6 Haziran 2020 Orta Avrupa Zaman Dilimine göre saat 10.00’da bildirilen veriler

ÖNEMLİ GELİŞMELER

• Halk sağlığı seferbercileri, Angola’nın COVID-19 müdahalesinin ön saflarında yer almakta ve yerel pazarlarda ve diğer yoğun ortak alanlarda ev ziyaretleri ve sosyal seferberlik kampanyaları düzenleyerek, COVID-19'un genel nüfus arasındaki farkındalığını artırmaktadır (https://www.afro.who.int/news/community-health-mobilizers-frontlines-angolas-covid-19-response).
• Bu yıl 5 Haziran Dünya Çevre Günü'nde (https://www.worldenvironmentday.global/), dünyanın dört bir yanından insanlar biyolojik çeşitliliği kutlamış ve çevre üzerindeki insan etkisi, insanlarda ortaya çıkan bulaşıcı hastalık riskini artırdığı için doğanın korunmasını istemiştir; ortaya çıkan bulaşıcı hastalıkların %60'ından fazlası hayvanlardan, özellikle vahşi yaşamdan kaynaklanmaktadır. Gelecekteki salgın hastalık riskini azaltmak için, COVID-19 sonrası iyileşme bağlamında çevre üzerindeki etkimizi azaltma ihtiyacı vurgulanmaktadır (http://www.euro.who.int/en/health-topics/environment-and-health/pages/news/news/2020/6/protecting-nature-protects-health-lessons-for-the-future-from-covid-19).
• DSÖ, pandeminin evrimini ve DSÖ'nün COVID-19 hakkındaki en son önerilerini yansıtan COVID-19 bağlamında kalabalık toplantılar için Temel planlama önerileri hakkında güncellenmiş bir geçici rehber yayınlamıştır (https://apps.who.int/iris/handle/10665/332235). Rehber hakkında bir özeti aşağıdaki "Odak Noktadaki Konu" bölümünde bulabilirsiniz. Rehber, ev sahibi hükümetlere, sağlık otoritelerine ve etkinlik organizatörlerine, kalabalık toplantılarla ilişkili COVID-19 risklerini içeren ve sağlık hizmetleri üzerindeki baskıyı azaltma konusunda tavsiyelerde bulunmaktadır.

ODAK NOKTADAKİ KONU: COVID-19 bağlamında kitle toplantıları için temel planlama önerileri

DSÖ 29 Mayıs 2020'de, COVID-19 bağlamında kitle toplantıları için Temel planlama önerileri hakkında güncellenmiş geçici bir rehber yayınlamıştır (https://apps.who.int/iris/handle/10665/332235). Bu genel rehber ilk olarak 14 Şubat'ta yayınlanan ve 19 Mart 2020'de revize edilen rehberlin güncellenmiş bir versiyonudur. Mevcut versiyon pandeminin evrimini ve COVID-19 hakkındaki en son DSÖ önerilerini yansıtmaktadır.

Rehber, ev sahibi hükümetlere, sağlık otoritelerine ve etkinlik organizatörlerine, kalabalık toplantılarla ilişkili COVID-19 risklerini içeren ve sağlık hizmetleri üzerindeki baskıyı azaltma konusunda tavsiyelerde bulunmaktadır.

Kalabalık toplantılar, insanların uzay ve zaman içindeki yoğunluğu ile karakterize edilen çok çeşitli etkinlikleri içermektedir. Bunlar sadece rekreasyonel etkinlikler değildir; bunun yerine, büyük siyasi, kültürel, sosyal ve ekonomik etkileri de olabilir. DSÖ, kalabalık bir toplantıyı kısıtlama, değiştirme, erteleme, iptal etme veya devam etme kararının üç ana hususa dayanarak, titiz bir risk değerlendirmesine dayanmasını önermektedir:

1. Etkinliğin gerçekleştiği normatif ve epidemiyolojik bağlam: COVID-19'un yayılmasını kontrol etmek için kısıtlayıcı halk sağlığı önlemleri ve sosyal önlemlerin uygulanması, kalabalık toplantıların yapılmasına izin vermeyebilir. Ancak, gelişen bir bulaşma senaryosuna müdahale etmek için alınan tedbirlerin hafifletildiği ülkelerde, bir etkinliğe devam etme kararı ve nasıl devam edileceği önemli hale gelmektedir. Bağlam sürekli olarak gelişmektedir, bu da riskin ve onu hafifletmek için gereken eylemin evrimini gerektirmekte ve de bu nedenle risk değerlendirmesinin düzenli aralıklarla gözden geçirilmesini gerektirmektedir.
2. Etkinlikle ilişkili risk faktörleri: bu değerlendirme, mekanın özellikleri, katılımcıların sayısı ve temel özellikleri (ve beklenen etkileşimleri), etkinliğin süresi ve sağlık sisteminin COVID-19 vakalarını tespit etme ve yönetme kapasitesi dahil, bir olayın risk profilini belirleyen faktörleri incelemektedir.
3. Önleme ve kontrol önlemleri: Bu alan, ev sahibi hükümetlerin, sağlık otoritelerinin ve etkinlik organizatörlerinin, yukarıdaki 2. adımda tanımlanan riski azaltan eylemleri uygulama kapasitesine odaklanmaktadır. Önlemler, etkinliğin özelliklerini (mekan, katılımcılar, tesisler, vb.) değiştirebilir veya hazırlık ve müdahalenin güçlendirilmesine odaklanabilir. Önleme ve kontrol önlemleri etkinliğin zaman çizelgesi boyunca - planlama aşamasında, operasyonel aşamada ve etkinlik sonrası aşamada uygulanabilir.

DSÖ, kalabalık bir toplantı ile ilişkili risklerin değerlendirilmesini kolaylaştıran ve özel önleme ve kontrol önlemlerinin seçimine rehberlik eden araçlar geliştirmiştir. Şu anda üç araç grubu mevcuttur: bir genel, biri spor etkinliklerine göre düzenlenmiş ve bir diğeri dini etkinliklere göre düzenlenmiş araçlar. Aynı zamanda, birçok organizatör DSÖ araçlarını, özellikle karar verme sürecini kapatmak veya yeniden açmakta rehberlik etmeleri amacıyla futbol, ragbi ve kürek müsabakaları gibi sporla ilgili etkinlikler için belirli amaçlara uyarlamıştır.

COVID-19 Stratejik Hazırlık ve Müdahale Planı (SPRP) İzleme ve Değerlendirme Çerçevesi'ne (https://www.who.int/publications/i/item/monitoring-and-evaluation-framework) bir kalabalık toplantı göstergesi dahil edilmiştir. Bu, sağlık sistemlerinin COVID-19 pandemisine nasıl hazırlandığını ve müdahale ettiğini ve ayrıca kalabalık toplantılarla ilişkili riskleri nasıl ele aldıklarını izlemeye yardımcı olacaktır.

SÜRVEYANS

Şekil 1. Son yedi gün içinde, ülke veya bölgeye göre bildirilen doğrulanmış COVID-19 vakası sayısı, 31 Mayıs – 6 Haziran **

(**) Veri, tablo ve şekil notları için Ek 1'e bakınız.

Şekil 2. Rapor tarihi ve DSÖ bölgesine göre doğrulanmış COVID-19 vakalarının sayısı, 30 Aralık 2019 – 6 Haziran 2020**

(**) Veri, tablo ve şekil notları için Ek 1'e bakınız.

Tablo 1. DSÖ bölgesine göre, laboratuvarda doğrulanmış COVID-19 vakaları ve ölümleri bildirilen ülkeler veya bölgeler. Orta Avrupa Zaman Dilimine göre sabah 10.00 itibarıyla bildirilen veriler, 6 Haziran 2020**

(**) Veri, tablo ve şekil notları için Ek 1'e bakınız.

TEKNİK REHBER VE DİĞER KAYNAKLAR

• COVID-19 ile ilgili tüm teknik rehberlik belgelerini görüntülemek için lütfen bu adresi ziyaret edin: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance
• DSÖ bölge ofislerinden güncellemeler:

• DSÖ Afrika Bölge Ofisi: https://www.afro.who.int/healthtopics/coronavirus-covid-19
• DSÖ Doğu Akdeniz Bölge Ofisi: http://www.emro.who.int/healthtopics/corona-virus/index.html
• DSÖ Avrupa Bölge Ofisi: http://www.euro.who.int/en/healthtopics/health-emergencies/coronavirus-covid-19
• DSÖ Amerika Bölge Ofisi: https://www.paho.org/en/topics/coronavirusinfections/coronavirus-disease-covid-19
• DSÖ Güney Doğu Asya Bölge Ofisi: https://www.who.int/southeastasia/outbreaksand-emergencies/novel-coronavirus-2019
• DSÖ Batı Pasifik Bölge Ofisi: https://www.who.int/westernpacific/emergencies/covid19

• Araştırma ve Geliştirme: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/global-research-on-novel-coronavirus-2019-ncov
• COVID-19 hakkında çevrimiçi kurslar: https://openwho.org/channels/covid-19 ; ve mevcut olan diğer ulusal diller: https://openwho.org/channels/covid-19-national-languages
• Uluslararası toplumun, tüm ülkelere virüse hazırlanması ve müdahale etmesi konusunda sağladığı desteği özetleyen Stratejik Hazırlık ve Müdahale Planı (SPRP): https://www.who.int/publications-detail/strategic-preparedness-and-response-plan-for-the-new-coronavirus
• DSÖ Acil Sağlık Durumu tablosu: https://covid19.who.int/
• Haftalık COVID-19 İşlem Güncellemeleri: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/strategies-plans-and-operations

HALK İÇİN ÖNERİLER VE TAVSİYELER

• Kendinizi koruyun: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public
• Sorular ve Cevaplar: https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses
• Seyahat önerileri: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/travel-advice
• EPI-WIN: bireyler, kuruluşlar ve topluluklara uyarlanmış bilgiler: https://www.who.int/teams/risk-communication

VAKA TANIMLARI

DSÖ, sürveyans tanımlarını içeren "koronavirüs hastalığı (COVID-19) olan insan enfeksiyonu Global Sürveyans" belgesini periyodik olarak güncellemektedir: https://www.who.int/publications-detail/global-surveillance-for-human-infection-with-novel-coronavirus-(2019-ncov)

COVID-19 kaynaklı ölümün tanımı

COVID-19 kaynaklı ölüm, gözetim amacıyla, COVID hastalığı ile ilişkili olmayan (örn. Travma) açık bir alternatif ölüm nedeni olmadığı sürece, şüpheli veya doğrulanmış bir COVID-19 vakasına klinik olarak uyumlu bir hastalıktan kaynaklanan ölüm olarak tanımlanmaktadır. Hastalık ve ölüm arasında tam bir iyileşme dönemi olmamalıdır.

Ölüm nedeni olarak COVID-19'un sertifikalandırılması ve sınıflandırılması (kodlanması) için daha fazla rehberliği https://www.who.int/classifications/icd/covid19/en/ adresinde bulabilirsiniz.

EK 1

Sunulan tüm veriler yorumlanırken dikkatli olunmalıdır. DSÖ tarafından yayınlanan bilgi dokümanları, ulusal halk sağlığı yetkilileri ve birbirinden farklı dahil etme kriterleri ve veri kesme süreleri kullanan diğer kaynaklar arasında farklılıklar olması beklenmektedir. Doğruluk ve güvenilirliği sağlamak için adımlar atılırken, tüm veriler sürekli doğrulama ve değişikliğe tabidir. Vaka tespiti, tanımlar, test stratejileri, raporlama uygulamaları ve gecikme süreleri ülkeler/bölgeler arasında farklılık göstermektedir. Diğerlerinin yanı sıra bu faktörler, gerçek vaka ve ölüm sayılarının değişken eksik tahmini ile sunulan sayımları ve bu verileri küresel düzeyde yansıtmaya yönelik değişken gecikmeleri etkilemektedir.

Kullanılan isimler ve bu yayındaki materyalin sunumu, DSÖ tarafından herhangi bir ülkenin, bölgenin, şehrin veya otoritenin yasal statüsü, yetkileri veya hudutlarının sınırlandırılması ile ilgili herhangi bir fikrin ifade edildiği anlamına gelmemektedir. Haritalardaki noktalı ve kesik çizgiler, henüz tam olarak anlaşmaya varılamayan yaklaşık sınır çizgilerini temsil etmektedir. Ülkeler ve bölgeler, DSÖ yönetim bölgesi altında düzenlenmiştir.

Belirli şirketlerin veya üreticilerin ürünlerinden bahsedilmesi, DSÖ tarafından onaylandığını veya söz konusu benzer nitelikteki diğer ürünlerin yerine önerildiğini ima etmemektedir. Hatalar ve eksiklikler hariç olmak üzere, tescilli ürünlerin isimleri, baş harfleri büyük olacak şekilde ayırt edilmektedir.

(2) Kosova'ya yapılan tüm atıflar Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 1244 (1999) sayılı kararı bağlamında anlaşılmalıdır. Haritada Sırbistan ve Kosova vakalarının sayısı (UNSCR 1244, 1999) görselleştirme amacıyla hazırlanmıştır.

Sayımlar, aksi belirtilmedikçe DSÖ vaka tanımlarına (https://www.who.int/publications-detail/global-surveillance-for-human-infection-with-novel-coronavirus-(2019-ncov) ) dayanarak laboratuvar tarafından onaylanan vakaları ve ölümleri yansıtmakta (bkz. Ülkeye veya bölgeye özgü güncellemeler ve yazım hataları) ve hem ülke içindeki, hem de ülkesine geri gönderilen vakaları içermektedir.

Diğer*: Uluslararası taşıt (Diamond Princess) kapsamında bildirilen vakaları ve ölümleri içermektedir.

Ülkelerin, toplam sayılarından, çok sayıda vaka veya ölümleri ortadan kaldıran veri uzlaştırma uygulamaları yapma eğilimi nedeniyle, DSÖ artık bu verileri uygun şekilde "yeni vakalar"/"yeni ölümler" sütunlarında negatif sayılar olarak gösterecektir. Bu, okuyucuların bu tür uzlaştırma uygulamalarının ne zaman gerçekleştiğini belirlemelerine yardımcı olacaktır. İleride çıkarmaların önceki günlere dağıtılmasına izin veren ek ayrıntılar kullanıma sunuldukça, sayılar buna göre güncellenecektir. Önceki durum raporları geriye dönük olarak güncellenmeyecektir; en güncel veriler her zaman covid19.who.int adresinde bulunabilir.

Ek tablo notları

(1) Bulaşma sınıflandırması, ülkelerin/bölgelerin kendilerini raporlama sürecine dayanmaktadır. Sınıflandırmalar, haftalık olarak gözden geçirilmekte ve yeni bilgiler elde edildikçe düzeltilmektedir ve bildirilen en yüksek kategoriye dayanmaktadır. Ülkeler/Bölgeler arasında farklı bulaşma dereceleri olabilir. Kategoriler:

• Vaka yok: Doğrulanmış vakası olmayan ülkeler/bölgeler
• Sporadik vakalar: İmporte veya yerel olarak tespit edilen bir veya daha fazla vakanın bulunduğu ülkeler/bölgeler
• Vaka kümeleri: Zaman, coğrafi konum ve/veya ortak maruziyetlerle kümelenmiş vakalar yaşayan ülkeler/bölgeler
• Genel bulaşma:  Bulaşma zincirlerine bağlanamayan çok sayıda vaka,  gözlemci laboratuvar sürveyansından çok sayıda vaka ve ülkenin/bölgenin çeşitli yerlerinde, birden fazla ilişkisiz vaka kümesi durumlarının dahil olduğu, ancak bunlarla sınırlı olmayarak faktörlerin değerlendirilmesi yoluyla tanımlanan, daha büyük yerel bulaşma salgınları yaşayan ülkeler/bölgeler
• Beklemede: DSÖ’ye bulaşma sınıflandırmasını henüz rapor etmeyen ülkeler/bölgeler

(**) "Bölgeler", bölgeleri, alanları, denizaşırı bağımlılıkları ve benzer statüye sahip diğer yetki alanlarını içermektedir.

Ülkeye veya bölgeye özgü güncellemeler ve yazım hataları

Yok