22 Mayıs 2020 Orta Avrupa Zaman Dilimine göre saat 10.00’da bildirilen veriler

ÖNEMLİ GELİŞMELER

• DSÖ ve Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK), mülteciler, yerinden edilmiş ve vatansız insanlar için sağlık hizmetlerini iyileştirmek üzere güçlerini birleştirmiştir (https://www.who.int/news-room/detail/21-05-2020-who-and-unhcr-join-forces-to-improve-health-services-for-refugees-displaced-and-stateless-people ). DSÖ ve BMMYK, dünya çapında milyonlarca yerinden edilmiş insan için halk sağlığı hizmetlerini güçlendirmek ve geliştirmek amacıyla yeni bir anlaşma imzalamıştır. Bu yılki kilit hedeflerden biri, COVID-19 nedeniyle yerlerinden edilmiş 70 milyon insanı korumak için sürdürülen çabaları desteklemektir.
• DSÖ, Smithsonian Bilim Eğitim Merkezi ve Akademi Ortaklığı'nı, “COVID-19! Kendimi ve başkalarını nasıl koruyabilirim?” (https://ssec.si.edu/covid-19 ) başlıklı, 8-17 yaş arası gençler için yeni COVID-19 hızlı müdahale kılavuzunu yayınlamaları için desteklemektedir (https://www.who.int/news-room/detail/21-05-2020-smithsonian-science-education-center-with-support-of-the-world-health-organization-launches-new-covid-19-guide-for-youth ). 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine dayanan rehber, gençlerin COVID-19'un bilimi ve sosyal bilimi anlamalarına yardımcı olmayı ve kendilerini, ailelerini ve topluluklarını güvende tutmak için harekete geçmelerine yardımcı olmayı amaçlamaktadır.
• DSÖ, COVID-19 ile ilgili sorular için yeni bir arama özelliği başlatmıştır (https://www.who.int/news-room/feature-stories/detail/who-launches-new-search-feature-for-questions-on-covid-19 ). DSÖ'nün COVID-19 internet sayfasında (https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019 ), günlük dilde sorulan soruları anlayan ve bu sorgulara daha doğru yanıtlar veren gelişmiş bir doğal dil işleme arama çubuğu bulunmaktadır.
• DSÖ ve ortakları, klinik örneklerin test edilmesiyle ilgili laboratuvar biyogüvenliği (https://www.who.int/publications-detail/laboratory-biosafety-guidance-related-to-coronavirus-disease-(covid-19) ) ve COVID-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin cenazelerinin hava yoluyla ülkelerine geri gönderilmesi (https://www.iata.org/contentassets/8aa8928c553042bf99a5014d8ac25c8f/guidance-document-transport-of-covid-19-human-remains.pdf ) konusunda rehberler hazırlamıştır; bunların her ikisi de aşağıdaki "Odak Noktadaki Konu" bölümünde incelenmiştir.

ODAK NOKTADAKİ KONU: Klinik örneklerin ve COVID-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin cenazelerinin taşınması için disiplinler arası ve kurumlar arası işbirliği

Tehlikeli ürünlerin, özellikle bulaşıcı maddelerin, güvenli bir şekilde ve yönetmeliklere uygun olarak taşınması önemlidir. Bunu teşvik etmek için DSÖ, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) gibi uzman BM ajansları ve Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) dahil Devlet dışı aktörlerle Etkileşim Çerçevesi kapsamında DSÖ ile resmi ilişkilerde bulunan diğer ajanslarla yakın işbirliği içindedir.

Bu tür bir işbirliği, klinik örneklerin zamanında gönderilmesi ve sağlanması için, COVID-19 salgınının başlangıcından itibaren vazgeçilmez olmuştur. Hem ICAO hem de IATA, DSÖ'nün COVID-19 klinik örnekleri ve kültürleri sınıflandırmasını kabul etmekle kalmamış, aynı zamanda IATA üyesi hava operatörlerinin riayet etmesini de sağlamıştır. DSÖ ayrıca COVID-19 vaka tanımını karşılayan hastaların klinik örneklerinin test edilmesine ilişkin laboratuvar biyogüvenliği hakkında bir rehber yayınlamıştır (https://www.who.int/publications-detail/laboratory-biosafety-guidance-related-to-coronavirus-disease-(covid-19) ).

ICAO ve IATA ile bu ortaklıklara dayanarak, COVID-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin cenazelerinin hava yoluyla geri gönderilmesi¹ konusunda rehberlik sağlayan ortak bir belge de yayınlanmıştır (https://www.iata.org/contentassets/8aa8928c553042bf99a5014d8ac25c8f/guidance-document-transport-of-covid-19-human-remains.pdf ). Rehber, DSÖ'nün biyolojik güvenlik, giriş noktaları, risk değerlendirmesi ve enfeksiyon önleme ve kontrolü dahil olmak üzere ilgili konularda teknik uzmanlık sağladığı, DSÖ Biyogüvenlik ve Biyo-emniyet İşbirliği Merkezi olan ABD CDC ile işbirliği içinde hazırlanmıştır.

Bu bağlamda ülkesine geri dönüş, COVID-19 ile enfekte olmuş vakaların cenazelerinin bir ülkeden diğerine gömülme amacıyla, yakın akrabasının isteği üzerine taşınması olarak tanımlanmaktadır. Süreç karmaşıktır ve dikkatli düzenlemeler ve uygun koordinasyon gerektirmektedir Şu anda evrensel olarak uygulanabilir bir standart veya antlaşma yoktur, ancak yaklaşık 20 ülke tarafından kabul edilen Avrupa Konseyi'nin Cesetlerin Devri ile ilgili Strazburg Anlaşması iyi bir referans noktası sunmaktadır.

COVID-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin cenazelerinin ülkelerine geri gönderilmesi sırasında göz önünde bulundurulması gereken önemli hususlar şunlardır:

1. Morg çalışanları, dini liderler veya ölenlerle doğrudan temasta bulunabilecek diğer kişiler için KKD konusunda özel rehberlik
2. Kültürel ve dini geleneklere göre hayatını kaybedenlerin ve ailelerinin itibarına saygı duymak
3. Ailenin haklarını, mezar uygulamaları ve duruma göre enfeksiyona maruz kalma riskleri ile dengeleyen teşvik edici uygulamalar
4. Çıkış, transit ve varış ülkelerinin yanı sıra uçak operatörlerinin çeşitli ve bazen de rekabet eden düzenlemeleri ve koşulları

1. Ayrıca bakınız: https://www.icao.int/Security/COVID-19/EBandSL/eb027e.pdf

SÜRVEYANS

Şekil 1. Son yedi gün içinde, ülke veya bölgeye göre bildirilen doğrulanmış COVID-19 vakası sayısı, 16 - 22 Mayıs**

(**) Veri, tablo ve şekil notları için Ek 1'e bakınız.

Şekil 2. Rapor tarihi ve DSÖ bölgesine göre doğrulanmış COVID-19 vakalarının sayısı, 30 Aralık 2019 - 22 Mayıs 2020**

(**) Veri, tablo ve şekil notları için Ek 1'e bakınız.

Tablo 1. DSÖ bölgesine göre, laboratuvarda doğrulanmış COVID-19 vakaları ve ölümleri bildirilen ülkeler veya bölgeler. Orta Avrupa Zaman Dilimine göre sabah 10.00 itibarıyla bildirilen veriler, 22 Mayıs 2020**

(**) Veri, tablo ve şekil notları için Ek 1'e bakınız.

TEKNİK REHBER VE DİĞER KAYNAKLAR

• COVID-19 ile ilgili tüm teknik rehberlik belgelerini görüntülemek için lütfen bu adresi ziyaret edin: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance
• DSÖ bölge ofislerinden güncellemeler:

• DSÖ Afrika Bölge Ofisi: https://www.afro.who.int/healthtopics/coronavirus-covid-19
• DSÖ Doğu Akdeniz Bölge Ofisi: http://www.emro.who.int/healthtopics/corona-virus/index.html
• DSÖ Avrupa Bölge Ofisi: http://www.euro.who.int/en/healthtopics/health-emergencies/coronavirus-covid-19
• DSÖ Amerika Bölge Ofisi: https://www.paho.org/en/topics/coronavirusinfections/coronavirus-disease-covid-19
• DSÖ Güney Doğu Asya Bölge Ofisi: https://www.who.int/southeastasia/outbreaksand-emergencies/novel-coronavirus-2019
• DSÖ Batı Pasifik Bölge Ofisi: https://www.who.int/westernpacific/emergencies/covid19

• Araştırma ve Geliştirme: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/global-research-on-novel-coronavirus-2019-ncov
• COVID-19 hakkında çevrimiçi kurslar: https://openwho.org/channels/covid-19 ; ve mevcut olan diğer ulusal diller: https://openwho.org/channels/covid-19-national-languages
• Uluslararası toplumun, tüm ülkelere virüse hazırlanması ve müdahale etmesi konusunda sağladığı desteği özetleyen Stratejik Hazırlık ve Müdahale Planı (SPRP): https://www.who.int/publications-detail/strategic-preparedness-and-response-plan-for-the-new-coronavirus
• DSÖ Acil Sağlık Durumu tablosu: https://covid19.who.int/
• Haftalık COVID-19 İşlem Güncellemeleri: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/strategies-plans-and-operations

HALK İÇİN ÖNERİLER VE TAVSİYELER

• Kendinizi koruyun: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public
• Sorular ve Cevaplar: https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses
• Seyahat önerileri: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/travel-advice
• EPI-WIN: bireyler, kuruluşlar ve topluluklara uyarlanmış bilgiler: https://www.who.int/teams/risk-communication

VAKA TANIMLARI

DSÖ, sürveyans tanımlarını içeren "koronavirüs hastalığı (COVID-19) olan insan enfeksiyonu Global Sürveyans" belgesini periyodik olarak güncellemektedir: https://www.who.int/publications-detail/global-surveillance-for-human-infection-with-novel-coronavirus-(2019-ncov)

COVID-19 kaynaklı ölümün tanımı

COVID-19 kaynaklı ölüm, gözetim amacıyla, COVID hastalığı ile ilişkili olmayan (örn. Travma) açık bir alternatif ölüm nedeni olmadığı sürece, şüpheli veya doğrulanmış bir COVID-19 vakasına klinik olarak uyumlu bir hastalıktan kaynaklanan ölüm olarak tanımlanmaktadır. Hastalık ve ölüm arasında tam bir iyileşme dönemi olmamalıdır.

Ölüm nedeni olarak COVID-19'un sertifikalandırılması ve sınıflandırılması (kodlanması) için daha fazla rehberliği https://www.who.int/classifications/icd/covid19/en/ adresinde bulabilirsiniz.

EK 1

Sunulan tüm veriler yorumlanırken dikkatli olunmalıdır. DSÖ tarafından yayınlanan bilgi dokümanları, ulusal halk sağlığı yetkilileri ve birbirinden farklı dahil etme kriterleri ve veri kesme süreleri kullanan diğer kaynaklar arasında farklılıklar olması beklenmektedir. Doğruluk ve güvenilirliği sağlamak için adımlar atılırken, tüm veriler sürekli doğrulama ve değişikliğe tabidir. Vaka tespiti, tanımlar, test stratejileri, raporlama uygulamaları ve gecikme süreleri ülkeler/bölgeler arasında farklılık göstermektedir. Diğerlerinin yanı sıra bu faktörler, gerçek vaka ve ölüm sayılarının değişken eksik tahmini ile sunulan sayımları ve bu verileri küresel düzeyde yansıtmaya yönelik değişken gecikmeleri etkilemektedir.

Kullanılan isimler ve bu yayındaki materyalin sunumu, DSÖ tarafından herhangi bir ülkenin, bölgenin, şehrin veya otoritenin yasal statüsü, yetkileri veya hudutlarının sınırlandırılması ile ilgili herhangi bir fikrin ifade edildiği anlamına gelmemektedir. Haritalardaki noktalı ve kesik çizgiler, henüz tam olarak anlaşmaya varılamayan yaklaşık sınır çizgilerini temsil etmektedir. Ülkeler ve bölgeler, DSÖ yönetim bölgesi altında düzenlenmiştir.

Belirli şirketlerin veya üreticilerin ürünlerinden bahsedilmesi, DSÖ tarafından onaylandığını veya söz konusu benzer nitelikteki diğer ürünlerin yerine önerildiğini ima etmemektedir. Hatalar ve eksiklikler hariç olmak üzere, tescilli ürünlerin isimleri, baş harfleri büyük olacak şekilde ayırt edilmektedir.

(2) Kosova'ya yapılan tüm atıflar Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 1244 (1999) sayılı kararı bağlamında anlaşılmalıdır.

Haritada Sırbistan ve Kosova vakalarının sayısı (UNSCR 1244, 1999) görselleştirme amacıyla hazırlanmıştır.

Sayımlar, aksi belirtilmedikçe DSÖ vaka tanımlarına (https://www.who.int/publications-detail/global-surveillance-for-human-infection-with-novel-coronavirus-(2019-ncov) ) dayanarak laboratuvar tarafından onaylanan vakaları ve ölümleri yansıtmakta (bkz. Ülkeye veya bölgeye özgü güncellemeler ve yazım hataları) ve hem ülke içindeki, hem de ülkesine geri gönderilen vakaları içermektedir.

Diğer*: Uluslararası taşıt (Diamond Princess) kapsamında bildirilen vakaları ve ölümleri içermektedir.

Ülkelerin, toplam sayılarından, çok sayıda vaka veya ölümleri ortadan kaldıran veri uzlaştırma uygulamaları yapma eğilimi nedeniyle, DSÖ artık bu verileri uygun şekilde "yeni vakalar"/"yeni ölümler" sütunlarında negatif sayılar olarak gösterecektir. Bu, okuyucuların bu tür uzlaştırma uygulamalarının ne zaman gerçekleştiğini belirlemelerine yardımcı olacaktır. İleride çıkarmaların önceki günlere dağıtılmasına izin veren ek ayrıntılar kullanıma sunuldukça, sayılar buna göre güncellenecektir. Önceki durum raporları geriye dönük olarak güncellenmeyecektir; en güncel veriler her zaman covid19.who.int adresinde bulunabilir.

Ek tablo notları

(1) Bulaşma sınıflandırması, ülkelerin/bölgelerin kendilerini raporlama sürecine dayanmaktadır. Sınıflandırmalar, haftalık olarak gözden geçirilmekte ve yeni bilgiler elde edildikçe düzeltilmektedir ve bildirilen en yüksek kategoriye dayanmaktadır. Ülkeler/Bölgeler arasında farklı bulaşma dereceleri olabilir. Kategoriler:

• Vaka yok: Doğrulanmış vakası olmayan ülkeler/bölgeler
• Sporadik vakalar: İmporte veya yerel olarak tespit edilen bir veya daha fazla vakanın bulunduğu ülkeler/bölgeler
• Vaka kümeleri: Zaman, coğrafi konum ve/veya ortak maruziyetlerle kümelenmiş vakalar yaşayan ülkeler/bölgeler
• Genel bulaşma:  Bulaşma zincirlerine bağlanamayan çok sayıda vaka,  gözlemci laboratuvar sürveyansından çok sayıda vaka ve ülkenin/bölgenin çeşitli yerlerinde, birden fazla ilişkisiz vaka kümesi durumlarının dahil olduğu, ancak bunlarla sınırlı olmayarak faktörlerin değerlendirilmesi yoluyla tanımlanan, daha büyük yerel bulaşma salgınları yaşayan ülkeler/bölgeler
• Beklemede: DSÖ’ye bulaşma sınıflandırmasını henüz rapor etmeyen ülkeler/bölgeler

(**) "Bölgeler", bölgeleri, alanları, denizaşırı bağımlılıkları ve benzer statüye sahip diğer yetki alanlarını içermektedir.

Ülkeye veya bölgeye özgü güncellemeler ve yazım hataları

Yok