10 Temmuz 2020 Orta Avrupa Zaman Dilimine göre saat 10.00’da bildirilen veriler

ÖNEMLİ GELİŞMELER

• DSÖ Genel Müdürü Dr. Tedros, DSÖ Sağlık Ortaklıkları bölümü tarafından düzenlenen “ulusal ve yerel düzeyde COVID-19 müdahalesine sivil toplum katılımı” konulu bir internet seminerinde yaptığı konuşmada, sivil toplumun, en savunmasız olanların ihtiyaçlarını vurgulayarak, adil bir müdahale için mücadele ederek ve karar vericilerin hesaplarını tutarak, bu salgına müdahale etmede nasıl kritik bir rol oynadığını kabul etmiştir (https://www.who.int/dg/speeches/detail/who-director-general-remarks-at-civil-society-engagement-in-covid-19-response-at-national-and-local-levels).
• COVID-19'un yükü Afrika'da kırılgan sağlık sistemlerini ezmektedir, ancak artan vakaların hızlanma eğilimi bölge genelinde eşit olarak dağılmamaktadır. DSÖ Afrika Bölge Müdürü Dr. Matshidiso Moeti, “eğer ülkeler test, temaslı takibi ve vakaları izole etme gibi önemli halk sağlığı önlemlerini güçlendirmeye devam ederse, virüsün yayılmasını yönetilebilir bir seviyeye çekebileceğimizi” vurgulamıştır (https://www.afro.who.int/news/africa-records-over-500-000-covid-19-cases).
• DSÖ Avrupa Bölge Müdürü Dr. Hans Henri P. Kluge, ülkeleri sağlam durmaya ve virüsü uzak tutmak için bildiğimiz çalışmalara odaklanmaya, yerel dalgalanmaların ilk işaretinde hızla adım atmaya ve yaz aylarında yeni bir sağlık kültürünün parçası olmaya çağırmıştır (https://www.euro.who.int/en/media-centre/sections/statements/2020/statement-sign-up-to-be-part-of-a-new-culture-of-health,-an-economy-of-well-being).
• Bugün, aşağıdaki "Odak Noktadaki Konu" bölümünde iki adet rapor sunmaktayız. Birincisi, SARS-CoV-2'nin bulaşması hakkında şu anda bildiklerimiz konusunda güncellenmiş bir bilimsel belgedeki kilit noktaları özetlemektedir. İkincisi, Orta Afrika'daki giriş noktalarında COVID-19 hazırlığı ve müdahalesinde öğrenilen deneyimleri ve dersleri paylaşmak için yapılan sanal bir toplantıya genel bir bakış sunmaktadır.

 

 

Sayılarla Durum (DSÖ Bölgelerine Göre)
Toplam (son 24 saatteki yeni vaka sayıları)
Küresel	12.102.328 doğrulanmış (228.102)	551.046 ölüm (5565)
Afrika	428.051 doğrulanmış (17.307)	7733 ölüm (174)
Amerika	6.264.626 doğrulanmış (138.824)	276.370 ölüm (3764)
Doğu Akdeniz	1.238.779 doğrulanmış (16.709)	29.690 ölüm (563)
Avrupa	2.868.080 doğrulanmış (20.193)	202.341 ölüm (488)
Güney-Doğu Asya	1.065.093 doğrulanmış (32.926)	27.382 ölüm (574)
Batı Pasifik	236.958 doğrulanmış (2143)	7517 ölüm (2)

 

ODAK NOKTADAKİ KONU: SARS-CoV-2'nin bulaşması: enfeksiyon önleme tedbirleri için çıkarımlar

9 Temmuz 2020'de DSÖ, COVID-19'a neden olan SARS-CoV-2'nin bulaşmasına ilişkin bilimsel belgeyi güncellemiştir. Bu güncelleme 29 Mart 2020'de yayınlanan bilimsel belgenin önceki versiyonunun yerini almaktadır.

Virüsün yayılması tüm dünyada yoğunlaşmaya devam ettikçe, virüsün insanlar arasında nasıl ve ne zaman yayılabileceği konusunda daha fazla bilgi sahibi oluyoruz. Bu, virüsün bulaşmasını durdurmak ve ilişkili hastalık ve ölümleri önlemek için en etkili tedbirlerin sürekli olarak sağlanması için önemlidir.

Aşağıda belgenin kilit noktalarını sunmaktayız. Belgenin tamamı (https://www.who.int/publications/i/item/modes-of-transmission-of-virus-causing-covid-19-implications-for-ipc-precaution-recommendations) ve bir Soru-Cevap bölümü (https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-how-is-covid-19-transmitted) çevrimiçi olarak mevcuttur.

Özetin kilit noktaları

Ana bulgular

• SARS-CoV-2'nin insanlar arasında nasıl, ne zaman ve ne tür ortamlarda yayıldığını anlamak, bulaşma zincirlerini kırmak üzere etkili halk sağlığı ve enfeksiyon önleme tedbirleri geliştirmek için kritik öneme sahiptir.
• Mevcut kanıtlar SARS-CoV-2 bulaşının insanlar arasında öncelikle tükürük ve solunum salgıları gibi enfekte salgılar veya enfekte bir kişi öksürdüğünde, hapşırdığında, konuştuğunda veya şarkı söylediğinde atılan solunum damlacıkları yoluyla, enfekte kişilerle doğrudan, dolaylı veya yakın temas ile gerçekleştiğini göstermektedir.
• Virüsün hava yoluyla taşınması, aerosol üretme yöntemleri adı verilen spesifik tıbbi işlemlerin, aerosol adı verilen çok küçük damlacıklar oluşturduğu sağlık bakımı ortamlarında meydana gelebilir. İç mekandaki kalabalık alanlarla ilgili bazı salgın raporları, örneğin koro çalışması sırasında, restoranlarda veya fitness derslerinde damlacık bulaşması ile birlikte aerosol bulaşı olasılığını öne sürmüştür.
• Enfekte bireylerden alınan solunum damlacıkları, nesnelere de inerek fomitler (kontamine yüzeyler) oluşturabilir. Çevresel kirlenme birçok raporla belgelendiğinden, insanların bu yüzeylere dokunarak ve ellerini temizlemeden önce gözlerine, burnuna veya ağzına dokunarak enfekte olma olasılığı yüksektir.
• Şu anda bildiklerimize dayanarak, COVID-19 bulaşı öncelikle semptomları olan insanlardan yayılmaktadır ve semptomlar gelişmeden hemen önce, uzun süre boyunca başkalarıyla yakın olduklarında da ortaya çıkabilir. Hiç semptom geliştirmeyen biri virüsü başkalarına da geçirse de, bunun ne ölçüde olduğu hala açık değildir ve bu alanda daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
• Farklı bulaşma yollarının göreceli önemini, aerosol üretme işlemlerinin yokluğunda hava yoluyla bulaşmanın rolünü, bulaşmanın gerçekleşmesi için gerekli virüs dozunu, süper yayılma olan etkinliklerin ayarlamarı ve risk faktörlerini ve asemptomatik ve pre-semptomatik bulaşmanın kapsamını açıklamak için, acilen yüksek kaliteli araştırmalara ihtiyaç vardır.

Bulaşma nasıl önlenir

COVID-19 Stratejik Hazırlık ve Müdahale Planının (https://www.who.int/publications/i/item/strategic-preparedness-and-response-plan-for-the-new-coronavirus) temel amacı, virüsün bulaşmasını baskılayarak ve ilişkili hastalık ve ölümleri önleyerek COVID-19'u kontrol etmektir. Anladığımız kadarıyla, virüs öncelikle temas ve solunum damlacıkları ile yayılır. Bazı durumlarda hava yoluyla bulaşma meydana gelebilir (aerosol üretme yöntemlerinin sağlık tesislerinde veya potansiyel olarak, başka yerlerdeki iç mekanlarda kalabalık, havalandırması yetersiz ortamlarda gerçekleştirildiğinde olduğu gibi). Bu tür durumları araştırmak ve bu durumların COVID-19 bulaşı için gerçek önemini değerlendirmek için acilen daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.

Bulaşmayı önlemek için DSÖ, aşağıdakileri içeren kapsamlı bir dizi tedbir önermektedir:

• Şüpheli vakaları olabildiğince çabuk belirlemek, tüm vakaları (enfekte kişileri) test etmek ve uygun tesislerde izole etmek,
• Enfekte kişilerin tüm yakın temaslılarını tanımlamak ve karantinaya almak; enfekte olduklarında ve bakıma ihtiyaç duymaları durumunda izole edilebilmeleri için semptom geliştirenlere test yapmak,
• Belirli durumlarda, örneğin genel bulaşmanın olduğu ve fiziksel mesafe gibi diğer önleme tedbirlerinin mümkün olmadığı halka açık yerlerde, kumaş maskeler (https://www.who.int/publications/i/item/advice-on-the-use-of-masks-in-the-community-during-home-care-and-in-healthcare-settings-in-the-context-of-the-novel-coronavirus-(2019-ncov)-outbreak#) kullanmak,
• Şüpheli ve doğrulanmış COVID-19 hastalarına bakan sağlık çalışanları tarafından temas ve damlacık önlemlerinin kullanımı ve aerosol üretme işlemleri gerçekleştirilirken hava yolu önlemlerinin kullanımı;
• Tüm vardiya boyunca, tüm rutin aktiviteler sırasında, bütün klinik alanlarda çalışan sağlık çalışanları ve bakıcılar tarafından tıbbi maskenin sürekli kullanımı,
• Her zaman, sık sık el temizliği, mümkünse fiziksel mesafe ve solunum kurallarını uygulamak; kalabalık yerlerden, yakın temasta bulunmak durumunda kalınan ortamlardan ve kötü havalandırmalı sınırlı ve kapalı alanlardan kaçınmak; başkalarını korumak için kapalı, aşırı kalabalık alanlarda kumaş maskeleri takmak; ve tüm kapalı alanlarda iyi çevre havalandırması, uygun çevre temizliği ve dezenfeksiyonunu sağlamak.

DSÖ bu kritik konu hakkında ortaya çıkan kanıtları dikkatle takip etmektedir ve daha fazla bilgi elde edildikçe bu bilimsel belgeyi güncelleyecektir.

ODAK NOKTADAKİ KONU: Orta Afrika ülkelerindeki giriş noktalarında COVID-19 hazırlığı ve müdahalesinde öğrenilen deneyimlerin ve derslerin paylaşılması

Bu ayın başlarında, DSÖ Senegal, Dakar'daki Acil Müdahale Programı merkezi aracılığıyla DSÖ Afrika Bölge Ofisi, Orta Afrika'daki COVID-19 pandemisine hazırlıklı olma ve müdahale etme konusunda öğrenilen deneyimleri ve dersleri paylaşmak ve sınır ötesi işbirliğini güçlendirmek için bir dizi sanal atölye çalışması düzenlemiştir. İnternet seminerleri Uluslararası Göç Örgütü (IOM), Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO), Orta Afrika Devleti Ekonomi Komitesi (ECCAS) ve Orta Afrika Endemiklerle Mücadele Koordinasyon Örgütü (OCEAC) ortaklığıyla yürütülmüştür.

Çalıştayların hedefleri, Ülkelerden ve ortak kuruluşlardan katılımcılara, Giriş Noktalarındaki (PoE) COVID-19 müdahalesindeki son gelişmeler hakkında güncel bilgiler vermek; PoE'de COVID-19 hazırlığının ve müdahalesinin uygulanmasında ülke deneyimlerini paylaşmak; başta PoE'ler olmak üzere UST çekirdek kapasitelerindeki boşlukları belirlemek; ve Üye Devlet sınır ötesi işbirliğini güçlendirmek için atılacak sonraki adımlar üzerinde anlaşmaya varmaktır.

Çalıştaylara Burundi, Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Kongo, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Ekvator Ginesi, Gabon ve Sao Tome ve Principe ve uluslararası ve bölgesel ortaklar dahil olmak üzere dokuz Orta Afrika ülkesinden 99 temsilci katılmıştır.

COVID-19 hazırlığı ve müdahalesine ilişkin bölgesel strateji Haziran ayında Orta Afrika ülkelerinden gelen güçlü politik taahhütlerle kurulmuştur. Çalıştaylarda katılımcılar bir güncelleme sağlamış ve tüm ülkelerin COVID-19 hazırlık ve müdahale faaliyetlerini yürüttüklerini, PoE'de aktif vaka bulma sistemleri kurduklarını ve sınır ötesi işbirliği mekanizmalarını etkinleştirdiklerini bildirmiştir. Katılımcılar ayrıca hazırlık ve müdahale fonu fırsatları hakkında konuşmuş, ülke desteği için teknik ihtiyaçları dile getirmiş, zorlukları belirlemiş ve son altı ay içinde öğrenilen bazı dersleri anlatmışlardır.

Birçok ülke PoE'de giriş taraması ve laboratuvar testleri gerçekleştirilmekte, evde veya karantina tesislerinde karantina önlemleri oluşturmakta ve toplum sürveyans sistemlerini kullanarak gelen yolcuları izlemektedir. Genel olarak, COVID-19 sınır ötesi işbirliği mekanizmaları halihazırda var olan iki taraflı ve/veya çok taraflı sınır ötesi işbirliği planları üzerine kurulmuştur. Bazı ülkeler ayrıca COVID-19 hazırlığına ve müdahalesine yardımcı olmak için çocuk felci sınır ötesi işbirliği mekanizmalarını yeniden etkinleştirmektedir. Bununla birlikte, insani ve finansal kaynakların eksikliği ve kısıtlı altyapı kapasiteleri de dahil olmak üzere büyük zorluklar yaşanmıştır.

DSÖ, PoE kapasitesini güçlendirmek için Üye Devletleri ve ortakları desteklemeye devam edecektir. Bazı ülkeler PoE kapasitelerini güçlendirmek için eğitim ve simülasyon egzersizleri yapmayı planladıklarını belirtmişlerdir. Bu toplantıların teknik raporu kısa süre içinde duyurulacaktır. Bu çalıştaylar sırasında paylaşılan verilere dayanan sınır ötesi işbirliği için kapsamlı bir bölgesel strateji, bu toplantıları takip eden bir sonraki adım olarak geliştirilecektir.

SÜRVEYANS

Şekil 1. Son yedi gün içinde, ülke veya bölgeye göre bildirilen doğrulanmış COVID-19 vakası sayısı, 4 – 10 Temmuz **

(**) Veri, tablo ve şekil notları için Ek 1'e bakınız.

Şekil 2. Rapor tarihi ve DSÖ bölgesine göre doğrulanmış COVID-19 vakalarının sayısı, 30 Aralık 2019 – 10 Temmuz 2020**

(**) Veri, tablo ve şekil notları için Ek 1'e bakınız.

Tablo 1. DSÖ bölgesine göre, laboratuvarda doğrulanmış COVID-19 vakaları ve ölümleri bildirilen ülkeler veya bölgeler. Orta Avrupa Zaman Dilimine göre sabah 10.00 itibarıyla bildirilen veriler, 10 Temmuz 2020**

(*) Pending: Beklemede

Community transmission: Genel bulaşma

Clusters of cases: Vaka kümeleri

Sporadic cases: Sporadik vakalar

No cases: Vaka yok

(**) Veri, tablo ve şekil notları için Ek 1'e bakınız.

 

TEKNİK REHBER VE DİĞER KAYNAKLAR

• COVID-19 ile ilgili tüm teknik rehberlik belgelerini görüntülemek için lütfen bu adresi ziyaret edin: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance
• DSÖ bölge ofislerinden güncellemeler:

• DSÖ Afrika Bölge Ofisi: https://www.afro.who.int/healthtopics/coronavirus-covid-19
• DSÖ Doğu Akdeniz Bölge Ofisi: http://www.emro.who.int/healthtopics/corona-virus/index.html
• DSÖ Avrupa Bölge Ofisi: http://www.euro.who.int/en/healthtopics/health-emergencies/coronavirus-covid-19
• DSÖ Amerika Bölge Ofisi: https://www.paho.org/en/topics/coronavirusinfections/coronavirus-disease-covid-19
• DSÖ Güney Doğu Asya Bölge Ofisi: https://www.who.int/southeastasia/outbreaksand-emergencies/novel-coronavirus-2019
• DSÖ Batı Pasifik Bölge Ofisi: https://www.who.int/westernpacific/emergencies/covid19

• Araştırma ve Geliştirme: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/global-research-on-novel-coronavirus-2019-ncov
• COVID-19 hakkında çevrimiçi kurslar: https://openwho.org/channels/covid-19 ; ve mevcut olan diğer ulusal diller: https://openwho.org/channels/covid-19-national-languages
• Uluslararası toplumun, tüm ülkelere virüse hazırlanması ve müdahale etmesi konusunda sağladığı desteği özetleyen Stratejik Hazırlık ve Müdahale Planı (SPRP): https://www.who.int/publications-detail/strategic-preparedness-and-response-plan-for-the-new-coronavirus
• DSÖ Acil Sağlık Durumu tablosu: https://covid19.who.int/
• Haftalık COVID-19 İşlem Güncellemeleri: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/strategies-plans-and-operations

 

HALK İÇİN ÖNERİLER VE TAVSİYELER

• Kendinizi koruyun: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public
• Sorular ve Cevaplar: https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses
• Seyahat önerileri: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/travel-advice
• EPI-WIN: bireyler, kuruluşlar ve topluluklara uyarlanmış bilgiler: https://www.who.int/teams/risk-communication

VAKA TANIMLARI

DSÖ, sürveyans tanımlarını içeren "koronavirüs hastalığı (COVID-19) olan insan enfeksiyonu Global Sürveyans" belgesini periyodik olarak güncellemektedir: https://www.who.int/publications-detail/global-surveillance-for-human-infection-with-novel-coronavirus-(2019-ncov)

COVID-19 kaynaklı ölümün tanımı

COVID-19 kaynaklı ölüm, gözetim amacıyla, COVID hastalığı ile ilişkili olmayan (örn. Travma) açık bir alternatif ölüm nedeni olmadığı sürece, şüpheli veya doğrulanmış bir COVID-19 vakasına klinik olarak uyumlu bir hastalıktan kaynaklanan ölüm olarak tanımlanmaktadır. Hastalık ve ölüm arasında tam bir iyileşme dönemi olmamalıdır.

Ölüm nedeni olarak COVID-19'un sertifikalandırılması ve sınıflandırılması (kodlanması) için daha fazla rehberliği https://www.who.int/classifications/icd/covid19/en/ ve https://www.who.int/publications/i/item/WHO-2019-nCoV-mortality-reporting-2020-1 adreslerinde bulabilirsiniz.

EK 1

Sunulan tüm veriler yorumlanırken dikkatli olunmalıdır. DSÖ tarafından yayınlanan bilgi dokümanları, ulusal halk sağlığı yetkilileri ve birbirinden farklı dahil etme kriterleri ve veri kesme süreleri kullanan diğer kaynaklar arasında farklılıklar olması beklenmektedir. Doğruluk ve güvenilirliği sağlamak için adımlar atılırken, tüm veriler sürekli doğrulama ve değişikliğe tabidir. Vaka tespiti, tanımlar, test stratejileri, raporlama uygulamaları ve gecikme süreleri ülkeler/bölgeler arasında farklılık göstermektedir. Diğerlerinin yanı sıra bu faktörler, gerçek vaka ve ölüm sayılarının değişken eksik tahmini ile sunulan sayımları ve bu verileri küresel düzeyde yansıtmaya yönelik değişken gecikmeleri etkilemektedir.

Kullanılan isimler ve bu yayındaki materyalin sunumu, DSÖ tarafından herhangi bir ülkenin, bölgenin, şehrin veya otoritenin yasal statüsü, yetkileri veya hudutlarının sınırlandırılması ile ilgili herhangi bir fikrin ifade edildiği anlamına gelmemektedir. Haritalardaki noktalı ve kesik çizgiler, henüz tam olarak anlaşmaya varılamayan yaklaşık sınır çizgilerini temsil etmektedir. Ülkeler ve bölgeler, DSÖ yönetim bölgesi altında düzenlenmiştir.

Belirli şirketlerin veya üreticilerin ürünlerinden bahsedilmesi, DSÖ tarafından onaylandığını veya söz konusu benzer nitelikteki diğer ürünlerin yerine önerildiğini ima etmemektedir. Hatalar ve eksiklikler hariç olmak üzere, tescilli ürünlerin isimleri, baş harfleri büyük olacak şekilde ayırt edilmektedir.

(2) Kosova'ya yapılan tüm atıflar Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 1244 (1999) sayılı kararı bağlamında anlaşılmalıdır. Haritada Sırbistan ve Kosova vakalarının sayısı (UNSCR 1244, 1999) görselleştirme amacıyla hazırlanmıştır.

Sayımlar, aksi belirtilmedikçe DSÖ vaka tanımlarına (https://www.who.int/publications-detail/global-surveillance-for-human-infection-with-novel-coronavirus-(2019-ncov) ) dayanarak laboratuvar tarafından onaylanan vakaları ve ölümleri yansıtmakta (bkz. Ülkeye veya bölgeye özgü güncellemeler ve yazım hataları) ve hem ülke içindeki, hem de ülkesine geri gönderilen vakaları içermektedir.

Diğer*: Uluslararası taşıt (Diamond Princess) kapsamında bildirilen vakaları ve ölümleri içermektedir.

Ülkelerin, toplam sayılarından, çok sayıda vaka veya ölümleri ortadan kaldıran veri uzlaştırma uygulamaları yapma eğilimi nedeniyle, DSÖ artık bu verileri uygun şekilde "yeni vakalar"/"yeni ölümler" sütunlarında negatif sayılar olarak gösterecektir. Bu, okuyucuların bu tür uzlaştırma uygulamalarının ne zaman gerçekleştiğini belirlemelerine yardımcı olacaktır. İleride çıkarmaların önceki günlere dağıtılmasına izin veren ek ayrıntılar kullanıma sunuldukça, sayılar buna göre güncellenecektir. Önceki durum raporları geriye dönük olarak güncellenmeyecektir; en güncel veriler her zaman covid19.who.int adresinde bulunabilir.

Ek tablo notları

(1) Bulaşma sınıflandırması, ülkelerin/bölgelerin kendilerini raporlama sürecine dayanmaktadır. Sınıflandırmalar, haftalık olarak gözden geçirilmekte ve yeni bilgiler elde edildikçe düzeltilmektedir ve bildirilen en yüksek kategoriye dayanmaktadır. Ülkeler/Bölgeler arasında farklı bulaşma dereceleri olabilir. Kategoriler:

• Vaka yok: Doğrulanmış vakası olmayan ülkeler/bölgeler
• Sporadik vakalar: İmporte veya yerel olarak tespit edilen bir veya daha fazla vakanın bulunduğu ülkeler/bölgeler
• Vaka kümeleri: Zaman, coğrafi konum ve/veya ortak maruziyetlerle kümelenmiş vakalar yaşayan ülkeler/bölgeler
• Genel bulaşma:  Bulaşma zincirlerine bağlanamayan çok sayıda vaka,  gözlemci laboratuvar sürveyansından çok sayıda vaka ve ülkenin/bölgenin çeşitli yerlerinde, birden fazla ilişkisiz vaka kümesi durumlarının dahil olduğu, ancak bunlarla sınırlı olmayarak faktörlerin değerlendirilmesi yoluyla tanımlanan, daha büyük yerel bulaşma salgınları yaşayan ülkeler/bölgeler
• Beklemede: DSÖ’ye bulaşma sınıflandırmasını henüz rapor etmeyen ülkeler/bölgeler

 

(**) "Bölgeler", bölgeleri, alanları, denizaşırı bağımlılıkları ve benzer statüye sahip diğer yetki alanlarını içermektedir.

 

Ülkeye veya bölgeye özgü güncellemeler ve yazım hataları

Yok