Hastalık Salgını Haberleri

16 Mayıs 2022

Durumun özeti

DSÖ, 7 Mayıs 2022'de, Birleşik Krallık'tan Nijerya'ya seyahat eden ve ardından Birleşik Krallık'a dönen bir kişide doğrulanmış bir maymun çiçeği vakası hakkında bilgilendirilmiştir.

Vakada, 29 Nisan 2022'de döküntü görülmüş ve 4 Mayıs'ta Birleşik Krallık'a gelmiş olup 3 Mayıs'ta Nijerya'dan ayrılmıştır. Monkeypox'tan şüphelenilmiş ve vaka hemen izole edilmiştir. 11 Mayıs itibariyle, sağlık hizmetleri tesislerinde, toplumda ve uluslararası uçuşta maruz kalan temaslıları belirlemek için kapsamlı temaslı takibi gerçekleştirilmiştir. Bu kişiler, vaka ile son temas tarihinden itibaren 21 gün süreyle izlenmektedir. Şimdiye kadar hiçbiri uyumlu semptomlar bildirmemiştir.

Söz konusu vaka hemen izole edildiğinden ve temaslı takibi yapıldığından, Birleşik Krallık'ta bu vakayla ilgili ileriye dönük bulaşma riski minimumdur. Ancak Nijerya'daki enfeksiyonun kaynağı bilinmediği için bu ülkede devam eden bulaşma riski bulunmaktadır.

Vakanın açıklaması

Birleşik Krallık Ulusal UST Odak Noktası, Nisan ayının sonundan Mayıs 2022'nin başına kadar Birleşik Krallık'tan Nijerya'ya seyahat eden ve Nijerya'daki Lagos ve Delta Eyaletlerinde kalan bir kişide doğrulanmış bir maymun çiçeği vakası olduğunu 7 Mayıs 2022'de DSÖ'ye bildirmiştir. Söz konusu vakada 29 Nisan'da döküntü görülmüş ve 4 Mayıs'ta Birleşik Krallık'a gelmiş olup 3 Mayıs'ta Nijerya'dan ayrılmıştır. Aynı gün (4 Mayıs) vaka hastaneye başvurmuştur. Seyahat öyküsü ve döküntü hastalığına dayanarak, erken bir aşamada maymun çiçeğinden şüphelenilmiş ve vaka hemen izole edilmiştir. Hastanede yatış süresince uygun kişisel koruyucu ekipman kullanımı sağlanmıştır. Monkeypox (Batı Afrika klanı), 6 Mayıs'ta Birleşik Krallık Sağlık Güvenliği Ajansı (UKHSA) Nadir ve İmporte Patojenler Laboratuvarı tarafından veziküler bir sürüntü üzerinde yapılan ters transkriptaz polimeraz zincir reaksiyonu (RT-PCR) testi ile laboratuvar tarafından doğrulanmıştır.

Hastalığın epidemiyolojisi

Monkeypox, genellikle Orta ve Batı Afrika'nın ormanlık bölgelerinde sporadik olarak ortaya çıkan, tesadüfi insan enfeksiyonlarına sahip, sylvatik bir zoonozdur. Ortopoksvirüs ailesine ait olan maymun çiçeği virüsünden kaynaklanmaktadır. Monkeypox, temas ve solunan büyük damlacıklar yoluyla damlacık maruziyeti ile bulaşabilir. Maymun çiçeğinin kuluçka süresi genellikle 6 ila 13 gün arasındadır, ancak 5 ila 21 gün arasında değişebilir. Hastalık genellikle kendi kendini sınırlar ve semptomlar genellikle 14 ila 21 gün içinde kendiliğinden düzelir. Semptomlar hafif veya şiddetli olabilir ve lezyonlar çok kaşıntılı veya ağrılı olabilir. Hayvan rezervuarı bilinmemektedir, ancak kemirgenler arasında olması muhtemeldir. Avlanma ve yabani av eti veya yabani hayvan eti tüketimi yoluyla canlı ve ölü hayvanlarla temas bilinen risk faktörleridir.

Maymun çiçeği virüsünün iki türü vardır, Batı Afrika türü ve Kongo Havzası (Orta Afrika) türü. Maymun çiçeği virüsü enfeksiyonunun Batı Afrika türü bazen bazı kişilerde ciddi hastalığa yol açsa da, hastalık genellikle kendi kendini sınırlamaktadır. Batı Afrika türü için vaka ölüm oranının %1 civarında olduğu belgelenirken, Kongo Havzası türü için vaka ölüm oranı %10’a kadar yüksek olabilir. Çocuklar da daha yüksek risk altında olup hamilelik sırasında maymun çiçeği komplikasyonlara, konjenital maymun çiçeği veya ölü doğuma neden olabilir.

Daha hafif maymun çiçeği vakaları tespit edilemeyebilir ve kişiden kişiye bulaşma riski oluşturabilir. Endemik hastalık coğrafi olarak Batı ve Orta Afrika'nın bazı bölgeleriyle sınırlı olduğu için seyahat eden ve maruz kalan kişilerde enfeksiyona karşı çok az bağışıklık olması muhtemeldir. Maymun çiçeğinin önlenmesi için bir aşı onaylanmış olmasına ve geleneksel çiçek aşısı da koruma sağlamasına rağmen, bu aşılar yaygın olarak bulunmamakta ve dünya çapında 40 veya 50 yaşın altındaki popülasyonlar, önceki çiçek hastalığı aşılama programlarının sağladığı korumadan artık yararlanamamaktadır.

Halk sağlığı yanıtı

• Birleşik Krallık'taki sağlık yetkilileri, temaslıların tanımlanmasını ve yönetimini koordine etmek için bir olay yönetim ekibi kurmuştur.

• 11 Mayıs itibariyle, kapsamlı temaslı takibi, toplum içinde, sağlık hizmeti tesislerinde ve uluslararası uçuşta maruz kalan temaslıları belirlemiştir. Şimdiye kadar hiçbiri uyumlu semptomlar bildirmemiştir.

• Tespit edilen tüm temaslılar, vakaya maruz kalmalarına göre değerlendirilmiş ve sınıflandırılmıştır ve vakayla son karşılaşmalarından sonraki 21 gün boyunca aktif veya pasif sürveyans yoluyla buna göre takip edilmektedir. Daha yüksek riskli temaslılara aşı ile temas sonrası profilaksi sunulmaktadır.

• Nijeryalı yetkililer, 7 Mayıs'ta bu vaka ve Nijerya'daki seyahat geçmişi hakkında bilgilendirilmiştir. Vaka, Nijerya'da döküntü hastalığı veya bilinen maymun çiçeği olan kimseyle temas bildirmemiştir. Nijerya içindeki seyahat ve iletişim bilgileri, gerektiğinde takip için Nijerya'daki yetkililerle paylaşılmıştır.

DSÖ risk değerlendirmesi

Birleşik Krallık'ta daha önce bildirilen yedi maymun çiçeği vakası olmuştur; tüm importe vakaların Nijerya'ya veya Nijerya'yla bağlantılı bir seyahat geçmişinin olduğu görülmüştür. Ayrıca 2021'de Amerika Birleşik Devletleri tarafından Nijerya'dan importe edilen iki ayrı insan maymun çiçeği vakası rapor edilmiştir.

Nijerya, Eylül 2017'den bu yana, maymun çiçeği vakalarını bildirmeye devam edilmektedir. Eylül 2017'den 30 Nisan 2022'ye kadar, ülkedeki 32 eyaletten toplam 558 şüpheli vaka bildirilmiştir. Bunlardan 241'i teyit edilmiş vaka olup bunların arasında sekiz ölüm kaydedilmiştir (Vaka Ölüm Oranı: %3.3). 1 Ocak - 30 Nisan 2022 tarihleri ​​arasında, yedi eyaletten 15'i doğrulanan 46 şüpheli vaka rapor edilmiştir - Adamawa (üç vaka), Lagos (üç vaka), Cross River (iki vaka), Federal Başkent Bölgesi (FCT) (iki vaka), Kano (iki vaka), Delta (iki vaka) ve Imo (bir vaka). 2022 yılında herhangi bir ölüm kaydedilmemiştir.

Mevcut vakada, enfeksiyonun kaynağı şu anda bilinmemektedir ve Nijerya'da daha fazla bulaşma riskinin olması göz ardı edilemez. Birleşik Krallık'ta maymun çiçeğinden şüphelenildiğinde, yetkililer, vakanın izolasyonu ve temaslı takibi de dahil olmak üzere derhal uygun halk sağlığı önlemlerini devreye soknmuştur. Bu nedenle Birleşik Krallık'ta bu vakayla ilgili potansiyel ileriye doğru yayılma riski minimumdur. Nijerya'daki enfeksiyonun kaynağı bilinmediğinden, Nijerya'da daha fazla bulaşma riski olasılığı vardır.

Endemik bir ülkeden başka bir ülkeye maymun çiçeği importe vakaları daha önce sekiz kez belgelenmiştir. Bu örnekte, teyit edilen vakanın, maymun çiçeğinin endemik olduğu Nijerya'daki Delta eyaletiyle ilgili bir seyahat geçmişi bulunmaktadır.

DSÖ tavsiyesi

Seyahat sırasında veya endemik bir bölgeden dönüşte herhangi bir hastalık, son seyahat ve aşı geçmişi hakkında bilgiler de dahil olmak üzere bir sağlık uzmanına bildirilmelidir. Endemik ülkelerde yaşayanlar ve gezginler, maymun çiçeği virüsü (kemirgenler, keseliler, primatlar) barındırabilecek hasta hayvanlarla (ölü veya diri) temastan kaçınmalı ve yabani av hayvanlarını (çalı eti) yemekten veya bunlarla temastan kaçınmalıdır. Sabun ve su veya alkol bazlı dezenfektan kullanarak el hijyeninin önemi vurgulanmalıdır. Sırasıyla 2019 ve 2022'de maymun çiçeği için bir aşı ve spesifik tedavi yakın zamanda onaylanmış olsa da, bu karşı önlemler henüz yaygın olarak mevcut kullanılmamaktadır.

Maymun çiçeği olan bir hasta izole edilmeli ve varsayılan ve bilinen enfeksiyon dönemlerinde, yani hastalığın sırasıyla prodromal (erken belirtiler) ve döküntü evrelerinde destekleyici bakım sağlanmalıdır. Sağlık hizmeti sağlayıcıları arasında zamanında temaslı takibi, sürveyans önlemleri ve importe edilen yeni ortaya çıkan hastalıklara ilişkin farkındalığın artırılması, daha fazla ikincil vakanın önlenmesi ve maymun çiçeği salgınlarının etkin yönetimi için esastır.

Maymun çiçeği olduğundan şüphelenilen veya teyit edilen hastalara bakan sağlık çalışanları, standart, temaslı ve damlacık enfeksiyonu kontrol önlemlerini uygulamalıdır. Buna, hasta bakım tesislerinde, yatak takımlarına, havlulara veya kişisel eşyalara maruz kalabilecek temizlikçi ve çamaşırhane personeli gibi tüm çalışanlar dahildir. Maymun çiçeği şüphesi olan kişilerden veya maymun çiçeği virüsü enfeksiyonu şüphesi olan hayvanlardan alınan numuneler, uygun donanımlı laboratuvarlarda çalışan eğitimli personel tarafından yapılmalıdır.

Uluslararası seyahat ve ticaret: DSÖ, şu anda mevcut bilgilere dayanarak Nijerya veya Birleşik Krallık'a yönelik seyahat ve ticaretle ilgili herhangi bir kısıtlama önermemektedir.

Ayrıntılı bilgi için bakınız:

• WHO factsheet on monkeypox, 9 December 2019. 
• WHO monkeypox outbreak tool kit.
• The UK Health Security Agency News story on 7 May 2022, Monkeypox case confirmed in England.
• WHO disease outbreak news, monkeypox, all items.
• Weekly epidemiological record (WER) no.11, 16 March 2018, Emergence of monkeypox in West Africa and Central Africa 1970-2017.  
• Nigeria Centre for Disease Control. Monkeypox.
• Monkeypox in the United States of America.
• OpenWHO. Monkeypox: Introduction. Online training module. 2020. English  Français
• OpenWHO. Monkeypox epidemiology, preparedness and response. Extended training. 2021. English  Français