SOMALİ’DE KIZAMIK

27 Nisan 2022 Çarşamba

2 Ocak ve 5 Mart 2022 tarihleri arasında, ülkedeki 18 bölgeden, büyük ölçüde kuraklıktan etkilenen bölgelerden toplam 3509 şüpheli kızamık vakası bildirilmiştir

27 Nisan 2022

Özet

Kızamık, her yıl bildirilen vakalarla birlikte Somali'de endemiktir. 2022 yılında, epidemiyolojik 1. ve 9. hafta arasında, ülkedeki 18 bölgeden toplam 3509 şüpheli kızamık vakası rapor edilmiştir. Sürveyans, aşılama, laboratuvar, vaka yönetimi, sağlık çalışanlarının eğitimi ve risk iletişimi konularında teknik destek sağlayan DSÖ ile müdahale faaliyetleri devam etmektedir. Düşük aşılama kapsamı seviyeleri ve 5 yaşın altındaki çocuklar arasında hem yetersiz beslenme hem de A vitamini eksikliğinin yüksek prevalansı göz önüne alındığında, ulusal düzeyde genel kızamık riski çok yüksek olarak değerlendirilmektedir. Bu risk, ülkedeki karışıklık ve kuraklıkların neden olduğu karmaşık bir insani kriz ve buna bağlı yerinden edilmeler nedeniyle daha da ağırlaşmaktadır.

Salgına genel bakış

2 Ocak ve 5 Mart 2022 tarihleri arasında, ülkedeki 18 bölgeden, büyük ölçüde kuraklıktan etkilenen bölgelerden toplam 3509 şüpheli kızamık vakası bildirilmiştir. Bu 18 bölgeden, Bay (1194 şüpheli vaka), Mudug (796 şüpheli vaka), Banaadir (559 şüpheli vaka), Bari (277 şüpheli vaka), Lower Shabelle (121 şüpheli vaka) ve Gedo (141 şüpheli vaka) olmak üzere altı bölge en fazla kızamık vakası bildirmiştir. 2 Ocak - 5 Mart tarihleri ​​arasında ülkedeki dört laboratuvarda (Garowe, Hargeisa, Kismayo ve Mogadişu'da) toplam 249 numune toplanmış ve test edilmiştir. Bu numunelerin %57'si (142 numune) kızamık immünoglobulin M (IgM)’si için pozitif olarak test edilmiş olup pozitif vakaların %81'i beş yaşından küçüktür.

Kızamık Somali'de endemiktir ve yıllık vaka sayısı son yıllarda önemli ölçüde değişiklik göstermiştir. Son yıllardaki en büyük kızamık salgını, altı federal eyalet ve Somali Banaadir Bölge İdaresi genelinde 118 bölgede 23.039 şüpheli vakanın bildirildiği 2017 yılında kaydedilmiştir. Kuraklıktan etkilenen bölgelerde devam eden salgında, 2020 yılında toplam 2596 şüpheli kızamık vakası DSÖ'ye bildirilirken, 2021 yılında toplam 7494 şüpheli kızamık vakası bildirilmiştir.

DSÖ-UNICEF'in aşı kapsamına ilişkin ulusal tahminlerine göre, son 10 yılda kızamık içeren aşının (MCV1) ilk dozunun kapsamı, Somali'de optimalin altındadır ve tahminen son 10 yılda yaklaşık %46'dır. Kızamık içeren aşı ikinci dozu (MCV2) Kasım 2021'de rutin bağışıklama programına dahil edilmiştir - ancak henüz Somali’de uygulanmamıştır.

Şekil 1: Somali'nin kuraklıktan etkilenen bölgelerinde bildirilen şüpheli kızamık vakalarının epi eğrisi, 2020-5 Mart 2022

Not: 2022 verileri, sınıflandırma bekleyen yeni tespit edilmiş şüpheli vakaları içermemektedir.

Şekil 2: Somali'deki şüpheli kızamık vakalarının coğrafi dağılımı, 2 Ocak – 5 Mart 2022

Not: Veriler, sınıflandırma bekleyen yeni tespit edilmiş şüpheli vakaları içermemektedir.

Kızamık epidemiyolojisi:

Kızamık, paramiksovirüs ailesindeki bir virüsün neden olduğu oldukça bulaşıcı bir hastalıktır. Virüs, ağırlıklı olarak enfekte kişilerle doğrudan temas yoluyla veya dolaylı olarak kontamine havanın solunması veya enfekte yüzeylere dokunma yoluyla bulaşmaktadır. Virüs solunum yollarını enfekte eder, ardından tüm vücuda yayılır.

Kızamığın ilk belirtisi genellikle virüse maruz kaldıktan yaklaşık 10 ila 12 gün sonra başlayan ve dört ila yedi gün süren yüksek ateştir. İlk aşamada burun akıntısı, öksürük, kırmızı ve sulu gözler ve yanakların içinde küçük beyaz lekeler gelişebilir. Birkaç gün sonra, genellikle yüzde ve boynun üst kısmında bir döküntü ortaya çıkar. Yaklaşık üç gün içinde döküntü yayılır ve sonunda ellere ve ayaklara ulaşır. Döküntü beş ila altı gün sürer ve sonra kaybolur. Ortalama olarak, döküntü, virüse maruz kaldıktan 14 gün sonra ortaya çıkar (7 ila 18 gün arasında).

Kızamığa bağlı ölümlerin çoğu, hastalıkla ilişkili komplikasyonlardan kaynaklanmaktadır. Ciddi komplikasyonlar, beş yaşın altındaki çocuklarda veya 30 yaşın üzerindeki yetişkinlerde daha yaygındır. En ciddi komplikasyonlar arasında körlük, ensefalit (beyin iltihabına neden olan bir enfeksiyon), şiddetli ishal ve buna bağlı dehidratasyon, kulak enfeksiyonları veya pnömoni gibi ciddi solunum yolu enfeksiyonları bulunmaktadır. Şiddetli kızamık, yetersiz beslenen küçük çocuklarda, özellikle yetersiz A vitamini olanlarda veya bağışıklık sistemleri HIV/AIDS veya diğer hastalıklardan dolayı zayıflamış olanlarda daha olasıdır.

Kızamık virüsü için spesifik bir antiviral tedavi mevcut değildir. Kızamıktan kaynaklanan ciddi komplikasyonlar, iyi beslenmeyi, yeterli sıvı alımını ve dehidrasyonun tedavisini sağlayan destekleyici bakım yoluyla azaltılabilir.

Yüksek vaka ve ölüm oranlarına sahip ülkelerde toplu bağışıklama kampanyaları ile birlikte çocuklara yönelik rutin kızamık aşısı, küresel kızamık ölümlerini azaltmak için temel halk sağlığı stratejileridir.

Halk sağlığı yanıtı

Ulusal düzeyde genel risk, aşağıdaki durumlardan dolayı çok yüksek olarak değerlendirilmektedir:

• Rutin bağışıklama ve yakın zamanda tamamlayıcı bağışıklama faaliyetlerinin (SIA) eksikliği sebebiyle optimal olmayan aşılama kapsamı. Son SIA, iki yıldan fazla bir süre önce gerçekleştirilmiştir.

• Artan morbidite ve mortaliteye yol açan gıda güvensizliği bağlamında yüksek düzeyde yetersiz beslenme ve A vitamini eksikliği. Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi, ülkedeki 71 bölgede 4,5 milyon insanın gıda güvensizliği ile karşı karşıya olduğunu tahmin etmektedir.

• Rapor edilen kızamık vakalarının yönetimi için gerekli tıbbi malzeme eksikliği.

• Mevcut salgına yanıt verme kapasitesi sınırlı olan aşırı gerilmiş bir sağlık sistemi.

• Kuraklık nedeniyle yerinden edilmiş kişilerin yüksek oranda birinci basamak sağlık hizmetlerine sınırlı erişimi.

• Optimal olmayan entegre hastalık sürveyans sistemi ve Erken Uyarı ve Müdahale Ağı'ndaki (EWARN) raporlama eksikliği nedeniyle uyarıların saptanmasında ve yanıtlanmasında gecikmeler, bu da muhtemelen algılanmayan bulaşma bölgelerine yol açacaktır.

• Ülkede sadece dört laboratuvar doğrulayıcı kızamık testi yaptığı için sınırlı laboratuvar kapasitesi.

Bölgesel düzeyde genel risk seviyesi, aşılama kapsamının da yetersiz olduğu Somali ile komşu ülkeler (Etiyopya, Kenya ve Cibuti) arasındaki sınırsız insan hareketi nedeniyle orta olarak değerlendirilmiştir.

Mevcut müdahale kapasitesi göz önüne alındığında, küresel düzeyde genel risk düşük olarak değerlendirilmiştir.

DSÖ tavsiyesi

Aşılama: Çocuklar için geliştirilmiş rutin kızamık aşısı ve salgın müdahale toplu bağışıklama kampanyaları yürütmek, salgının etkin kontrolü ve ölüm oranının azaltılması için kilit stratejilerdir.

DSÖ, tüm Üye Devletleri aşağıdakileri yapmaya teşvik etmektedir:

• MVC1 ve MVC2 ile rutin bağışıklama kapsamının en az %95 olduğundan emin olunması.

• Düşük aşı kapsamına sahip ülkelerde yüksek kaliteli toplu kızamık bağışıklama kampanyaları yürüterek entegrasyon fırsatlarının optimize edilmesi.

• Morbidite ve mortaliteyi azaltmak için zamanında ve uygun vaka yönetimini sağlamak ve daha fazla bulaşmayı kontrol etmek için uygun halk sağlığı stratejilerinin uygulanmasını sağlamak için salgın kontrolü, kızamık vakalarının erken tespiti ve doğrulanması için kritik bir strateji olarak yüksek kaliteli kızamık vaka tabanlı sürveyansın sağlanması.

• Eliminasyon aşamasında olan ülkelerde, bulaşmayı durdurmak için hızlı müdahale ekiplerinin etkinleştirilmesi yoluyla importe kızamık vakalarına hızlı müdahale edilmesi.

• Komplikasyonları ve mortaliteyi azaltmak için altı aylıktan büyük kızamık teşhisi konan tüm çocuklara A vitamini takviyesinin uygulanması (tanı konulduktan hemen sonra ve ertesi gün, <6 aylık çocuklar için iki doz 50.000 IU, 6-12 aylık çocuklar için 100.000 IU veya 12-59 aylık çocuklar için 200.000 IU).

Uluslararası seyahat veya ticaret: DSÖ, mevcut bilgilere dayanarak seyahat ve ticaret konusunda herhangi bir kısıtlama önermemektedir.

Ayrıntılı bilgi için bakınız:

Etiketler:
Kızamık

Kaynak: https://www.who.int/emergencies/disease-outbreak-news/item/2022-DON371