BÜYÜK BRİTANYA VE KUZEY İRLANDA BİRLEŞİK KRALLIĞI’INDA MAYMUN ÇİÇEK HASTALIĞI  (MONKEYPOX)

11 Haziran 2021 Cuma

25 Mayıs 2021'de Büyük Britanya  ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı, laboratuvarca doğrulanmış bir maymun çiçeği vakasını DSÖ'ye bildirmiştir.

Hastalık Salgını Haberleri

 

11 Haziran 2021

 

25 Mayıs 2021'de Büyük Britanya  ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı, laboratuvarca doğrulanmış bir maymun çiçeği vakasını DSÖ'ye bildirmiştir. Hasta 8 Mayıs 2021'de Birleşik Krallık'a gelmiştir. Seyahatten önce hasta Nijerya'nın Delta Eyaletinde yaşamış ve çalışmıştır.

 

Birleşik Krallık'a vardığında, hasta COVID-19 kısıtlamaları nedeniyle ailesiyle birlikte karantinada kalmış. 10 Mayıs'ta hastada yüzünde başlayan bir kızarıklık görülmüştür. Hasta on gün daha kendi kendine tecritte kalmış ve semptomların giderilmesi için tıbbi yardım talebinde bulunmuştur. Söz konusu hasta 23 Mayıs'ta tam donanımlı hastaneye kabul edilmiştir. İngiltere Halk Sağlığı Nadir ve İmporte Patojenler Laboratuvarı'nda 24 Mayıs'ta deri lezyonu örnekleri alınmıştır. 25 Mayıs'ta polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) ile söz konusu virüsün Maymun çiçeği virüsünün Batı Afrika türü olduğu doğrulanmıştır.

 

29 Mayıs'ta, hastayla birlikte karantinaya alınan bir aile üyesinde, maymun çiçeği ile klinik olarak uyumlu lezyonlar görülmüş ve hemen uygun bir tesiste izole edilmiştir. Monkeypox 31 Mayıs'ta doğrulanmıştır. Her iki hastanın da durumu stabil olup durumları iyiye gitmektedir.

 

Halk Sağlığı Yanıtı

Birleşik Krallık sağlık yetkilileri bir olay yönetim ekibini seferber etmiş ve endeks vakanın ve ikincil vakanın izolasyonu ve hastane ve toplumdaki tüm yakın temaslıların temaslı takibi dahil olmak üzere halk sağlığı önlemlerini hayata geçirmiştir.

Son maruziyetten sonra 21 gün boyunca iki vakanın temaslıları için takip yapılmaktadır. Maruziyetin ardından hiçbir yakın temaslı Birleşik Krallık dışına seyahat etmemiştir. Temaslılara temas sonrası aşı yapılmamıştır.

Bilgiler, salgınla ilgili bir soruşturma başlatan ve Nijerya'daki potansiyel enfeksiyon kaynakları ve maruziyetler hakkında daha fazla bilgi toplayan Nijerya Ulusal UST Odak Noktası ile paylaşılmıştır.

DSÖ Risk Değerlendirmesi

Monkeypox, genellikle Orta ve Batı Afrika'nın ormanlık bölgelerinde sporadik olarak ortaya çıkan, insanlarda enfeksiyona sebep olan, silvatik bir zoonozdur. Maymun çiçeği virüsünden kaynaklanmaktadır ve Orthopoxvirüs ailesine aittir. Monkeypox, temas ve solunum yolu damlacıklarına maruziyet sonucu bulaşabilmektedir. Maymun çiçeğinin kuluçka süresi genellikle 6-13 gün arasındadır, ancak 5-21 gün arasında değişebilmektedir. Hastalık kendi kendini sınırlamakta olup semptomlar 14-21 gün içinde kendiliğinden düzelmektedir. Semptomlar hafif veya şiddetli olabilir ve lezyonlar çok kaşıntılı veya ağrılı olabilir. Hafif semptomlarla atlatılan maymun çiçeği vakaları bildirilmeyebilir ve bu durum kişiden kişiye bulaşma riskini artırabilmektedir. Hayvan rezervuarı bilinmemektedir, ancak kemirgenler arasında olmasının muhtemel olduğu düşünülmektedir. Avlanma ve yabani av eti veya vahşi hayvan eti tüketimi yoluyla canlı ve ölü hayvanlarla temas bilinen risk faktörleri arasında yer almaktadır.

Maymun çiçeği virüsünün, Batı Afrika türü ve Kongo Havzası (Orta Afrika) türü olmak üzere iki türü vardır.  Maymun çiçeği virüsü enfeksiyonunun Batı Afrika türü bazen kişilerde ciddi hastalıklara yol açsa da, hastalık genellikle kendi kendini sınırlamaktadır. Batı Afrika türü için vaka ölüm oranının %1 civarında olduğu belgelenirken, Kongo Havzası türü için %10 gibi daha yüksek ölüm oranı görülebilmektedir.

Şu anda Birleşik Krallık'ta, bu iki vaka da dahil olmak üzere, Nijerya'dan daha önce gelen üç vaka, ikisi Eylül 2018'de ve biri Aralık 2019'da olmak üzere altı maymun çiçeği vakası bildirilmiştir. Bu rapordan önce, 2018'de İngiltere'de bir sağlık çalışanında kontamine yatak çarşaflarıyla temas nedeniyle bir hastane kaynaklı bulaşma vakası görülmüştür. Mevcut vakada, ilk hasta, ülkeye geldikten sonra on gün ve ek iki gün boyunca COVID-19 kısıtlamaları nedeniyle aile üyeleriyle karantinaya alınmıştır. Muhtemel temaslı kişiler izlenmektedir. Maymun çiçeğinden şüphelenildiğinde, Birleşik Krallık'taki yetkililer, vakanın izolasyonu ve temaslı takibi de dahil olmak üzere hemen uygun halk sağlığı önlemlerini başlatmıştır. İkinci birey, döküntü başlayana kadar evde ve daha sonra hastanede bakıma alınmıştır. Ülkede potansiyel yayılma riski en aza indirilmiştir.

Nijerya, 40 yıl aradan sonra ilk salgınını 2017 yılında yaşamaya başlamıştır. Eylül 2017'de, ilk vakaların görülmesinin ardından Kasım 2019'a kadar 18 eyalette (Rivers, Bayelsa, Cross River, Imo, Akwa Ibom, Lagos, Delta, Bauchi, Federal Başkent Bölgesi (FCT), Abia, Oyo, Enugu, Ekiti, Nasarawa, Benue, Plato, Edo, Anambra) toplam 183 doğrulanmış vaka ve 9 ölüm vakası görülmüştür. Salgın öncelikle Delta Eyaleti de dahil olmak üzere ülkenin güney bölgelerinde meydana gelmiştir. Halk sağlığı önlemleri, gelişmiş sürveyans ve sağlık çalışanı eğitiminin yanı sıra vakaların izolasyonu, temaslı takibi ve karantinayı içermektedir. O zamandan beri, Nijerya'da hastalığın endemisitesine işaret eden sporadik vakalar meydana gelmeye devam etmektedir. 2020'de 14 şüpheli vaka, üç doğrulanmış vaka vardır, ölüm vakası yoktur. 2021 yılında Ocak ve Mayıs ayları arasında toplam 32 şüpheli vaka bildirilmiştir. Şüpheli vakalardan Delta (2), Bayelsa (2), Lagos (1), Edo (1), Rivers (1) olmak üzere beş eyaletten 7 vaka doğrulanmıştır ve ölüm vakası kaydedilmemiştir.

2019 yılında maymun çiçeği hastalığı için bir aşı onaylanmıştır ve geleneksel çiçek hastalığı aşısı maymun çiçeği için çapraz koruma sağlamaktadır ve bu aşılar yaygın olarak mevcut değildir. Endemik hastalık coğrafi olarak Batı ve Orta Afrika ile sınırlı olduğu için hastalığa maruz kalanlarda enfeksiyona karşı çok az bağışıklık olması beklenmektedir. İnsanların maymun çiçeğine karşı artan duyarlılığının, çiçek hastalığı bağışıklamasının kesilmesi nedeniyle bağışıklığın azalmasıyla ilişkili olduğu düşünülmektedir. Dünya çapında 40- 50 yaşın altındaki nüfus, önceki çiçek hastalığı aşılama programlarının sağladığı korumadan artık yararlanamamaktadır.

Maymun çiçeğinin endemik bir ülkeden daha önce vaka görülmeyen başka bir ülkeye taşınması 2003'te bir kez olmak üzere 2018'den beri toplam sekiz vakada belgelenmiştir.

Bildirilen bu olaydan kaynaklanan halk sağlığı riski Birleşik Krallık'ta düşüktür. Monkeypox, Batı ve Orta Afrika'nın bazı bölgelerinde endemik olmaya devam etmektedir ve daha fazla yerel salgın ve seyahatle ilişkili vakalar için devam eden bir risk olduğunu göstermektedir. Bu vesileyle, doğrulanmış indeks vakanın, daha önce maymun çiçeğinin bildirildiği Nijerya'daki Delta Eyaletinden seyahat öyküsü vardır. Delta Eyaletinde araştırmalar devam etmektedir.

DSÖ tavsiyesi

Seyahat sırasında veya dönüşte herhangi bir hastalık, son seyahat ve aşı geçmişi hakkında bilgiler de dahil olmak üzere bir sağlık uzmanına bildirilmelidir. Endemik ülkelerde yaşayanlar ve seyahat edenler, maymun çiçeği virüsü barındırabilecek hasta, ölü veya canlı hayvanlarla (kemirgenler, keseliler, primatlar) temastan kaçınmalı ve yabani av hayvanlarını (yabani hayvan eti) yemekten veya ellemekten kaçınmalıdır. Sabun ve su veya alkol bazlı dezenfektan kullanarak el hijyeninin sağlanmasının önemi vurgulanmalıdır.

Maymun çiçeği olan bir hasta enfeksiyöz dönemde yani hastalığın döküntü aşamasında izole edilmeli ve temaslılar karantinada gözlemlenmelidir. Zamanında temaslı takibi, sürveyans önlemleri ve sağlık hizmeti sağlayıcıları arasında importe olarak görülen hastalıklar hakkında farkındalığın artırılması, ikincil vakaların önlenmesi ve maymun çiçeği salgınlarının etkin yönetiminin temel parçalarıdır.

Maymun çiçeği olduğundan şüphelenilen veya doğrulanan hastalara bakan sağlık çalışanları, standart, temaslı ve damlacık enfeksiyonu kontrol önlemlerini uygulamalıdır. Maymun çiçeği virüsü enfeksiyonu olduğundan şüphelenilen insan ve hayvanlardan alınan numuneler, uygun donanıma sahip laboratuvarlarda çalışan eğitimli personel tarafından yapılmalıdır.

Ayrıntılı bilgi için bakınız:

Etiketler:
Mpox

Kaynak: https://www.who.int/emergencies/disease-outbreak-news/item/monkeypox---united-kingdom-of-great-britain-and-northern-ireland-ex-nigeria