Orta Doğu Respiratuar Sendromu-Koronavirüs (Güncelleme)  

14 Nisan 2014

Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE) laboratuvar tarafından teyit edilmiş  16 yeni Orta Doğu Respiratuar Sendromu Koronavirüs enfeksiyonu (MERS-CoV) vakasının görüldüğü DSÖ’ye  bildirilmiştir.

İki ölüm vakasını dahil olduğu 15 laboratuvar tarafından teyit edilmiş vaka Suudi Arabistan Sağlık Bakanlığı web sayfasında duyurulmuş ve 6 ile 11 Nisan tarihleri arasında DSÖ’ye bildirilmiş vakalarla ilgili ayrıntılar aşağıdadır:

• Birinci vaka altta yatan sağlık sorunları olan Cidde’den 70 yaşında bir erkektir. 24 Mart’ta hasta olmuş, 29 Mart’ta hastaneye kaldırılmış ve 5 Nisan’da ölmüştür.
• İkinci vaka bildirilmiş herhangi bir hastalık semptomu olmayan Cidde’den 28 yaşında bir erkektir. Bu vaka yukarıda bahsedilen laboratuvar tarafından teyitli vakanın ev halkı temaslısıdır. 
• Üçüncü, dördüncü ve beşinci vakalar sağlık çalışanıdır: 26 yaşında bir kadın, 26 yaşında bir erkek ve herhangi bir hastalık semptomu olmayan 33 yaşında bir erkek.
• Altıncı vaka Cidde’den 28 yaşında erkek bir sağlık çalışanıdır. Vaka 28 Mart’ta hastalanmış, 3 Nisan’da hastaneye kaldırılmış olup yoğun bakım ünitesinde tedavi görmektedirler.
• Yedinci vaka Cidde’den herhangi bir hastalık semptomu bildirilmemiş 35 yaşında bir erkektir.
• Sekizinci vaka Cidde’den herhangi bir hastalık semptomu bildirilmemiş 32 yaşında bir kadın sağlık çalışanıdır. 
• Dokuzuncu vaka Riyad’dan 45 yaşında bir erkektir. 30 Mart’ta hasta olmuş ve 5 Nisan’da hastaneye kaldırılmış olup yoğun bakım ünitesinde tedavi görmektedir. Hayvanlarla ya da laboratuvar tarafından teyit edilmiş vakalarla temas öyküsü yoktur.
• Onuncu vaka Riyad’dan 90 yaşında bir erkektir. 30 Mart’ta hastalanmış ve 1 Nisan’da hastaneye kaldırılmış olup  yoğun bakım ünitesinde tedavi görmektedir. Hayvanlarla ya da laboratuvar tarafından teyit edilmiş vakalarla temas öyküsü yoktur.
• Onbirinci vaka altta yatan sağlık sorunları olan Riyad’dan 57 yaşında bir erkektir. 16 Mart’ta hastalanmış, 19 Mart’ta hastaneye kaldırılmış ve 30 Mart’ta ölmüştür.  
• Onikinci, onüçüncü, ondördüncü ve onbeşinci vakalar Cidde’den 29, 33, 34 ve 70 yaşlarında 4 erkektir.

Ayrıca daha önce laboratuvar tarafından teyit edilen bir vaka ölmüştür. Suudi Arabistan’daki ilgili yetkililer vakaların temaslılarıyla ilgili olarak incelemeleri sürdürmektedir.

Birleşik Arap Emirlikleri Sağlık Bakanlığı tarafından 10 Nisan 2014 tarihinde  DSÖ’ye bildirilmiş laboratuvar tarafından teyit edilmiş yeni vakayla ilgili ayrıntılar aşağıdadır:

• Abu Dabi’den 45 yaşında bir erkek olup 6 Nisan ‘da hastalanmış, 7 Nisan’da hastaneye kaldırılmış ve 10 Nisan’da ölmüştür. Vakanın herhangi bir kronik hastalığı olduğu bilinmemektedir. Vakanın yakın zaman içerisinde herhangi bir seyahat öyküsü ya da hayvanlar veya önceden laboratuvar tarafından teyit edilmiş vakalarla ilgili bir temas öyküsü bulunmamaktadır.    

BAE’de bulunan ilgili sağlık yetkililer vakanın temaslısıyla ilgili incelemeleri yürütmektedirler.

Eylül 2012 tarihinden bugüne kadar DSÖ’ye küresel çapta 92’si ölümle sonuçlanmış laboratuvar tarafından teyit edilmiş MERS-CoV ile enfekte olmuş toplam 228 vaka bildirilmiştir.

DSÖ’nün Tavsiyesi

DSÖ, mevcut durum ve eldeki bilgilere dayanarak kendisine üye tüm ülkeleri Ciddi Akut Respiratuar Enfeksiyonlar (SARI) sürveyanslarını sürdürmeleri ve sıra dışı paternleri dikkatlice incelemeleri konusunda teşvik etmektedir. 

Enfeksiyon önleme ve kontrol tedbirleri sağlık tesislerinde MERS-CoV’un olası yayılımını önlemek için şarttır.  MERS-CoV ile enfekte olduğundan şüphelenilen ya da enfekte olduğu teyit edilmiş hastaların bakımını sağlayan sağlık tesisleri virüsün diğer hastalara, sağlık çalışanlarına ve ziyaretçilere bulaşma riskini azalmak için uygun önlemleri almalıdır. Tüm sağlık çalışanlarına yönelik enfeksiyon önleme ve kontrol için eğitim ve tatbikatları düzenlenmeli ve düzenli olarak tekrarlanmalıdır.

            MERS-CoV enfeksiyonunun erken tanısı önemlidir ancak tüm vakalar özellikle hastalık hafif ve atipik seyrettiğinde zamanında ve güvenilir bir şekilde tespit edilemeyebilir. Bu nedenle sağlık çalışanlarının hastalarla ilgili bütün işlerinde hastanın tanısına bakılmaksızın standart korunma önlemlerini sürekli uygulamaları önemlidir.

Akut respiratuvar enfeksiyon semptomları olan bütün hastaların bakımı yapılırken damlacık önlemleri uygulanmalıdır ve kesinleşmiş ya da muhtemel MERS-CoV enfeksiyonlu hastaların bakımı yapılırken göz korunmasını da içeren daha ileri korunma önlemleri alınmalıdır.   Havayla bulaşa karşı önlemler, aerosol üretim prosedürlerinde belirtilmiştir. 

Eğer klinik ve epidemiyolojik ipuçları güçlü bir şekilde MERS-CoV enfeksiyonunu düşündürüyorsa ilk yapılan nazofaringeal test negatif çıksa bile hasta potansiyel enfekte olmuş vaka gibi muamele görmelidir. Yapılan ilk tahlilin negatif çıkması durumunda tercihen alt solunum yolundan alınan örnekler üzerinde tekrar tahliller yapılmalıdır.

Sağlık çalışanlarına dikkatli olmaları tavsiyesinde bulunulmuştur. Orta Doğu’dan dönen ve kendilerinde SARİ görülen yolculara güncel sürveyans tavsiyelerine uygun olarak MERS-CoV için tahlil yapılmalıdır.  DSÖ’ye üye bütün ülkelere, yeni MERS-CoV vakalarını, enfeksiyona yol açan potansiyel kaynaklar ve bunların klinik süreç tanımlarını hızlıca değerlendirmeleri ve DSÖ’ye bildirmeleri konusunda tekrar hatırlatmada bulunulmuştur. Söz konusu virüsün daha fazla yayılmasını önleyebilmek için enfeksiyonun kaynağına yönelik incelemelerin acilen gerçekleştirilmesi ve enfeksiyon kaynağının da tespit edilmesi gereklidir.

MERS-CoV nedeniyle ciddi hastalık riski yüksek olan insanlar virüsün potansiyel dolaşımının olduğu bilinen çiftlik ve hayvan barınaklarının bulunduğu bölgeleri ziyaretleri sırasında hayvanlarla temastan kaçınmalıdır. Genel olarak da çiftlik ve hayvan barınakların ziyaret esnasında hayvanlarla temas ettikten sonra düzenli el yıkama, hasta hayvanlarla temas etmekten kaçınma gibi genel hijyen kurallarına ve gıda hijyeni uygulamalarına uyulması tavsiye edilmektedir.

DSÖ söz konusu olayla ilgili olarak giriş noktalarında özel tarama yapılmasını ve herhangi bir seyahat ya da ticaret kısıtlaması uygulanmasını önermemektedir. 

Çeviri   : Emin Ali BALTACI