26 Mayıs 2020 Orta Avrupa Zaman Dilimine göre saat 10.00’da bildirilen veriler

ÖNEMLİ GELİŞMELER

• DSÖ Genel Müdürü Dr. Tedros, düzenli basın toplantısında, COVID-19'a karşı dört ilacın ve ilaç kombinasyonlarının güvenliğini ve etkinliğini değerlendirmek için kurulan Dayanışma Denemesinin bir parçası olarak, “35 ülkedeki 400'den fazla hastanenin aktif olarak hasta aldığını ve 17 ülkeden yaklaşık 3500 hastanın kaydolduğunu” söylemiştir (https://www.who.int/dg/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-media-briefing-on-covid-19---25-may-2020 ).
• DSÖ Avrupa Bölge Ofisi ve Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi (ECDC), COVID-19 virüsünü de tespit etmek için grip sürveyans sistemlerini yeniden kullanmaya devam edeceklerini söylemiştir (http://www.euro.who.int/en/health-topics/communicable-diseases/influenza/news/news/2020/5/20192020-influenza-season-repurposing-surveillance-systems-for-covid-19 ).
• Temel COVID-19 tıbbi sarf malzemeleri için eşi görülmemiş bir küresel taleple karşı karşıya olan DSÖ, en savunmasız ülkelere yardımcı olmak için sarf malzemelerinin güvenliğini sağlamak amacıyla ortaklarla birlikte çalışmaktadır. Bu konu, bugünün "Odak Noktadaki Konu" bölümünde incelenmiştir.

** Tablodaki negatif sayının ayrıntılarını, EK 1’de bulunan “Ülkeye veya bölgeye özgü güncellemeler ve yazım hataları” bölümünde bulabilirsiniz.

ODAK NOKTADAKİ KONU: COVID-19 Tedarik Zinciri Sistemleri

Gelişme Güncellemeleri

COVID-19 müdahalesi için gerekli olan kişisel koruyucu donanım (KKD), tanı testleri ve biyomedikal ekipman için benzeri görülmemiş küresel talep, bu temel malzemelerin ciddi pazar kıtlıklarına neden olmuştur. DSÖ'nün Operasyon Destek ve Lojistik (OSL) ekibi, en savunmasız ülkelere yardım etmek için, hayat kurtaran malzemelerin güvenliğini sağlamak amacıyla üreticilerle müzakere etmek üzere, BM'nin ortak sesi ile pazara ulaşmaktadır; bunun için WFP, UNICEF ve diğer BM ajansları, bağış ortakları ve STK'lar ile birlikte çalışmaktadır.

Son haftalarda satın alma konsorsiyumu desteğiyle OSL, bu kritik malzemelere erişimde en büyük zorlukları yaşayan düşük ve orta gelirli ülkelere tahsis ve teslimat için büyük miktarlarda KKD, test malzemeleri ve klinik bakım ekipmanı tedarik etmiştir.

Teşhis konsorsiyumu, 135 ülkeye tahsis için 4 milyon manuel polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) testi ve 3 milyon numune toplama kiti tedarik etmiştir.

Biyomedikal konsorsiyumu, 41 ülkeye 4.000 oksijen konsantratörü ile birlikte ek miktarlarda yedek parça ve sarf malzemesi (oksijen kanülleri, venturi maskeleri, filtreler ve diğer maddeler dahil) tedarik ve tahsis etmiştir. İlk teslimatların önümüzdeki iki hafta içinde gerçekleşmesi beklenmektedir. DSÖ ayrıca Haziran ayında, yoğunlaştırıcılar, vantilatörler, nabız oksimetreleri ve hasta monitörleri dahil olmak üzere, ülkelere tahsis etmek için ek biyomedikal ekipman satın almaya hazırlanmaktadır.

KKD konsorsiyumunun desteğiyle DSÖ, 126 ülkeye 70 milyondan fazla tıbbi maske, 3 milyon önlük, 28 milyon eldiven, 15 milyon N95 Maske, 1 milyon gözlük ve 9 milyon yüz koruyucu göndermeye hazırlanmaktadır.

COVID-19 Tedarik Portalı

DSÖ, Üye Devletleri, ulusal yetkililerin ve COVID-19 ulusal planlarını destekleyen tüm uygulayıcı ortakların kritik malzeme talep etmesini sağlayan bir araç olan COVID-19 Tedarik Portalı aracılığıyla malzeme talepleri sunmaya teşvik etmektedir. Portal'a, Portalın kullanımı hakkında rehberlik ve talimatlar sağlayan, https://covid-19-response.org/ adresindeki COVID-19 Ortak Platformu aracılığıyla erişebilirsiniz.

Tedarik Portalı'nın geçtiğimiz hafta güncellenmiş bir sürümü, aşağıdakileri içeren yeni özelliklerle piyasaya sürülmüştür:

• tedarik acentelerinin malzemeleri listelemelerini sağlama
• yorum ekleme özelliği
• bir ülke içinde gönderilen tüm istekler için ‘Ülke görüntüleyicisi’ sağlama; ülke ekipleri ve hükümetler için tasarlanmıştır
• küresel olarak gönderilen tüm istekler için ‘Küresel görüntüleyicisi’ sağlama; bölge ofisleri ve genel merkezler için tasarlanmıştır

Portal bugüne kadar 47 ülkeden 117 talep almıştır.

SÜRVEYANS

Şekil 1. Son yedi gün içinde, ülke veya bölgeye göre bildirilen doğrulanmış COVID-19 vakası sayısı, 1 - 26 Mayıs**

(**) Veri, tablo ve şekil notları için Ek 1'e bakınız.

Şekil 2. Rapor tarihi ve DSÖ bölgesine göre doğrulanmış COVID-19 vakalarının sayısı, 30 Aralık 2019 - 26 Mayıs 2020**

(**) Veri, tablo ve şekil notları için Ek 1'e bakınız.

Tablo 1. DSÖ bölgesine göre, laboratuvarda doğrulanmış COVID-19 vakaları ve ölümleri bildirilen ülkeler veya bölgeler. Orta Avrupa Zaman Dilimine göre sabah 10.00 itibarıyla bildirilen veriler, 26 Mayıs 2020**

(**) Veri, tablo ve şekil notları için Ek 1'e bakınız.

TEKNİK REHBER VE DİĞER KAYNAKLAR

• COVID-19 ile ilgili tüm teknik rehberlik belgelerini görüntülemek için lütfen bu adresi ziyaret edin: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance
• DSÖ bölge ofislerinden güncellemeler:

• DSÖ Afrika Bölge Ofisi: https://www.afro.who.int/health-topics/coronavirus-covid-19
• DSÖ Doğu Akdeniz Bölge Ofisi: http://www.emro.who.int/health-topics/corona-virus/index.html
• DSÖ Avrupa Bölge Ofisi: http://www.euro.who.int/en/health-topics/health-emergencies/coronavirus-covid-19
• DSÖ Amerika Bölge Ofisi: https://www.paho.org/en/topics/coronavirus-infections/coronavirus-disease-covid-19
• DSÖ Güney Doğu Asya Bölge Ofisi: https://www.who.int/southeastasia/outbreaks-and-emergencies/novel-coronavirus-2019
• DSÖ Batı Pasifik Bölge Ofisi: https://www.who.int/westernpacific/emergencies/covid-19

• Araştırma ve Geliştirme: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/global-research-on-novel-coronavirus-2019-ncov
• COVID-19 hakkında çevrimiçi kurslar: https://openwho.org/channels/covid-19 ; ve mevcut olan diğer ulusal diller: https://openwho.org/channels/covid-19-national-languages
• Uluslararası toplumun, tüm ülkelere virüse hazırlanması ve müdahale etmesi konusunda sağladığı desteği özetleyen Stratejik Hazırlık ve Müdahale Planı (SPRP): https://www.who.int/publications-detail/strategic-preparedness-and-response-plan-for-the-new-coronavirus
• DSÖ Acil Sağlık Durumu tablosu: https://covid19.who.int/
• Haftalık COVID-19 İşlem Güncellemeleri: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/strategies-plans-and-operations

HALK İÇİN ÖNERİLER VE TAVSİYELER

• Kendinizi koruyun: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public
• Sorular ve Cevaplar: https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses
• Seyahat önerileri: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/travel-advice
• EPI-WIN: bireyler, kuruluşlar ve topluluklara uyarlanmış bilgiler: https://www.who.int/teams/risk-communication

VAKA TANIMLARI

DSÖ, sürveyans tanımlarını içeren "koronavirüs hastalığı (COVID-19) olan insan enfeksiyonu Global Sürveyans" belgesini periyodik olarak güncellemektedir: https://www.who.int/publications-detail/global-surveillance-for-human-infection-with-novel-coronavirus-(2019-ncov)

COVID-19 kaynaklı ölümün tanımı

COVID-19 kaynaklı ölüm, gözetim amacıyla, COVID hastalığı ile ilişkili olmayan (örn. Travma) açık bir alternatif ölüm nedeni olmadığı sürece, şüpheli veya doğrulanmış bir COVID-19 vakasına klinik olarak uyumlu bir hastalıktan kaynaklanan ölüm olarak tanımlanmaktadır. Hastalık ve ölüm arasında tam bir iyileşme dönemi olmamalıdır.

Ölüm nedeni olarak COVID-19'un sertifikalandırılması ve sınıflandırılması (kodlanması) için daha fazla rehberliği https://www.who.int/classifications/icd/covid19/en/ adresinde bulabilirsiniz.

EK 1

Sunulan tüm veriler yorumlanırken dikkatli olunmalıdır. DSÖ tarafından yayınlanan bilgi dokümanları, ulusal halk sağlığı yetkilileri ve birbirinden farklı dahil etme kriterleri ve veri kesme süreleri kullanan diğer kaynaklar arasında farklılıklar olması beklenmektedir. Doğruluk ve güvenilirliği sağlamak için adımlar atılırken, tüm veriler sürekli doğrulama ve değişikliğe tabidir. Vaka tespiti, tanımlar, test stratejileri, raporlama uygulamaları ve gecikme süreleri ülkeler/bölgeler arasında farklılık göstermektedir. Diğerlerinin yanı sıra bu faktörler, gerçek vaka ve ölüm sayılarının değişken eksik tahmini ile sunulan sayımları ve bu verileri küresel düzeyde yansıtmaya yönelik değişken gecikmeleri etkilemektedir.

Kullanılan isimler ve bu yayındaki materyalin sunumu, DSÖ tarafından herhangi bir ülkenin, bölgenin, şehrin veya otoritenin yasal statüsü, yetkileri veya hudutlarının sınırlandırılması ile ilgili herhangi bir fikrin ifade edildiği anlamına gelmemektedir. Haritalardaki noktalı ve kesik çizgiler, henüz tam olarak anlaşmaya varılamayan yaklaşık sınır çizgilerini temsil etmektedir. Ülkeler ve bölgeler, DSÖ yönetim bölgesi altında düzenlenmiştir.

Belirli şirketlerin veya üreticilerin ürünlerinden bahsedilmesi, DSÖ tarafından onaylandığını veya söz konusu benzer nitelikteki diğer ürünlerin yerine önerildiğini ima etmemektedir. Hatalar ve eksiklikler hariç olmak üzere, tescilli ürünlerin isimleri, baş harfleri büyük olacak şekilde ayırt edilmektedir.

(2) Kosova'ya yapılan tüm atıflar Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 1244 (1999) sayılı kararı bağlamında anlaşılmalıdır.

Haritada Sırbistan ve Kosova vakalarının sayısı (UNSCR 1244, 1999) görselleştirme amacıyla hazırlanmıştır.

Sayımlar, aksi belirtilmedikçe DSÖ vaka tanımlarına (https://www.who.int/publications-detail/global-surveillance-for-human-infection-with-novel-coronavirus-(2019-ncov) ) dayanarak laboratuvar tarafından onaylanan vakaları ve ölümleri yansıtmakta (bkz. Ülkeye veya bölgeye özgü güncellemeler ve yazım hataları) ve hem ülke içindeki, hem de ülkesine geri gönderilen vakaları içermektedir.

Diğer*: Uluslararası taşıt (Diamond Princess) kapsamında bildirilen vakaları ve ölümleri içermektedir.

Ülkelerin, toplam sayılarından, çok sayıda vaka veya ölümleri ortadan kaldıran veri uzlaştırma uygulamaları yapma eğilimi nedeniyle, DSÖ artık bu verileri uygun şekilde "yeni vakalar"/"yeni ölümler" sütunlarında negatif sayılar olarak gösterecektir. Bu, okuyucuların bu tür uzlaştırma uygulamalarının ne zaman gerçekleştiğini belirlemelerine yardımcı olacaktır. İleride çıkarmaların önceki günlere dağıtılmasına izin veren ek ayrıntılar kullanıma sunuldukça, sayılar buna göre güncellenecektir. Önceki durum raporları geriye dönük olarak güncellenmeyecektir; en güncel veriler her zaman covid19.who.int adresinde bulunabilir.

Ek tablo notları

(1) Bulaşma sınıflandırması, ülkelerin/bölgelerin kendilerini raporlama sürecine dayanmaktadır. Sınıflandırmalar, haftalık olarak gözden geçirilmekte ve yeni bilgiler elde edildikçe düzeltilmektedir ve bildirilen en yüksek kategoriye dayanmaktadır. Ülkeler/Bölgeler arasında farklı bulaşma dereceleri olabilir. Kategoriler:

• Vaka yok: Doğrulanmış vakası olmayan ülkeler/bölgeler (tabloda gösterilmemiştir)
• Sporadik vakalar: İmporte veya yerel olarak tespit edilen bir veya daha fazla vakanın bulunduğu ülkeler/bölgeler
• Vaka kümeleri: Zaman, coğrafi konum ve/veya ortak maruziyetlerle kümelenmiş vakalar yaşayan ülkeler/bölgeler
• Genel bulaşma:  Bulaşma zincirlerine bağlanamayan çok sayıda vaka,  gözlemci laboratuvar sürveyansından çok sayıda vaka ve ülkenin/bölgenin çeşitli yerlerinde, birden fazla ilişkisiz vaka kümesi durumlarının dahil olduğu, ancak bunlarla sınırlı olmayarak faktörlerin değerlendirilmesi yoluyla tanımlanan, daha büyük yerel bulaşma salgınları yaşayan ülkeler/bölgeler
• Beklemede: DSÖ’ye bulaşma sınıflandırmasını henüz rapor etmeyen ülkeler/bölgeler

(**) "Bölgeler", bölgeleri, alanları, denizaşırı bağımlılıkları ve benzer statüye sahip diğer yetki alanlarını içermektedir.

Ülkeye veya bölgeye özgü güncellemeler ve yazım hataları

• 26 Mayıs 2020 Güncellemesi, İrlanda: Sayılar, ulusal makamlar tarafından geriye dönük olarak düzeltilmiştir: 2 ölüm hariç tutulmuştur.
• 26 Mayıs 2020 Güncellemesi, São Tomé ve Príncipe: Sayılar, ulusal makamlar tarafından geriye dönük olarak düzeltilmiştir: 9 vaka hariç tutulmuştur.
• 26 Mayıs 2020 Güncellemesi, Fransız Polinezyası: Son üç yayın (23 Mayıs, 24 Mayıs ve 25 Mayıs), 29 vakayı, uluslararası bir ticari gemiden Fransız Polinezyası'na bağlamıştır. Bu bilgi güncellenmiştir.
• 26 Mayıs 2020 Güncellemesi, İspanya: Sayılar, ulusal makamlar tarafından geriye dönük olarak düzeltilmiştir: 372 vaka ve 1918 ölüm hariç tutulmuştur.
• 26 Mayıs 2020 Güncellemesi, Slovenya: Sayılar, ulusal makamlar tarafından geriye dönük olarak düzeltilmiştir: 40 vaka hariç tutulmuştur.