23 Temmuz 2020 Orta Avrupa Zaman Dilimine göre saat 10.00’da bildirilen veriler

ÖNEMLİ GELİŞMELER

• Afrika'da COVID-19 için geleneksel ilaçların kullanımı ile ilgili araştırma ve geliştirmeyi geliştirmek için ortak bir girişimde (https://www.afro.who.int/news/who-africa-cdc-joint-push-covid-19-traditional-medicine-research-africa), DSÖ Afrika Bölge Ofisi ve Afrika Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (Afrika CDC), geleneksel tıbbi tedavilerin güvenliği, etkinliği ve kalitesi konusunda ülkelere bağımsız bilimsel tavsiye ve destek sağlamak üzere bir uzman danışma komitesi oluşturmuştur.
• DSÖ Avrupa Bölge Müdürü Dr.Henri Henri P. Kluge Türkiye ile 60 yıllık işbirliğini belirterek, yeni bir mükemmeliyet merkezi için bir anlaşma imzalamış ve Gaziantep'i ziyaret etmiştir (https://www.euro.who.int/en/about-us/regional-director/news/news/2020/07/who-regional-director-for-europe-signs-agreement-for-new-centre-of-excellence-and-visits-gaziantep,-marking-60-years-of-cooperation-with-turkey). Dr. Kluge ve Türkiye Sağlık Bakanı Dr. Fahrettin Koca, Türkiye'nin COVID-19 salgınına karşı müdahalesini, ülkenin COVID-19 Bilimsel Danışma Kurulu ile birlikte de pandemi durumunun iyileştirilmesini tartışmıştır.
• Mikronezya Federal Devletleri (FSM) rapor edilen COVID-19 vakası bulunmayan az sayıda ülkeden biridir (https://www.who.int/westernpacific/about/how-we-work/pacific-support/news/detail/21-07-2020-federated-states-of-micronesia-empowering-local-communities-preparing-for-covid-19). Ocak ayının başından bu yana, DSÖ Batı Pasifik Bölge Ofisi, yerel toplumları güçlendirmeye odaklanarak COVID-19'a hazırlanmaları için FSM'yi desteklemek üzere hükümet ve ortaklarla birlikte çalışmaktadır.
• DSÖ, UNDP, UNAIDS ve Georgetown Üniversitesi'ndeki O’Neill Ulusal ve Küresel Sağlık Hukuku Enstitüsü ortaklaşa COVID-19 Hukuk Laboratuvarı adlı bir girişim başlatmıştır (https://www.who.int/news-room/detail/22-07-2020-new-covid-19-law-lab-to-provide-vital-legal-information-and-support-for-the-global-covid-19-response). COVID-19 Hukuk Laboratuarı (https://covidlawlab.org/) ülkelerin pandemi yönetimi için güçlü yasal çerçeveler oluşturmalarına ve uygulamalarına yardımcı olmak amacıyla, dünya çapında 190'dan fazla ülkeden COVID-19 ile ilgili yasal belgeleri toplamakta ve paylaşmaktadır.
• Bugünkü "Odak Noktadaki Konu" bölümünde iki rapor bulunmaktadır. İlki, "SARS-COV-2 genetik dizi evrimi çalışma grubu" hakkında bilgi vermektedir. İkincisi, "COVID-19 Tedarik zinciri sistemi" hakkında bir güncelleme sunmaktadır.

Sayılarla Durum (DSÖ Bölgelerine Göre)
Toplam (son 24 saatteki yeni vaka sayıları)
Küresel	15.012.731 doğrulanmış (247.225)	619.150 ölüm (7097)
Afrika	642.387 doğrulanmış (18.536)	10.789 ölüm (632)
Amerika	7.948.513 doğrulanmış (137.386)	317.962 ölüm (4153)
Doğu Akdeniz	1.429.084 doğrulanmış (14.622)	36.118 ölüm (490)
Avrupa	3.147.860 doğrulanmış (22.909)	208.970 ölüm (501)
Güney-Doğu Asya	1.571.317 doğrulanmış (50.537)	37.203 ölüm (1312)
Batı Pasifik	272.829 doğrulanmış (3235)	8095 ölüm (9)

 

ODAK NOKTADAKİ KONU 1: SARS-CoV-2 genetik dizi evrimi çalışma grubu

Çin'de Ocak 2020'nin başındaki genomik dizi, COVID-19 hastalığına neden olan SARS-CoV-2 virüsünün tanımlanmasını desteklemiştir. Genomik dizinin erişilebilir bir veri tabanı üzerinde paylaşılması, Ocak ayında, şu an rutin olarak COVID-19'u teşhis etmek için kullanılan SARS-CoV-2 tanı testlerinin hızlı bir şekilde geliştirilmesini, doğrulanmasını ve dağıtılmasını sağlamıştır. Pandemi sırasında üretilen ve paylaşılan genomik dizilerin sayısı, büyük ölçüde GISAID Girişimi (https://www.gisaid.org/) de dahil olmak üzere farklı genomik dizi oluşturma platformları aracılığıyla, benzeri görülmemiş bir hızda meydana gelmiştir. 23 Temmuz 2020 itibariyle, GISAID'de 70.000'den fazla dizi mevcuttur.

Genomik dizi verileri, epidemiyolojik ve klinik verilerle birlikte pandemi müdahalesine yardımcı olmaktadır ve virüsün yayılmasına karşı koymak için halk sağlığı ve sosyal önlemler konusunda bilgi sağlamaktadır. Genetik dizi verilerinin paylaşımı da oldukça önemlidir çünkü SARS-CoV-2'nin evriminin zaman içinde incelenmesini sağlamaktadır. Genetik dizi evrimini izlemek, bilim insanlarının mutasyon adı verilen SARS-CoV-2 virüsünde meydana gelebilecek değişiklikleri belirlemelerine olanak tanımaktadır. Virüsler doğal olarak zaman içinde değiştiği için bu değişiklikler de beklenmektedir. Bununla birlikte, herhangi bir mutasyonun, virüsün davranışındaki değişikliklere, özellikle de bulaşıcılık, ciddiyet ve/veya gelecekteki aşılar veya terapötikler gibi karşı önlemlerin etkinliğinde değişikliklere yol açıp açmayacağını anlamak önemlidir. Ek olarak, değişiklikler, tanı testleri üzerindeki etkileri açısından izlenmelidir.

Şu anda ilgilenilen böyle bir mutasyon, ilk olarak Şubat 2020'de birkaç ülkede gözlemlenen ve şu anda dünya çapında yaygın olan SARS-CoV-2 virüslerinde bulunan “D614G” mutasyonu olarak adlandırılmaktadır. Bu varyant, spike proteininde Aspartat (D)'den Glisin (G)'ye bir aminoasit değişikliğine sahiptir. Spike protein, ACE2 reseptörüne bağlanarak virüsün insan hücrelerine bağlanması ve girişi için kritik öneme sahiptir. “D614G” mutasyonunun virüsü daha bulaşıcı hale getirebileceği öne sürülmüştür ve bunu değerlendirmek için araştırmaların devam etmektedir.

DSÖ, SARS-CoV-2'deki mutasyonları zamanında tanımlama ve anlama çabalarını koordine etmek için, DSÖ COVID-19 Referans Laboratuvarı Uzman Ağı'nın bir parçası olarak SARS-CoV-2 evrimi üzerine bir çalışma grubu kurmuştur. Bu çalışma grubu, SARS-CoV-2'deki potansiyel olarak ilgili mutasyonların zamanında tespiti ve değerlendirilmesi konusunda tavsiyelerde bulunacak ve DSÖ'yü destekleyecektir, ayrıca gerektiğinde mutasyonların etkilerini azaltmak için olası stratejiler hakkında tavsiyelerde bulunacaktır. DSÖ SARS-CoV-2 genetik dizi evrimi çalışma grubunun ilk toplantısı Haziran 2020'de yapılmıştır ve çalışma grubu telekonferans yoluyla toplanmaya devam etmektedir.

 

ODAK NOKTADAKİ KONU 2: COVID-19 Tedarik Zinciri Sistemi - Gelişme Güncellemesi

COVID-19 salgınına müdahale etmek için en kritik malzemelere erişmek, düşük ve orta gelirli ülkeler için, eşi görülmemiş bir taleple boğulmuş piyasalara yaklaşmak için sınırlı yöntemlerle özel zorluklar ortaya koymuştur.

DSÖ, BM ortak ajansları, STK'lar ve bağışçıların ortak girişimleri, üreticilerin, şu anda 143 düşük ve orta gelirli ülkeye teslim edilen bir miktar kişisel koruyucu donanımını (KKD), teşhis ve klinik bakım ekipmanını güvence altına almıştır.

DSÖ tarafından koordine edilen bu birleştirilmiş tedarik süreci, geçtiğimiz ay ülkelere gönderilen tanı, KKD ve klinik bakım ekipmanlarında önemli artışlar sağlamıştır.

Teşhis

DSÖ, COVID-19 salgınının başlangıcındaki büyük küresel talepten kaynaklanan arz sıkıntılarına cevaben - DSÖ, WFP, UNICEF, UNDP, Unitaid, UN DOS, PAHO, Afrika CDC, Global Fon, Global İlaç Tesisi, Dünya Bankası, CHAI, FIND, Bill ve Melinda Gates Vakfı'ndan oluşan - Teşhis Konsorsiyumu'nu toplamıştır. Son üç ay boyunca Konsorsiyum, düşük ve orta gelirli ülkeleri desteklemek amacıyla tanı ürünlerini güvence altına almak için tedarikçileri belirlemek ve onlarla müzakere etmek için çalışmıştır.

Konsorsiyum aracılığıyla, DSÖ, UNICEF ve Küresel Fon 134 ülkeye tahsis için bugüne kadar 6,5 milyon polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) testi ve 5,6 milyon numune toplama kiti tedarik etmiştir (Şekil 1).

Şekil 1

 

 

Konsorsiyum ayrıca 44 ülkeye yaklaşık 2,5 milyon manuel ve otomatik polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) testi göndermiştir ve şu anda 1 milyon test daha gönderim aşamasındadır. 60 ülkeye toplam 1,1 milyon numune toplama kiti teslim edilmiştir ve yaklaşık 1 milyon kit gönderim aşamasındadır. COVID-19 salgını süresince ülkelere sürekli destek sağlamak için, üreticilerden ek malzeme tedarik etme yaklaşımları devam etmektedir.

Konsorsiyum, bir satın alma stratejisi koordine etmek için görüşmelere başlamış ve tedarikin 2. Aşaması (Eylül-Aralık 2020) için tahsis kriterlerini başlatmıştır. 1. Aşamada (Mayıs - Ağustos 2020) olduğu gibi, girişimler azami arzın güvence altına alınması, ülkeler arasında eşit tahsis yapılması ve dağıtılması ve ekipmanların tedarik ve dağıtımında şeffaflığın teşvik edilmesi üzerinde odaklanmaya devam edecektir.

Konsorsiyum ülkeleri ve ortakları, COVID-19 Tedarik Zinciri Portalı (https://covid-19-response.org/) üzerinden teşhis talepleri sunulmasına ve talep edilen malzemelerin finansman kaynağının dahil edilmesini teşvik etmektedir.

Teşhis için Tedarik Zinciri kataloğu (https://www.who.int/publications/m/item/emergency-global-supply-chain-system-(covid-19)-catalogue), Portal aracılığıyla satın alınabilecek belirli ürünler hakkında ülkelere bilgi sağlamak için revize edilmiştir. Ülkelere daha fazla seçenek sunmak için Tedarik Zinciri kataloğunu genişletmek üzere ek manuel testlerin teknik incelemesi devam etmektedir.

1. Aşama dağıtımını açıklamak için Konsorsiyum, (i)Teknik Teşhis SSS bölümü (https://www.who.int/publications/m/item/diagnostics-technical-frequently-asked-questions), (ii) Teşhis Dağıtımı SSS bölümü (https://www.who.int/publications/m/item/diagnostics-allocations-frequently-asked-questions) ve (iii) Teşhis testi reaktifi hesaplayıcısı (https://www.who.int/publications/m/item/reagent-calculator-for-portal) dahil olmak üzere çeşitli belgeler geliştirmiştir.

Biyomedikal Cihazlar

Bugüne kadar temin edilen biyomedikal cihazlar:

• 3960'ı 37 ülkeye sevk edilen 14.000 oksijen konsantratörü (12,4 milyon ABD Doları)
• 9720 nabız oksimetresi (2,4 milyon ABD doları)
• 2925 hasta monitörü (5,5 milyon ABD doları)

COVID-19 Tedarik Portalı

COVID-19 Tedarik Portalı'nın lansmanından bu yana 83 ülke 163 milyon ABD doları değerinde 383 adet malzeme talebinde bulunmuştur.

KKD

14 Temmuz 2020'den bu yana, DSÖ, 11 milyon adet KKD daha göndermiş ve toplamda 61,4 milyon adet sevk etmiştir (Şekil 2). Depoda 190 milyon adet KKD daha önümüzdeki haftalarda göndermek üzere hazırlanmaktadır.

Şekil 2

SÜRVEYANS

Şekil 3. Son yedi gün içinde, ülke veya bölgeye göre bildirilen doğrulanmış COVID-19 vakası sayısı, 17 – 23 Temmuz **

(**) Veri, tablo ve şekil notları için Ek 1'e bakınız.

Şekil 4. Rapor tarihi ve DSÖ bölgesine göre doğrulanmış COVID-19 vakalarının sayısı, 30 Aralık 2019 – 23 Temmuz 2020**

(**) Veri, tablo ve şekil notları için Ek 1'e bakınız.

Tablo 1. DSÖ bölgesine göre, laboratuvarda doğrulanmış COVID-19 vakaları ve ölümleri bildirilen ülkeler veya bölgeler. Orta Avrupa Zaman Dilimine göre sabah 10.00 itibarıyla bildirilen veriler, 23 Temmuz 2020**

(*) Pending: Beklemede

Community transmission: Genel bulaşma

Clusters of cases: Vaka kümeleri

Sporadic cases: Sporadik vakalar

No cases: Vaka yok

(**) Veri, tablo ve şekil notları için Ek 1'e bakınız.

 

TEKNİK REHBER VE DİĞER KAYNAKLAR

• COVID-19 ile ilgili tüm teknik rehberlik belgelerini görüntülemek için lütfen bu adresi ziyaret edin: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance
• DSÖ bölge ofislerinden güncellemeler:

• DSÖ Afrika Bölge Ofisi: https://www.afro.who.int/healthtopics/coronavirus-covid-19
• DSÖ Doğu Akdeniz Bölge Ofisi: http://www.emro.who.int/healthtopics/corona-virus/index.html
• DSÖ Avrupa Bölge Ofisi: http://www.euro.who.int/en/healthtopics/health-emergencies/coronavirus-covid-19
• DSÖ Amerika Bölge Ofisi: https://www.paho.org/en/topics/coronavirusinfections/coronavirus-disease-covid-19
• DSÖ Güney Doğu Asya Bölge Ofisi: https://www.who.int/southeastasia/outbreaksand-emergencies/novel-coronavirus-2019
• DSÖ Batı Pasifik Bölge Ofisi: https://www.who.int/westernpacific/emergencies/covid19

• Araştırma ve Geliştirme: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/global-research-on-novel-coronavirus-2019-ncov
• COVID-19 hakkında çevrimiçi kurslar: https://openwho.org/channels/covid-19 ; ve mevcut olan diğer ulusal diller: https://openwho.org/channels/covid-19-national-languages
• Uluslararası toplumun, tüm ülkelere virüse hazırlanması ve müdahale etmesi konusunda sağladığı desteği özetleyen Stratejik Hazırlık ve Müdahale Planı (SPRP): https://www.who.int/publications-detail/strategic-preparedness-and-response-plan-for-the-new-coronavirus
• DSÖ Acil Sağlık Durumu tablosu: https://covid19.who.int/
• Haftalık COVID-19 İşlem Güncellemeleri: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/strategies-plans-and-operations

 

HALK İÇİN ÖNERİLER VE TAVSİYELER

• Kendinizi koruyun: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public
• Sorular ve Cevaplar: https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses
• Seyahat önerileri: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/travel-advice
• EPI-WIN: bireyler, kuruluşlar ve topluluklara uyarlanmış bilgiler: https://www.who.int/teams/risk-communication

VAKA TANIMLARI

DSÖ, sürveyans tanımlarını içeren "koronavirüs hastalığı (COVID-19) olan insan enfeksiyonu Global Sürveyans" belgesini periyodik olarak güncellemektedir: https://www.who.int/publications-detail/global-surveillance-for-human-infection-with-novel-coronavirus-(2019-ncov)

COVID-19 kaynaklı ölümün tanımı

COVID-19 kaynaklı ölüm, gözetim amacıyla, COVID hastalığı ile ilişkili olmayan (örn. Travma) açık bir alternatif ölüm nedeni olmadığı sürece, şüpheli veya doğrulanmış bir COVID-19 vakasına klinik olarak uyumlu bir hastalıktan kaynaklanan ölüm olarak tanımlanmaktadır. Hastalık ve ölüm arasında tam bir iyileşme dönemi olmamalıdır.

Ölüm nedeni olarak COVID-19'un sertifikalandırılması ve sınıflandırılması (kodlanması) için daha fazla rehberliği https://www.who.int/classifications/icd/covid19/en/ ve https://www.who.int/publications/i/item/WHO-2019-nCoV-mortality-reporting-2020-1 adreslerinde bulabilirsiniz.

EK 1

Sunulan tüm veriler yorumlanırken dikkatli olunmalıdır. DSÖ tarafından yayınlanan bilgi dokümanları, ulusal halk sağlığı yetkilileri ve birbirinden farklı dahil etme kriterleri ve veri kesme süreleri kullanan diğer kaynaklar arasında farklılıklar olması beklenmektedir. Doğruluk ve güvenilirliği sağlamak için adımlar atılırken, tüm veriler sürekli doğrulama ve değişikliğe tabidir. Vaka tespiti, tanımlar, test stratejileri, raporlama uygulamaları ve gecikme süreleri ülkeler/bölgeler arasında farklılık göstermektedir. Diğerlerinin yanı sıra bu faktörler, gerçek vaka ve ölüm sayılarının değişken eksik tahmini ile sunulan sayımları ve bu verileri küresel düzeyde yansıtmaya yönelik değişken gecikmeleri etkilemektedir.

Kullanılan isimler ve bu yayındaki materyalin sunumu, DSÖ tarafından herhangi bir ülkenin, bölgenin, şehrin veya otoritenin yasal statüsü, yetkileri veya hudutlarının sınırlandırılması ile ilgili herhangi bir fikrin ifade edildiği anlamına gelmemektedir. Haritalardaki noktalı ve kesik çizgiler, henüz tam olarak anlaşmaya varılamayan yaklaşık sınır çizgilerini temsil etmektedir. Ülkeler ve bölgeler, DSÖ yönetim bölgesi altında düzenlenmiştir.

Belirli şirketlerin veya üreticilerin ürünlerinden bahsedilmesi, DSÖ tarafından onaylandığını veya söz konusu benzer nitelikteki diğer ürünlerin yerine önerildiğini ima etmemektedir. Hatalar ve eksiklikler hariç olmak üzere, tescilli ürünlerin isimleri, baş harfleri büyük olacak şekilde ayırt edilmektedir.

(2) Kosova'ya yapılan tüm atıflar Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 1244 (1999) sayılı kararı bağlamında anlaşılmalıdır. Haritada Sırbistan ve Kosova vakalarının sayısı (UNSCR 1244, 1999) görselleştirme amacıyla hazırlanmıştır.

Sayımlar, aksi belirtilmedikçe DSÖ vaka tanımlarına (https://www.who.int/publications-detail/global-surveillance-for-human-infection-with-novel-coronavirus-(2019-ncov) ) dayanarak laboratuvar tarafından onaylanan vakaları ve ölümleri yansıtmakta (bkz. Ülkeye veya bölgeye özgü güncellemeler ve yazım hataları) ve hem ülke içindeki, hem de ülkesine geri gönderilen vakaları içermektedir.

Diğer*: Uluslararası taşıt (Diamond Princess) kapsamında bildirilen vakaları ve ölümleri içermektedir.

Ülkelerin, toplam sayılarından, çok sayıda vaka veya ölümleri ortadan kaldıran veri uzlaştırma uygulamaları yapma eğilimi nedeniyle, DSÖ artık bu verileri uygun şekilde "yeni vakalar"/"yeni ölümler" sütunlarında negatif sayılar olarak gösterecektir. Bu, okuyucuların bu tür uzlaştırma uygulamalarının ne zaman gerçekleştiğini belirlemelerine yardımcı olacaktır. İleride çıkarmaların önceki günlere dağıtılmasına izin veren ek ayrıntılar kullanıma sunuldukça, sayılar buna göre güncellenecektir. Önceki durum raporları geriye dönük olarak güncellenmeyecektir; en güncel veriler her zaman covid19.who.int adresinde bulunabilir.

 

 

Ek tablo notları

(1) Bulaşma sınıflandırması, ülkelerin/bölgelerin kendilerini raporlama sürecine dayanmaktadır. Sınıflandırmalar, haftalık olarak gözden geçirilmekte ve yeni bilgiler elde edildikçe düzeltilmektedir ve bildirilen en yüksek kategoriye dayanmaktadır. Ülkeler/Bölgeler arasında farklı bulaşma dereceleri olabilir. Kategoriler:

• Vaka yok: Doğrulanmış vakası olmayan ülkeler/bölgeler
• Sporadik vakalar: İmporte veya yerel olarak tespit edilen bir veya daha fazla vakanın bulunduğu ülkeler/bölgeler
• Vaka kümeleri: Zaman, coğrafi konum ve/veya ortak maruziyetlerle kümelenmiş vakalar yaşayan ülkeler/bölgeler
• Genel bulaşma:  Bulaşma zincirlerine bağlanamayan çok sayıda vaka,  gözlemci laboratuvar sürveyansından çok sayıda vaka ve ülkenin/bölgenin çeşitli yerlerinde, birden fazla ilişkisiz vaka kümesi durumlarının dahil olduğu, ancak bunlarla sınırlı olmayarak faktörlerin değerlendirilmesi yoluyla tanımlanan, daha büyük yerel bulaşma salgınları yaşayan ülkeler/bölgeler
• Beklemede: DSÖ’ye bulaşma sınıflandırmasını henüz rapor etmeyen ülkeler/bölgeler

 

(**) "Bölgeler", bölgeleri, alanları, denizaşırı bağımlılıkları ve benzer statüye sahip diğer yetki alanlarını içermektedir.

 

Ülkeye veya bölgeye özgü güncellemeler ve yazım hataları

• Güncelleme, 23 Temmuz 2020, Karadağ: Sayımlar, ulusal makamlar tarafından geriye dönük olarak düzeltilmiştir: 15-22 Temmuz arasındaki vaka ve ölüm sayıları düzeltilmiştir.