Orta Doğu Respiratuar Sendromu-Koronavirüs (Güncelleme)  

29 Kasım 2013

27 Kasım 2013 tarihinde Katar’ın Ulusal UST Odak Noktası, DSÖ’ye Çevre Bakanlığı ve Sağlık Yüksek Konseyi’nin Sağlık Bakanlığı Ulusal Çevre ve Halk Sağlığı Enstitüsü (RİVM) ve Hollanda’da bulunan Erasmus Tıp Merkezi işbirliğiyle insanda görülen teyit edilmiş 2 enfeksiyon vakasıyla bağlantılı olan Ortadoğu Respiratuar Sendromu Koronavirüs’ün bir çiftlikte bulunan deve sürüsünde tespit edildiğini bildirmiştir (Bakınız 18/10/2013 ve 29/10/2013 tarihli Hastalık Salgınları Haberleri) .   

Katar İnceleme Bulguları

MERS-CoV ile enfekte olan 2 insan vakasının tespit edilmesinden sonra Katar yetkilileri (Halk Sağlığı Birimi ve Hayvan Kaynakları Birimi)  DSÖ ve FAO tarafından oluşturulan uluslararası ekibin desteğiyle insan vakalarının maruz kaldıkları potansiyel hastalık kaynaklarına yönelik kapsamlı bir epidemiyolojik inceleme yürütmüştür.

RİVM ve Erasmus Tıp Merkezi’nde yapılan laboratuvar incelemeleri 2 insan vakasının temas ettiği 14 deveden oluşan bir sürüdeki 3 devede MERS-CoV olduğunu teyit etmiştir. Koruyucu bir tedbir olarak çiftlikteki 14 deve izole edilmiştir.  Develerden örnekler alındığında develerin hepsinin asemptomatik olduğu yada hafif semptomlar görüldüğü tespit edilmiş olup develer sonraki 40 gün içinde de asemptomatik kalmıştır. Teyit edilmiş söz konusu 2 insan vakasının tüm temaslıları ve develerin bulunduğu çiftlikte çalışan diğer işçiler taranmış ve MERS-CoV için laboratuvar testleri yapılmış olup test sonuçları negatif (-) çıkmıştır.     

Bu sonuçlar develerin MERS-CoV ile enfekte olabileceğini göstermektedir ancak virüsün insanlara ya da insanlardan olası geçişinde deve ve hayvanların nasıl bir rol oynadığını gösteren yeterli bilgi bulunmamaktadır. Sağlık Yüksek Konseyi çiftliğin çevresinden ve diğer hayvan türlerinden alınan ilave örneklerin test edilmesi için RIVM ve Erasmus Tıp Merkezi ile beraber çalışmaktadır. Ayrıca Halk Sağlığı Birimi ve Hayvan Kaynakları Birimi hayvanlarla yakın temasta bulunan kişilerde enfeksiyon riskini incelemek üzere ulusal düzeyde ilave araştırmalar yürütmektedir.     

MERS-CoV nedeniyle ciddi hastalık riski yüksek olan insanlar virüsün potansiyel dolaşımının olduğu bilinen çiftlik ve hayvan barınaklarının bulunduğu bölgeleri ziyaretleri sırasında hayvanlarla temastan kaçınmalıdır. Genel olarak da çiftlik ve hayvan barınaklarının ziyareti esnasında hayvanlarla temas ettikten sonra düzenli el yıkama, hasta hayvanlarla temas etmekten kaçınma gibi genel hijyen kurallarına ve gıda hijyeni uygulamalarına uyulması tavsiye edilmektedir.       

DSÖ bu bulguların ayrıntılı olarak gözden geçirilmesi ve gerektiğinde ilave tavsiyelerin geliştirilmesi için Katar yetkilileriyle birlikte çalışmaktadır.  

Eylül 2012 tarihinden bugüne kadar DSÖ’ye küresel çapta 68’İ ölümle sonuçlanmış laboratuvar tarafından teyit edilmiş MERS-NCoV ile enfekte olmuş toplam 160 vaka bildirilmiştir. 

DSÖ’nün Ülkelere MERS-CoV İle İlgili Tavsiyeleri

DSÖ, mevcut durum ve eldeki bilgilere dayanarak kendisine üye tüm ülkeleri Ciddi Akut Respiratuar Enfeksiyonlar (SARI) sürveyanslarını sürdürmeleri ve sıra dışı paternleri dikkatlice incelemeleri konusunda teşvik etmektedir. 

Sağlık çalışanlarına dikkatli olmaları tavsiyesinde bulunulmuştur. Orta Doğu’dan dönen ve kendilerinde SARİ görülen yolculara güncel sürveyans tavsiyelerine uygun olarak MERS-CoV için tahlil yapılmalıdır. 

Bugüne kadar tanısı konan ve rapor edilen hastaların birincil olarak rahatsızlıkları Respiratuar hastalıktır. Hastalar arasında sıklıkla İshal, böbrek yetmezliği ve Akut Respiretuar Yetmezliği  Sendromu (ARDS)  dahil ciddi komplikasyonlar görülmektedir.  Ciddi immün yetmezliği olan hastalarda tipik olmayan belirti ve semptomlar görülebilir.

Sağlık tesislerine enfeksiyon önleme ve kontrolünün (IPC) sistematik bir şekilde uygulanmasının önemi hatırlatılmıştır. MERS-CoV  ile enfekte olduğundan şüphelenilen ya da enfekte olduğu teyit edilmiş hastaların bakımını sağlayan sağlık tesisleri virüsün diğer hastalara, sağlık çalışanlarına ve ziyaretçilere bulaşma riskini azalmak için uygun önlemleri almalıdır.

DSÖ’ye üye bütün ülkelere, yeni MERS-CoV vakalarını, enfeksiyona yol açan potansiyel kaynaklar ve bunların klinik süreç tanımlarını hızlıca değerlendirmeleri ve DSÖ’ye bildirmeleri konusunda tekrar hatırlatmada bulunulmuştur. Söz konusu virüsün daha fazla yayılmasını önleyebilmek için enfeksiyonun kaynağına yönelik incelemelerin acilen gerçekleştirilmesi ve enfeksiyon kaynağının da tespit edilmesi gereklidir.

DSÖ söz konusu olayla ilgili olarak giriş noktalarında özel tarama yapılmasını ve herhangi bir seyahat ya da ticaret kısıtlaması uygulanmasını önermemektedir. 

DSÖ Genel Müdürlüğüne mevcut durum hakkında tavsiyelerde bulunmak üzere Uluslararası Sağlık Tüzüğü-UST kapsamında bir Acil Durum Komitesi toplamıştır. Tüm DSÖ Bölge Ofislerinden uluslararası uzmanların oluşturduğu Acil Durum Komitesinin şuan elde bulunan bilgileri ve risk değerlendirmesi yaklaşımını kullanarak oluşturduğu ortak önerisi Uluslararası Bağlamda Halk Sağlığı Acil Durumunu (PHEIC) gerektirecek koşulların hali hazırda oluşmadığı yönündedir.                              

Çeviri    : Emin Ali BALTACI