13 Mayıs 2020 Orta Avrupa Zaman Dilimine göre saat 10.00’da bildirilen veriler

ÖNEMLİ GELİŞMELER

• DSÖ, halk sağlığı ve sosyal önlemlerin (PHSM) uyarlanmasıyla ilgili hususlara ilişkin rehbere bir ek yayınlamıştır (https://www.who.int/publications-detail/considerations-in-adjusting-public-health-and-social-measures-in-the-context-of-covid-19-interim-guidance ). Bu yeni ek, ülkelerin epidemiyolojik ve halk sağlığı kriterlerine göre PHSM'yi uyarlamalarına yardımcı olmak için pragmatik bir karar süreci sunmaktadır (https://www.who.int/publications-detail/public-health-criteria-to-adjust-public-health-and-social-measures-in-the-context-of-covid-19 ).
• Dünya Sağlık Örgütü tarafından bugün yayınlanan 2020 Dünya Sağlık İstatistiklerine göre (https://www.who.int/gho/publications/world_health_statistics/2020/en/ ), COVID-19 salgını insan hayatında önemli kayıplara neden olmakta, geçim kaynaklarını aksatmakta (https://www.who.int/news-room/detail/13-05-2020-people-living-longer-and-healthier-lives-but-covid-19-threatens-to-throw-progress-off-track ) ve sağlık ve küresel sürdürülebilir kalkınma hedeflerine doğru ilerlemedeki son gelişmeleri tehdit etmektedir.
• DSÖ, COVID-19 salgınıyla ilgili yanlış ve sahte bilgi riskleri hakkında “Yayılmayı Durdur” adlı bir farkındalık kampanyası (https://www.who.int/news-room/feature-stories/detail/countering-misinformation-about-covid-19 ) yürütmek için İngiltere ile güçlerini birleştirmiştir.
• DSÖ Amerika Bölge Ofisi - Bölge Müdürü Dr. Carissa F. Etienne, ülkeleri “güçlü sosyal koruma ağları kurarken ve insan hayatını kurtarmak için gerekli olan kanıta dayalı halk sağlığı önlemleri alırken ekonomilerini de desteklemeye” çağırmıştır (https://www.paho.org/en/news/12-5-2020-paho-director-asks-countries-address-health-social-and-economic-emergencies-together ).
• Aşağıdaki "Odak Noktadaki Konu" bölümünde, okullarla ilgili halk sağlığı önlemleri için yeni yayınlanan DSÖ kurallarını tartışmaktayız.

ODAK NOKTADAKİ KONU: COVID-19 bağlamında okullar için halk sağlığı önlemleri ile ilgili hususlar

Tüm dünyada ülkeler, bulaşmanın yavaşlatılması ve ölüm oranının azaltılması amacıyla, COVID-19 müdahalesi için bir dizi kontrol önlemi uygulamıştır. Yerel epidemiyolojiye dayanarak, bazı ülkeler halk sağlığı ve sosyal önlemleri arttırma sürecindeyken, diğerleri bu müdahaleleri değerlendirmekte veya azaltmaktadır.

Yerel risk değerlendirmelerine dayanarak, ülkeler, yerel hareket kısıtlamaları, okulları uzaktan öğrenime ve işletmeleri uzaktan çalışmaya uyarlama ve uluslararası seyahat önlemleri gibi çeşitli halk sağlığı ve sosyal önlemler uygulamaktadır. DSÖ, karar vericilere ve eğitimcilere, COVID-19 bağlamında okulların nasıl/ne zaman yeniden açılacağı veya kapatılacağı konusunda rehberlik etmek amacıyla, okullarla ilgili halk sağlığı önlemleri hakkında hususlar yayınlamıştır (https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/332052/WHO-2019-nCoV-Adjusting_PH_measures-Schools-2020.1-eng.pdf?sequence=1&isAllowed=y ). Bu kararların çocuklar, ebeveynler veya bakıcılar, öğretmenler ve diğer personel, topluluklar ve genel olarak toplum için önemli etkileri vardır.

DSÖ'nün okulları kapatmaya, kısmen kapatmaya veya yeniden açmaya karar vermeye yönelik okullarla ilgili hususları, öğrenciler, öğretmenler, personel ve daha geniş topluluklar için, eğitim ve sağlık yararını en üst düzeye çıkarmak ve toplulukta yeni bir COVID-19 salgınının önlenmesine yardımcı olmak amacıyla risk temelli bir yaklaşımla yönlendirilmektedir. Okulların açılıp kapanmamasına karar verirken, ulusal ve yerel alanda COVID-19 epidemiyolojisi, salgınlara müdahale edebilecek sağlık sistemi ve halk sağlığı kapasitesi ile okul ortamları ve çocukları koruyan COVID-19 önleme ve kontrol önlemlerini sürdürme yeteneği gibi bir dizi faktör göz önünde bulundurulmalıdır. Bu nedenle, değerlendirmeye dahil edilecek ek önemli faktörler, okula dönmeme riski, eğitimde eşitsizliği genişletme riski, ihtiyaç duyan çocuklar için yemeklere erişim, ekonomik belirsizlikler nedeniyle ağırlaşan aile içi şiddet olasılığı ve Bakıcıları olan çocuklara en azından kısmen açık okullar sağlamak ve bakıcıları ülke için “kilit işçi” olan çocuklar için okulların en azından kısmen açık olma ihtiyacıdır.

Okullarla ilgili bu hususlar ayrıca, okulun yeniden açılmasına rehberlik etmek için hijyen, günlük uygulamalar, fiziksel mesafe ve uzaktan eğitim konusunda önerilen önlemleri sağlamaktadır. Bu öneriler sorular ve cevaplar yoluyla sağlanır ve okul kaynakları ve altyapı, eğitimciler ve okul personeline sigorta, çocukların güvenliği ve emniyeti, okullarda hijyen ve uygulamalar ve veliler ve öğrencilerle iletişim gibi konular altında bir kontrol listesi olarak kullanılabilir. Son olarak, sadece eğitim hedefleri üzerinde değil aynı zamanda çocukların, ebeveynlerin, ailenin ve okul personelinin sağlığı ve refahı üzerindeki etkinliğini ve etkisini sağlamak için uygulanan koruyucu önlemlerin izlenmesi de çok önemlidir.

Bu risk temelli yaklaşım, okul ve toplum arasında kapsayıcı ve erken işbirliği yoluyla uygulanmalıdır. Bu eşsiz ve zorlu dönemde, karar vericilerin, eğitim kurumlarının ve bakıcıların, çocuklar, öğrenciler, okul personeli ve toplum için en iyisini yapmak üzere, iyi uygulamaların öğrenilmesini ve paylaşılmasını sağlamak için esnekliği sürdürmeleri ve yaklaşımlarını değiştirmeleri önemlidir.

DSÖ Salgın Bilgi Ağı (EPI-WIN), 13 Mayıs'ta 890'dan fazla katılımcıyla, okullarda halk sağlığı ve sosyal önlemler konusunda bir internet seminerine UNICEF ile birlikte ev sahipliği yapmıştır. Ülkeler önümüzdeki haftalar ve aylar boyunca önlemleri uyguladıkça, fiziksel mesafeyi yönetme, fiziksel aktiviteler ve maske takma gibi temel sorular devam edecektir. Katılımcıların yaptığı yorumlar çok olumluydu ve ülkelerdeki örnekler konusunda bir takip semineri talep edilmiştir.

SÜRVEYANS

Şekil 1. Son yedi gün içinde, ülke veya bölgeye göre bildirilen doğrulanmış COVID-19 vakası sayısı, 7 - 13 Mayıs**

(**) Veri, tablo ve şekil notları için Ek 1'e bakınız.

Şekil 2. Rapor tarihi ve DSÖ bölgesine göre doğrulanmış COVID-19 vakalarının sayısı, 30 Aralık 2019 - 13 Mayıs 2020**

(**) Veri, tablo ve şekil notları için Ek 1'e bakınız.

Tablo 1. DSÖ bölgesine göre, laboratuvarda doğrulanmış COVID-19 vakaları ve ölümlerini bildirilen ülkeler veya bölgeler. Orta Avrupa Zaman Dilimine göre sabah 10.00 itibarıyla bildirilen veriler, 13 Mayıs 2020**

(**) Veri, tablo ve şekil notları için Ek 1'e bakınız.

TEKNİK REHBER VE DİĞER KAYNAKLAR

• COVID-19 ile ilgili tüm teknik rehberlik belgelerini görüntülemek için lütfen bu adresi ziyaret edin: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance
• DSÖ bölge ofislerinden güncellemeler:

• DSÖ Afrika Bölge Ofisi: https://www.afro.who.int/health-topics/coronavirus-covid-19
• DSÖ Doğu Akdeniz Bölge Ofisi: http://www.emro.who.int/health-topics/corona-virus/index.html
• DSÖ Avrupa Bölge Ofisi: http://www.euro.who.int/en/health-topics/health-emergencies/coronavirus-covid-19
• DSÖ Amerika Bölge Ofisi: https://www.paho.org/en/topics/coronavirus-infections/coronavirus-disease-covid-19
• DSÖ Güney Doğu Asya Bölge Ofisi: https://www.who.int/southeastasia/outbreaks-and-emergencies/novel-coronavirus-2019
• DSÖ Batı Pasifik Bölge Ofisi: https://www.who.int/westernpacific/emergencies/covid-19

• Araştırma ve Geliştirme: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/global-research-on-novel-coronavirus-2019-ncov
• COVID-19 hakkında çevrimiçi kurslar: https://openwho.org/channels/covid-19 ; ve mevcut olan diğer ulusal diller: https://openwho.org/channels/covid-19-national-languages
• Uluslararası toplumun, tüm ülkelere virüse hazırlanması ve müdahale etmesi konusunda sağladığı desteği özetleyen Stratejik Hazırlık ve Müdahale Planı (SPRP): https://www.who.int/publications-detail/strategic-preparedness-and-response-plan-for-the-new-coronavirus
• DSÖ Acil Sağlık Durumu tablosu: https://covid19.who.int/
• Haftalık COVID-19 İşlem Güncellemeleri: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/strategies-plans-and-operations

HALK İÇİN ÖNERİLER VE TAVSİYELER

• Kendinizi koruyun: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public
• Sorular ve Cevaplar: https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses
• Seyahat önerileri: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/travel-advice
• EPI-WIN: bireyler, kuruluşlar ve topluluklara uyarlanmış bilgiler: https://www.who.int/teams/risk-communication

VAKA TANIMLARI

DSÖ, sürveyans tanımlarını içeren "koronavirüs hastalığı (COVID-19) olan insan enfeksiyonu Global Sürveyans" belgesini periyodik olarak güncellemektedir: https://www.who.int/publications-detail/global-surveillance-for-human-infection-with-novel-coronavirus-(2019-ncov)

COVID-19 kaynaklı ölümün tanımı

COVID-19 kaynaklı ölüm, gözetim amacıyla, COVID hastalığı ile ilişkili olmayan (örn. Travma) açık bir alternatif ölüm nedeni olmadığı sürece, şüpheli veya doğrulanmış bir COVID-19 vakasına klinik olarak uyumlu bir hastalıktan kaynaklanan ölüm olarak tanımlanmaktadır. Hastalık ve ölüm arasında tam bir iyileşme dönemi olmamalıdır.

Ölüm nedeni olarak COVID-19'un sertifikalandırılması ve sınıflandırılması (kodlanması) için daha fazla rehberliği https://www.who.int/classifications/icd/covid19/en/ adresinde bulabilirsiniz.

EK 1

Sunulan tüm veriler yorumlanırken dikkatli olunmalıdır. DSÖ tarafından yayınlanan bilgi dokümanları, ulusal halk sağlığı yetkilileri ve birbirinden farklı dahil etme kriterleri ve veri kesme süreleri kullanan diğer kaynaklar arasında farklılıklar olması beklenmektedir. Doğruluk ve güvenilirliği sağlamak için adımlar atılırken, tüm veriler sürekli doğrulama ve değişikliğe tabidir. Vaka tespiti, tanımlar, test stratejileri, raporlama uygulamaları ve gecikme süreleri ülkeler/bölgeler arasında farklılık göstermektedir. Diğerlerinin yanı sıra bu faktörler, gerçek vaka ve ölüm sayılarının değişken eksik tahmini ile sunulan sayımları ve bu verileri küresel düzeyde yansıtmaya yönelik değişken gecikmeleri etkilemektedir.

Kullanılan isimler ve bu yayındaki materyalin sunumu, DSÖ tarafından herhangi bir ülkenin, bölgenin, şehrin veya otoritenin yasal statüsü, yetkileri veya hudutlarının sınırlandırılması ile ilgili herhangi bir fikrin ifade edildiği anlamına gelmemektedir. Haritalardaki noktalı ve kesik çizgiler, henüz tam olarak anlaşmaya varılamayan yaklaşık sınır çizgilerini temsil etmektedir. Ülkeler ve bölgeler, DSÖ yönetim bölgesi altında düzenlenmiştir.

(2) Kosova'ya yapılan tüm atıflar Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 1244 (1999) sayılı kararı bağlamında anlaşılmalıdır.

Haritada Sırbistan ve Kosova vakalarının sayısı (UNSCR 1244, 1999) görselleştirme amacıyla hazırlanmıştır.

Sayımlar, aksi belirtilmedikçe DSÖ vaka tanımlarına (https://www.who.int/publications-detail/global-surveillance-for-human-infection-with-novel-coronavirus-(2019-ncov) ) dayanarak laboratuvar tarafından onaylanan vakaları ve ölümleri yansıtmakta (bkz. Ülkeye veya bölgeye özgü güncellemeler ve yazım hataları) ve hem ülke içindeki, hem de ülkesine geri gönderilen vakaları içermektedir.

Diğer*: Uluslararası taşıt (Diamond Princess) kapsamında bildirilen vakaları ve ölümleri içermektedir.

Ülkelerin, toplam sayılarından, çok sayıda vaka veya ölümleri ortadan kaldıran veri uzlaştırma uygulamaları yapma eğilimi nedeniyle, DSÖ artık bu verileri uygun şekilde "yeni vakalar"/"yeni ölümler" sütunlarında negatif sayılar olarak gösterecektir. Bu, okuyucuların bu tür uzlaştırma uygulamalarının ne zaman gerçekleştiğini belirlemelerine yardımcı olacaktır. İleride çıkarmaların önceki günlere dağıtılmasına izin veren ek ayrıntılar kullanıma sunuldukça, sayılar buna göre güncellenecektir. Önceki durum raporları geriye dönük olarak güncellenmeyecektir; en güncel veriler her zaman covid19.who.int adresinde bulunabilir.

Ek tablo notları

(1) Bulaşma sınıflandırması, ülkelerin/bölgelerin kendilerini raporlama sürecine dayanmaktadır. Sınıflandırmalar, haftalık olarak gözden geçirilmekte ve yeni bilgiler elde edildikçe düzeltilmektedir ve bildirilen en yüksek kategoriye dayanmaktadır. Ülkeler/Bölgeler arasında farklı bulaşma dereceleri olabilir. Kategoriler:

• Vaka yok: Doğrulanmış vakası olmayan ülkeler/bölgeler (tabloda gösterilmemiştir)
• Sporadik vakalar: İmporte veya yerel olarak tespit edilen bir veya daha fazla vakanın bulunduğu ülkeler/bölgeler
• Vaka kümeleri: Zaman, coğrafi konum ve/veya ortak maruziyetlerle kümelenmiş vakalar yaşayan ülkeler/bölgeler
• Genel bulaşma:  Bulaşma zincirlerine bağlanamayan çok sayıda vaka,  gözlemci laboratuvar sürveyansından çok sayıda vaka ve ülkenin/bölgenin çeşitli yerlerinde, birden fazla ilişkisiz vaka kümesi durumlarının dahil olduğu, ancak bunlarla sınırlı olmayarak faktörlerin değerlendirilmesi yoluyla tanımlanan, daha büyük yerel bulaşma salgınları yaşayan ülkeler/bölgeler
• Beklemede: DSÖ’ye bulaşma sınıflandırmasını henüz rapor etmeyen ülkeler/bölgeler

(**) "Bölgeler", bölgeleri, alanları, denizaşırı bağımlılıkları ve benzer statüye sahip diğer yetki alanlarını içermektedir.

Ülkeye veya bölgeye özgü güncellemeler ve yazım hataları

Önemli bir güncelleme bulunmamaktadır.