Hastalık Salgını Haberi

4 Mart 2020

Orta Afrika Cumhuriyeti (CAR), 2019 yılından bu yana meydana gelen salgınlar nedeniyle kızamık vakalarında bir artış yaşamıştır.

İlk kızamık vakası 2019'un 5. haftasında (28 Ocak 2019'da başlayan hafta) kaydedilmiş ve salgın 2020'de yeni etkilenen 12 sağlık bölgesi de (Kentsel alanda yer alan Bimbo, Bégoua, Bangui I, Bangui II ve Bangui III, kırsal alanda yer alan Bossémbélé, Bouar, Bozoum, Baboua-Abba, Haute Kotto, Nangha-Boguila ve Ouango Gambo) dahil olmak üzere 18 sağlık bölgesini etkileyerek, 2020'nin 7. haftasına (10 Şubat 2020'de başlayan hafta) kadar devam etmiştir.

1 Ocak 2019'dan 16 Şubat 2020'ye kadar 83 ölüm (vaka ölüm oranı % 1.08) dahil toplam 7.626 şüpheli vaka bildirilmiştir. Vakaların büyük bir kısmı (% 72) 5 yaş altı ve % 18'i 5 ila 10 yaş arasındaki kişilerden oluşmaktadır. Şüpheli vakalardan toplam 1.167 numune Bangui'deki Institut Pasteur referans laboratuvarında test edilmiş olup bunların 180'i İmmünoglobulin M (IgM) kullanılarak kızamık için yapılan testlerin sonucu pozitif çıkmıştır.

Son 5 yılda rutin kızamık aşısıyla ilgili  düşük aşılama kapsamı (9 ayda ilk doz için % 60'ın altında), ulusal aşılama programında ikinci bir kızamık aşı dozunun olmaması ve yetersiz takip kampanyaları, devam eden salgına katkıda bulunan kızamığa duyarlı kişilerin oranının yüksek olmasına yol açmıştır. 35 sağlık bölgesinin tümü kızamık salgını riski altındadır ve yeterli yanıt olmadan salgın tüm ülkeye yayılabilir. Kızamık salgınından etkilenen ilçe sayısı artmaktadır ve 1 Mart 2020 itibariyle 15 sağlık bölgesi etkilenmiştir: Alindao, Alindao-Mingala, Baboua-Abba, Bambari, Bangui I, Bangui II, Bangui III, Bégoua, Bimbo , Bococaranga-Koui, Bossémbélé, Bouar, Bozoum, Haute-Kotto, Nangha-Boguila, Ngaoundaye ve Ouango-Gambo.

Aralık 2019'da salgınlar sekiz sağlık bölgesini etkilemiştir ve ülke 7 ilçede (Bambari, Batangafo, Bocaranga-Koui, Grimari-Kouango, Kémo, Ngaoundaye ve Nana-Gribizi) 6 ila 59 aylık çocukları hedefleyen yerel kızamık aşı kampanyaları düzenlemiştir. Aşı kapsamı araştırması ile doğrulandığı üzere, aşı kapsamının % 95'in üzerinde olmasına rağmen, bu ilçelerde ve komşu sağlık bölgelerinde 5 ila 15 yaş arası çocuklarda yeni vakalar kaydedilmektedir. Epidemiyolojik araştırmalarla belirtilen vakaların yaş dağılımına dayanarak, önerilen aşılama stratejisi, bulaşmayı durdurmak için 6 aylık ile 10 yaş arası kişilerden oluşan risk grubunu hedef almaktır.

Halk sağlığı yanıtı

24 Ocak 2020 tarihinde Sağlık Bakanlığı tarafından salgının resmi beyanından bu yana, aşağıdaki halk sağlığı önlemleri alınmıştır:

• Yanıtı koordine etmek için COUSP (Halk Sağlığında Acil Operasyon Merkezi) ve Yerel Kriz Komitesi etkinleştirilmiştir.
• DSÖ ve diğer ortakların desteğiyle Sağlık Bakanlığı, aşı kampanyalarını içeren kapsamlı bir yanıt planı geliştirmektedir.
• Etkilenen bölgelerde epidemiyolojik sürveyans güçlendirilmiştir.
• Şiddetli kızamık vakalarının ilçe sağlık hastanesine sevk sistemi, kızamık vakalarına ücretsiz bakım hizmeti verilerek kurulmuştur.
• Ücretsiz tıbbi bakım sağlanmasını desteklemek için ilaç ve tıbbi malzeme dağıtımı devam etmektedir.
• Bölge hastanesinde izolasyon üniteleri kurulmuştur.
• Rutin aşılama programı güçlendirilmektedir.
• Sağlığın teşviki ve geliştirilmesi ve risk iletişimi faaliyetleri devam etmektedir.
• Salgına yanıt vermek için kaynakları seferber etme çabaları sürmektedir.

DSÖ risk değerlendirmesi

DSÖ, şu andaki kızamık salgınından kaynaklanan Ortalama Vaka Oranı - CAR'nin genel riskinin aşağıdaki nedenlerden dolayı “yüksek” olduğunu tahmin etmektedir:

• Salgının yeni sağlık bölgelerine coğrafi olarak genişlemesi.
• Düşük aşılama kapsamı nedeniyle kızamık salgınları riski yüksek olan çok sayıda bölge.
• 2019 yılında rapor edilen vaka sayısında 2018'e göre artış.
• Etkilenen sağlık bölgelerinde hızlı yanıt önlemleri oluşturmak için erişimi sınırlayan ülkenin güvenlik durumu.
• Ücretsiz sağlık hizmeti sağlamak için altyapı, girdi ve kaynak eksikliği.
• Kızamık komplikasyonlarının klinik yönetimi için eğitimli personel eksikliği.
• Ortak DSÖ / UNICEF tahminlerine göre son 5 yıl içinde ilk doz kızamık aşısı (MCV1)  içeren yetersiz aşılama kapsamı son 5 yıl için % 49 olup 2019'da % 71'lik bir yönetimsel kapsam söz konusudur.
• Aşılanmış ve aşılanmamış bölgeler arasındaki büyük nüfus hareketleri.

Hem güvenlik nedeniyle hem de ticari faaliyetler için Çad, Kongo Demokratik Cumhuriyeti ve Kamerun dahil olmak üzere komşu ülkelere giden ve bu ülkelerden gelen büyük sınır ötesi nüfus hareketleri göz önüne alındığında, bölgesel düzeydeki risk orta seviye olarak değerlendirilmektedir. Riskin, küresel düzeyde düşük seviyede olduğu kabul edilmektedir.

DSÖ önerileri

Kızamık, aşı ile önlenebilir bir hastalıktır ve bağışıklığı sağlamak için 2 doz kızamık içeren aşı (MCV) önerilir. DSÖ, tüm Üye Devletlere aşağıdaki tavsiyelerde bulunmaktadır:

• Kızamık nedeniyle ölümleri azaltmak için yüksek vaka ve ölüm oranlarına sahip ülkelerde kitle aşılama kampanyaları ile birlikte çocuklar için rutin kızamık aşılamasının gerçekleştirilmesinin sağlayın.
• Birinci ve ikinci MCV dozu ile % 95 ve daha fazla aşılama kapsamına alanına ulaşın ve bunu koruyun.
• Küçük çocuklar, hamile kadınlar, sağlık çalışanları, turizm ve ulaşımda çalışanlar ve uluslararası gezginler dahil olmak üzere risk altındaki nüfusu aşılayın.
• Kamu ve özel sağlık kuruluşlarındaki tüm kızamık şüphesi vakalarının zamanında tespiti için ateşi / döküntüsü olan vakaların epidemiyolojik sürveyansına güçlendirin ve numunelerin alındıktan sonraki 5 gün içinde laboratuvarlara ulaştığından emin olun.
• Kızamık enfeksiyonuna bağlı morbidite ve mortaliteyi azaltmak ve hastalık bulaşmasının önünü kesmek önemli bir halk sağlığı stratejisi olduğundan, halk sağlığı stratejinize kızamık aşılamasına ek olarak çocuklarda A Vitamini verilmesini de ekleyin.
• DSÖ, mevcut salgındaki bilgilere dayanarak Orta Afrika Cumhuriyeti'ne yönelik herhangi bir seyahat ve ticaret kısıtlaması getirilmesini önermemektedir.

Daha fazla bilgi için lütfen aşağıdaki linklere bakınız:

• WHO Measles factsheet
• WHO / UNICEF immunization routine immunization estimates