Hastalık Salgını Haberleri

24 Eylül 2020  

            Temmuz - 20 Eylül 2020 tarihleri arasında, üç ilde toplam 27.540 vaka bildirilmiş olup vaka dağılımı aşağıdaki gibidir: Abeche sağlık bölgesinde 24.302 vaka, Biltine sağlık bölgesinde 3.237 vaka ve Abdi sağlık bölgesinde bir vaka. Abeche bölgesinde bugüne kadar bir ölüm bildirilmiştir. Bir sağlık kuruluşunda birkaç saatlik tedaviden sonra hastaların tedavileri ayakta sürdürülmektedir. En çok etkilenen yaş grubu 15 yaş ve üzerindekilerdir. Vakaların dörtte üçünden fazlasında yüksek ateş, baş ağrısı ve eklem ağrısı gelişirken, üçte birinde makülopapüler döküntüler görülmektedir.

            Temmuz 2020'de sağlık yetkilileri, hastalığa neden olan yüksek ateş, baş ağrısı, yoğun ve güçsüzleştiren eklem ağrısı ve bazen kusmayla ilişkili bir durumun meydana geldiği konusunda uyarılmıştır. Neticede, 63 yaşındaki bir kadın çiftçide doğrulandıktan sonra chikungunya virüsü olduğu belirlenmiştir. Söz konusu kadın Abeche bölgesi dışına herhangi bir seyahatinin olmadığını bildirmiştir. Ouaddai Eyaleti, Abeche bölgesinden toplam 13 örnek, 12 Ağustos 2020'de N'Djamena mobil laboratuvarına analiz edilmek üzere gönderilmiş olup chikungunya virüsü için yapılan testlerde 11 örnek pozitif çıkmıştır.

            Test sonuçları, Kamerun, Yaoundé'deki (bir WHO referans laboratuvarı) Pasteur laboratuvarı tarafından doğrulanmış ve kalite kontrol için gönderilen beş örnekte chikungunya virüsü için yapılan ters transkriptaz-polimeraz zincir reaksiyonu (RT-PCR) testinin sonucu pozitif çıkmıştır. Örneklerde ayrıca diğer arbovirüsler (dang ve Zika) için de testler gerçekleştirilmiş olup  O'nyong-nyong virüsü veya sarı humma virüsü için testler yapılmamıştır.

              Vektörler ve çevresel bağlamla ilgili olarak, hastalığı bulaştıran Aedes sivrisinekleri Abeche bölgesinde bulunmaktadır. Kurak mevsim Ekim ayında sivrisinekler için daha az elverişli sıcak yarı kurak bir iklimle başlamaktadır. Hastalıktan sorumlu vektörün varlığını belirlemek için Wadi-Fira ve Sila illerinde diğer entomolojik çalışmalar devam etmektedir.

            Abeche, Çad'ın dördüncü büyük şehridir ve Sudan'ın doğusundaki 12 kampta yaşayan yaklaşık 240.000 Darfurlu (Darfur: Sudan’da bir şehir) mülteciye insani yardım ulaştırma merkezidir.

Halk sağlığı yanıtı

• Sağlık ve Ulusal Dayanışma Bakanlığı, DSÖ, Kızıl Haç ve yerel belediyeden ekipler halihazırda vakaların görüldüğü illerde dezenfeksiyon ve larva üreme alanlarının yok edilmesi ve farkındalık yaratma kampanyaları yürütmek üzere harekete geçmiştir,
• Hali hazırda DSÖ ve Sağlık Grubu ortaklarının desteğiyle bir yanıt planı onaylanmaktadır,
• Aşağıdakiler dahil olmak üzere çeşitli koordinasyon toplantıları düzenlenmiştir: salgın hastalıklarla mücadele için ulusal koordinasyon ve İl Sağlık Delegesi yönetiminde üç toplantı: Ouaddai İl Komitesi; Wadi-Fira İl Komitesi; ve Sıla İl Komitesi,
• Tıbbi bakımı güçlendirmek için ilaç ve sarf malzemelerinin teslimi,
• Sağlık yapılarında ve hanelerde vaka incelemesi ve aktif vaka bulma,
• Verilerin toplanması, analizi ve günlük iletimi ve bir durum raporunun hazırlanması,
• Abougoudam bölümünde uygulanan hastalık önleme konusunda toplum bilinci,
• Nüfusun radyo kanalları aracılığıyla toplu yayın araçları tarafından duyarlılaştırılması,
• Sağlık yapılarında hastalar için ücretsiz tedaviye devam edilmesi,
• Abéché-N’Djaména eksenindeki tüm araçların ve ulaşım otobüslerinin ve Abéché-Oum Hadjer eksenindeki diğer ulaşım araçlarının dezenfeksiyonu günlük olarak gerçekleştirilmesi,
• Abéché yerel belediyesinin desteğiyle gerçekleştirilen fümigasyon dezenfeksiyon işlemleri,
• Bazı zorluklar devam etmektedir: vektör kontrolü, sosyal seferberlik ve risk iletişimi.

DSÖ Risk Değerlendirmesi

             Chikungunya, enfekte Aedes sivrisineklerinin ısırıklarıyla insanlara bulaşan arboviral bir hastalıktır. Hastalık, sıklıkla çok güçten düşüren ve birkaç ay, hatta yıllar sürebilen eklem ağrısı ve iltihabın eşlik ettiği ani ateş başlangıcı ile karakterizedir. Enfeksiyonla ilişkili ölümler meydana gelebilir, ancak tipik olarak nadirdir ve çoğu, altta yatan tıbbi sorunları olan yaşlı yetişkinlerde veya perinatal olarak enfekte bebeklerde rapor edilir. Bazı hastalarda akut hastalığı takip eden aylarda romatolojik semptomların (örn. Poliartralji, poliartrit ve tenosinovit) nüksetmesi olabilir.

            Chikungunya için spesifik bir antiviral tedavi veya ticari olarak temin edilebilen bir aşı yoktur. Chikungunya virüsü, yüksek saldırı oranlarına sahip büyük salgınlara neden olabilir, virüsün dolaştığı bölgelerde nüfusun üçte biri ila dörtte üçünü etkileyebilir ve bu nedenle potansiyel olarak sağlık sektörünün aşırı yüklenmesine yol açabilir. Kısa sürede bildirilen yüksek vaka sayısı, ülkede Aedes vektörlerinin varlığı ve bunun ülkedeki ilk salgın olması nedeniyle ulusal düzeyde risk orta düzeydedir. Geçmişte dünyanın diğer bölgelerinde de, nüfusun chikungunya virüsüne karşı duyarlı olduğu bölgelerde, virüsün güçlü bir salgın potansiyeline sahip olduğu kanıtlanmıştır.  Kurak mevsim Ekim ayı başlarında sivrisineklerin üremesi için daha az elverişli sıcak yarı kurak iklim ile yaklaşırken, bölgesel ve küresel düzeylerde risk daha düşüktür. COVID-19 salgınının sağlık sistemi ve sağlık çalışanları üzerindeki ek yükü ile sağlık hizmetlerine erişimde kesinti riski bulunmaktadır. Fiziksel uzaklaşma gereksinimleri veya toplum isteksizliği nedeniyle talep azalabilir. Mevcut bağlamda, yerel laboratuvarların ve ulusal referans laboratuvarlarının numuneleri işleme kapasitesi (COVID-19 numunelerinin işlenmesindeki yüksek talep nedeniyle) ve meydana gelmesi muhtemel vakaların sayısında daha fazla artış olması potansiyel olarak sağlık hizmetleri üzerinde önemli bir baskıya neden olabilir. Çad'da, 19 Mart - 16 Eylül 2020 arasında 81 ölüm dahil toplam 1.090 doğrulanmış COVID-19 vakası görülmüştür.

DSÖ Tavsiyesi

            Cildin gündüz ısıran vektörlere maruz kalınmasını en aza indiren giysilerin giyilmesi tavsiye edilir. Böcek kovucular, ürün etiketindeki talimatlarına uygun olarak sivrisineklere maruz kalan cilde veya giysilere uygulanabilir.  Kovucular DEET (N, N-dietil-3-metilbenzamid), IR3535 (3- [N-asetil-N-butil] -aminopropionik asit etil ester) veya ikaridin (1-piperidinkarboksilik asit, 2- (2-hidroksietil) -1-metilpropilester) içermelidir. Bir cibinlik altında uyuyun (gündüz) ve sivrisinek ısırıklarını önlemek için klima veya pencerelerde sineklikleri kullanın. Sivrisinek tütsüleri veya diğer böcek ilacı vaporizerler de iç mekanda sivrisinek ısırmalarını azaltabilir.

            Aedes albopictus türleri, kullanılmayan araç lastikleri, bitki saksılarının altındaki tabaklar, yağmur suyu fıçıları, sarnıçlar ve toplama havzaları gibi yapay kaplara ek olarak, ağaç delikleri ve kaya havuzları da dahil olmak üzere çok çeşitli suyla dolu kaplarda büyür. Aedes aegypti ayrıca evlerin ve iş yerlerinin içinde ve çevresinde yapay su saklama kaplarında ürer. Önleme ve kontrol, büyük ölçüde sivrisineklerin üremesini destekleyen bu doğal ve yapay su dolu konteyner habitatlarının sayısını azaltmaya dayanır. Bu, etkilenen toplulukların harekete geçirilmesini, kontrol önlemlerinin etkisini değerlendirmek için entomolojik izlemenin güçlendirilmesini ve gerektiği gibi ve gerektiğinde ek kontrolün uygulanmasını gerektirir. Salgınlar sırasında, böcek öldürücülerle iç mekanda spreyleme, uçan sivrisinekleri öldürmek için kaynak azaltma önlemleri ve olgunlaşmamış larvaları öldürmek için larvisitlerle birlikte kullanılabilir. Ulusal kan hizmetleri / yetkilileri, chikungunya virüsünün herhangi bir potansiyel transfüzyon-bulaşmasını belirlemek için epidemiyolojik bilgileri izlemeli ve hemovijilansı güçlendirmelidir. Epidemiyolojik duruma ve risk değerlendirmesine dayalı olarak, diğer transfüzyon yoluyla bulaşan sivrisinek kaynaklı virüsleri önlemek için alınan tedbirler doğrultusunda uygun güvenlik önlemleri alınmalıdır.

            Diğer faaliyetler şunları içerir: kilit mesajlar da dahil olmak üzere chikungunya klinik kılavuzlarının yayımlanması, chikungunya'nın klinik teşhisi için klinisyenler için güncellenmiş eğitim, vaka bildirimi ve akut faz, subakut, kronik faz sırasında ve komplikasyonlar olduğunda vaka yönetimi. Tedavilere ücretsiz erişim sağlamak ve kişilerin doktora danışmadan kendi kendilerine ilaç kullanmalarını önlemek de önemli eylemlerdir.