DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ’NÜN 20.07.2020 TARİHLİ YENİ KORONAVİRÜS (COVID-19) DURUM RAPORU

20 Temmuz 2020 Pazartesi

GOARN ortakları ve ağları, özellikle klinik yönetim, Enfeksiyon Önleme ve Kontrol, laboratuvar ve risk iletişimi ve topluluk katılımı (RCCE) olmak üzere tüm sağlık operasyon desteklerinde teknik tavsiyeler vermeye devam etmektedir.

 

20 Temmuz 2020 Orta Avrupa Zaman Dilimine göre saat 10.00’da bildirilen veriler

ÖNEMLİ GELİŞMELER

  • Pandemi ekonomik ve sosyal stresi artırdıkça, cinsiyete dayalı şiddet riski yoğunlaşmakta ve risk altındaki kişilerin zihinsel sağlığı için ciddi sonuçlar oluşmaktadır. DSÖ Amerika Bölge Müdürü Dr. Carissa F. Etienne, psikososyal destek ve akıl sağlığı hizmetlerinin COVID-19 müdahalesinin bir parçası olarak entegre edilmesi gerektiğini vurgulamıştır (https://www.paho.org/en/news/17-7-2020-women-leaders-call-integrating-mental-health-covid-19-response).
  • 29 Ocak 2020'den bu yana Doğu Akdeniz Bölgesi'ndeki bir milyondan fazla COVID-19 hastası iyileşmiştir (http://www.emro.who.int/media/news/one-million-patients-reported-as-recovered-from-covid-19-in-whos-eastern-mediterranean-region.html). DSÖ Doğu Akdeniz Bölge Müdürü Dr. Ahmed Al-Mandhari bu olumlu dönüm noktasına gelindiğini bildirmiş ve ülkeleri, topluluklarla etkileşime geçmeye, COVID-19 hastalarının iyileşmesini teşvik etmeye ve güçlü hükümet liderliği sağlamaya çağırmıştır.
  • Sağlıkla ilgili acil durumlar sırasında, DSÖ'nün en önemli rollerinden biri, dünyanın dört bir yanından verileri ve araştırmaları toplamak, değerlendirmek ve ülkelere, dünyanın dört bir yanından uzmanlarla yakın bir şekilde çalışarak nasıl müdahale etmeleri gerektiği konusunda tavsiyelerde bulunmaktır. DSÖ tarafından Ocak 2020'den beri COVID-19 hakkında 100'den fazla belge yayınlanmıştır. DSÖ'nün bir pandemideki rolünün ve https://www.who.int/news-room/feature-stories/detail/a-guide-to-who-s-guidance adresinde yayınlanan önemli belgelerin bir özetini bulabilirsiniz.
  • Bugünkü "Odak Noktadaki Konu" bölümüne iki adet rapor bulunmaktadır. İlki "COVID-19 ve Amerika kıtasındaki Yerli halklar"ı anlatmaktadır. İkincisi, "İş ortağı koordinasyonu" hakkında bir güncelleme sağlamaktadır.

Sayılarla Durum (DSÖ Bölgelerine Göre)

Toplam (son 24 saatteki yeni vaka sayıları)

Küresel

14.348.858 doğrulanmış (229.780)

603.691 ölüm (5111)

Afrika

597.223 doğrulanmış (18.132)

9691 ölüm (145)

Amerika

7.584.675 doğrulanmış (133.573)

309.309 ölüm (3107)

Doğu Akdeniz

1.387.295 doğrulanmış (12.792)

34.686 ölüm (460)

Avrupa

3.079.218 doğrulanmış (17.145)

207.535 ölüm (490)

Güney-Doğu Asya

1.436.141 doğrulanmış (44.734)

34.388 ölüm (845)

Batı Pasifik    

263.565 doğrulanmış (3404)

8069 ölüm (64)

 

ODAK NOKTADAKİ KONU 1: COVID-19 ve Amerika Kıtasındaki Yerli Halklar

Dünya genelinde 90 ülkede yaklaşık 370 ila 500 milyon yerli halk bulunmaktadır (UNDP, 2019).

Yerli halkların çoğu, sağlık hizmetlerine erişim, kaliteli önleyici ve iyileştirici sağlık hizmetleri ve su ve sanitasyon erişimi dahil olmak üzere sağlık eşitsizlikleri yaşayabilmektedir. Dahası, COVID-19 ve şiddetli etkilerine karşı daha savunmasız hale getirebilecek yüksek bir yoksulluk, işsizlik, kötü yaşam koşulları ve bulaşıcı olmayan hastalık yükü yaşayabilirler.

Yerli halkların kendi zorlukları, ihtiyaçları ve tarihsel bağlamlarının yanı sıra yaşadığı yüksek riskler, DSÖ'nün, COVID-19 pandemi müdahalesinde teknik işbirliği, kanıta dayalı rehberlik ve kültürlerarası yaklaşımlar ve eşitlik ihtiyacının altını çizen öneriler de dahil olmak üzere bir dizi girişim başlatmasına neden olmuştur.

Bu ihtiyaç Amerika Bölgesi'ndeki yerli topluluklarda, özellikle de COVID-19 vakalarındaki ve buna bağlı ölümlerdeki son artışların ışığında büyük ölçüde hissedilmektedir. DSÖ Amerika Bölge Ofisi/PAHO, Üye Devletleri, bu topluluklarda enfeksiyonun daha fazla yayılmasını önleme, sağlık hizmetlerine yeterli erişimi sağlama ve kültürel açıdan uygun yaklaşımları kullanarak vaka yönetimini güçlendirme çabalarını yoğunlaştırmaya çağıran "Amerika'daki yerli halklar arasında Epidemiyolojik Uyarı: COVID-19"u yayınlamıştır (https://www.paho.org/en/documents/epidemiological-alert-covid-19-among-indigenous-peoples-americas-15-july-2020).

Amazon bölgesindeki acil durum göz önüne alındığında, PAHO ve Amazon Nehri Havzası Yerli Örgütleri Koordinatörü (COICA), bölgedeki COVID-19 ile mücadeleyi hızlandırmak için birlikte çalışmaya karar vermiştir. COICA, Peru ormanları, Bolivya'nın doğusu, Ekvador Amazon, Kolombiya Amazon ve Brezilya Amazon'dan yerli kuruluşları içermektedir.

15 Temmuz 2020'de her iki kuruluş tarafından imzalanan ortak bir bildiride (https://www.paho.org/en/news/15-7-2020-paho-work-coica-indigenous-organization-fight-covid-19-pandemic-amazon-basin), ülkeleri COVID-19 doğrulayıcı testler ve mevcut olduğunda tedaviler ve aşılar dahil olmak üzere insan kaynakları, sarf malzemeleri ve tıbbi cihazlar sağlayarak Amazon'daki sağlık hizmetlerini güçlendirmeye çağırmıştır. Açıklamada, gönüllü izolasyon içinde yaşayan nüfus vurgulanmaktadır. PAHO ve COICA ayrıca ülkeleri, sosyal ve kültürel gerçekliğe ve nüfusun ve bölgenin, özellikle de sınır alanlarının özel ihtiyaçlarına uyarlanmış ortak bir müdahaleyi koordine etmeye çağırmıştır.

Belge, yerli halklar arasında COVID-19'a müdahale ederken izlenecek önemli hususları vurgulamaktadır:

  • Kültürel açıdan uygun, kaliteli iletişim kampanyaları ile halk sağlığı bilgilerinin ve iletişiminin erişilebilir olmasını sağlamak
  • Topluluklarda COVID-19 salgınına müdahale olarak yerli halklar ve sağlık hizmeti ağları arasında anlaşmalar yapmak ve katılımcı karar alma süreçlerini düzenlemek. COVID-19 ile ilgili alınacak tedbirler hakkında topluluk üyelerini bilgilendirmek için kültürlerarası diyaloglar düzenlemek ve katılmak.
  • COVID-19 müdahalelerini farklı nüfusların ihtiyaçlarına göre uyarlamak için, önemli bilgiler üretmek amacıyla sağlık kayıtlarına bir etnik grup değişkeni eklemek.
  • COVID-19 müdahalesini ve hastalığın önlenmesini etkileyen sağlığın sosyal belirleyicilerini ele almak için sektörler arası eylemi teşvik etmek.

ODAK NOKTADAKİ KONU 2: İş ortağı koordinasyonu hakkında güncelleme

Acil sağlık ekipleri (ATT)

17 Temmuz 2020 itibariyle, ATT ağı, yarısı halen devam etmekte olan toplam 33 uluslararası yerleşmeyi oluşturmuştur.

Afrika Bölgesinde, Uluslararası Tıbbi Eylem İttifakı (ALIMA) Senegal, Burkina Faso ve Kamerun'daki operasyonları desteklemektedir. Malteser Almanya, Kamerun'daki Yaounde ve Douala şehirlerindeki COVID-19 operasyonel destek ihtiyaçları hakkındaki değerlendirmeleri tamamlamıştır. Buna ek olarak, ATT ağı Burkina Faso, Çad, Senegal, Gana, Güney Sudan ve Zambiya'daki operasyonlarını desteklemeye devam etmektedir.

Fotoğraf: Malteser International

Avrupa Bölgesi'nde, ATT Regione Piemonte (İtalya) Ermenistan'daki ulusal dalga kapasitesini desteklemek için iki haftalık bir görevi tamamlamıştır. Sürekliliği sağlamak için, Uluslararası Arama ve Kurtarma (ISAR) Almanya, ülkedeki bu çalışmaya devam etmek için gelmiştir.

Amerika Bölgesi'nde ulusal operasyonlar, ATT metodolojisi kullanılarak yerleştirilen yaklaşık 180 ATT ile müdahale için kritik rolde olmaya devam etmektedir. Elément de Sécurité Civile Rapide d'intervention Médicale (ESCRIM) Fransa, Fransız Guyanası'nda faaliyetlerini sürdürmektedir. Yerleştirilen ATT ekiplerinin çabaları, hastaların doğrudan klinik bakımına, triyaj ve izolasyon alanlarını düzenlemek için aşırı kapasite ve teknik desteğe, yatan hasta servislerine ve COVID-19 müdahalesine yardımcı olmak için hastanelerin genel olarak yeniden düzenlenmesine odaklanmaktadır.

ATT ağı, sağlık tesislerindeki kapasiteyi artırmak için Şili'de 1800'den fazla, Bolivya'da 1637 ve Peru'da 1422 yatak sağlamıştır. Bu yataklar ATT Ağı üzerinden sağlanmıştır. 17 Temmuz 2020 tarihi itibariyle bölgedeki ATT ağı tarafından toplam 8330 yatak sağlanmış veya desteklenmiştir.

Mevcut 150'den fazla tesis, ATT teknik standartları kullanılarak tedavi için yeniden tasarlanmıştır. Son olarak, ATT odak noktaları, kıdemli personel ve ATT koordinasyonu ve mentorluk metodolojisi konusunda eğitim almış üyelerden oluşan kıdemli personel ve uzmanlar ile 57 ülkede koordinasyon yapıları desteklenmiştir.

Batı Pasifik Bölgesi'nde, Yeni Zelanda Tıbbi Yardım Ekibi (NZMAT), ATT Sekreterliği ve ortaklarıyla birlikte, ATT'lerin uzaktan simülasyon alıştırmaları yapmasını sağlayan bir uzaktan egzersiz yönetim sistemine rehberlik etmiştir. Bu rehber, şu anda COVID-19'a müdahale eden ağdaki uzmanlar ve ekipler için gelecekteki uzaktan egzersiz simülasyonlarının oluşturulmasına ve bilgilendirilmesine yardımcı olacaktır.

Küresel Salgın Uyarısı ve Müdahale Ağı (GOARN)

GOARN ortakları ve ağları, özellikle klinik yönetim, Enfeksiyon Önleme ve Kontrol, laboratuvar ve risk iletişimi ve topluluk katılımı (RCCE) olmak üzere tüm sağlık operasyon desteklerinde teknik tavsiyeler vermeye devam etmektedir.

17 Temmuz 2020 tarihi itibariyle 50 GOARN Ortak kurumundan 585 destek teklifi alınmış 85'i yerleştirilmiştir. Uluslararası desteğin yerleştirilmesi üzerinde büyük etkisi olan operasyonel faktörler arasında ağır seyahat kısıtlamaları ve uluslararası seyahatle ilgili karantina gereklilikleri bulunmaktadır.

DSÖ, GOARN ortakları ve tarafları Go.Data'nın kullanıma sunulması ve uygulanması konusunda işbirliği yapmaya devam etmektedir. Go.Data, vaka incelemeleri ve temaslı takibi için önemli verileri toplamak, analiz etmek ve bulaşma zincirlerinin üretilmesi amacıyla kurulmuş bir saha platformudur.

Go.Data ekibi 450'den fazla talebe cevap vermiştir ve Go.Data'yı uygulamak için dünya çapında 55'ten fazla projeyi desteklemektedir. Ekip sanal eğitimler vermeye ve toplantılar düzenlemeye devam etmekte; epidemiyoloji, analitik, birlikte çalışabilirlik ve IT için kullanıcı desteği sağlamaktadır. Buna ek olarak, yakın zamanda başlatılan Go.Data uygulama topluluğu, Go.Data kullanıcıları içinde ana iletişim kanalı ve en son bilgi ve belgeler için bir kaynak haline gelmektedir (https://community-godata.who.int/login).

Risk İletişimi ve Toplumsal Katılım (RCCE)

RCCE işbirliğinin ana sonuçları aşağıdakileri içermektedir:

  • RCCE stratejisi (https://www.communityengagementhub.org/wp-content/uploads/sites/2/2020/04/RCCE_Strategy_Brand_v.2.pdf), Stratejik Hazırlık ve Müdahale Planı (https://www.who.int/publications/i/item/strategic-preparedness-and-response-plan-for-the-new-coronavirus) ve Küresel İnsani Müdahale Planı ile uyumlu olarak müdahalenin önümüzdeki 6 ayına yönelik olarak güncellenmektedir.
  • Topluluk geri bildirimi ve medya izleme verilerine göre üç geniş yanlış bilgi alanı, söylenti ve endişe tespit edilmiştir: tedavi seçenekleri, yaklaşan ikinci dalga ve bulaşma şekilleri, koruyucu davranışlar ve maske kullanımı.
  • RCCE Toplu Hizmet Yönetişimi ve işleyişi, yürütme komitesi tarafından kesinleştirilmiş ve onaylanmıştır. GOARN stratejik, operasyonel ve teknik destek ve rehberliğin yanı sıra, kapasite ve eğitim ile sosyal bilim araştırma ağlarıyla güçlü bağlantılar sağlayacaktır.
  • Aşamalı bir yaklaşımın bir parçası olarak, Afrika kıtasındaki iki bölgesel toplu servis merkezi (Batı/Orta ve Doğu/Güney), özel personel ile güçlendirilmektedir. Bu, güçlü koordinasyon sistemleri üzerine kuruludur. Her iki bölgede 3N1K - Kim, Ne, Nerede, Neden - haritalamasına devam edilmektedir.
  • Doğu/Güney ve Batı/Orta Afrika'daki kurumlar arası Risk İletişimi ve Toplumsal Katılım (RCCE) teknik çalışma grupları, COVID-19 için toplum liderliğindeki müdahaleler üzerine geliştirilen yeni bir rehber geliştirmiştir.
  • Temaslı takibi için RCCE'ye en iyi yaklaşımı bildiren bir belge, DSÖ/GOARN temaslı takibi danışmanlığını takiben geliştirilmektedir.
  • Yeni araştırmalarda temaslı takibine ilişkin toplum algıları üzerine devam eden çalışmalar, 27 ülkede Imperial College (İngiltere) ve DSÖ tarafından yürütülmektedir.
  • RCCE internet semineri - "Halktan gelen geri bildirimleri dinleme: döngünün nasıl daha iyi bozulacağı ve eylemin nasıl bildirileceği" üzerine bir tartışma 5 Ağustos'ta Cenevre saatiyle 11.00'da gerçekleşecektir.

Ortaklardan ve diğer taraflardan kaynak paylaşmak için "COVID-19 GOARN bilgi platformunda" ek bilgiler bulunmaktadır (https://extranet.who.int/goarn/COVID19Hub).

SÜRVEYANS

Şekil 1. Son yedi gün içinde, ülke veya bölgeye göre bildirilen doğrulanmış COVID-19 vakası sayısı, 14 – 20 Temmuz **

(**) Veri, tablo ve şekil notları için Ek 1'e bakınız.

Şekil 2. Rapor tarihi ve DSÖ bölgesine göre doğrulanmış COVID-19 vakalarının sayısı, 30 Aralık 2019 – 20 Temmuz 2020**

(**) Veri, tablo ve şekil notları için Ek 1'e bakınız.

Tablo 1. DSÖ bölgesine göre, laboratuvarda doğrulanmış COVID-19 vakaları ve ölümleri bildirilen ülkeler veya bölgeler. Orta Avrupa Zaman Dilimine göre sabah 10.00 itibarıyla bildirilen veriler, 20 Temmuz 2020**

(*) Pending: Beklemede

Community transmission: Genel bulaşma

Clusters of cases: Vaka kümeleri

Sporadic cases: Sporadik vakalar

No cases: Vaka yok

(**) Veri, tablo ve şekil notları için Ek 1'e bakınız.

TEKNİK REHBER VE DİĞER KAYNAKLAR

HALK İÇİN ÖNERİLER VE TAVSİYELER

VAKA TANIMLARI

DSÖ, sürveyans tanımlarını içeren "koronavirüs hastalığı (COVID-19) olan insan enfeksiyonu Global Sürveyans" belgesini periyodik olarak güncellemektedir: https://www.who.int/publications-detail/global-surveillance-for-human-infection-with-novel-coronavirus-(2019-ncov)

COVID-19 kaynaklı ölümün tanımı

COVID-19 kaynaklı ölüm, gözetim amacıyla, COVID hastalığı ile ilişkili olmayan (örn. Travma) açık bir alternatif ölüm nedeni olmadığı sürece, şüpheli veya doğrulanmış bir COVID-19 vakasına klinik olarak uyumlu bir hastalıktan kaynaklanan ölüm olarak tanımlanmaktadır. Hastalık ve ölüm arasında tam bir iyileşme dönemi olmamalıdır.

Ölüm nedeni olarak COVID-19'un sertifikalandırılması ve sınıflandırılması (kodlanması) için daha fazla rehberliği https://www.who.int/classifications/icd/covid19/en/ ve https://www.who.int/publications/i/item/WHO-2019-nCoV-mortality-reporting-2020-1 adreslerinde bulabilirsiniz.

EK 1

Sunulan tüm veriler yorumlanırken dikkatli olunmalıdır. DSÖ tarafından yayınlanan bilgi dokümanları, ulusal halk sağlığı yetkilileri ve birbirinden farklı dahil etme kriterleri ve veri kesme süreleri kullanan diğer kaynaklar arasında farklılıklar olması beklenmektedir. Doğruluk ve güvenilirliği sağlamak için adımlar atılırken, tüm veriler sürekli doğrulama ve değişikliğe tabidir. Vaka tespiti, tanımlar, test stratejileri, raporlama uygulamaları ve gecikme süreleri ülkeler/bölgeler arasında farklılık göstermektedir. Diğerlerinin yanı sıra bu faktörler, gerçek vaka ve ölüm sayılarının değişken eksik tahmini ile sunulan sayımları ve bu verileri küresel düzeyde yansıtmaya yönelik değişken gecikmeleri etkilemektedir.

Kullanılan isimler ve bu yayındaki materyalin sunumu, DSÖ tarafından herhangi bir ülkenin, bölgenin, şehrin veya otoritenin yasal statüsü, yetkileri veya hudutlarının sınırlandırılması ile ilgili herhangi bir fikrin ifade edildiği anlamına gelmemektedir. Haritalardaki noktalı ve kesik çizgiler, henüz tam olarak anlaşmaya varılamayan yaklaşık sınır çizgilerini temsil etmektedir. Ülkeler ve bölgeler, DSÖ yönetim bölgesi altında düzenlenmiştir.

Belirli şirketlerin veya üreticilerin ürünlerinden bahsedilmesi, DSÖ tarafından onaylandığını veya söz konusu benzer nitelikteki diğer ürünlerin yerine önerildiğini ima etmemektedir. Hatalar ve eksiklikler hariç olmak üzere, tescilli ürünlerin isimleri, baş harfleri büyük olacak şekilde ayırt edilmektedir.

(2) Kosova'ya yapılan tüm atıflar Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 1244 (1999) sayılı kararı bağlamında anlaşılmalıdır. Haritada Sırbistan ve Kosova vakalarının sayısı (UNSCR 1244, 1999) görselleştirme amacıyla hazırlanmıştır.

Sayımlar, aksi belirtilmedikçe DSÖ vaka tanımlarına (https://www.who.int/publications-detail/global-surveillance-for-human-infection-with-novel-coronavirus-(2019-ncov) ) dayanarak laboratuvar tarafından onaylanan vakaları ve ölümleri yansıtmakta (bkz. Ülkeye veya bölgeye özgü güncellemeler ve yazım hataları) ve hem ülke içindeki, hem de ülkesine geri gönderilen vakaları içermektedir.

Diğer*: Uluslararası taşıt (Diamond Princess) kapsamında bildirilen vakaları ve ölümleri içermektedir.

Ülkelerin, toplam sayılarından, çok sayıda vaka veya ölümleri ortadan kaldıran veri uzlaştırma uygulamaları yapma eğilimi nedeniyle, DSÖ artık bu verileri uygun şekilde "yeni vakalar"/"yeni ölümler" sütunlarında negatif sayılar olarak gösterecektir. Bu, okuyucuların bu tür uzlaştırma uygulamalarının ne zaman gerçekleştiğini belirlemelerine yardımcı olacaktır. İleride çıkarmaların önceki günlere dağıtılmasına izin veren ek ayrıntılar kullanıma sunuldukça, sayılar buna göre güncellenecektir. Önceki durum raporları geriye dönük olarak güncellenmeyecektir; en güncel veriler her zaman covid19.who.int adresinde bulunabilir.

Ek tablo notları

(1) Bulaşma sınıflandırması, ülkelerin/bölgelerin kendilerini raporlama sürecine dayanmaktadır. Sınıflandırmalar, haftalık olarak gözden geçirilmekte ve yeni bilgiler elde edildikçe düzeltilmektedir ve bildirilen en yüksek kategoriye dayanmaktadır. Ülkeler/Bölgeler arasında farklı bulaşma dereceleri olabilir. Kategoriler:

  • Vaka yok: Doğrulanmış vakası olmayan ülkeler/bölgeler
  • Sporadik vakalar: İmporte veya yerel olarak tespit edilen bir veya daha fazla vakanın bulunduğu ülkeler/bölgeler
  • Vaka kümeleri: Zaman, coğrafi konum ve/veya ortak maruziyetlerle kümelenmiş vakalar yaşayan ülkeler/bölgeler
  • Genel bulaşma:  Bulaşma zincirlerine bağlanamayan çok sayıda vaka,  gözlemci laboratuvar sürveyansından çok sayıda vaka ve ülkenin/bölgenin çeşitli yerlerinde, birden fazla ilişkisiz vaka kümesi durumlarının dahil olduğu, ancak bunlarla sınırlı olmayarak faktörlerin değerlendirilmesi yoluyla tanımlanan, daha büyük yerel bulaşma salgınları yaşayan ülkeler/bölgeler
  • Beklemede: DSÖ’ye bulaşma sınıflandırmasını henüz rapor etmeyen ülkeler/bölgeler

(**) "Bölgeler", bölgeleri, alanları, denizaşırı bağımlılıkları ve benzer statüye sahip diğer yetki alanlarını içermektedir.

Ülkeye veya bölgeye özgü güncellemeler ve yazım hataları

  • 20 Temmuz 2020 Güncellemesi, Kırgızistan: Sayımlar, ulusal makamlar tarafından geriye dönük olarak düzeltilmiştir: 19 Temmuz'daki vaka sayısı 1548 olarak, ölüm sayısı 80 olarak düzeltilmiştir.
  • Düzeltme, 20 Temmuz 2020, Amerika Birleşik Devletleri: Sayımlar, ulusal makamlarla uyum için geriye dönük olarak düzeltilmiştir: 19 Temmuz'da 74.354 vaka ve 917 ölüm eklenmiştir.
Etiketler: