15 Nisan 2022

Özet

7 Mart 2022'de DSÖ, Kudüs şehrinden aşılanmamış bir çocukta dolaşımda olan aşı kaynaklı poliovirüs tip 3'ün (cVDPV3) tespit edildiği konusunda bilgilendirilmiştir. cVDPV3'ün kaynağını ve dolaşım kapsamını belirlemek için araştırmalar (çevresel, epidemiyolojik ve virolojik dahil) devam etmektedir. 15 Nisan itibariyle, indeks vaka ve altı asemptomatik çocuk dahil olmak üzere toplam yedi VDPV3 pozitif teyit edilmiştir. Anında müdahale olarak Kudüs'te inaktive çocuk felci aşısı (IPV) ve yakalama aşısı ile bağışıklama çalışmaları başlatılmıştır ve 4 Nisan 2022'de Kudüs’te  bivalan oral çocuk felci aşısı (bOPV) kampanyası başlatılmış olup 13 Nisan itibariyle tüm ülkeyi kapsayacak şekilde yaygınlaştırılmıştır. Ülkedeki yüksek bağışıklama kapsamı ve sağlam sürveyans sistemi göz önüne alındığında, ulusal yayılma riski 'orta' olarak kabul edilmektedir.

Salgın açıklaması

7 Mart 2022'de İsrail için Uluslararası Sağlık Tüzüğü (UST) Ulusal Odak Noktası (NFP), ülkede cVDPV3 tespit ediliğini DSÖ'ye bildirmiştir. Bildirime göre, cVDPV3 virüsü,  Kudüs şehrinden akut flask felç (AFP) vakası olan 3 yaş 9 aylık aşılanmamış bir çocuktan izole edilmiştir. Vakada 17 Şubat 2022'de felç başlamıştır. İzole edilen virüs, Sabin 3'te (aşı suşu) 17 nükleotid değişikliğine sahiptir ve Eylül 2021 ile Ocak 2022 arasında toplanan, Kudüs ve Beytüllahim şehrinden daha önce tespit edilen bir VDPV3 kümesiyle genetik olarak bağlantılıdır. Daha önce belirsiz olarak sınıflandırılan bu aşı kaynaklı poliovirüs izolatları, şimdi yeniden dolaşımda olarak sınıflandırılmıştır.

15 Nisan itibariyle, indeks vaka ve altı asemptomatik çocuk dahil olmak üzere toplam yedi VDPV3 için test sonuçları pozitif teyit edilmiştir. Bu yedi çocuktan sadece birinin çocuk felci aşısı eksiktir, diğer altı çocuk ise aşısızdır.

Ayrıca, kurum içi moleküler teknikler kullanılarak VDPV3'ün tespit edildiği iki çocuk daha vardır.  Doğrulama çalışmaları devam etmektedir.

İsrail için IHR-NFP tarafından sağlanan rutin bağışıklama tahminlerine göre, İsrail'de üçüncü doz inaktive poliovirüs (IPV) ve ilk doz oral çocuk felci aşısı (OPV) kapsamının 2020'de sırasıyla %97,6 ve %88,3 olduğu tahmin edilmiştir.

Poliomyelit Epidemiyolojisi

Poliomyelit (çocuk felci), beş yaşın altındaki çocukları büyük ölçüde etkileyen oldukça bulaşıcı bir viral hastalıktır. Virüs kişiden kişiye bulaşmaktadır ve özellikle fekal-ağız yoluyla veya daha az sıklıkla ortak bir araçla (örneğin kontamine su veya yiyecek) yayılır ve bağırsakta çoğalır ve buradan sinir sistemini istila edebilir ve felce neden olur.

Kuluçka süresi genellikle 7-10 gündür, ancak 4-35 gün arasında değişebilmektedir. Virüs vücuda ağız yoluyla girer ve bağırsakta çoğalır. Daha sonra sinir sistemini işgal eder. Enfekte olanların %90 kadarı ya asemptomatiktir ya da hafif semptomlar yaşar ve hastalık genellikle tespit edilemez. Semptomatik vakalarda, ilk semptomlar ateş, yorgunluk, baş ağrısı, kusma, boyunda sertlik ve uzuvlarda ağrdan oluşmaktadır. Bu semptomlar genellikle 2-10 gün sürer ve hemen hemen tüm vakalarda iyileşme gözlenir. Ancak, vakaların geri kalan %10'unda virüs, genellikle bacaklara tutunur ve çoğunlukla kalıcı olan felce neden olur. Felç, enfeksiyondan sonraki birkaç saat içinde olabildiğince hızlı bir şekilde ortaya çıkabilir. Felçli vakaların %5-10'u solunum kasları hareketsiz hale geldiğinde ölür.

Virüs, enfekte kişiler (genellikle çocuklar) tarafından feçes yoluyla bulaşır ve özellikle hijyen ve sanitasyon sistemlerinin zayıf olduğu bölgelerde hızla yayılabilir.

Çocuk felcinin tedavisi yoktur; sadece bağışıklama ile önlenebilir.

Halk sağlığı yanıtı

• Yerel sağlık yetkilileri, izole edilen virüsün kaynağını ve kökenini ve bununla ilişkili potansiyel yayılma riskini belirlemek için çevresel, epidemiyolojik ve virolojik araştırmalar yürütmektedir. Benzer araştırmalar işgal altındaki Filistin topraklarında da devam etmektedir.

• Altı haftalık ile 17 yaş arasındaki (dahil) çocuklar için IPV ve OPV çocuk felci yakalama aşısı başlatılmıştır. 4 Nisan'da Kudüs bölgesine odak bOPV kampanyası başlatılmıştır. 13 Nisan itibariyle bOPV kampanyası tüm ülkeye yayılmıştır.

DSÖ risk değerlendirmesi

İsrail'deki yüksek seviyede aşı kapsamı ve sağlam sürveyans sistemi göz önüne alındığında, ülkede ve işgal altındaki Filistin topraklarında daha fazla yayılma riskinin, bazı yüksek riskli bölgelerde/nüfus gruplarında aşılama eksiklikleri devam ettiği için orta düzeyde olması muhtemeldir.

DSÖ şu anda yüksek popülasyon bağışıklığı, sağlam AFP sürveyansı ve mevcut müdahale kapasitesi nedeniyle cVDPV3 tespitiyle ilişkili daha fazla uluslararası yayılma riskini düşük olarak değerlendirmektedir. Araştırma ve müdahale faaliyetleri, İsrail halk sağlığı yetkilileri ile işgal altındaki Filistin toprakları arasında ve DSÖ Avrupa ve Doğu-Akdeniz Bölge Ofisleri arasında koordine edilmektedir.

DSÖ tavsiyesi

Aşılama:

• Şu anda çocuk felci için herhangi bir tedavi yoktur; sadece bağışıklama ile önlenebilmektedir. Birden çok kez verilen çocuk felci aşısı bir çocuğu ömür boyu koruyabilmektedir.

• DSÖ, her ülkenin çocuk felcini ortadan kaldırmaya yönelik küresel taahhüdü desteklemek için çocuk felci aşısıyla yüksek seviyede aşı kapsamı elde etmesi ve sürdürmesine yönelik çalışmaları tavsiye etmektedir.

• DSÖ, çocuk felcinden etkilenen bölgelere seyahat eden veya buralarda yaşayan herkesin, ulusal programa uygun olarak çocuk felcine karşı tam olarak aşılanmasını tavsiye etmektedir.

• Ülkeler, bölgeler ve alanlar, herhangi bir yeni virüs girişinin sonuçlarını en aza indirmek için bölge düzeyinde tek tip yüksek rutin bağışıklama kapsamını sürdürmelidir.

Sürveyans:

• Tüm ülkelerin, özellikle sık seyahat eden ve çocuk felcinden etkilenen ülke ve bölgelerle teması olan ülkelerin, herhangi bir yeni virüs girişini hızlı bir şekilde tespit etmek ve hızlı bir müdahaleyi kolaylaştırmak için AFP vakalarının sürveyansını güçlendirmesi önemlidir.

Uluslararası Sağlık Düzenlemeleri:

• Uluslararası Sağlık Tüzüğü (2005) kapsamında toplanan Acil Durum Komitesi'nin tavsiyesine göre, çocuk felci virüsünün uluslararası yayılmasını sınırlamaya yönelik çabalar, Uluslararası Önemi Haiz Halk Sağlığı Acil Durumu (PHEIC) olarak kalmaya devam etmektedir. Poliovirüs bulaşmasından etkilenen ülkeler Geçici Tavsiyelere tabidir. Çocuk felci virüsü bulaşmış herhangi bir ülke için PHEIC kapsamında yayınlanan Geçici Tavsiyelere uymak için:

• Salgını ulusal halk sağlığı acil durumu olarak ilan etmelidir.
• Tüm uluslararası yolcuların aşılanması durumu değerlendirilmelidir.
• Bu tür yolculara uluslararası bir aşı sertifikası verildiğinden emin olunmalıdır.
• Uygun çocuk felci aşısı belgesine sahip olmayan herhangi bir ikamet sahibinin uluslararası seyahati hareket noktasında kısıtlanmalıdır.
• Seyahat edenlerin aşı kapsamını önemli ölçüde artırmak için sınır ötesi çabaların yoğunlaştırılması ve rutin aşı kapsamının artırılması için çabaların yoğunlaştırılması gerekmektedir.

• Geçici tavsiyeye tabi herhangi bir ülke, aşağıdaki kriterler karşılanana kadar yukarıda açıklanan önlemleri sürdürür:

• Yeni bir enfeksiyon oluşmadan en az altı ay geçmişse.
• Tüm enfekte ve yüksek riskli alanlarda yüksek kaliteli eradikasyon faaliyetlerinin tam olarak uygulandığına dair belgeler bulunmaktadır. Bu tür belgelerin yokluğunda, Devlet, artık enfekte olmamak için yukarıdaki değerlendirme kriterlerini karşılayana kadar önlemler sürdürmelidir.

Uluslararası seyahat veya ticaret

• DSÖ, şu anda mevcut bilgilere dayanarak İsrail ile seyahat veya ticaretle ilgili herhangi bir kısıtlama önermemektedir.

Ayrıntılı bilgi için bakınız:

• Global Polio Eradication Initiative
• Global eradication of wild poliovirus type 3
• Polio Factsheet
• WHO/UNICEF estimates of national routine immunization
• WHO Global Circulating Vaccine-derived Poliovirus (cVDPV) as of 22 March 2022
• GPEI Israel GPEI Public health emergency status
• GPEI guidelines on Classification and reporting of VDPV
• Statement of the Thirty-first Polio IHR Emergency Committee