9 Aralık 2021

22 Kasım 2021'de, Yemen’in Uluslararası Sağlık Tüzüğü ulusal odak noktası (UST NFP), Yemen'de Akut Flask Paralizi (AFP) görülen iki çocuktan alınan gaita örneklerinde dolaşımda olan aşı kaynaklı poliovirüs tip 2 (cVDPV2) tespit edildiğini DSÖ'ye bildirmiştir.

Yemen'in güneybatısındaki Taiz vilayetinin Thubab ilçesinden dokuz yaşındaki bir kız çocuğu olan ilk vakada, 30 Ağustos'ta felç başlangıcı görülmüştür. Çocuğa çocuk felci aşısı yapılmamış olup 31 Ağustos ve 2 Eylül'de iki gaita örneği toplanmış ve Sabin tip 2 poliovirüs aşı suşundan 10 nükleotid farkıyla 22 Kasım'da VDPV2 doğrulanmıştır.

İkinci vaka, Sana'a şehrinin kuzeydoğusundaki Marib vilayetinin Marib ilçesinden 26 aylık bir kız çocuğu olup 1 Eylül'de felç başlangıcı görülmüştür. Çocuk ayrıca çocuk felcine karşı aşılanmamış olup 4 ve 5 Eylül'de iki gaita örneği toplanmış ve Sabin tip 2 poliovirüs aşı suşundan 11 nükleotid farkıyla 22 Kasım'da VDPV2 doğrulanmıştır.

İki ilçe bir birine sınır olmayıp ve birbirinden yaklaşık 430 km uzaklıktadır. İki VDPV izolatı genetik olarak bağlantılıdır ve bu nedenle cVDPV2 olarak sınıflandırılır. Bu yeni bir durum olup tespit edilen virüsler dünya çapında bilinen diğer cVDPV2'lerle bağlantılı değildir.

cVDPV2'nin doğrulanması, bugüne kadar 35 çocuğu felç olmasına yol açan  (üçü 2021'de, 31'de 2020 ve bir 2019'da) dolaşımda olan aşı kaynaklı poliovirüs tip 1'in (cVDPV1) devam eden bir salgınıyla ilgilidir.

Ülkedeki son VDPV2 vakası, Haziran 2016'da güney Yemen'deki Aden vilayetinde rapor edilmiş ve belirsiz[1] VDPV2 (aVDPV2) olarak sınıflandırılmıştır. Ulusal bağışıklama kapsamına ilişkin DSÖ/UNICEF tahminlerine göre, 2020 yılında çocuk felci aşısının üçüncü doz (POL3) kapsamı %66 olarak bildirilmiştir.

Halk sağlığı yanıtı

Küresel Polio Eradikasyon Girişimi (GPEI) ortakları tarafından desteklenen Sağlık Bakanlığı, bir saha araştırması yürütmüş ve çocuk felci salgınına hazırlık ve yanıt planını uygulamaya başlamış olup ayrıca AFP sürveyansı geliştirilmeye devam etmektedir.

DSÖ risk değerlendirmesi

Bu suşun Yemen'de daha fazla yayılma riski, devam eden COVID-19 salgını sırasında bağışıklama oranlarının düşmesiyle daha da kötüleşiyor. Buna ek olarak, tespit edilen vakalar, Yemen'in Marib ve Batı Kıyısı'ndaki son güvenlik durumu nedeniyle önemli düzeyde nüfus hareketine yol açan, buna Afrika Boynuzu da dahil diğer illere göç etme riskinin yüksek olduğu, erişilebilirlik ve güvenlik sorunları olan iki ildendir. Devam eden insani kriz, hastalığın yayılması için dikkate alınması gereken önemli bir risk faktörüdür.

DSÖ'nün Uluslararası Seyahat ve Sağlık Tavsiyelerine göre çocuk felcinden etkilenen bölgelere seyahat eden tüm yolcuların çocuk felcine karşı tam olarak aşılanması önerilir. Enfekte bölgelerden gelenler (ve 4 haftadan uzun süredir ziyaretçiler) seyahatten sonraki dört hafta ila 12 ay içinde ek bir doz oral çocuk felci aşısı (OPV) veya inaktive çocuk felci aşısı (IPV) olmalıdır.

Acil Durum Komitesinin tavsiyesine göre, çocuk felci virüsünün uluslararası yayılma riski, Uluslararası Önemi Haiz Bir Halk Sağlığı Acil Durumu (PHEIC) olmaya devam etmekte olup bu riski azaltmaya yönelik tavsiyelerin uygulanması şiddetle teşvik edilmektedir. Poliovirüs bulaşmasından etkilenen ülkeler Geçici Tavsiyelere tabidir. Uluslararası Önemi Haiz Bir Halk Sağlığı Acil Durumu -PHEIC kapsamında yayınlanan Geçici Tavsiyelere uymak için, çocuk felci virüsü bulaşmış herhangi bir ülke, salgını ulusal bir halk sağlığı acil durumu olarak ilan etmeli, bölge sakinlerinin ve uzun süreli ziyaretçilerin aşılanmasını sağlamalı, aşılanmamışsa ve aşı durumunu kanıtlayamazsa kişilerin hareket noktasında seyahatlerini kısıtlamalıdır.

Ayrıntılı bilgi için aşağıdaki bağlantılara bakınız:

• cVDPV'ler hakkında haftalık epidemiyolojik bilgiler
• Küresel Polio Eradikasyon Girişimi (link is external)
• Çocuk felci Bilgi Formu
• DSÖ/UNICEF ulusal rutin bağışıklama tahminleri
• GPEI Halk sağlığı acil durumu Uluslararası seyahat ve sağlık
• Aşı kaynaklı poliovirüsler
• Standart çalışma prosedürleri: Çocuk felci olayına veya salgına müdahale (bağlantı harici)