3 Mart 2022

17 Şubat 2022'de DSÖ’ye, Malavi'de daha önce 31 Ocak 2022'de UST bildirimi aracılığıyla poliovirüs tip 2 (PV2) vakası olarak bildirilen vahşi poliovirüs tip 1 (WPV1) tespiti ile ilgili bir güncelleme yapılmıştır.

Merkez Bölge, Lilongwe ilçesindeki merkez seçim bölgesinden 5 yaşın altındaki bir çocukta 19 Kasım 2021'de akut flask paralizi (AFP) gelişmiştir. 26 ve 27 Kasım'da test için iki gaita örneği alınmıştır ve 14 Ocak 2022'de Güney Afrika'daki Ulusal Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü (NICD) Bölgesel Referans Laboratuvarı'na teslim edilmiştir ve ardından Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine (ABD CDC) iletilmiştir.

2 Şubat'ta NICD ve 12 Şubat'ta ABD CDC tarafından, virüsün sekanslanması çalışması neticesinde bu vakanın WPV1 olduğu doğrulanmıştır. Analiz, Malavi'deki mevcut WPV1 izolatının, Sindh eyaletinde 2020'de tespit edilen bir Pakistan sekansıyla genetik olarak ilişkili olduğunu göstermektedir.

Her türlü vahşi polio virüsü bölgeden elimine edildikten sonra, Ağustos 2020’de Afrika’nın yerel olarak vahşi polio virüsünden arındığı ilan edilmiştir ve Malavi'de klinik olarak doğrulanmış son WPV vakası 1992'de bildirilmiştir.

Halk sağlığı yanıtı

• DSÖ de dahil olmak üzere Küresel Polio Eradikasyon Girişimi (GPEI) ortakları, Malavi sağlık yetkililerini ek bağışıklama da dahil olmak üzere bir risk değerlendirmesi ve salgın yanıtı yürütmek için desteklemektedir. Potansiyel vakaları tespit etmek için Malavi ve komşu ülkelerde sürveyans önlemleri etkinleştirilmekte ve genişletilmektedir.

• GPEI Hızlı Müdahale Ekibi koordinasyon, sürveyans, veri yönetimi, iletişim ve operasyonları desteklemek için Malavi'ye gönderilmiştir. Ortak kuruluşlar ayrıca acil durum operasyonlarını ve yenilikçi aşı kampanyası çözümlerini desteklemek için ekipler göndermiştir.

DSÖ risk değerlendirmesi

Polio, sinir sistemini istila eden ve kalıcı felce (yaklaşık 200 enfeksiyonda biri) veya ölüme (felçli vakaların yaklaşık %2-10'u) neden olabilen bir virüsün neden olduğu oldukça bulaşıcı bir hastalıktır. Virüs kişiden kişiye, esas olarak fekal-ağız yoluyla veya daha az sıklıkla ortak bir araçla (örneğin, kontamine su veya yiyecek) bulaşır.

Üç tip vahşi çocuk felci virüsünden ikisi (WPV2 ve WPV3) ortadan kaldırılmış olup WPV1'i ortadan kaldırmak için küresel çabalar devam etmektedir. Şu anda vahşi çocuk felci virüsü iki ülkede endemiktir: Pakistan ve Afganistan. Hastalığın endemik olduğu iki ülke dışında WPV1'in tespiti, dünyanın her köşesi WPV1'den arınmış olana kadar hastalığın uluslararası yayılma riskinin sürekli olduğunu göstermektedir.

Malavi'de ulusal düzeyde risk, vakaları belirleme yeteneğini etkileyebilecek yüksek nüfus yoğunluğunun varlığı, birçok bölgede düşük aşı kapsamı (<%80) ve altı yıldan uzun bir süredir bir iyileştirme mücadelesinin olmaması, birikmiş hassas popülasyonlar, optimal olmayan AFP sürveyansı ve çevresel sürveyans eksikliği göz önüne alındığında yüksek olarak değerlendirilmektedir. Ayrıca, Malavi'de üç değerlikli Oral Polio Aşısından (OPV) iki değerlikli OPV'ye geçiş 25 Nisan 2016'da tamamlanmıştır ve İnaktive Polio Aşısı (IPV) 14 Aralık 2018'de tanıtılmıştır. Tip 2 aşı içeren bir aşı ile en son tamamlayıcı bağışıklama faaliyetleri (SIA) 2013 yılında gerçekleştirilmiştir.

Ek olarak, ülke şu anda, Polio SIA'larını ve sürveyans faaliyetlerini bozarak ülkenin müdahale kapasitesini etkileyebilecek tropikal Ana fırtınasından etkilenmektedir. BM'nin Malavi tropikal “Ana” fırtınası ile ilgili son güncellemesine göre, 11 Şubat itibarıyla 19 ilçede fırtınadan 995.072 kişinin etkilendiği, 206 kişinin yaralandığı, 46 kişinin ise öldüğü bildirilmiştir ve 18 kişinin hala kayıp olduğu bildirilmiştir. Birleşmiş Milletler ve ortakları hayat kurtaran acil sel müdahalesini desteklemektedir.

Mozambik ve Malavi arasındaki önemli nüfus hareketi, komşu ülkelerde yetersiz aşılama kapsamı ve yetersiz AFP sürveyans faaliyetleri göz önüne alındığında, bölgesel düzeyde orta derecede risk olarak değerlendirilmektedir.

Mevcut müdahale kapasitesi ve orta derecede yüksek küresel Polio kapsama tahminleri göz önüne alındığında, küresel düzeyde risk düşük olarak değerlendirilmektedir.

DSÖ tavsiyesi

Tüm ülkelerin, özellikle sık seyahat edenler ve polio virüsünden etkilenen ülkeler ve bölgelerle teması olan ülkelerin, herhangi bir yeni poliovirüsü transferini hızla tespit etmek ve hızlı bir müdahaleyi kolaylaştırmak için AFP vaka sürveyansını güçlendirmesi önemlidir.

Uluslararası Sağlık Tüzüğü (2005) (UST) uyarınca ülkeler, izolatın AFP vakalarından, AFP temaslılarından veya çevresel sürveyanstan kaynaklı olup olmadığına bakılmaksızın herhangi bir poliovirüs izolatını araştırmalı ve bildirmelidir. Yerel sağlık yetkilileri, bir poliovirüs izolatının rapor edilmesinden sonraki 24 saat içinde araştırmayı başlatmalıdır.

Daha önce enfekte olmayan bir bölgede poliovirüs izolasyonu, ulusal yetkililerin müdahale türü ve ölçeğini bilgilendirmek için acil risk değerlendirmesini tamamlamasını gerektiren bir olayı veya salgını temsil etmektedir. İlk araştırma ve risk değerlendirmesinin ardından, ulusal makamlar durum analizini ve risk değerlendirmesini güncellemek için ayrıntılı bilgi toplamaya devam etmelidir (yani laboratuvar araştırmalarından elde edilen sonuçlar veya etkilenen topluluklar hakkında ayrıntılı bilgiler, vb.). Komşu ülkeler/bölgeler de DSÖ bölge ofislerinin desteğiyle risk değerlendirmelerini güncellemeye devam etmelidir.

Ülkeler, bölgeler ve alanlar herhangi bir yeni poliovirüs girişinin sonuçlarını en aza indirmek için hem ulusal hem de yerel (altulusal) düzeyde sistematik olarak yüksek rutin bağışıklama kapsama oranlarını (>%90) sürdürmelidir. DSÖ, laboratuvar sekanslama sonuçlarından sonraki sekiz hafta içinde iki yüksek kaliteli büyük ölçekli aşı kampanyasının (aşılanan çocukların >%90'ı) tamamlanmasını önermektedir. Gözlemler, çocukların belirli sağlık bölgelerinde veya alanlarda gözden kaçırıldığını gösterdiği durumlarda, bulaş riskinin kesintiye uğramasını sağlamak için (yeni poliovirüs tespiti olmadığında bile) ek bir adım olarak virüsten arındırıma-temizleme turu gerekebilir. İletişim ve sosyal seferberlik faaliyetleri, reaktif Polio bağışıklama kampanyalarının entegre bir parçası olmalıdır.

DSÖ, bu güncel olay için mevcut bilgilere dayanarak Malavi'ye seyahat ve/veya ticaret konusunda herhangi bir kısıtlama önermemektedir. DSÖ’nün Uluslararası Seyahat ve Sağlık departmanı, polio virüsünden etkilenen bölgelere seyahat eden tüm yolcuların virüse karşı tam olarak aşılanmasını tavsiye etmektedir. Enfekte bölgelerden gelen sakinler (ve 4 haftadan daha uzun süreli ziyaretçiler), seyahatten sonraki dört hafta ila 12 ay içinde ek bir OPV veya IPV dozu almalıdır.

Uluslararası Sağlık Tüzüğü (2005) kapsamında toplanan Acil Durum Komitesinin tavsiyesine göre, polio virüsünün uluslararası yayılmasını sınırlamaya yönelik çabalar, Uluslararası Önem Arz Eden Halk Sağlığı Acil Durumu (PHEIC) olmaya devam etmektedir. Poliovirüs bulaşmasından etkilenen ülkeler Geçici Tavsiyelere tabidir. PHEIC kapsamında yayınlanan Geçici Tavsiyelere uymak için, polio virüsü bulaşmış herhangi bir ülke, salgını ulusal halk sağlığı acil durumu olarak ilan etmeli, tüm uluslararası yolcuların aşılanması durumunu değerlendirmeli, bu tür yolculara uluslararası bir aşı sertifikası verilmesini sağlamalı, uygun polio aşısı belgesine sahip olmayan herhangi bir yerleşik kişinin uluslararası seyahatini hareket noktasında kısıtlamalı, yolcuların aşı kapsamını önemli ölçüde artırmak için sınır ötesi çabaları yoğunlaştırmalı ve rutin bağışıklama kapsamını artırma çabalarını yoğunlaştırmalıdır.

Daha fazla bilgi için lütfen aşağıdaki adresleri ziyaret ediniz:

• GPEI Statement on WPV1 in Malawi
• WHO Factsheet: Poliomyelitis
• WHO AFRO: Malawi declares polio outbreak
• Malawi: WHO and UNICEF estimates of immunization coverage: 2019 revision
• Standard operating procedures: responding to a poliovirus event or outbreak, version 3.1. Geneva: World Health Organization; 2020. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.
• WHO: International travel and health
• United Nations. Malawi: Tropical Storm Ana Response Flash Update No. 2 | 11th February 2022