang=en
- PAHO/DSÖ. Amerika Bölgesi için Sağlık Bilgi Platformu (PLİSA). http://www.paho.org/data/index.php/es/temas/indicadores-dengue/dengue-nacional/9-dengue-pais-ano.html
- Şili Sağlık Bakanlığı raporu. Paskalya Adası'nda DENV 2'ye bağlı dang. 14 Şubat 2020. http://epi.minsal.cl/wp-content/uploads/2020/02/Minuta_dengue_DENV2_AUTOCTONO_3.pdf