18 Mayıs 2020 Orta Avrupa Zaman Dilimine göre saat 10.00’da bildirilen veriler

ÖNEMLİ GELİŞMELER

• Bugün açılan 73. Dünya Sağlık Asamblesi COVID-19 pandemisine odaklanacaktır (https://www.who.int/about/governance/world-health-assembly/seventy-third-world-health-assembly ). Üye Devletler, beyanlarda bulunacak, koronavirüs ile mücadeledeki ilerlemelerini rapor edecek, gelişen durumlarla ilgili bilgilerini paylaşacak ve COVID-19 hakkında taslak bir karar düşünecektir. Canlı yayın Arapça, Çince, Rusça, İngilizce, Fransızca ve İspanyolca dillerinde çevrimiçi olarak mevcuttur (https://player.4am.ch/who/20200518-19_wha73/player.html?lang=en ).
• DSÖ, spor ve fiziksel aktivite yoluyla sağlıklı olmayı teşvik etmek için birlikte çalışmak üzere Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) ile bir anlaşma imzalamıştır (https://www.olympic.org/news/ioc-and-who-strengthen-ties-to-advocate-healthy-lifestyles ). Anlaşmada bulaşıcı olmayan hastalıkların (BOH) önlenmesi üzerinde özellikle durulmaktadır. Bu işbirliği tam zamanında yapılmıştır çünkü mevcut COVID-19 salgını, özellikle bulaşıcı olmayan hastalıkları olan insanları etkilemektedir.
• Somali'deki su baskınları, ülke giderek artan sayıda COVID-19 vakası ile uğraşırken, kolera vakalarındaki artış endişelerini artırmıştır (http://www.emro.who.int/somalia/news/somalia-deals-with-flooding-in-the-midst-of-the-covid-19-outbreak-raising-concern-about-an-upsurge-in-cholera-cases.html ). DSÖ ülke ofisi acilen ihtiyaç duyulan temel tıbbi malzemeleri göndermiştir, ancak Somali'deki insani yardım operasyonları için fonlar çok düşüktür.
• Sony Music Latin ve Global Citizen, Pan Amerikan Sağlık Örgütü'nden (PAHO) - DSÖ'nün Amerika Bölge Ofisi - ve Amerika'daki COVID-19 yardım çalışmalarından yararlanarak yeni bir “Color Esperanza” parçası yayınlamıştır (https://www.paho.org/en/news/17-5-2020-sony-music-latin-and-global-citizen-release-new-color-esperanza-track-benefit-pahos ).
• DSÖ, COVID-19'lu hastalara kanıtlanmamış tedavilerin önerilmesine veya uygulanmasına karşı uyarıda bulunmuştur. Aşağıdaki “Odak Noktadaki Konu” bölümünde, DSÖ Dayanışma Denemesi'nin COVID-19 için etkili bir tedavi bulmaya nasıl yardımcı olduğunu vurgulamaktayız.

ODAK NOKTADAKİ KONU: Dayanışma Denemesi ile tedaviyi hızlandırma

Etkili bir tedavi araştırması devam ederken, DSÖ, yeterli kanıt elde edilene kadar, COVID-19 hastalarına veya kendini tedavi eden kişilere kanıtlanmamış tedaviler önerilmemesi veya uygulanmasına karşı uyarıda bulunmuştur. Dünyadaki uzmanlar, potansiyelin var olduğu, ancak mevcut anti-viral ilaçların COVID-19'u tedavi etmek için etkili olup olmadığını belirlemek üzere acilen daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulduğu konusunda hemfikirdir. Bu tedavilerin etkili olduğu kanıtlanırsa, COVID-19'un yükünü azaltabilirler.

Bu araştırmayı hızlandırmak için DSÖ, 18 Mart'ta, COVID-19 için etkili bir tedavi bulmaya yardımcı olacak büyük bir uluslararası klinik çalışma olan Dayanışma Denemesi'ni (https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/global-research-on-novel-coronavirus-2019-ncov/solidarity-clinical-trial-for-covid-19-treatments ) başlatmıştır (https://www.who.int/dg/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-media-briefing-on-covid-19---18-march-2020 ). Hastaları tek bir randomize çalışmaya kaydetmek, aday tedavilerin dünya çapında hızlı bir şekilde karşılaştırılmasını kolaylaştıracak ve potansiyel tedavilerin göreceli etkinliğini belirlemek için gereken güçlü kanıtları oluşturmayan birden fazla küçük çalışma riskini giderecektir.

Başlangıçta Dayanışma Denemesi, laboratuvar, hayvan çalışmaları ve klinik çalışmalardan elde edilen kanıtlara dayanarak, dört tedavi seçeneğini bakım standardıyla karşılaştıracaktır. Bunlar arasında klorokin veya hidroksiklorokin, remdesivir, lopinavir/ritonavir ve interferon beta-1a ile lopinavir/ritonavir bulunmaktadır. Dayanışma Denemesi birden fazla ülkedeki hastaları kaydederek, mevcut ilaçlardan herhangi birinin hastalığın ilerlemesini yavaşlatıp yavaşlatmadığını veya hayatta kalma ihtimalini artırıp artırmadığını hızlı bir şekilde keşfetmeyi amaçlamaktadır. Birincil sonuç ölçümü, randomizasyon sırasında hastalığın şiddeti ile alt bölümlere ayrılan tüm nedenlere bağlı ölümdür. Başlıca ikincil sonuçlar hastanede kalış süresi ve ilk ventilasyona (veya yoğun bakıma) alınma süresidir.

Dayanışma Denemesi diğer klinik çalışmalardan farklıdır ve amacına, aşağıdakileri kapsayan yeni çalışma yöntemleri ile ulaşılacaktır:

• Basit bir randomize kontrol klinik deneme protokolü ve kağıtsız/internet tabanlı randomizasyon ve hızlı sistem analizlerine izin veren veri sistemi ile prosedürleri basitleştirme hızı. Uyarlanabilir çalışma tasarımı, deneme devam ederken yeni tedavi kollarının hızla eklenmesine veya etkisiz/güvensiz olduğu kanıtlanmış bazı tedavi kollarının kesilmesine izin vermektedir.
• Belirli COVID-19 semptomları olan ve çalışma ilaçlarının hiçbirine kontrendikasyon göstermeyen hastanelerde, en yüksek risk altındaki ülkelere ve en fazla yetişkinin olduğu (≥18 yaş) hastanelere öncelik vererek ölçeklendirme; bu yaklaşım denemeye en yüksek düzeyde kayıt yapılmasını sağlamaktadır.
• DSÖ'nün beş üretici ile görüşerek topladığı bağışlar sayesinde, tüm ülkelerin Dayanışma Denemesine katılabilmesini ve tüm deneme ilaçlarına ücretsiz erişimi dahil, DSÖ teknik ve finansal destek alabilmesini sağlayan erişim gücü.

Lansmanından bu yana 100'den fazla ülke Dayanışma Denemesine katılmaya ilgi duyduğunu ifade etmiştir ve DSÖ 60'tan fazlası ile aktif olarak ilgilenmektedir. Anlaşma, ülkeleri desteklemek için birden fazla adım içermektedir. Bu adımlardan bazıları DSÖ çekirdek protokolünün etik ve düzenleyici onaylarını, araştırmaya katılacak hastanelerin belirlenmesini, hastane tabanlı klinisyenlerin internet tabanlı randomizasyon ve veri sisteminde eğitimini ve her bir katılımcı ülkenin talep ettiği şekilde, deneme ilaçlarını nakletmeyi içermektedir.

Bugüne kadar, altı DSÖ bölgesinin beşinden ve dört Dünya Bankası gelir grubunun üçünü temsil eden 18 ülke Dayanışma Denemesine başlamıştır. Bu 18 ülke, 885 klinisyenin katıldığı 245'ten fazla hastaneyi temsil etmektedir. Hasta kaydı 3000'e yaklaşmaktadır.

Mayıs ayı sonuna kadar 10-12 ülkenin daha Dayanışma Denemesine başlamasını bekliyoruz. Bu noktada, geçici bir deneme analizinin üretileceğini ve bağımsız bir uzmanlar grubu olan küresel bir Veri ve Güvenlik İzleme Komitesi (DSMC) tarafından izleneceğini öngörüyoruz.

Dayanışma Denemesi ile ilgili daha fazla güncelleme, https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/global-research-on-novel-coronavirus-2019-ncov/solidarity-clinical-trial-for-covid-19-treatments adresindeki özel DSÖ internet sayfasından sağlanmaya devam edecektir.

SÜRVEYANS

Şekil 1. Son yedi gün içinde, ülke veya bölgeye göre bildirilen doğrulanmış COVID-19 vakası sayısı, 12 - 18 Mayıs**

(**) Veri, tablo ve şekil notları için Ek 1'e bakınız.

Şekil 2. Rapor tarihi ve DSÖ bölgesine göre doğrulanmış COVID-19 vakalarının sayısı, 30 Aralık 2019 - 18 Mayıs 2020**

(**) Veri, tablo ve şekil notları için Ek 1'e bakınız.

Tablo 1. DSÖ bölgesine göre, laboratuvarda doğrulanmış COVID-19 vakaları ve ölümleri bildirilen ülkeler veya bölgeler. Orta Avrupa Zaman Dilimine göre sabah 10.00 itibarıyla bildirilen veriler, 18 Mayıs 2020**

(**) Veri, tablo ve şekil notları için Ek 1'e bakınız.

TEKNİK REHBER VE DİĞER KAYNAKLAR

• COVID-19 ile ilgili tüm teknik rehberlik belgelerini görüntülemek için lütfen bu adresi ziyaret edin: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance
• DSÖ bölge ofislerinden güncellemeler:

• DSÖ Afrika Bölge Ofisi: https://www.afro.who.int/healthtopics/coronavirus-covid-19
• DSÖ Doğu Akdeniz Bölge Ofisi: http://www.emro.who.int/healthtopics/corona-virus/index.html
• DSÖ Avrupa Bölge Ofisi: http://www.euro.who.int/en/healthtopics/health-emergencies/coronavirus-covid-19
• DSÖ Amerika Bölge Ofisi: https://www.paho.org/en/topics/coronavirusinfections/coronavirus-disease-covid-19
• DSÖ Güney Doğu Asya Bölge Ofisi: https://www.who.int/southeastasia/outbreaksand-emergencies/novel-coronavirus-2019
• DSÖ Batı Pasifik Bölge Ofisi: https://www.who.int/westernpacific/emergencies/covid19

• Araştırma ve Geliştirme: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/global-research-on-novel-coronavirus-2019-ncov
• COVID-19 hakkında çevrimiçi kurslar: https://openwho.org/channels/covid-19 ; ve mevcut olan diğer ulusal diller: https://openwho.org/channels/covid-19-national-languages
• Uluslararası toplumun, tüm ülkelere virüse hazırlanması ve müdahale etmesi konusunda sağladığı desteği özetleyen Stratejik Hazırlık ve Müdahale Planı (SPRP): https://www.who.int/publications-detail/strategic-preparedness-and-response-plan-for-the-new-coronavirus
• DSÖ Acil Sağlık Durumu tablosu: https://covid19.who.int/
• Haftalık COVID-19 İşlem Güncellemeleri: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/strategies-plans-and-operations

HALK İÇİN ÖNERİLER VE TAVSİYELER

• Kendinizi koruyun: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public
• Sorular ve Cevaplar: https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses
• Seyahat önerileri: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/travel-advice
• EPI-WIN: bireyler, kuruluşlar ve topluluklara uyarlanmış bilgiler: https://www.who.int/teams/risk-communication

VAKA TANIMLARI

DSÖ, sürveyans tanımlarını içeren "koronavirüs hastalığı (COVID-19) olan insan enfeksiyonu Global Sürveyans" belgesini periyodik olarak güncellemektedir: https://www.who.int/publications-detail/global-surveillance-for-human-infection-with-novel-coronavirus-(2019-ncov)

COVID-19 kaynaklı ölümün tanımı

COVID-19 kaynaklı ölüm, gözetim amacıyla, COVID hastalığı ile ilişkili olmayan (örn. Travma) açık bir alternatif ölüm nedeni olmadığı sürece, şüpheli veya doğrulanmış bir COVID-19 vakasına klinik olarak uyumlu bir hastalıktan kaynaklanan ölüm olarak tanımlanmaktadır. Hastalık ve ölüm arasında tam bir iyileşme dönemi olmamalıdır.

Ölüm nedeni olarak COVID-19'un sertifikalandırılması ve sınıflandırılması (kodlanması) için daha fazla rehberliği https://www.who.int/classifications/icd/covid19/en/ adresinde bulabilirsiniz.

EK 1

Sunulan tüm veriler yorumlanırken dikkatli olunmalıdır. DSÖ tarafından yayınlanan bilgi dokümanları, ulusal halk sağlığı yetkilileri ve birbirinden farklı dahil etme kriterleri ve veri kesme süreleri kullanan diğer kaynaklar arasında farklılıklar olması beklenmektedir. Doğruluk ve güvenilirliği sağlamak için adımlar atılırken, tüm veriler sürekli doğrulama ve değişikliğe tabidir. Vaka tespiti, tanımlar, test stratejileri, raporlama uygulamaları ve gecikme süreleri ülkeler/bölgeler arasında farklılık göstermektedir. Diğerlerinin yanı sıra bu faktörler, gerçek vaka ve ölüm sayılarının değişken eksik tahmini ile sunulan sayımları ve bu verileri küresel düzeyde yansıtmaya yönelik değişken gecikmeleri etkilemektedir.

Kullanılan isimler ve bu yayındaki materyalin sunumu, DSÖ tarafından herhangi bir ülkenin, bölgenin, şehrin veya otoritenin yasal statüsü, yetkileri veya hudutlarının sınırlandırılması ile ilgili herhangi bir fikrin ifade edildiği anlamına gelmemektedir. Haritalardaki noktalı ve kesik çizgiler, henüz tam olarak anlaşmaya varılamayan yaklaşık sınır çizgilerini temsil etmektedir. Ülkeler ve bölgeler, DSÖ yönetim bölgesi altında düzenlenmiştir.

(2) Kosova'ya yapılan tüm atıflar Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 1244 (1999) sayılı kararı bağlamında anlaşılmalıdır.

Haritada Sırbistan ve Kosova vakalarının sayısı (UNSCR 1244, 1999) görselleştirme amacıyla hazırlanmıştır.

Sayımlar, aksi belirtilmedikçe DSÖ vaka tanımlarına (https://www.who.int/publications-detail/global-surveillance-for-human-infection-with-novel-coronavirus-(2019-ncov) ) dayanarak laboratuvar tarafından onaylanan vakaları ve ölümleri yansıtmakta (bkz. Ülkeye veya bölgeye özgü güncellemeler ve yazım hataları) ve hem ülke içindeki, hem de ülkesine geri gönderilen vakaları içermektedir.

Diğer*: Uluslararası taşıt (Diamond Princess) kapsamında bildirilen vakaları ve ölümleri içermektedir.

Ülkelerin, toplam sayılarından, çok sayıda vaka veya ölümleri ortadan kaldıran veri uzlaştırma uygulamaları yapma eğilimi nedeniyle, DSÖ artık bu verileri uygun şekilde "yeni vakalar"/"yeni ölümler" sütunlarında negatif sayılar olarak gösterecektir. Bu, okuyucuların bu tür uzlaştırma uygulamalarının ne zaman gerçekleştiğini belirlemelerine yardımcı olacaktır. İleride çıkarmaların önceki günlere dağıtılmasına izin veren ek ayrıntılar kullanıma sunuldukça, sayılar buna göre güncellenecektir. Önceki durum raporları geriye dönük olarak güncellenmeyecektir; en güncel veriler her zaman covid19.who.int adresinde bulunabilir.

Ek tablo notları

(1) Bulaşma sınıflandırması, ülkelerin/bölgelerin kendilerini raporlama sürecine dayanmaktadır. Sınıflandırmalar, haftalık olarak gözden geçirilmekte ve yeni bilgiler elde edildikçe düzeltilmektedir ve bildirilen en yüksek kategoriye dayanmaktadır. Ülkeler/Bölgeler arasında farklı bulaşma dereceleri olabilir. Kategoriler:

• Vaka yok: Doğrulanmış vakası olmayan ülkeler/bölgeler (tabloda gösterilmemiştir)
• Sporadik vakalar: İmporte veya yerel olarak tespit edilen bir veya daha fazla vakanın bulunduğu ülkeler/bölgeler
• Vaka kümeleri: Zaman, coğrafi konum ve/veya ortak maruziyetlerle kümelenmiş vakalar yaşayan ülkeler/bölgeler
• Genel bulaşma:  Bulaşma zincirlerine bağlanamayan çok sayıda vaka,  gözlemci laboratuvar sürveyansından çok sayıda vaka ve ülkenin/bölgenin çeşitli yerlerinde, birden fazla ilişkisiz vaka kümesi durumlarının dahil olduğu, ancak bunlarla sınırlı olmayarak faktörlerin değerlendirilmesi yoluyla tanımlanan, daha büyük yerel bulaşma salgınları yaşayan ülkeler/bölgeler
• Beklemede: DSÖ’ye bulaşma sınıflandırmasını henüz rapor etmeyen ülkeler/bölgeler

(**) "Bölgeler", bölgeleri, alanları, denizaşırı bağımlılıkları ve benzer statüye sahip diğer yetki alanlarını içermektedir.

Ülkeye veya bölgeye özgü güncellemeler ve yazım hataları

Yok