TOGO'DA SARIHUMMA

05 Haziran 2020 Cuma

20 Nisan 2020'de DSÖ, Togo'nun kuzey kesimindeki Savanes bölgesine bağlı Oti ilçesinde bir sarı humma vakasıyla ilgili bilgi almıştır.

 

Hastalık Salgını Haberi

5 Haziran 2020  

 

20 Nisan 2020'de DSÖ, Togo'nun kuzey kesimindeki Savanes bölgesine bağlı Oti ilçesinde yer alan Mango köyüne 30 km mesafede bulunan Galangashie sağlık alanında doğrulanmış bir sarı humma vakasıyla ilgili bilgi almıştır.

Vaka, sarı humma aşı öyküsü olmayan 55 yaşında bir kadındır. Sözkonusu vakada 31 Ocak 2020'de semptomlar başlamış ve vaka 3 Şubat 2020'de ateş ve ağrı şikayetleriyle bir sağlık kuruluşuna başvurmuştur.  Ertesi gün vakada sarılık gelişmiş ve vakdan bir kan örneği alınmıştır. 7 Şubat'ta kan örneği ulusal laboratuvara gönderilmiştir. 10 Şubat'ta vakadan alınan numune ulusal laboratuvara ulaşmış ve sarı humma için yapılan 17 Mart'taki test sonuçları immünoglobulin M (IgM) pozitif çıkmıştır. Pozitif çıkan sarı humma sonucu 14 Nisan 2020'de sarıhumma referans laboratuvarı olan  Senegal'deki Dakar Pasteur Enstitüsü tarafından seronötralizasyon yoluyla doğrulanmıştır.

22 Mart 2020'de çok disiplinli bir soruşturma yürütülmüştür. Saha inceleme raporuna göre, vakanın hastalığın başlangıcından önce seyahat öyküsü yoktur ve toplumda aktif vaka bulma sırasında ek vaka bulunamamıştır. Vakanın ebeveynleri,  vakanın 2007 yılında aşılandığını bildirmiştir; ancak aşı sertifikası mevcut değildir. Araştırmanın bir parçası olarak yapılan bir ankete göre, yeni akut ateşli sarılık vakası tespit edilmemiş olup katılımcıların % 84'ü (132/157) daha önce sarı humma aşısı olduklarını (sözlü hatırlama ve / veya aşı kartları yoluyla) bildirmiştir.

Togo, haftalık vakaların raporlandığı ve numunelerin tahlillerinin yapıldığı sağlam bir ateşli sarılık sürveyans sistemine sahiptir. 2019 yılında, 349 ateşli sarılık vakası rapor edilmiş ve laboratuvarda sarı humma için yapılan testleri negatif çıkmıştır. 44 sağlık bölgesinin hepsi 2019'da en az bir ateşli sarılık vakası bildirmiştir.

Togo'daki son sarı humma salgını, iki komşu ilçeden üç vakanın rapor edildiği , 2006'nın sonu ve 2007'nin başında meydana gelmiştir: Dankpen bölgesi, Kara bölgesi ve Oti bölgesi, ülkenin kuzeyindeki Savanes bölgesi. 2007 yılının Ocak ayında, laboratuvarda doğrulanmış iki vaka daha bildirilmiştir: biri Kara bölgesinden (Kozah ilçesi) ve diğeri Maritime bölgesinden (Lacs ilçesi).

Salgın kampanyasına hazırlık sırasında, Haho bölgesinden laboratuvar tarafından doğrulanmış 2 vaka bildirilmiştir. Bu salgının ardından, 2007 yılında ulusal bir reaktif aşılama kampanyası gerçekleştirilmiş ve tüm ülkeyi kapsamış olup uygulama kapsamı % 102'den fazla olduğu bildirilen 5.3 milyondan fazla kişinin aşılanmasını hedeflemiştir.

Ocak-Nisan 2020 arasında, Oti bölgesinde doğrulanmış bir sarı humma vakası da dahil olmak üzere 52 ateşli sarılık vakası bildirilmiştir.  Sarı humma aşısı, Ocak 2005'te rutin aşılama listesine alınmıştır. Togo'daki sarı humma aşılama oranı  yüksek (> % 85) olduğu bildirilmektedir, ancak etkilenen sağlık alanında (Galangashie) aşılama oranı daha düşüktür (2019'da % 78 aşılama oranı) .Bir bütün olarak, Savanes bölgesi 2007 kitlesel aşılama kampanyalarının ardından yüksek bir kapsama sahiptir.

Nüfus hareketlerinin ardından bağışıklıktaki açıklar devam etmiş veya ortaya çıkmış olsa da, geçmiş aşılama faaliyetlerinden yararlanan ve yaygın bir salgına karşı koruyucu olması beklenen nispeten yüksek bir nüfus bağışıklığı vardır.

Bu doğrulanmış vaka, yüksek popülasyon bağışıklığı bağlamında bile, silvatik bulaşma nedeniyle aşılanmamış bireylerde nadiren sarı humma vakalarının ortaya çıkabileceğini göstermektedir. Bu vaka, yüksek riskli bir bölgede yaşayan herkesin tek bir doz sarı humma aşısı ile aşılanmalarının kendilerine ömür boyu koruma sağlamasının önemini vurgulamaktadır.

Halk sağlığı yanıtı

  • 22 Mart 2020'de bir saha inceleme ekibi görevlendirilmiştir.
  • Savanes bölgesinde epidemiyolojik bir araştırma yapılmıştır.
  • Togo, sarı hummaya karşı koruma sağlamak için etkilenen bölgedeki aşılanmamış çocukları hedeflemeye odaklanarak 14 Mayıs 2020'de hızla hedefli bir aşı yanıtı ve rutin bağışıklama güçlendirmesi yapmıştır.
  • Ülke, Savanes bölgesinde entomolojik bir araştırma yapmayı planlamaktadır.

DSÖ risk değerlendirmesi

Savanes bölgesindeki sarı humma vakasının tespiti, nispeten yüksek nüfus bağışıklığı bağlamında bile, kırsal alanlarda aşılanmamış kişilerde silvatik sarı humma olasılığı olduğunu göstermektedir. Bu, sarı humma için tüm yüksek riskli alanlarda yüksek nüfus bağışıklığının korunmasının önemini vurgulamaktadır. Son entomolojik çalışmalar, Aedes türleri de dahil olmak üzere hastalık vektörlerin varlığını ve çevre bölgelere yayılma potansiyelini göstermiştir. Yağışlı mevsimin başlaması sivrisinek vektörlerinin yoğunluğunu arttırarak yayılma riskini daha da arttırabilir.

2007 yılında Togo'da kitlesel bağışıklama yapılırken, ülke endemik bulaşma için risk yüksek olarak kabul edilmektedir. Aşılanmamış kişiler, özellikle kırsal alanlarda, sarı humma enfeksiyonuna karşı savunmasız kalırlar.

Mevcut COVID-19 pandemisi nedeniyle, hem COVID-19'un sağlık sistemi üzerindeki yükleri hem de fiziksel uzaklaşma gereklilikleri veya toplulukta isteksizlik nedeniyle azalan aşılama talebi nedeniyle rutin bağışıklama aktivitelerinde bozulma riski vardır. Aşılama hizmetlerinin kesintiye uğraması, kısa süreler için bile, duyarlı bireylerin sayısının artmasına neden olacak ve salgın eğilimli aşı ile önlenebilir hastalık olasılığını artıracaktır.  04 Haziran 2020 itibariyle, Togo'da 452 teyit edilmiş COVID-19 vakası meydana gelmiştir.

DSÖ tavsiyesi

Togo, Sarıhumma Salgınını Ortadan Kaldır (EYE) stratejisi için yüksek öncelikli bir ülkedir. Ocak 2005'te, sarı humma aşılaması Togo'daki rutin aşılama programına alınmıştır. Aşılama, sarı hummanın önlenmesi ve kontrolü için birincil araçtır. Kent merkezlerinde, hedefe yönelik vektör kontrol önlemleri de bulaşın kesilmesine yardımcı olmaktadır. DSÖ ve ortakları, mevcut salgını kontrol etmek için bu müdahaleleri uygulamak üzere yerel yetkilileri desteklemeye devam edecektir.

DSÖ, yaşı dokuz aydan büyük, Togo'ya giden tüm uluslararası gezginler için sarı hummaya karşı aşı yapılmasını önermektedir.Togo ayrıca, sarı humma bulaş riski olan ülkelerden gelen dokuz aylık veya daha büyük gezginler için ve sarı humma bulaş riski olan bir ülkedeki bir havalimanında 12 saatten fazla kalarak transit geçiş yapacak gezginler için sarı humma aşı sertifikası talep etmektedir.

DSÖ tarafından önerilen sarıhumma aşıları güvenli, yüksek etkilidir ve enfeksiyona karşı ömür boyu koruma sağlar. UST (2005), Üçüncü baskı uyarınca, sarı hummaya karşı uluslararası aşı sertifikasının geçerliliği, DSÖ onaylı bir aşı ile aşılanan kişinin yaşamı boyunca sürmektedir. Uluslararası gezginlerin giriş şartı olarak güçlendirici bir doz sarı humma aşısı gerekli değildir.,

DSÖ, COVID-19 salgını sırasında aşılama faaliyetleri için rehber ilkeler yayınlamıştır ve şu anda COVID-19 bağlamında kitlesel aşılama kampanyaları yürütmek için özel bir operasyonel rehber geliştirmektedir. Koşullar uygun olduğunda, EYE Stratejisi DSÖ rehberliğine göre önleyici Sarıhumma-YF faaliyetlerinin hızlı bir şekilde yeniden başlamasını destekleyecektir.

DSÖ, Üye Devletleri,  aşılama dahil riskler ve önleyici tedbirler hakkında gezginleri bilgilendirmek için gerekli tüm önlemleri almaları konusunda  teşvik etmektedir. Gezginler ayrıca sarı humma semptomları ve bulguları konusunda ve sarı humma enfeksiyonunu düşündüren belirti ve semptomlar yaşarsa hızla tıbbi yardım almaları konusunda bilgilendirilmelidir. Togo'ya dönen ve kandaki olası yüksek virüs seviyeleri ile enfekte olmuş gezginler, hastalık vektörünün bulunduğu bölgelerde yerel sarı humma bulaş döngülerinin kurulması için bir risk oluşturabilir.

DSÖ, bu salgın hakkında mevcut olan bilgilere dayanarak Togo'ya yönelik seyahat veya ticaretle ilgili herhangi bir  kısıtlama önermemektedir.

Sarıhumma hakkında daha fazla bilgi için aşağıdaki bağlantılara bakınız:

 

 

 

Etiketler:
Sarıhumma

Kaynak: https://www.who.int/csr/don/05-june-2020-yellow-fever-togo/en/