29 Mayıs 2020 Orta Avrupa Zaman Dilimine göre saat 10.00’da bildirilen veriler

ÖNEMLİ GELİŞMELER

• DSÖ, sağlık çalışanları arasındaki SARS-CoV-2 enfeksiyonu için bir sürveyans protokolü yayınlamıştır (https://www.who.int/publications-detail/WHO-2019-nCoV-HCW_Surveillance_Protocol-2020.1 ). Bu protokol, ülkelerin COVID-19 ile enfekte olmuş sağlık çalışanlarının özelliklerini ve virüse maruz kalma risklerini daha iyi anlamak için kullanabileceği teknik bir araçtır.
• DSÖ Genel Müdürü Dr. Tedros düzenli basın toplantısında, DSÖ Vakfı, DSÖ çalışmalarının tüm unsurlarını finanse etmeye yardımcı olmaya ve Kuruluşun önceliklerine tam olarak uymaya devam ederken, Dayanışma Müdahale Fonu'nun, DSÖ'nün COVID-19 ile ilgili faaliyetlerini desteklemek için bağış almaya devam edeceğini söylemiştir (https://www.who.int/dg/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-media-briefing-on-covid-19---27-may-2020 ).
• DSÖ Doğu Akdeniz Bölge Ofisi Çocuk Felci Eradikasyon Girişimi üyeleri, Sudan'daki COVID-19'a müdahale etmeleri için sağlık çalışanlarının eğitimini desteklemektedir (http://www.emro.who.int/polio/polio-news/training-health-workers-to-fight-covid-19-in-sudan.html ).
• DSÖ, İtalya'daki sağlık çalışanları, polisler ve mahkumların deneyimlerini, cezaevlerinde ve gözaltı uygulamasının yapıldığı diğer yerlerde COVID-19'a karşı hazırlanma, hastalığın önlenmesi ve kontrolü konusunda rehberlik etmek için kullanmaktadır (http://www.euro.who.int/en/health-topics/health-emergencies/coronavirus-covid-19/news/news/2020/5/experience-of-health-professionals,-police-staff-and-prisoners-in-italy-informs-who-covid-19-guidelines-for-prisons ).
• Eczacılar COVID-19 müdahalesinde kilit oyunculardır ve COVID-19 belirtilerinden şüphelenir veya görürlerse hangi adımların atılacağını bilmelidirler (http://www.euro.who.int/en/health-topics/health-emergencies/coronavirus-covid-19/news/news/2020/5/community-pharmacists-are-key-players-in-covid-19-response-and-must-stay-up-to-date-on-guidance ). DSÖ Avrupa Bölge Ofisi, sağlık sistemlerinin COVID-19'a daha iyi müdahale edebileceği pratik yollarla ilgili teknik yönergeler yayınlamıştır (http://www.euro.who.int/en/health-topics/health-emergencies/coronavirus-covid-19/technical-guidance/strengthening-the-health-system-response-to-covid-19/technical-guidance-and-check-lists/strengthening-the-health-systems-response-to-covid-19-technical-guidance-4,-1-may-2020 ).

ODAK NOKTADAKİ KONU: Kara kapılarında COVID-19'un yayılmasını kontrol etme

DSÖ, geçtiğimiz günlerde kara kapılarında COVID-19'un yayılmasını kontrol etmeye ilişkin bir döküman yayınlamıştır (https://www.who.int/publications-detail/controlling-the-spread-of-covid-19-at-ground-crossings ).

Havaalanlarından ve deniz limanlarından farklı olarak, kara kapıları genellikle iki ülke arasında fiziksel bir yapı, engeller veya sınırlar olmaksızın resmi olmayan geçişler oluşturmaktadır. Ayrıca, kara kapıları hastalığın uluslararası seviyede yayılmasına sebep olabilir. Gezginler ve sınırlarda/çevresinde yaşayan ve çalışan insanlar bu tehdide karşı özellikle savunmasızdır.

Bazı ülkeler, resmi kara kapılarından geçen yolcuları, araçları ve yükleri sistematik olarak denetlerken, bazıları ikili veya bölgesel anlaşmalar ile düzenlenmiş olan sınırlar boyunca nispeten serbest dolaşmaya izin vermektedir. Kara kapılarında ve çevresinde yaşayan topluluklar büyüklük ve yoğunluğa göre değişmektedir. Bu topluluklarda yaşayan birçok insan için sınır ötesi hareket, iş, ticaret, aile ziyaretleri, eğitim, sağlık hizmetleri, dini faaliyetler ve diğer nedenler için günlük bir zorunluluktur. Ancak, ulusal makamların resmi ve gayri resmi kara kapılarını tam olarak izleyemediği yerlerde, halk sağlığı risklerini kontrol etmek için sağlık önlemlerinin uygulanması zor olabilir.

Bu rehberin amaçları, (1) öncelikli kara kapılarını ve toplulukları belirleyerek ve (2) bu yerlerde hazırlık ve kontrol önlemlerini arttırarak, ülkelere, kara kapılarında ve geçişlerde seyahat, ulaşım ve ticaretten kaynaklanan COVID-19'un yayılmasını nasıl azaltacakları konusunda tavsiyelerde bulunmaktır.

Bu rehber, DSÖ'nün kara kapılarında ve sınır ötesi işbirliklerinde halk sağlığı kapasitesini geliştirme El Kitabı (https://apps.who.int/iris/handle/10665/331534) ve DSÖ'nün COVID-19'a müdahale etmek için küresel stratejisi (https://www.who.int/publications-detail/covid-19-strategy-update---14-april-2020 ) doğrultusunda geliştirilmiştir. Bu rehberin hedef kitlesini (1) Uluslararası Sağlık Tüzüğü (UST 2005) Ulusal Odak Noktaları (IHR NFP), (2) UST'yi kara kapılarında uygulamaktan sorumlu yetkililer, (3) hükümet ve sivil toplum örgütlerinin temsilcileri ve bunların kara kapılarındaki ortakları ve (4) hastalık sürveyansı, iletişim, acil durum hazırlığı ve müdahalesi, kara kapıları ve yakın topluluklarda hayvan sağlığı ve çevre sağlığı ile ilgilenen halk sağlığı çalışanları oluşturmaktadır.

Bu rehber, "öncelikli kara kapılarının belirlenmesi" ve "bu kapılar ve yakın topluluklar için temel hazırlık faaliyetleri" olmak üzere bölümlere ayrılmıştır. Ayrıca yasal yaptırım ve planlamayı, COVID-19 olduğundan şüphelenilen yolcuların gözetimi, görüşmesi ve yönetimini, sınır ötesi kütle hareketi sırasında ani gelişen acil müdahaleyi, enfeksiyon ve kontrol ekipmanı ve malzemelerinin teminini, risk iletişimini, sınır ötesi işbirliğini ve eğilimler değiştikçe risk takibini ve sağlık önlemlerini uyarlamayı kapsamaktadır.

SÜRVEYANS

Şekil 1. Son yedi gün içinde, ülke veya bölgeye göre bildirilen doğrulanmış COVID-19 vakası sayısı, 23 - 29 Mayıs**

(**) Veri, tablo ve şekil notları için Ek 1'e bakınız.

Şekil 2. Rapor tarihi ve DSÖ bölgesine göre doğrulanmış COVID-19 vakalarının sayısı, 30 Aralık 2019 - 29 Mayıs 2020**

 (**) Veri, tablo ve şekil notları için Ek 1'e bakınız.

Tablo 1. DSÖ bölgesine göre, laboratuvarda doğrulanmış COVID-19 vakaları ve ölümleri bildirilen ülkeler veya bölgeler. Orta Avrupa Zaman Dilimine göre sabah 10.00 itibarıyla bildirilen veriler, 29 Mayıs 2020**

(**) Veri, tablo ve şekil notları için Ek 1'e bakınız.

TEKNİK REHBER VE DİĞER KAYNAKLAR

• COVID-19 ile ilgili tüm teknik rehberlik belgelerini görüntülemek için lütfen bu adresi ziyaret edin: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance
• DSÖ bölge ofislerinden güncellemeler:

• DSÖ Afrika Bölge Ofisi: https://www.afro.who.int/healthtopics/coronavirus-covid-19
• DSÖ Doğu Akdeniz Bölge Ofisi: http://www.emro.who.int/healthtopics/corona-virus/index.html
• DSÖ Avrupa Bölge Ofisi: http://www.euro.who.int/en/healthtopics/health-emergencies/coronavirus-covid-19
• DSÖ Amerika Bölge Ofisi: https://www.paho.org/en/topics/coronavirusinfections/coronavirus-disease-covid-19
• DSÖ Güney Doğu Asya Bölge Ofisi: https://www.who.int/southeastasia/outbreaksand-emergencies/novel-coronavirus-2019
• DSÖ Batı Pasifik Bölge Ofisi: https://www.who.int/westernpacific/emergencies/covid19

• Araştırma ve Geliştirme: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/global-research-on-novel-coronavirus-2019-ncov
• COVID-19 hakkında çevrimiçi kurslar: https://openwho.org/channels/covid-19 ; ve mevcut olan diğer ulusal diller: https://openwho.org/channels/covid-19-national-languages
• Uluslararası toplumun, tüm ülkelere virüse hazırlanması ve müdahale etmesi konusunda sağladığı desteği özetleyen Stratejik Hazırlık ve Müdahale Planı (SPRP): https://www.who.int/publications-detail/strategic-preparedness-and-response-plan-for-the-new-coronavirus
• DSÖ Acil Sağlık Durumu tablosu: https://covid19.who.int/
• Haftalık COVID-19 İşlem Güncellemeleri: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/strategies-plans-and-operations

HALK İÇİN ÖNERİLER VE TAVSİYELER

• Kendinizi koruyun: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public
• Sorular ve Cevaplar: https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses
• Seyahat önerileri: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/travel-advice
• EPI-WIN: bireyler, kuruluşlar ve topluluklara uyarlanmış bilgiler: https://www.who.int/teams/risk-communication

VAKA TANIMLARI

DSÖ, sürveyans tanımlarını içeren "koronavirüs hastalığı (COVID-19) olan insan enfeksiyonu Global Sürveyans" belgesini periyodik olarak güncellemektedir: https://www.who.int/publications-detail/global-surveillance-for-human-infection-with-novel-coronavirus-(2019-ncov)

COVID-19 kaynaklı ölümün tanımı

COVID-19 kaynaklı ölüm, gözetim amacıyla, COVID hastalığı ile ilişkili olmayan (örn. Travma) açık bir alternatif ölüm nedeni olmadığı sürece, şüpheli veya doğrulanmış bir COVID-19 vakasına klinik olarak uyumlu bir hastalıktan kaynaklanan ölüm olarak tanımlanmaktadır. Hastalık ve ölüm arasında tam bir iyileşme dönemi olmamalıdır.

Ölüm nedeni olarak COVID-19'un sertifikalandırılması ve sınıflandırılması (kodlanması) için daha fazla rehberliği https://www.who.int/classifications/icd/covid19/en/ adresinde bulabilirsiniz.

EK 1

Sunulan tüm veriler yorumlanırken dikkatli olunmalıdır. DSÖ tarafından yayınlanan bilgi dokümanları, ulusal halk sağlığı yetkilileri ve birbirinden farklı dahil etme kriterleri ve veri kesme süreleri kullanan diğer kaynaklar arasında farklılıklar olması beklenmektedir. Doğruluk ve güvenilirliği sağlamak için adımlar atılırken, tüm veriler sürekli doğrulama ve değişikliğe tabidir. Vaka tespiti, tanımlar, test stratejileri, raporlama uygulamaları ve gecikme süreleri ülkeler/bölgeler arasında farklılık göstermektedir. Diğerlerinin yanı sıra bu faktörler, gerçek vaka ve ölüm sayılarının değişken eksik tahmini ile sunulan sayımları ve bu verileri küresel düzeyde yansıtmaya yönelik değişken gecikmeleri etkilemektedir.

Kullanılan isimler ve bu yayındaki materyalin sunumu, DSÖ tarafından herhangi bir ülkenin, bölgenin, şehrin veya otoritenin yasal statüsü, yetkileri veya hudutlarının sınırlandırılması ile ilgili herhangi bir fikrin ifade edildiği anlamına gelmemektedir. Haritalardaki noktalı ve kesik çizgiler, henüz tam olarak anlaşmaya varılamayan yaklaşık sınır çizgilerini temsil etmektedir. Ülkeler ve bölgeler, DSÖ yönetim bölgesi altında düzenlenmiştir.

Belirli şirketlerin veya üreticilerin ürünlerinden bahsedilmesi, DSÖ tarafından onaylandığını veya söz konusu benzer nitelikteki diğer ürünlerin yerine önerildiğini ima etmemektedir. Hatalar ve eksiklikler hariç olmak üzere, tescilli ürünlerin isimleri, baş harfleri büyük olacak şekilde ayırt edilmektedir.

(2) Kosova'ya yapılan tüm atıflar Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 1244 (1999) sayılı kararı bağlamında anlaşılmalıdır.

Haritada Sırbistan ve Kosova vakalarının sayısı (UNSCR 1244, 1999) görselleştirme amacıyla hazırlanmıştır.

Sayımlar, aksi belirtilmedikçe DSÖ vaka tanımlarına (https://www.who.int/publications-detail/global-surveillance-for-human-infection-with-novel-coronavirus-(2019-ncov) ) dayanarak laboratuvar tarafından onaylanan vakaları ve ölümleri yansıtmakta (bkz. Ülkeye veya bölgeye özgü güncellemeler ve yazım hataları) ve hem ülke içindeki, hem de ülkesine geri gönderilen vakaları içermektedir.

Diğer*: Uluslararası taşıt (Diamond Princess) kapsamında bildirilen vakaları ve ölümleri içermektedir.

Ülkelerin, toplam sayılarından, çok sayıda vaka veya ölümleri ortadan kaldıran veri uzlaştırma uygulamaları yapma eğilimi nedeniyle, DSÖ artık bu verileri uygun şekilde "yeni vakalar"/"yeni ölümler" sütunlarında negatif sayılar olarak gösterecektir. Bu, okuyucuların bu tür uzlaştırma uygulamalarının ne zaman gerçekleştiğini belirlemelerine yardımcı olacaktır. İleride çıkarmaların önceki günlere dağıtılmasına izin veren ek ayrıntılar kullanıma sunuldukça, sayılar buna göre güncellenecektir. Önceki durum raporları geriye dönük olarak güncellenmeyecektir; en güncel veriler her zaman covid19.who.int adresinde bulunabilir.

Ek tablo notları

(1) Bulaşma sınıflandırması, ülkelerin/bölgelerin kendilerini raporlama sürecine dayanmaktadır. Sınıflandırmalar, haftalık olarak gözden geçirilmekte ve yeni bilgiler elde edildikçe düzeltilmektedir ve bildirilen en yüksek kategoriye dayanmaktadır. Ülkeler/Bölgeler arasında farklı bulaşma dereceleri olabilir. Kategoriler:

• Vaka yok: Doğrulanmış vakası olmayan ülkeler/bölgeler (tabloda gösterilmemiştir)
• Sporadik vakalar: İmporte veya yerel olarak tespit edilen bir veya daha fazla vakanın bulunduğu ülkeler/bölgeler
• Vaka kümeleri: Zaman, coğrafi konum ve/veya ortak maruziyetlerle kümelenmiş vakalar yaşayan ülkeler/bölgeler
• Genel bulaşma:  Bulaşma zincirlerine bağlanamayan çok sayıda vaka,  gözlemci laboratuvar sürveyansından çok sayıda vaka ve ülkenin/bölgenin çeşitli yerlerinde, birden fazla ilişkisiz vaka kümesi durumlarının dahil olduğu, ancak bunlarla sınırlı olmayarak faktörlerin değerlendirilmesi yoluyla tanımlanan, daha büyük yerel bulaşma salgınları yaşayan ülkeler/bölgeler
• Beklemede: DSÖ’ye bulaşma sınıflandırmasını henüz rapor etmeyen ülkeler/bölgeler

(**) "Bölgeler", bölgeleri, alanları, denizaşırı bağımlılıkları ve benzer statüye sahip diğer yetki alanlarını içermektedir.

Ülkeye veya bölgeye özgü güncellemeler ve yazım hataları

• 29 Mayıs 2020 Güncellemesi, Venezuela: Sayılar, ulusal makamlar tarafından geriye dönük olarak düzeltilmiştir: 34 vaka hariç tutulmuştur.

Kaynak: