5 Haziran 2020 Orta Avrupa Zaman Dilimine göre saat 10.00’da bildirilen veriler

ÖNEMLİ GELİŞMELER

• Bugünkü COVID-19 konulu basın toplantısında, DSÖ Genel Müdürü Dr. Tedros, COVID-19 kontrolü için maske kullanımı konusunda güncellenmiş bir rehberi açıklamıştır (https://www.who.int/dg/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-media-briefing-on-covid-19---5-june-2020). Bu rehber gelişen kanıtlara dayanmaktadır ve kimin maske takması gerektiği, ne zaman takılması ve neyden yapılması gerektiği konusunda güncellenmiş tavsiyeler sunmaktadır (https://www.who.int/publications/i/item/advice-on-the-use-of-masks-in-the-community-during-home-care-and-in-healthcare-settings-in-the-context-of-the-novel-coronavirus-(2019-ncov)-outbreak). Daha fazla bilgiyi herkese açık https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public/when-and-how-to-use-masks adresinde bulabilirsiniz.
• Dijital araçlar, COVID-19 temaslı takibini güçlendirmek için fırsatlar sunmaktadır. DSÖ, dijital araçların temaslı takibi yöntemlerine entegre edilmesine ilişkin hususlar, fırsatlar ve zorluklar hakkında geçici bir rehber yayınlamıştır (https://www.who.int/publications/i/item/WHO-2019-nCoV-Contact_Tracing-Tools_Annex-2020.1).
• DSÖ, COVID-19 bağlamında çocuk felci (polio) sürveyans ağı için geçici bir rehber yayınlamıştır (https://www.who.int/publications/i/item/WHO-POLIO-20.04). Rehberin amaçlarından biri, devam eden salgın bağlamında ülke düzeyindeki çocuk felci sürveyans faaliyetlerinin seviyesine rehberlik edecek karar alma çerçevesini vurgulamaktır.
• Avusturya'da COVID-19 bulaşan ve iyileşen bir hemşire, deneyimini ve COVID-19'dan etkilenen hastalarının, meslektaşlarının ve arkadaşlarının ruhlarını yüceltmek için bu deneyimi nasıl kullandığını paylaşmıştır (https://www.who.int/news-room/feature-stories/detail/it-didn-t-kill-me-but-i-came-out-stronger).
• COVID-19 salgınının başlangıcından bu yana, havayolunda yolcu ve kargo hizmetleri ciddi şekilde kesintiye uğramıştır. Salgının etkisini gidermek için, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü "Kalkış: COVID-19 Halk Sağlığı Krizi Süresince Hava Yolculuğu için Rehber" yayınlamıştır. Daha fazla bilgiyi aşağıdaki "Odak Noktadaki Konu" bölümünde bulabilirsiniz.

ODAK NOKTADAKİ KONU: Kalkış: COVID-19 Halk Sağlığı Krizi Süresince Hava Yolculuğu için Rehber

COVID-19 salgınının küresel hava taşımacılığı üzerinde önemli bir etkisi olmuştur. Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO), havaalanlarındaki küresel yolcu trafiğinin, %71'e kadar azaltılmış koltuk kapasitesi ve dünya genelinde 1,5 milyardan az yolcu ile 2019 rakamlarına kıyasla 2020'de %50 azalacağını tahmin etmektedir. ICAO'ya göre, havayolları ve havaalanları 2020 için sırasıyla 314 milyar ABD Doları ve 100 milyar ABD Doları tutarında potansiyel bir gelir kaybıyla karşı karşıya kalacaktır.

ICAO’nun Konsey Havacılık Kurtarma Görev Gücü (CART), 9 Mart 2020 tarihinde, COVID-19'un zorluklarını ele almak ve havacılık sektörünün güvenli, emin ve sürdürülebilir bir şekilde yeniden başlatılması ve toparlanması için küresel rehberlik sağlamak amacıyla kurulmuştur. Bu görev gücü, Üye Devletlerin ve DSÖ ve Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) dahil olmak üzere uluslararası, bölgesel ve sanayi kuruluşlarının temsilcilerinden oluşmaktadır.

Görev gücü kısa süre önce, havayolu yolcuları, havacılık çalışanları ve halk için sağlık risklerini azaltmaya yönelik bir dizi önlem içeren bir belge olan “Kalkış: COVID-19 Halk Sağlığı Krizi Süresince Hava Yolculuğu için Rehber”i yayınlamıştır (https://www.icao.int/covid/cart/Pages/CART-Take-off.aspx).

Rehber belge, COVID-19 salgınının küresel hava taşımacılığı sistemi üzerindeki etkisini ele almak için bir çerçeve sunmaktadır ve iki bölüme ayrılmıştır.

İlk bölüm, genel olarak havayolu yolcu ve yük taşımacılığı için geçerli olan, örneğin halk eğitimi, fiziksel mesafe, yüz koruyucu ve maskeleri, rutin sanitasyon, sağlık taraması, temaslı takibi, sağlık beyanları ve testler gibi risk azaltma önlemlerini içermektedir.

İkinci bölüm, dört operasyonel modülde havaalanı, uçak, mürettebat ve kargo için geçerli risk azaltma önlemlerini açıklamaktadır.

Bu önlemleri uygularken, ilgili alt-ulusal, ulusal ve uluslararası otoriteler tarafından yayınlanan tüm geçerli yasalara, düzenlemelere, gerekliliklere, standartlara ve yönergelere uyulmasına dikkat edilmelidir. Bu kılavuzdaki hiçbir şey bu tür gereksinimlerin yerine geçmez veya bunlarla çelişmez.

ICAO, yolcular ve yükler için yüksek hacimli yurtiçi ve yurtdışı hava yolculuğuna güvenli dönüşü mümkün kılmak adına aşamalı bir yaklaşımı desteklemektedir. Etki hafifletme önlemleri için riske dayalı aşamalar, artan sayıda yolcu ve yükün hava yoluyla verimli, güvenli, emin ve sürdürülebilir bir şekilde taşınmasına da katkıda bulunacaktır.

SÜRVEYANS

Şekil 1. Son yedi gün içinde, ülke veya bölgeye göre bildirilen doğrulanmış COVID-19 vakası sayısı, 30 Mayıs – 5 Haziran **

(**) Veri, tablo ve şekil notları için Ek 1'e bakınız.

Şekil 2. Rapor tarihi ve DSÖ bölgesine göre doğrulanmış COVID-19 vakalarının sayısı, 30 Aralık 2019 – 5 Haziran 2020**

 (**) Veri, tablo ve şekil notları için Ek 1'e bakınız.

Tablo 1. DSÖ bölgesine göre, laboratuvarda doğrulanmış COVID-19 vakaları ve ölümleri bildirilen ülkeler veya bölgeler. Orta Avrupa Zaman Dilimine göre sabah 10.00 itibarıyla bildirilen veriler, 5 Haziran 2020**

(**) Veri, tablo ve şekil notları için Ek 1'e bakınız.

TEKNİK REHBER VE DİĞER KAYNAKLAR

• COVID-19 ile ilgili tüm teknik rehberlik belgelerini görüntülemek için lütfen bu adresi ziyaret edin: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance
• DSÖ bölge ofislerinden güncellemeler:

• DSÖ Afrika Bölge Ofisi: https://www.afro.who.int/healthtopics/coronavirus-covid-19
• DSÖ Doğu Akdeniz Bölge Ofisi: http://www.emro.who.int/healthtopics/corona-virus/index.html
• DSÖ Avrupa Bölge Ofisi: http://www.euro.who.int/en/healthtopics/health-emergencies/coronavirus-covid-19
• DSÖ Amerika Bölge Ofisi: https://www.paho.org/en/topics/coronavirusinfections/coronavirus-disease-covid-19
• DSÖ Güney Doğu Asya Bölge Ofisi: https://www.who.int/southeastasia/outbreaksand-emergencies/novel-coronavirus-2019
• DSÖ Batı Pasifik Bölge Ofisi: https://www.who.int/westernpacific/emergencies/covid19

• Araştırma ve Geliştirme: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/global-research-on-novel-coronavirus-2019-ncov
• COVID-19 hakkında çevrimiçi kurslar: https://openwho.org/channels/covid-19 ; ve mevcut olan diğer ulusal diller: https://openwho.org/channels/covid-19-national-languages
• Uluslararası toplumun, tüm ülkelere virüse hazırlanması ve müdahale etmesi konusunda sağladığı desteği özetleyen Stratejik Hazırlık ve Müdahale Planı (SPRP): https://www.who.int/publications-detail/strategic-preparedness-and-response-plan-for-the-new-coronavirus
• DSÖ Acil Sağlık Durumu tablosu: https://covid19.who.int/
• Haftalık COVID-19 İşlem Güncellemeleri: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/strategies-plans-and-operations

HALK İÇİN ÖNERİLER VE TAVSİYELER

• Kendinizi koruyun: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public
• Sorular ve Cevaplar: https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses
• Seyahat önerileri: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/travel-advice
• EPI-WIN: bireyler, kuruluşlar ve topluluklara uyarlanmış bilgiler: https://www.who.int/teams/risk-communication

VAKA TANIMLARI

DSÖ, sürveyans tanımlarını içeren "koronavirüs hastalığı (COVID-19) olan insan enfeksiyonu Global Sürveyans" belgesini periyodik olarak güncellemektedir: https://www.who.int/publications-detail/global-surveillance-for-human-infection-with-novel-coronavirus-(2019-ncov)

COVID-19 kaynaklı ölümün tanımı

COVID-19 kaynaklı ölüm, gözetim amacıyla, COVID hastalığı ile ilişkili olmayan (örn. Travma) açık bir alternatif ölüm nedeni olmadığı sürece, şüpheli veya doğrulanmış bir COVID-19 vakasına klinik olarak uyumlu bir hastalıktan kaynaklanan ölüm olarak tanımlanmaktadır. Hastalık ve ölüm arasında tam bir iyileşme dönemi olmamalıdır.

Ölüm nedeni olarak COVID-19'un sertifikalandırılması ve sınıflandırılması (kodlanması) için daha fazla rehberliği https://www.who.int/classifications/icd/covid19/en/ adresinde bulabilirsiniz.

EK 1

Sunulan tüm veriler yorumlanırken dikkatli olunmalıdır. DSÖ tarafından yayınlanan bilgi dokümanları, ulusal halk sağlığı yetkilileri ve birbirinden farklı dahil etme kriterleri ve veri kesme süreleri kullanan diğer kaynaklar arasında farklılıklar olması beklenmektedir. Doğruluk ve güvenilirliği sağlamak için adımlar atılırken, tüm veriler sürekli doğrulama ve değişikliğe tabidir. Vaka tespiti, tanımlar, test stratejileri, raporlama uygulamaları ve gecikme süreleri ülkeler/bölgeler arasında farklılık göstermektedir. Diğerlerinin yanı sıra bu faktörler, gerçek vaka ve ölüm sayılarının değişken eksik tahmini ile sunulan sayımları ve bu verileri küresel düzeyde yansıtmaya yönelik değişken gecikmeleri etkilemektedir.

Kullanılan isimler ve bu yayındaki materyalin sunumu, DSÖ tarafından herhangi bir ülkenin, bölgenin, şehrin veya otoritenin yasal statüsü, yetkileri veya hudutlarının sınırlandırılması ile ilgili herhangi bir fikrin ifade edildiği anlamına gelmemektedir. Haritalardaki noktalı ve kesik çizgiler, henüz tam olarak anlaşmaya varılamayan yaklaşık sınır çizgilerini temsil etmektedir. Ülkeler ve bölgeler, DSÖ yönetim bölgesi altında düzenlenmiştir.

Belirli şirketlerin veya üreticilerin ürünlerinden bahsedilmesi, DSÖ tarafından onaylandığını veya söz konusu benzer nitelikteki diğer ürünlerin yerine önerildiğini ima etmemektedir. Hatalar ve eksiklikler hariç olmak üzere, tescilli ürünlerin isimleri, baş harfleri büyük olacak şekilde ayırt edilmektedir.

(2) Kosova'ya yapılan tüm atıflar Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 1244 (1999) sayılı kararı bağlamında anlaşılmalıdır. Haritada Sırbistan ve Kosova vakalarının sayısı (UNSCR 1244, 1999) görselleştirme amacıyla hazırlanmıştır.

Sayımlar, aksi belirtilmedikçe DSÖ vaka tanımlarına (https://www.who.int/publications-detail/global-surveillance-for-human-infection-with-novel-coronavirus-(2019-ncov) ) dayanarak laboratuvar tarafından onaylanan vakaları ve ölümleri yansıtmakta (bkz. Ülkeye veya bölgeye özgü güncellemeler ve yazım hataları) ve hem ülke içindeki, hem de ülkesine geri gönderilen vakaları içermektedir.

Diğer*: Uluslararası taşıt (Diamond Princess) kapsamında bildirilen vakaları ve ölümleri içermektedir.

Ülkelerin, toplam sayılarından, çok sayıda vaka veya ölümleri ortadan kaldıran veri uzlaştırma uygulamaları yapma eğilimi nedeniyle, DSÖ artık bu verileri uygun şekilde "yeni vakalar"/"yeni ölümler" sütunlarında negatif sayılar olarak gösterecektir. Bu, okuyucuların bu tür uzlaştırma uygulamalarının ne zaman gerçekleştiğini belirlemelerine yardımcı olacaktır. İleride çıkarmaların önceki günlere dağıtılmasına izin veren ek ayrıntılar kullanıma sunuldukça, sayılar buna göre güncellenecektir. Önceki durum raporları geriye dönük olarak güncellenmeyecektir; en güncel veriler her zaman covid19.who.int adresinde bulunabilir.

Ek tablo notları

(1) Bulaşma sınıflandırması, ülkelerin/bölgelerin kendilerini raporlama sürecine dayanmaktadır. Sınıflandırmalar, haftalık olarak gözden geçirilmekte ve yeni bilgiler elde edildikçe düzeltilmektedir ve bildirilen en yüksek kategoriye dayanmaktadır. Ülkeler/Bölgeler arasında farklı bulaşma dereceleri olabilir. Kategoriler:

• Vaka yok: Doğrulanmış vakası olmayan ülkeler/bölgeler (tabloda gösterilmemiştir)
• Sporadik vakalar: İmporte veya yerel olarak tespit edilen bir veya daha fazla vakanın bulunduğu ülkeler/bölgeler
• Vaka kümeleri: Zaman, coğrafi konum ve/veya ortak maruziyetlerle kümelenmiş vakalar yaşayan ülkeler/bölgeler
• Genel bulaşma:  Bulaşma zincirlerine bağlanamayan çok sayıda vaka,  gözlemci laboratuvar sürveyansından çok sayıda vaka ve ülkenin/bölgenin çeşitli yerlerinde, birden fazla ilişkisiz vaka kümesi durumlarının dahil olduğu, ancak bunlarla sınırlı olmayarak faktörlerin değerlendirilmesi yoluyla tanımlanan, daha büyük yerel bulaşma salgınları yaşayan ülkeler/bölgeler
• Beklemede: DSÖ’ye bulaşma sınıflandırmasını henüz rapor etmeyen ülkeler/bölgeler

(**) "Bölgeler", bölgeleri, alanları, denizaşırı bağımlılıkları ve benzer statüye sahip diğer yetki alanlarını içermektedir.

Ülkeye veya bölgeye özgü güncellemeler ve yazım hataları

• 5 Haziran 2020 Güncellemesi, İspanya: Sayılar, ulusal makamlar tarafından geriye dönük olarak düzeltilmiştir: 807 ölüm hariç tutulmuştur.