Orta Doğu Respiratuar Sendromu-Koronavirüs (Güncelleme)  

27 Ocak 2014

DSÖ’ye laboratuvar tarafından teyit edilmiş 2 yeni Orta Doğu Respiratuar Sendromu Koronavirüs enfeksiyonu (MERS-CoV) vakasının bildirilmiştir.

Vakalarla ilgili ayrıntılar aşağıdadır:

• Vakalardan biri Suudi Arabistan Sağlık Bakanlığı tarafından DSÖ’ye bildirilmiştir. Vaka Riyad’da yaşayan 54 yaşında bir erkek olup, 29 Aralık 2013 tarihinde respiratuvar hastalık semptomları gelişmiştir ve 4 Ocak 2014 tarihinde hastaneye kaldırılmıştır. Hasta yoğun bakım ünitesinde tedavi altına alınmıştır. 14 Ocak 2014 tarihinde ölmüştür. Ölümünden sonra örneklerde MERS-CoV için yapılan testler pozitif (+) çıkmıştır. Hasta bir sağlık çalışanıdır.  Kronik bir hastalık öyküsü bulunmakla birlikte hayvanlarla ve bilinen MERS-CoV vakalarıyla temas öyküsü yoktur.  Ayrıca hastanın seyahat öyküsü bulunmamaktadır. İncelemeler sürmektedir.      

• Diğer vaka Ürdün Sağlık Bakanlığı tarafından 23 Ocak 2014 tarihinde DSÖ’ye bildirilmiştir. Vaka 48 yaşında bir erkek olup 31 Aralık 2013 tarihinde hastalanmıştır. Vakada ateş, kuru öksürük, nefes almada zorluk, karın ağrısı ve kusma görülmüş olup 9 Ocak 2014 tarihinde hastaneye kaldırılmıştır.  Durumu kötüleşen hasta 16 Ocak 2014 tarihinde mekanik ventilatöre bağlanmıştır. 23 Ocak 2014 tarihinde ölmüştür. Hastadan 21 Ocak 2014 tarihinde alınan numunede MERS-CoV için yapılan PCR testi pozitif (+) çıkmıştır.  Hastada altta yatan sağlık sorunları olup hasta 12 Kasım ile 25 Aralık 2013 tarihleri arasında tedavi amaçlı Birleşik Krallık’a seyahat etmiştir.  Hastanın hayvanlarla temas öyküsü bulunmamaktadır ve son 30 gün içinde herhangi bir kalabalık sosyal aktiviteye katılmadığı düşünülmektedir.  Hastanın 25 Aralık 2013 ile 31 Aralık 2013 tarihlerinde Kuveyt’ten 2 misafir ağırladığı bildirilmiştir.  Ürdün’de bulunan ulusal otoriteler ailedeki temaslıları,  sağlık personeli ve sağlık çalışanlarını takip etmekte enfeksiyon kontrol önlemlerini katı bir şekilde uygulamaya devam etmektedir.  Ürdün ve Birleşik Krallıkta ileri incelemeler devam etmektedir.   

Eylül 2012 tarihinden bugüne kadar DSÖ’ye küresel çapta 77’si ölümle sonuçlanmış laboratuvar tarafından teyit edilmiş MERS-NCoV ile enfekte olmuş toplam 180 vaka bildirilmiştir.

MERS-CoV enfeksiyonunun sağlık tesislerinde bulaşmış olması ihtimali enfeksiyon önleme ve kontrol önlemlerini güçlendirilmesine devam edilmesinin gerekli olduğunu göstermiştir. MERS-CoV ile enfekte olduğundan şüphelenilen ya da enfekte olduğu teyit edilmiş hastaların bakımını sağlayan sağlık tesisleri virüsün diğer hastalara, sağlık çalışanlarına ve ziyaretçilere bulaşma riskini azalmak için uygun önlemleri almalıdır. Tüm sağlık çalışanlarına yönelik enfeksiyon önleme ve kontrol için eğitim ve tatbikatları düzenlenmeli ve düzenli olarak tekrarlanmalıdır.

MERS-CoV enfeksiyonunun erken tanısı önemlidir ancak tüm vakalar özellikle hastalık hafif ve atipik seyrettiğinde zamanında ve güvenilir bir şekilde tespit edilemeyebilir. Bu sebeple standart önlemlerin, şüpheli ya da teyit edilmiş MERS-CoV enfeksiyonları ve diğer patojenlere bakılmaksızın, sürekli olarak tüm hastalara ve tüm işyerine yönelik uygulanması sağlanmalıdır. Akut respiratuvar enfeksiyon semptomları olan bütün hastaların bakımı yapılırken damlacık önlemleri uygulanmalıdır ve kesinleşmiş ya da muhtemel MERS-CoV enfeksiyonlu hastaların bakımı yapılırken göz korunmasını da içeren daha ileri korunma önlemleri alınmalıdır.   Havayla bulaşa karşı önlemler, aerosol üretim prosedürlerinde belirtilmiştir.  

Eğer klinik ve epidemiyolojik ipuçları güçlü bir şekilde MERS-CoV enfeksiyonunu düşündürüyorsa ilk yapılan nazofrengeal test negatif çıksa bile hasta potansiyel enfekte olmuş vaka gibi muamele görmelidir. Yapılan ilk tahlilin negatif çıkması durumunda tercihen alt solunum yolundan alınan örnekler üzerinde tekrar tahliller yapılmalıdır.

DSÖ, mevcut durum ve eldeki bilgilere dayanarak kendisine üye tüm ülkeleri Ciddi Akut Respiretuar Enfeksiyonlar (SARI) sürveyanslarını sürdürmeleri ve sıra dışı paternleri dikkatlice incelemeleri konusunda teşvik etmektedir. 

Sağlık çalışanlarına dikkatli olmaları tavsiyesinde bulunulmuştur. Orta Doğu’dan dönen ve kendilerinde SARİ görülen yolculara güncel sürveyans tavsiyelerine uygun olarak MERS-CoV için tahlil yapılmalıdır. 

DSÖ’ye üye bütün ülkelere, yeni MERS-CoV vakalarını, enfeksiyona yol açan potansiyel kaynaklar ve bunların klinik süreç tanımlarını hızlıca değerlendirmeleri ve DSÖ’ye bildirmeleri konusunda tekrar hatırlatmada bulunulmuştur. Söz konusu virüsün daha fazla yayılmasını önleyebilmek için enfeksiyonun kaynağına yönelik incelemelerin acilen gerçekleştirilmesi ve enfeksiyon kaynağının da tespit edilmesi gereklidir.

MERS-CoV nedeniyle ciddi hastalık riski yüksek olan insanlar virüsün potansiyel dolaşımının olduğu bilinen çiftlik ve hayvan barınaklarının bulunduğu bölgeleri ziyaretleri sırasında hayvanlarla temastan kaçınmalıdır. Genel olarak da çiftlik ve hayvan barınaklarının ziyareti esnasında hayvanlarla temas ettikten sonra düzenli el yıkama, hasta hayvanlarla temas etmekten kaçınma gibi genel hijyen kurallarına ve gıda hijyeni uygulamalarına uyulması tavsiye edilmektedir.

DSÖ söz konusu olayla ilgili olarak giriş noktalarında özel tarama yapılmasını ve herhangi bir seyahat ya da ticaret kısıtlaması uygulanmasını önermemektedir. 

Çeviri    : Emin Ali BALTACI