13 Aralık 2021

17 Kasım 2021'de Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) UST Ulusal Odak Noktası, BAE'de laboratuvarca doğrulanmış bir Orta Doğu solunum sendromu koronavirüsü (MERS-CoV) vakasını DSÖ'ye bildirmiştir.

Vaka, BAE'nin Abu Dabi bölgesinden 60 yaşında bir erkek olup vakada 3 Kasım'da ateş, boğaz ağrısı, nefes darlığı ve burun akıntısı görülmüş ve 5 Kasım'da hastaneye başvurmuştur. Söz konusu vaka 6 Kasım'da, bilgisayarlı tomografi (BT) taramasının pnömoni tanısını doğrulandığı hastaneye yatırılmıştır. 11 Kasım'da bir nazofaringeal sürüntü alınmış ve ters transkriptaz-polimeraz zincir reaksiyonu (RT-PCR) ile MERS-CoV için yapılan test pozitif çıkmıştır. SARS-CoV-2 testi de gerçekleştirilmiş ve sonuçlar negatif çıkmıştır. Hastanın komorbiditesi olarak diyabet, hipertansiyon ve dislipidemi bulunmaktadır. Abu Dabi'de birtek hörgüçlü deve çiftliğine sahiptir ve semptomların başlamasından önceki 14 gün içinde çiftliğinde tek hörgüçlü develerle yakın temas öyküsü vardır. Aynı dönemde herhangi bir seyahat öyküsü bildirilmemiştir. MERS-CoV için yapılan iki negatif testin ardından hasta iyileşmiş ve taburcu edilmiştir.

Temmuz 2013'ten bu yana, BAE'den mevcut MERS-CoV vakası dahil toplam 93 vaka bildirilmiştir.

Halk sağlığı yanıtı

Vaka tespitinin ardından olay raporu, vaka incelemesi ve temaslı takibi başlatılmıştır. Soruşturma şu anda devam etmekte olup hastanın evinde, deve çiftliğinde ve sağlık tesislerinde tüm yakın temaslıların taranması yapılmaktadır. Elli bir temaslı belirlenmiş ve teyit edilen vakaya son maruziyetlerinden sonraki 14 gün boyunca solunum veya gastrointestinal semptomların ortaya çıkması için günlük olarak izlenmiştir.

Hastaların yakın temaslılarından alınan tüm numuneler MERS-CoV için test edilmiş olup sonuç negatif çıkmıştır. Yakın temaslı olarak tanımlanan bir sağlık çalışanı şu anda BAE dışında olup kendisi bilgilendirilmiş ve kendi kendini izlemesi tavsiye edilmiştir. Söz konusu kişi asemptomatiktir.

Veterinerlik makamlarına bilgi verilmiş olup  hayvanlarla ilgili soruşturma devam etmektedir.

DSÖ Risk Değerlendirmesi

Orta Doğu solunum yolu sendromu (MERS), Orta Doğu Solunum Sendromu Koronavirüsü (MERS-CoV) adı verilen bir koronavirüsün neden olduğu, insan ve tek hörgüçlü develerde görülen viral solunum yolu enfeksiyonudur. MERS-CoV enfeksiyonu,  insanlarda yüksek ölüm oranları ile sonuçlanan ciddi hastalıklara neden olabilir. MERS-CoV'lu hastaların yaklaşık %35'i ölmektedir, ancak hafif MERS-CoV vakaları mevcut sürveyans sistemleri tarafından gözden kaçırılabileceğinden ve hastalık hakkında daha fazla şey öğrenilene kadar vaka ölüm oranları yalnızca laboratuvar tarafından doğrulanmış vakalar arasında sayıldığından, bu gerçek ölüm oranının olduğundan fazla tahmin edilebilmektedir.

İnsanlara, MERS-CoV enfeksiyonunun doğal konakçısı ve zoonotik kaynağı olan tek hörgüçlü develerle doğrudan veya dolaylı temastan MERS-CoV bulaşmaktadır. MERS-CoV enfeksiyonu insandan insana bulaşma kabiliyeti göstermiştir, ancak şimdiye kadar, özellikle sağlık tesislerinde ve sınırlı ölçüde yakın temaslılar arasında meydana geliştir.

Yeni vakaların bildirilmesi genel risk değerlendirmesini değiştirmez. DSÖ, Orta Doğu'dan ve/veya MERS-CoV'nin tek hörgüçlü develerde dolaşımda olduğu diğer ülkelerden yeni MERS-CoV enfeksiyonu vakalarının bildirilmesini ve tek hörgüçlü develere, hayvansal ürünlere (örneğin çiğ deve sütü tüketimi ) veya bir sağlık tesisinde insan kaynağına temas ettikten sonra enfeksiyon bulaşabilecek (virüse maruz kalan) kişiler tarafından diğer ülkelere taşınmasını beklemektedir.

DSÖ, epidemiyolojik durumu izlemeye devam etmekte ve mevcut en son bilgilere dayanarak risk değerlendirmesi yapmaktadır. Bununla birlikte, mevcut COVID-19 pandemisi ile birlikte, kaynakların çoğu mevcut COVID-19 pandemisini önlemek ve kontrol etmek için yönlendirildiğinden, MERS-CoV için test kapasiteleri bazı ülkelerde ciddi şekilde etkilenmiştir.

Eylül 2012'den 18 Kasım 2021'e kadar, küresel olarak DSÖ'ye bildirilen laboratuvar onaylı MERS-CoV enfeksiyonu vakalarının kümülatif sayısı 888 ölümle birlikte 2.583'tür. Bu vakaların çoğu Arap Yarımadası'nda meydana gelmiştir ve Mayıs 2015'te Kore Cumhuriyeti'nde bu bölge dışında büyük bir salgın meydana gelmiştir ve  laboratuvarca doğrulanmış 186 vaka (185 Kore Cumhuriyeti ve 1 Çin'de) ve 38 ölüm vakası bildirilmiştir. Küresel sayı, bugüne kadar Uluslararası Sağlık Tüzüğü (UST 2005) kapsamında DSÖ'ye bildirilen laboratuvarca doğrulanmış vakaların kümülatif sayısını yansıtmaktadır. Ölüm vakalarının sayısı, DSÖ'nün etkilenen üye devletleri takip ederek bugüne kadar haberdar olduğu ölümleri içermektedir.

DSÖ’nün Önerisi

DSÖ, mevcut duruma ve mevcut bilgilere dayanarak, akut solunum yolu enfeksiyonları için tüm Üye Devletler tarafından yürütülen güçlü sürveyansı ve her türlü olağandışı paterni dikkatlice incelemeleri konusunun önemini yeniden vurgulamaktadır.

Sağlık hizmetleri tesislerinde insanlar arası bulaşma, MERS-CoV enfeksiyonunun erken semptomlarının tanınmasında gecikmeler, şüpheli vakaların yavaş triyajında ​​ve enfeksiyon, önleme ve kontrol (IPC) önlemlerinin uygulanmasında gecikmelerle ilişkilendirilmiştir, bu nedenle IPC önlemleri sağlık tesislerinde olası MERS-CoV'nin insanlar arasında yayılmasını önlemek açısından çok önemlidir. Sağlık çalışanları, tanılarına bakılmaksızın her zaman tüm hastalar için rutin olarak standart önlemleri uygulamalıdır. Akut solunum yolu enfeksiyonu semptomları olan hastaların tedavisi yapılırken standart önlemlere ek olarak damlacık önlemleri alınmalı; olası veya doğrulanmış MERS-CoV enfeksiyonu vakaları tedavi edilirken ilave olarak temas önlemleri ve göz koruyucu önlemler alınmalı; aerosol üreten işlemler uygulanırken veya aerosol üretme işlemlerinin yürütüldüğü ortamlarda hava kaynaklı mikroplara karşı önlemler uygulanmalıdır. Erken teşhis, vaka yönetimi ve vakaların izolasyonu, temaslıların karantinaya alınması, uygun enfeksiyon önleme ve kontrol önlemleri ve halk sağlığı bilinci ile MERS-CoV'nin insandan insana bulaşması önlenebilir.

MERS-CoV, diyabet, böbrek yetmezliği, kronik akciğer hastalığı ve immün sistemi baskılanmış kişiler gibi altta yatan kronik tıbbi durumu olan kişilerde daha ciddi hastalıklara yol açtığı anlaşılmaktadır. Bu nedenle, altta yatan tıbbi rahatsızlıkları olan kişiler, virüsün potansiyel olarak dolaşımda olduğu bilinen çiftlikleri, pazarları veya ahır alanlarını ziyaret ederken hayvanlarla, özellikle tek hörgüçlü develerle yakın temastan kaçınmalıdır. Hayvanlara dokunmadan önce ve sonra düzenli olarak ellerin yıkanması ve hasta hayvanlarla temastan kaçınılması gibi genel hijyen önlemlerine uyulmalıdır.

Gıda hijyeni uygulamalarına uyulmalıdır. İnsanlar çiğ deve sütü veya deve idrarı içmekten veya düzgün pişmemiş et yemekten kaçınmalıdır.

DSÖ, bu olaya bağlı olarak giriş noktalarında özel tarama yapılmasını tavsiye etmediği gibi şu anda BAE ile ilgili herhangi bir seyahat veya ticaret kısıtlaması uygulanmasını da önermemektedir.

Ayrıntılı bilgi için bakınız:

• Middle East respiratory syndrome, situation update as of June 2021 
• Middle East respiratory syndrome coronavirus (MERS-CoV)
• Middle East Respiratory Syndrome Outbreak Toolbox