16 Haziran 2020 Orta Avrupa Zaman Dilimine göre saat 10.00’da bildirilen veriler

ÖNEMLİ GELİŞMELER

• DSÖ Genel Müdürü Dr. Tedros, dün yaptığı düzenli basın toplantısında, “COVID-19 salgınına karşı devam eden küresel müdahaleye rağmen, influenza dahil diğer önemli halk sağlığı sorunlarını gözden kaçıramayacağımızı” vurgulamıştır (https://www.who.int/dg/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-media-briefing-on-covid-19---15-june-2020). DSÖ, ülkeleri, özellikle güney yarım küre influenza mevsimine girerken, COVID-19 salgını sırasındaki grip sürveyansı ve testlerindeki keskin düşüşü ele almaya çağırmaktadır.
• Yemen dünyanın en kötü insani krizidir ve şu anda sağlık güvenliğine karşı başka bir büyük tehditle karşı karşıya kalmıştır: COVID-19 (http://www.emro.who.int/yem/yemen-news/health-care-workers-in-the-frontlines-of-the-struggle-against-covid-19.html?format=html). Bir sağlık çalışanı, Yemenlilerden aşırı uyanık olmalarını ve kendilerini korumalarını istemiştir ve sağlık çalışanları hayat kurtarmak için eşi görülmemiş bir riske girdiklerinde, onları evde kalmaya çağırmıştır.
• Bugünkü "Odak Noktadaki Konu" bölümünde, COVID-19 salgını sırasında yanlış/eksik bilgi ve söylentilerin yayılmasını ele alan DSÖ Salgın Bilgi Ağı'nı (EPI-WIN) incelemekteyiz.

ODAK NOKTADAKİ KONU: DSÖ Salgın Bilgi Ağı - Taraflarımızı Dinleme

Uluslararası Önemi Haiz Halk Sağlığı Acil Durumunun ilanından bu yana (30 Ocak 2020) DSÖ, diğer Birleşmiş Milletler ajansları, ulusal hükümetler ve diğer birçok ortakla birlikte çalışarak, küresel müdahale çabalarını koordine etmektedir. DSÖ'nün Salgın Bilgi Ağı'nın (EPI-WIN) COVID-19 müdahalesindeki temel hedeflerinden biri, bir acil sağlık durumu sırasında yanlış/eksik bilgi ve söylentiler yayabilen, potansiyel olarak etkili bir müdahaleyi engelleyebilen veya halk sağlığına zararlı olabilen “infodemileri” yönetmektir (https://www.un.org/en/un-coronavirus-communications-team/un-tackling-%E2%80%98infodemic%E2%80%99-misinformation-and-cybercrime-covid-19).

İnfodemi yönetimi, daha geniş kitlelere, önleyici tedbirler almaları için ihtiyaç duydukları bilgileri vermek amacıyla, toplumlardaki güvenilir amplifikatörlerin kullanımını içermektedir. EPI-WIN, bu amplifikatörlerle bağlantı kurmak için teknik internet seminerleri düzenlemektedir. Ocak 2020'den bu yana 270'in üzerinde konu uzmanı ve panel katılımcısı ile birlikte 60 internet semineri düzenlenmiştir. Toplamda, internet seminerleri 121 ülkeden 12.000'den fazla katılımcıya ulaşmıştır.

Şekil 1: Her iki internet seminerini takip eden anketler aracılığıyla toplam 261 katılımcıdan toplanan veriler

EPI-WIN ayrıca, internet seminerlerinin etkinliğini değerlendirmek, iyileştirilecek alanları belirlemek, tarafların memnuniyetini ölçmek ve COVID-19 müdahalesi sırasında izleyici tutum ve davranışlarını takip etmek için temel bir izleme ve değerlendirme planı hazırlamıştır.

Sonuçlar

29 Mayıs ve 2 Haziran 2020'de DSÖ, “işe dönme” (1400 katılımcı) ve “Aşılar - bilim” (600 katılımcı) başlıklı iki internet seminerine ev sahipliği yapmıştır; anket formu sırasıyla 192 ve 55 katılımcı anketi doldururken, katılımcı örneklerine gönderilmiştir. Anketler, katılımcılardan internet seminerinin beklentilerini beş puanlık bir ölçekte karşılayıp karşılamadıklarını belirtmelerini isteyen 20 soru içeriyordu (1: tam olarak karşılandı, 5: karşılanmadı), %65'i 1 veya 2'lik bir puan vererek beklentilerin karşılandığını göstermiştir. Sorular aynı zamanda demografik bilgileri (yani yaş, cinsiyet ve ikamet ettiği ülke), ‘amplifikatör potansiyeli’ (yani katılımcıların sosyal medya katılımı, daha fazla bilgi yayılması için sosyal destek potansiyeli ve mesleki ortamlarında pandemi hissi) de içeriyordu.

Sürekli öğrenme kültürünü geliştirmek

Ankete katılanların yüzde sekseni memnun kalmıştır (soruları internet seminerleri sırasında ele alınmıştır), ancak anketlerden elde edilen tek ders, katılımcılar arasında daha fazla etkileşimi kolaylaştırmak ve teşvik etmek için yenilikçi yolların araştırılması gerektiğidir. Geliştirilme aşamasındaki bir çözüm, EPI-WIN internet seminerlerini tamamlamak için bir uygulama platformu topluluğu geliştirmektir.

DSÖ'nün aşı araştırmasıyla ilgili çalışmaları hakkında daha fazla bilgiyi https://www.who.int/teams/blueprint/covid-19 adresindeki Ar-Ge Planı ve COVID-19 internet sayfasında bulabilirsiniz.

SÜRVEYANS

Şekil 2. Son yedi gün içinde, ülke veya bölgeye göre bildirilen doğrulanmış COVID-19 vakası sayısı, 10 Haziran – 16 Haziran **

(**) Veri, tablo ve şekil notları için Ek 1'e bakınız.

Şekil 3. Rapor tarihi ve DSÖ bölgesine göre doğrulanmış COVID-19 vakalarının sayısı, 30 Aralık 2019 – 16 Haziran 2020**

(**) Veri, tablo ve şekil notları için Ek 1'e bakınız.

Tablo 1. DSÖ bölgesine göre, laboratuvarda doğrulanmış COVID-19 vakaları ve ölümleri bildirilen ülkeler veya bölgeler. Orta Avrupa Zaman Dilimine göre sabah 10.00 itibarıyla bildirilen veriler, 16 Haziran 2020**

(**) Veri, tablo ve şekil notları için Ek 1'e bakınız.

TEKNİK REHBER VE DİĞER KAYNAKLAR

• COVID-19 ile ilgili tüm teknik rehberlik belgelerini görüntülemek için lütfen bu adresi ziyaret edin: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance
• DSÖ bölge ofislerinden güncellemeler:

• DSÖ Afrika Bölge Ofisi: https://www.afro.who.int/healthtopics/coronavirus-covid-19
• DSÖ Doğu Akdeniz Bölge Ofisi: http://www.emro.who.int/healthtopics/corona-virus/index.html
• DSÖ Avrupa Bölge Ofisi: http://www.euro.who.int/en/healthtopics/health-emergencies/coronavirus-covid-19
• DSÖ Amerika Bölge Ofisi: https://www.paho.org/en/topics/coronavirusinfections/coronavirus-disease-covid-19
• DSÖ Güney Doğu Asya Bölge Ofisi: https://www.who.int/southeastasia/outbreaksand-emergencies/novel-coronavirus-2019
• DSÖ Batı Pasifik Bölge Ofisi: https://www.who.int/westernpacific/emergencies/covid19

• Araştırma ve Geliştirme: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/global-research-on-novel-coronavirus-2019-ncov
• COVID-19 hakkında çevrimiçi kurslar: https://openwho.org/channels/covid-19 ; ve mevcut olan diğer ulusal diller: https://openwho.org/channels/covid-19-national-languages
• Uluslararası toplumun, tüm ülkelere virüse hazırlanması ve müdahale etmesi konusunda sağladığı desteği özetleyen Stratejik Hazırlık ve Müdahale Planı (SPRP): https://www.who.int/publications-detail/strategic-preparedness-and-response-plan-for-the-new-coronavirus
• DSÖ Acil Sağlık Durumu tablosu: https://covid19.who.int/
• Haftalık COVID-19 İşlem Güncellemeleri: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/strategies-plans-and-operations

HALK İÇİN ÖNERİLER VE TAVSİYELER

• Kendinizi koruyun: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public
• Sorular ve Cevaplar: https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses
• Seyahat önerileri: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/travel-advice
• EPI-WIN: bireyler, kuruluşlar ve topluluklara uyarlanmış bilgiler: https://www.who.int/teams/risk-communication

VAKA TANIMLARI

DSÖ, sürveyans tanımlarını içeren "koronavirüs hastalığı (COVID-19) olan insan enfeksiyonu Global Sürveyans" belgesini periyodik olarak güncellemektedir: https://www.who.int/publications-detail/global-surveillance-for-human-infection-with-novel-coronavirus-(2019-ncov)

COVID-19 kaynaklı ölümün tanımı

COVID-19 kaynaklı ölüm, gözetim amacıyla, COVID hastalığı ile ilişkili olmayan (örn. Travma) açık bir alternatif ölüm nedeni olmadığı sürece, şüpheli veya doğrulanmış bir COVID-19 vakasına klinik olarak uyumlu bir hastalıktan kaynaklanan ölüm olarak tanımlanmaktadır. Hastalık ve ölüm arasında tam bir iyileşme dönemi olmamalıdır.

Ölüm nedeni olarak COVID-19'un sertifikalandırılması ve sınıflandırılması (kodlanması) için daha fazla rehberliği https://www.who.int/classifications/icd/covid19/en/ adresinde bulabilirsiniz.

EK 1

Sunulan tüm veriler yorumlanırken dikkatli olunmalıdır. DSÖ tarafından yayınlanan bilgi dokümanları, ulusal halk sağlığı yetkilileri ve birbirinden farklı dahil etme kriterleri ve veri kesme süreleri kullanan diğer kaynaklar arasında farklılıklar olması beklenmektedir. Doğruluk ve güvenilirliği sağlamak için adımlar atılırken, tüm veriler sürekli doğrulama ve değişikliğe tabidir. Vaka tespiti, tanımlar, test stratejileri, raporlama uygulamaları ve gecikme süreleri ülkeler/bölgeler arasında farklılık göstermektedir. Diğerlerinin yanı sıra bu faktörler, gerçek vaka ve ölüm sayılarının değişken eksik tahmini ile sunulan sayımları ve bu verileri küresel düzeyde yansıtmaya yönelik değişken gecikmeleri etkilemektedir.

Kullanılan isimler ve bu yayındaki materyalin sunumu, DSÖ tarafından herhangi bir ülkenin, bölgenin, şehrin veya otoritenin yasal statüsü, yetkileri veya hudutlarının sınırlandırılması ile ilgili herhangi bir fikrin ifade edildiği anlamına gelmemektedir. Haritalardaki noktalı ve kesik çizgiler, henüz tam olarak anlaşmaya varılamayan yaklaşık sınır çizgilerini temsil etmektedir. Ülkeler ve bölgeler, DSÖ yönetim bölgesi altında düzenlenmiştir.

Belirli şirketlerin veya üreticilerin ürünlerinden bahsedilmesi, DSÖ tarafından onaylandığını veya söz konusu benzer nitelikteki diğer ürünlerin yerine önerildiğini ima etmemektedir. Hatalar ve eksiklikler hariç olmak üzere, tescilli ürünlerin isimleri, baş harfleri büyük olacak şekilde ayırt edilmektedir.

(2) Kosova'ya yapılan tüm atıflar Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 1244 (1999) sayılı kararı bağlamında anlaşılmalıdır. Haritada Sırbistan ve Kosova vakalarının sayısı (UNSCR 1244, 1999) görselleştirme amacıyla hazırlanmıştır.

Sayımlar, aksi belirtilmedikçe DSÖ vaka tanımlarına (https://www.who.int/publications-detail/global-surveillance-for-human-infection-with-novel-coronavirus-(2019-ncov) ) dayanarak laboratuvar tarafından onaylanan vakaları ve ölümleri yansıtmakta (bkz. Ülkeye veya bölgeye özgü güncellemeler ve yazım hataları) ve hem ülke içindeki, hem de ülkesine geri gönderilen vakaları içermektedir.

Diğer*: Uluslararası taşıt (Diamond Princess) kapsamında bildirilen vakaları ve ölümleri içermektedir.

Ülkelerin, toplam sayılarından, çok sayıda vaka veya ölümleri ortadan kaldıran veri uzlaştırma uygulamaları yapma eğilimi nedeniyle, DSÖ artık bu verileri uygun şekilde "yeni vakalar"/"yeni ölümler" sütunlarında negatif sayılar olarak gösterecektir. Bu, okuyucuların bu tür uzlaştırma uygulamalarının ne zaman gerçekleştiğini belirlemelerine yardımcı olacaktır. İleride çıkarmaların önceki günlere dağıtılmasına izin veren ek ayrıntılar kullanıma sunuldukça, sayılar buna göre güncellenecektir. Önceki durum raporları geriye dönük olarak güncellenmeyecektir; en güncel veriler her zaman covid19.who.int adresinde bulunabilir.

Ek tablo notları

(1) Bulaşma sınıflandırması, ülkelerin/bölgelerin kendilerini raporlama sürecine dayanmaktadır. Sınıflandırmalar, haftalık olarak gözden geçirilmekte ve yeni bilgiler elde edildikçe düzeltilmektedir ve bildirilen en yüksek kategoriye dayanmaktadır. Ülkeler/Bölgeler arasında farklı bulaşma dereceleri olabilir. Kategoriler:

• Vaka yok: Doğrulanmış vakası olmayan ülkeler/bölgeler
• Sporadik vakalar: İmporte veya yerel olarak tespit edilen bir veya daha fazla vakanın bulunduğu ülkeler/bölgeler
• Vaka kümeleri: Zaman, coğrafi konum ve/veya ortak maruziyetlerle kümelenmiş vakalar yaşayan ülkeler/bölgeler
• Genel bulaşma:  Bulaşma zincirlerine bağlanamayan çok sayıda vaka,  gözlemci laboratuvar sürveyansından çok sayıda vaka ve ülkenin/bölgenin çeşitli yerlerinde, birden fazla ilişkisiz vaka kümesi durumlarının dahil olduğu, ancak bunlarla sınırlı olmayarak faktörlerin değerlendirilmesi yoluyla tanımlanan, daha büyük yerel bulaşma salgınları yaşayan ülkeler/bölgeler
• Beklemede: DSÖ’ye bulaşma sınıflandırmasını henüz rapor etmeyen ülkeler/bölgeler

(**) "Bölgeler", bölgeleri, alanları, denizaşırı bağımlılıkları ve benzer statüye sahip diğer yetki alanlarını içermektedir.

Ülkeye veya bölgeye özgü güncellemeler ve yazım hataları

• Not: 16 Haziran 2020, Pekin, Çin: Pekin'deki toptan satış pazarıyla ilişkili bir COVID-19 vaka kümesi araştırması devam etmektedir. 16 Haziran 10:00 CEST itibarıyla, Çinli yetkililer 11 Haziran'dan bu yana Liaoning Eyaletindeki 2 bağlantılı vaka da dahil olmak üzere toplam 108 vaka bildirmiştir. DSÖ durumu yakından takip etmekte ve Çin'deki ulusal makamlarla yakın temas halindedir.