Bu raporda aşağıda yer alan başlıklar halinde COVID-19 ile ilgili en son veriler paylaşılmaktadır:

• Küresel Epidemiyolojik Durum
• Özel konu: SARS-CoV-2’nin önemli ve endişe verici varyantları hakkında güncelleme
• DSÖ Bölgelerine Göre Genel Durum

KÜRESEL EPİDEMİYOLOJİK DURUM

14 Ağustos 2022 tarihi itibarıyla veriler

Küresel olarak, yeni haftalık vaka sayısı 8-14 Ağustos 2022 tarihleri arasında bir önceki haftaya göre %24 azalmış ve 5,4 milyondan fazla yeni vaka bildirilmiştir (Şekil 1, Tablo 1). Yeni haftalık ölüm sayısı, bir önceki haftaya göre %6 azalmış olup 15.000'den fazla ölüm  vakası rapor edilmiştir. 14 Ağustos 2022 itibariyle, küresel olarak 587 milyon doğrulanmış vaka ve 6,4 milyon ölüm vakası bildirilmiştir.

Bölgesel düzeyde, bildirilen yeni haftalık vaka sayısı altı bölgenin tamamında azalmıştır: Afrika Bölgesi (%-38), Avrupa Bölgesi (%-38), Doğu Akdeniz Bölgesi (%-30), Batı Pasifik Bölgesi (%-18), Amerika Bölgesi (%-17) ve Güneydoğu Asya Bölgesi (%-11). Haftalık yeni ölüm vakalarının sayısı Afrika Bölgesi'nde (-%33), Avrupa Bölgesi'nde (- %25), Doğu Akdeniz Bölgesi (-%7) ve Amerika Bölgesi’nde (-4%) azalmış ve ya sabit kalmışken Batı Pasifik'te (+%31) ve Güneydoğu Asya Bölgesi'nde (+%12) artmıştır.

Şekil 1: 14 Ağustos 2022 itibariyle DSÖ bölgeleri tarafından haftalık olarak bildirilen COVID-19 vakalarının sayısı **

 

** Ek 1,veri, tablo ve şekil notlarına bakınız.

Ülke düzeyinde, haftalık en çok yeni vaka bildirien ülkele  Japonya (1 395 301 yeni vaka; -%7), Güney Kore (866 830 yeni vaka; +%22), Amerika Birleşik Devletleri (679 653 yeni vaka; -%14), Almanya (271 277 yeni vaka; -%25) ve İtalya (193 305 yeni vaka; -%32) olmuştur. En yüksek haftalık yeni ölüm vakaları ise Amerika Birleşik Devletleri (2907 yeni ölüm; -4%), Japonya (1 647 yeni ölüm; %64), Brezilya (1 495 yeni ölüm; +%3), İtalya (920 yeni ölüm; -%13) ve İspanya’dan (573 yeni ölüm; -%12) rapor edilmiştir.

Bildirilen COVID-19 vakaları ve ölümlerindeki mevcut eğilimler, birçok ülkenin COVID-19 test stratejilerini aşamalı olarak değiştirmesi nedeniyle gerçekleştirilen toplam test sayısının ve dolayısıyla tespit edilen vaka sayısının azalmasına neden olduğu için dikkatle yorumlanmalıdır. Ek olarak, ülkelerden gelen veriler, rapor edilen COVID-19 vakalarındaki değişiklikleri ve ülkeler tarafından geriye dönük olarak yapılan ölümleri dahil etmek için DSÖ tarafından sürekli olarak güncellenmektedir.

Tablo 1. 14 Ağustos 2022 itibariyle DSÖ Bölgelerine göre, son yedi günde bildirilen ve kümülatif COVID-19 vakalarının ve COVID-19 kaynaklı ölümlerin sayısı **

* Yedi gün öncesine kıyasla son yedi gün içinde yeni doğrulanmış vaka/ölüm sayısındaki yüzdelik değişim.

** Ek 1,veri, tablo ve şekil notlarına bakınız.

^ Afrika Bölgesi'nden alınan haftalık veriler, ülke günlük raporlamadan haftalık raporlamaya geçiş sürecinde olduğu için Güney Afrika'dan gelen verileri içermez.

 

COVID-19 ile ilgili en son veriler ve bilgiler için lütfen aşağıdaki adresleri ziyaret ediniz:

• DSÖ COVID-19 Paneli
• DSÖ COVID-19 Haftalık Operasyonel Güncelleme ve Haftalık Epidemiyolojik Güncelleme
• DSÖ COVID-19 ayrıntılı sürveynas veri panosu

Şekil 2. 8-14 Ağustos 2022 tarihleri arasında ülkelere ve bölgelere göre, son yedi günde 100.000 nüfus başına bildirilen COVID-19 vakaları *

** Ek 1, veri, tablo ve şekil notlarına bakınız 

Şekil 3. 8-14 Ağustos 2022 tarihleri arasında ülkelere ve bölgelere göre, son yedi günde 100.000 nüfus başına bildirilen COVID-19 ölüm vakaları*

 ** Ek 1, veri, tablo ve şekil notlarına bakınız.

 

Özel Konu: SARS-CoV-2’nin önemli ve endişe verici varyantları hakkında güncelleme

Endişe Verici Varyantların Coğrafi yayılımı ve prevelansı

Küresel olarak, 15 Temmuz ie 15 Ağustos 2022 tarihleri arasında 172.042 SARS CoV-2 dizisi GISAID'e gönderilmiştir. Bu diziler arasında, Endişe Verici Omicron varyantı (VOC), küresel olarak dolaşan baskın varyant olmaya devam etmektedir ve dizilerin %99.3'üne (170.905) tekabül etmektedir.

Gönderilen dizilerin sayısı azalmaya devam ettikçe, ülkeler arasındaki sıralama kapasitesi ve örnekleme stratejilerindeki farklılıklar ile birden fazla ülkedeki örnekleme ve sıralama stratejilerindeki değişiklikler de dahil olmak üzere gözetim sistemlerinin sınırlamaları dikkate alınarak eğilimler yorumlanmalıdır. Artık Omicron VOC içinde büyük bir çeşitlilik vardır; bu, virüs replikasyon sürecinin bir parçası olarak mutasyonların birikmesinin ve/veya konakçıdan gelen bağışıklık basıncının sonucu olan beklenen bir fenomendir. Omicron'un 200'den fazla soyundan gelen türü ortaya çıkmıştır; bu varyantlar, mutasyonların spesifik genetik gruplarına, belirli bir lokasyonda veya coğrafi yayılımda prevalans artışının göstergelerine ve ayrıca herhangi bir fenotipik değişiklik kanıtına bağlı olarak DSÖ tarafından izlenmektedir.

Mevcut SARS-CoV-2 varyant manzarası, bir Omicron altsoyundan bir türün ortaya çıkması, yaygınlığın artması ve ardından küresel olarak birçok ülkeye yayılması ve eski baskın soydan gelen türün/türlerin değiştirilmesi ile karakterizedir. Belirli bir soydan gelen tür ile bağlantılı vakaların artması, ya daha yüksek intrensek iletilebilirliği ya da bağışıklıktan daha yüksek kaçma özelliklerinden kaynaklanmaktadır. Bir varyantın ortaya çıkmasının bir ülkedeki vaka, hastaneye yatış ve ölüm sayısında artışa neden olma derecesi bir dizi faktöre bağlıdır ki bunlara SARS-CoV-2 enfeksiyonu, aşılama veya ikisinin bir kombinasyonunu takiben nüfus bağışıklığı seviyeleri ve uygulanan halk sağlığı ve sosyal önlemlerin sıkılığı dahildir.

Şekil 4, Tablo 2 ve Ek 5, Omicron soyundan gelen varyantların oranını göstermektedir.

Özellikle ,30. hafta (24 - 30 Temmuz 2022) hafta boyunca BA.1.X, BA.2.X (BA.2.12.1 ve BA.2.75 dahil) ve BA.3.X'in prevalansı sırasıyla < %1, % 3 ve < %1'dir.  BA.4.X prevalansı %8 olup, önceki haftalara kıyasla düşüş eğilimini temsil etmektedir. BA.5 ve onun soyundan gelen soylar, takipeden diğer soylar ile karşılaştırıldığında nispi prevalansta artmakta ve 31. haftada (31 Temmuz - 6 Ağustos 2022) gönderilen dizilerin %74'ünü oluşturmaktadır.

BA.5'in genetik çeşitlendirilmesi aynı zamanda hem spayk hem de spayk olmayan bölgelerde ek mutasyonlar ile birden fazla altsoydan bir türün oluşmasına neden olmuştur. Bunlar Tablo 2 ve Ek 5'te belirtilmiştir. Otuz beş BA.5 altsoyundan gelen tür, bir Pango soyuna atanmıştır. Tüm BA.5 soyundan gelen türler arasında, BA.5.1, BA.5.2 ve BA.5.2.1'in nispi oranları yükselmekte olup 31. haftada (31 Temmuz'dan itibaren)  gönderilen dizilerin sırasıyla %29, %22 ve %30'unu oluşturmaktadır. 6 Ağustos 2022'ye kadar). BA.5.2.1, 7-13 Ağustos 2022 haftasından bu yana altı DSÖ bölgesinin tümünde en yaygın varyanttır.

Ortaya çıkmaya devam eden Omicron soyundan gelen türler arasında BA.2.75 vardır ve en erken diziler Mayıs 2022'de rapor edilmiştir. Şu anda izlenmekte olan bir Omicron alt varyantı olan bu varyant, ana soyu BA.2 ile karşılaştırıldığında spaykta dokuz ek mutasyona sahiptir; bu mutasyonlardan dördü reseptör bağlanma alanı (RBD) içindedir ve bu RBD mutasyonlarından en az biri önceki varyantlarda immün kaçış ile ilişkilendirilmiştir. (2) 15 ülkeden sadece 250 dizinin GISAID'e sunulduğu 18 Temmuz ile karşılaştırıldığında, 15 Ağustos 2022 itibariyle 16 ülkeden 2.700'den fazla dizilim rapor edilmiştir. Bildirilen dizilerin çoğu Hindistan'dandır. Bu varyantın küresel prevalansı 27. haftada en yükseğe çıkmış (3 ila 9 Temmuz 2022) ve son haftalarda azalmıştır ancak bunun prevalanstaki gerçek bir düşüş mü yoksa dizi gönderimlerindeki bir gecikmenin sonucu mu olduğu bilinmemektedir. Laboratuvar bazlı ön çalışmalar, BA.2 ve BA.5'e kıyasla BA.2.75'in nispi bir büyüme avantajına işaret etmektedir. (2) .

Ayrıca, BA.2'ye kıyasla bir hamster modelinde daha yüksek füzojenite, akciğer hücrelerinde daha verimli replikasyon ve daha fazla patojenite belirtisi vardır. Bu ön bulguları doğrulamak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç bulunmaktadır.

Şekil 4. Tablo A ve B: 15 Ağustos 2022 itibariyle SARS-CoV-2 dizilerinin sayısı ve yüzdesi

Şekil 4 Tablo A, 1 Kasım 2022'den bu yana dolaşımdaki tüm varyantların sayısını ve Tablo B'nin yüzdesini göstermektedir. Omicron kardeş soyları ve daha fazla izleme altındaki (VOC-VUM) ek Omicron VOC alt soyları gösterilmektedir. BA.1.X, BA.2.X, BA.3.X, BA.4.X ve BA.5.X tüm BA.1, BA.2, BA.3, BA.4 ve BA.5 karma kardeş soyları içerir, yukarıdaki şekilde zaten gösterilenler hariç. ‘Diğer_Omicron’ kategorisi, yukarıda bahsedilen Omicron soyundan gelen soyların parçası olmayan dizileri belirtir. Atanmamış kategorisi, Pango soy adı için bekleyen soyları içerirken ‘Diğer’ kategorisi, açıklamalarda listelenenler dışındaki soyları içerir. Kaynak: 15 Ağustos 2022 itibariyle GISAID'den SARS-CoV-2 dizi verileri ve meta veriler.

Tablo 2. Örnek toplama tarihine göre son dört haftadaki SARS-CoV-2 dizilerinin nispi oranları

Tablo 3: Omicron VOC'nin fenotipik özelliklerinin³ özeti

Etkilenen Halk Sağlığı Alanı	Omicron (B.1.1.529)	Omicron Altsoyları
		BA.1	BA.2	BA.4	BA.5
Bulaşıcılık	Delta (4)'ye kıyasla büyüme avantajı ve artan bulaşıcılık	BA.21, BA.4 ve BA.5'e kıyasla daha düşük büyüme oranı (3)	BA.4 ve BA.5'e kıyasla daha düşük büyüme oranı (1,2)	BA.2'ye kıyasla büyüme avantajı (2)	BA.4'ye kıyasla büyüme avantajı (2)
Hastalığın şiddeti	Genel kanıtlar, zıt kanıtlara rağmen Delta'ya kıyasla daha düşük hastalık şiddetine işaret etmektedir. Daha önceki çalışmalar daha düşük hastalık şiddeti bildirmiştir. (4-10) Bununla birlikte, daha yeni çalışmalar daha düşük 11 veya benzer hastalık şiddeti bildirmektedir. (12,13)	BA.2, BA.4 ve BA.5 ile karşılaştırıldığında hastalık şiddetinde fark yoktur (12).	Hem BA.5'e kıyasla daha düşük hastalık şiddeti (14) lehine hem de BA.4 ve BA.5'ye (12) kıyasla benzer hastalık şiddetini destekleyen kanıtlar vardır.	Halihazırda mevcut kanıtlar, BA.2 ve BA.5'e kıyasla hastalık şiddetinde bir fark olduğunu göstermemektedir (12).	BA.2'ye kıyasla hastalık şiddetinin arttığını (14) gösteren bir ön çalışma varken, diğer çalışmalar BA.2 ve BA.4'e kıyasla benzer hastalık şiddeti  olduğunu göstermektedir(12). Hastalığın şiddetini anlamak için daha fazla kanıt gereklidir.
Tekrar enfekte olma riski	Daha önce farklı bir SARSCoV-2 varyantı ile enfekte olmuş bireyler arasında, daha önce enfekte olmamış bireylere kıyasla daha düşük Omicron reinfeksiyonu riski (15,16)	BA.2 ile enfeksiyonunun ardından  BA.1 ile azaln yeniden enfeksiyon riski (16)	BA.1 ile enfeksiyonun ardından azalan  yeniden enfeksiyon riskinin (16)	Yeniden enfeksiyon riskine ilişkin değişken kanıtlar vardır. Bir çalışma, geçirilen  BA.2 enfeksiyonunun (17) ardından enfeksiyona karşı koruma bildirirken, bir başka çalışma, yeniden enfeksiyona karşı korumanın azaldığını bildirmiştir.(12)	Yeniden enfeksiyon riskine ilişkin değişken kanıtlar vardır. Bir çalışma, geçirilen  BA.2 enfeksiyonunun (17) ardından enfeksiyona karşı koruma bildirirken, bir başka çalışma, yeniden enfeksiyona karşı korumanın azaldığını bildirmiştir.
Antikor yanıtı üzerine etkisi	Diğer VOC'lere kıyasla rapor edilen nötralize edici aktivitede azalma (18–20)	İndeks virüsüne kıyasla daha düşük nötralize edici antikor titreleri (20)	İndeks virüsüne kıyasla daha düşük nötralize edici antikor titreleri (20)	BA.1 (21–22) ile karşılaştırıldığında daha düşük nötralize edici antikor titreleri	BA.1'e (21,23) kıyasla daha düşük nötralize edici antikor titreleri
Tanı üzerine etkisi	Çoklu gen hedefleri içeren PCR testleri, Omicron'u (24) saptamak için doğruluklarını korumaktadır, S geni hedef başarısızlığı/pozitifliği (SGTF), tarama için bir  gösterge olabilir. Gözlemlenen Ag-RDT'lerin duyarlılığı üzerinde etkisi yoktur ya da sınırlıdır (25-28)	S geni hedef hatası.	Çoğunluk S geni hedefi pozitif  olacaktır.	S geni hedef hatası.	S geni hedef hatası.
Tedavi üzerine etkisi	Omicron varyantına karşı antiviral ajanların (polimeraz ve proteaz inhibitörleri) etkinliğinde fark yoktur (29). Üç geniş ölçüde nötralize edici monoklonal antikor (sotroviimab, S2X259 ve S2H97) için korunmuş nötralize edici aktivite ve diğer monoklonal antikorların azaltılmış etkinliği söz konusudur(30-33).	Cilgavimap (34) casirivimab-imdevimabın (35) azalmış etkinliği	Sotrovimab, bamlanivimab, casirivimab, etesevimab, imdevimab ve tixagevimab'ın azaltılmış nötralize edici aktivitesi (36)	Sotrovimab, bamlanivimab, casirivimab, etesevimab, imdevimab ve tixagevimab'ın azaltılmış nötralize edici aktivitesi. BA.2'ye kıyasla silgavimaba karşı artan direnç (36)	Sotrovimab, bamlanivimab, casirivimab, etesevimab, imdevimab ve tixagevimab'ın azaltılmış nötralize edici aktivitesi. BA.2'ye kıyasla silgavimaba karşı artan direnç (36)
Aşılama üzerine etkisi	Aşı etkinliği (VE) çalışmalarının sonuçları dikkatle yorumlanmalıdır, çünkü tahminler uygulanan aşı tipine ve doz sayısına ve zamanlamaya (farklı aşıların ardışık uygulaması) göre değişmektedir. Daha fazla bilgi için, Omicron varyantı için VE sonuçlarının yorumlanması bölümüne bakınız.

 

Şekil 5. Endişe Verici Omicron varyantına karşı birincil seri ve ilk hatırlatma (booster) aşılamalarının etkinliği (VE)

Noktalar, her çalışmadan elde edilen Aşılama Etkinliği-VE'nin nokta tahminlerini temsil eder; koyu siyah yatay çizgiler, katmandaki tüm çalışmalarda ortalama VE'yi temsil eder. Tüm veriler, COVID-19 VE çalışmalarının sistematik bir incelemesinden alınmıştır; VE çalışmalarının yöntemleri ve özet tabloları view-hub.org adresinde bulunabilir. Dikey tablolar, tablo başlığında belirtilen birincil serilerin aşısı ile birincil seri aşılamanın tamamlanmasının ardından tam birincil seri (gri noktalar) için VE'yi ve homolog veya heterolog güçlendirici aşılama için (diğer renkli noktalar) VE'yi temsil eder. Tüm booster VE tahminleri, ilk booster dozu içindir. Ağır hastalık, hastaneye yatış ve zatürreyi içerir; semptomatik hastalık, herhangi bir şiddet seviyesindeki hastalığı içerir; herhangi bir enfeksiyon, semptomatik ve asemptomatik enfeksiyonu içerebilir. Grafiklere tahminlerin dahil edilmesine ilişkin yöntemler hakkında ek ayrıntılar metinde yer almaktadır.

Şekil 5, birincil seri aşıya göre gruplandırılmış, zaman içinde Omicron varyantının mutlak aşı etkinliği (VE) üzerindeki etkisini özetlemektedir; booster dozları farklı bir aşı olabilir (yani hem homolog hem de heterolog booster aşılama VE'leri gösterilmiştir). VOC'lere karşı aşı performansı hakkında ek bilgiler Ek 4'te de bulunabilir.

20 Temmuz 2022'deki son güncellemeden bu yana, mevcut sayıya beş yeni çalışma eklenmiştir. Dört çalışma (ikisi henüz hakemli değil) Kanada, Katar, Singapur ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki çocuklar arasında iki doz Pfizer BioNTech Comirnaty'nin VE'sini enfeksiyon, semptomatik hastalık, acil servis/acil bakım deneyimleri veya Omicron nedeniyle hastaneye yatışa karşı değerlendirmiştir. (36–39)  Başka bir çalışmada, Breziya’da 18 yaş ve üzeri kişilerde Sinovac-CoronaVac ile birincil seri aşılamanın VE'sinin yanı sıra iki doz Sinovac-CoronaVac'ın VE’si ardından bir booster Pfizer BioNTech Comirnaty dozunun Omicron semptomatik hastalığına, hastaneye yatış ve ölüme karşı değerlendirilmiştir. (40)

Omicron varyantı için mutlak VE sonuçlarının yorumlanması

Bugüne kadar 15 ülkeden (Arjantin, Brezilya, Kanada, Şili, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Finlandiya, Norveç, İsrail, Katar, Singapur, Güney Afrika, Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri ve Zambiya) 37 araştırma toplu olarak yapılmıştır. Omicron varyantına karşı altı aşının korumasını değerlendirmiştir. On üç çalışma, birincil seri aşılamanın VE tahminlerine yalnızca grafiğe (plot) katkıda bulunmuş, dördü yalnızca ilk booster aşılama tahminlerine katkıda bulunmuş olup 20'si her ikisinin de tahminlerinee katkıda bulunmuştur. Bu çalışmalardan elde edilen bulgular, orijinal SARS-CoV-2 suşu ve daha önce dolaşımda olan dört VOC’ler için gözlemlenenlere kıyasla, tüm sonuçlar (ağır hastalık, semptomatik hastalık ve enfeksiyon) için Omicron varyantına karşı COVID 19 birincil seri aşılarının VE'sinin azaldığını göstermektedir.

Bununla birlikte, daha da önemlisi, Omicron varyantına karşı VE tahminleri, çalışmaların çoğunda, şiddetli hastalık için diğer sonuçlardan daha yüksek kaldığı görülmektedir. Birinci  booster aşılama, hem birincil seriler hem de booster aşılama için mevcut tahminlerle birlikte tüm sonuçlar ve tüm program kombinasyonları için VE'yi önemli ölçüde iyileştirmektedir. Aşılama Etkinliği-VE, semptomatik hastalık ve enfeksiyon için yapılan ilk booster (hatırlatma) aşıdan sonra zamanla ciddi hastalığa göre daha fazla azalmaktadır (41); bununla birlikte, daha uzun koruma süresini değerlendirmek için booster aşılamanın VE'sini altı aydan sonra değerlendiren çalışmalar henüz mevcut değildir.

Şiddetli hastalık için, birincil serilerin VE tahminleri altı ay boyunca çok az düşüş göstermiştir. VE tahminleri, mRNA aşıları (Moderna-Spikevax ve Pfizer BioNTech Comirnaty) için 15 (%60) VE tahmininden dokuzu için birincil seri aşılamadan sonraki ilk üç ayda ≥%70 olmuştur. Verileri mevcut olan iki vektör aşıdan her ikisinin de VE <%70 olup biri AstraZeneca-Vaxzevria için VE <%70 ve diğeri Janssen Ad26.COV2.S için VE <%50 bildirmiştir. İnaktive aşılar için dört tahmin mevcut olup Sinovac-CoronaVac için yapılan üç tahminin hiçbiri ≥ %70 olmamıştır (iki [%67] VE tahmini ≥ %50 idi); Beijing CNBG-BBIBPCorV (Sinopharm) için tek tahmin ≥%50 olmakla birlikte <%70 idi olmuştur. Aşılamadan sonraki üç ayın ötesinde, VE tahminleri mRNA aşıları için 34 (%41) VE tahmininden 14'ü için ≥%70 olmuş (24 [%71] tahminde VE ≥%50 vardı); AstraZeneca-Vaxzevria için 13 (%8) VE tahmininden biri ≥%70 olmuştur (10 [%77] tahmin ≥%50 idi). Vektör tabanlı JanssenAd26.COV2.S aşısı için iki tahmin <%50; Sinovac CoronaVac için dört VE tahmini ≥%50, ancak <%70 olmuştur.

İlk booster/hatırlatma doz aşılama, tüm çalışmalarda şiddetli hastalığa karşı VE tahminlerini iyileştirmiş olup VE'yi bir booster dozun alınmasından sonraki 14 gün ile üç ay arasında değerlendiren 39 (%95) tahminin 37'sinde VE ≥%70 olmuştur. Otuz altı tahmin bir mRNA booster aşısını değerlendirmiş, ikisi bir Janssen-Ad26.COV2.S booster dozunu değerlendirmiş ve biri bir Sinovac-CoronaVac booster dozunu değerlendirmiştir. Bir Moderna-Spikevax booster dozunun VE tahmini <%50 (güven aralıkları çok geniş olmasına rağmen) ve bir Janssen-Ad26.COV2.S rapel dozunun VE’si <%70 olmuştur. mRNA booster dozundan üç ila altı ay sonra, VE 29 tahminin 26'sı için (%90) ≥%70 olmuştur (birincil seri, 29 tahminin 19'unda bir mRNA aşısı, sekizinde AstraZeneca-Vaxzevria ve ikisinde Sinovac CoronaVac idi). Bir çalışma, üçüncü Sinovac-CoronaVac dozundan üç ila altı ay sonra VE'nin ≥%50 ancak <%70 olduğunu tespit etmiştir.

Primer seri aşılamanın ilk üç ayında semptomatik hastalığa ve enfeksiyona karşı VE’nin, şiddetli hastalığa göre daha düşük olduğu görülmüş ve VE zamanla daha önemli ölçüde azalmıştır. Semptomatik hastalık için, mRNA aşılarına yönelik 16 VE tahmininden sadece dördü (%25) ≥%70 ve sadece dokuzu (%56) ≥%50 olmuş olup AstraZeneca Vaxzevria için dört VE tahmininden biri (%25) ≥%70 iken geri kalan üç tahmin <%50 olmuştur; Janssen Ad26.COV2.S için tek tahmin ≥%70 olmuş olup Sinovac (CoronaVac) için her iki tahmin de <%50 olmuştur. Aşılamadan üç ay sonra, 38 (%3) VE tahmininden sadece biri ≥%50 olmuş (28 tahmin mRNA aşılarını değerlendirmiş, sekizi AstraZeneca-Vaxzevria'yı değerlendirmiş ve ikisi Sinovac-CoronaVac'ı değerlendirmiştir). Primer bir AstraZeneca-Vaxzevria serisi, bir mRNA aşısı veya Sinovac CoronaVac tamamlandıktan sonra bir mRNA aşısı ile bir booster  aşılama, VE'yi semptomatik hastalığa karşı iyileştirmiştir: Booster aşılamadan sonraki 14 gün ile üç ay arasındaki 25 VE tahmininden yedisi (%28) ≥ %70 olmuş olmakla birlikte 20 (%80) tahmin ≥%50 olarak gerçekleşmiştir; AstraZeneca Vaxzevria'nın üç dozunu değerlendiren iki VE tahmininden biri (%50) ≥%50 iken <%70 olarak gerçekleşmiştir. İlk booster doz koruması zaman içinde hızla düşmüştür: bir mRNA booster dozunun yapılmasından sonraki üç ila altı ay içinde mevcut olan 16 tahminden sadece dördü (%25) VE ≥%50'ye sahip iken hiçbiri ≥%70 olmamıştır. Hem üç doz AstraZeneca-Vaxzevria için tek tahmin hem de booster aşılamadan üç ila altı ay sonra değerlendirilen üç doz Sinovac-CoronaVac için tek tahmin < %50 olmuştur. Enfeksiyona karşı VE tahminleri, semptomatik hastalığa karşı olanlarla benzer daha düşük koruma ve aşırı azalma paternleri göstermiştir.

 

DSÖ BÖLGELERİNE GÖRE DURUM

 

Afrika Bölgesi

 

Afrika Bölgesi, önceki haftaya göre %38'lik bir düşüşle 11.000'in biraz üzerinde yeni vaka bildirmiştir. Beş (%10) ülke yeni vaka sayısında %20 veya daha fazla bir artış bildirmiş olup  en büyük oransal artışlar Nijer'de (18 yeni vakaya karşı 18; +%200), Mayotte'de (642'ye 385 yeni vaka; + %67) ve Mozambik’te (182'ye karşı 132 yeni vaka; +38%) yaşanmıştır. En yüksek sayıda yeni vaka Reunion (4590 yeni vaka; 100.000 nüfus başına 512,7 yeni vaka; -%21), Güney Afrika (1293 yeni vaka; 100.000 kişide 2,2 yeni vaka; -26%) ve Cezayir'den ( 867 yeni vaka; 100.000'de 2.0 yeni vaka; +%13) bildirilmiştir.

Bölge'de haftalık yeni ölüm vakası sayısı bir önceki haftaya göre %33 azalmış olup 24 ölüm vakası bildirilmiştir. En yüksek sayıda yeni ölüm vakası Reunion (sekiz yeni ölüm; 100.000 nüfus başına <1 yeni ölüm; +%14), Zimbabve (dört yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%43) ve Fildişi Sahilinden dört yeni ölüm; 100.000 nüfus başına <1 yeni ölüm) rapor edilmiştir.

 

DSÖ Afrika Bölge Ofisi: https://www.afro.who.int/health-topics/coronavirus-covid-19

Amerika Bölgesi

 

Amerika Bölgesi, bir önceki haftaya göre %17'lik bir düşüşle 1,1 milyondan fazla yeni vaka bildirmiştir. Verilerin mevcut olduğu 56 ülkeden altısı (%11) yeni vaka sayısında %20 veya daha fazla artış bildirmiş olup en büyük orantısal artışlar Falkland Adaları (Malvinas)  (20 yeni vakaya karşı sekiz yeni vaka; +%150) ), Antigua ve Barbuda (33'e 14 yeni vaka; +%136) ve Grenada’dan (73'e 36 yeni vaka; +%103) rapor edilmiştir. En yüksek sayıda yeni vaka Amerika Birleşik Devletleri (679 653 yeni vaka; 100.000'de 205.3 yeni vaka; -%14), Brezilya (153.661 yeni vaka; 100.000'de 72.3 yeni vaka; -%25) ve Şili’den (72 562 yeni vaka; 100.000'de 379.6 yeni vaka; +%14) bildirilmiştir.

Bölge'de bildirilen yeni haftalık ölüm vakası sayısı, 6.100'den fazla ölüm vakasıyla birlikte önceki haftaya göre sabit kalmıştır. En yüksek sayıda yeni ölüm vakası Amerika Birleşik Devletleri (2907 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -4%), Brezilya (1495 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%3) ve Peru’dan (344 yeni ölüm; 100.000'de 1 yeni ölüm; -2%) rapor edilmiştir.

DSÖ Amerika Bölge Ofisi: https://www.paho.org/en/topics/coronavirus-infections/coronavirus-disease-covid-19-pandemic

Doğu Akdeniz Bölgesi

 

Doğu Akdeniz Bölgesi, bir önceki haftaya göre %30'luk bir düşüşle 86.000'den fazla yeni vakanın bildirildiği art arda üçüncü hafta vakalarda düşüş bildirmiştir. İki (%9) ülke yeni vaka sayısında %20 veya daha fazla artış rapor etmiştir: Bahreyn (3967'ye karşı 3182 yeni vaka; +%25) ve Afganistan (1785'e karşı 1466 yeni vaka; +%22). En çok yeni vaka bildiren ülkeler  İran  (33 949 yeni vaka; 100.000'de 40.4 yeni vaka; -%37), Lübnan'dan (10379 yeni vaka; 100.000'de 152.1 yeni vaka; -%21) ve işgal altındaki Filistin toprakları (6382 yeni vaka; 100.000'de 125,1 yeni vaka; -29) olmuştur.

 

Bölge'de haftalık yeni ölüm vakası sayısı bir önceki haftaya göre %7 azalmış olup 600'ün üzerinde yeni ölüm vakası bildirilmiştir. En çok yeni ölüm vakası rapor eden ülkeler ise  İran  (463 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; önceki haftaya benzer şekilde), Tunus (48 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -25) ve Lübnan (26 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%53) olmuştur.

 

 

DSÖ Doğu Akdeniz Bölge Ofisi: http://www.emro.who.int/health-topics/corona-virus/index.html

Avrupa Bölgesi

 

Avrupa Bölgesi, bir önceki haftaya göre %38 düşüşle 1.2 milyondan fazla yeni vaka bildirmiştir. Bölgedeki dört (%7) ülke, yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış rapor etmiştir; en yüksek orantısal artışlardan bazıları Cebelitarık (96'ya 36 yeni vaka; +%167) ve Ukrayna'da (3893'e karşı 556 yeni vaka; +%40)) gözlemlenmiştir.  En fazla yeni vaka bildiren ülkeler Almanya (271 277 yeni vaka; 100.000'de 326,2 yeni vaka; -%25), İtalya (193 305 yeni vaka; 100.000'de 324.1 yeni vaka; -32) ve Rusya Federasyonu (169 259 yeni vaka; 100.000'de 116.0 yeni vaka; +%53) olmuştur..

 

Bölgede bir önceki haftaya göre %25'lik bir düşüşle 4300'ün üzerinde yeni haftalık ölüm vakası rapor edilmiştir. En çok yeni ölüm vakası bildiren ülkeler İtalya (920 yeni ölüm; 100.000'de 1.5 yeni ölüm; -%13 düşüş), İspanya (573 yeni ölüm; 100.000'de 1.2 yeni ölüm; -%12) ve Fransa (466 yeni ölümler; <100 000 başına 1 yeni ölüm; -%11) olmuştur.

 

 

DSÖ Avrupa Bölge Ofisi: https://www.euro.who.int/en/health-topics/health-emergencies/coronavirus-covid-19.

Güneydoğu Asya Bölgesi

 

Güneydoğu Asya Bölgesi, önceki haftaya göre %11 düşüşle 166.000'den fazla yeni vaka bildirmiştir. Verilerin mevcut olduğu 10 ülkeden üçü (%30) yeni vaka sayısında %20 veya daha fazla artış göstermiştir: Myanmar (191'e karşı 106 yeni vaka; +%80), Doğu Timor  (35'e karşı 43 yeni vaka; +%23) ve Sri Lanka (1248'e karşı 1025 yeni vaka, %22). En çok yeni vaka bildiren ülkeler Hindistan (107 732 yeni vaka; 100.000'de 7.8 yeni vaka; -%14), Endonezya (37 796 yeni vaka; 100.000'de 13,8 yeni vaka; önceki haftaya benzer) ve Tayland (14816 yeni vaka; 100.000'de 21.2 yeni vaka; -4%) olmuştur.

 

Bölge, bir önceki haftaya göre %12'lik bir artışla 800'ün altında ölüm vakası rapor etmiştir. En  çok yeni ölüm vakası bildiren ülkeler Hindistan (348 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%5), Tayland (232 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%10) ve Endonezya ( 131 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +28%) olmuştur.

 

 

DSÖ Güney Doğu Asya Bölge Ofisi: https://www.who.int/southeastasia/outbreaks-and-emergencies/novel-coronavirus-2019.

Batı Pasifik Bölgesi

 

Temmuz 2022'nin sonundan bu yana vakalarda artış eğiliminin ardından Batı Pasifik Bölgesi, yeni vakalarda önceki haftaya göre %18'lik bir düşüş bildirmiş olup 2,7 milyondan fazla yeni vaka bildirilmiştir. Beş (%15) ülke yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmiş olup  en büyük orantısal artışlardan bazıları Kuzey Mariana Adaları Topluluğu'nda (215'e karşı bir yeni vaka; +%21400) ve Marshall Adaları'nda (758'e karşı dört yeni vaka %21 400) ve Nauru (196'ya karşı iki yeni vaka, +%9700) gözlemlenmiştir. 

 

 

 

En çok yeni vaka rapor eden ülkeler Japonya (1 395 301 yeni vaka; 100.000'de 1103.2 yeni vaka; -%7) , Güney Kore (866 830 yeni vaka; 100.000'de 1690.7 yeni vaka; +%22) ve Avustralya (171 173 yeni vaka; 100.000'de 671.3 yeni vaka; -%35) olmuştur.  Bölge, bir önceki haftaya göre %31'lik bir artışla 3100'ün üzerinde yeni haftalık ölüm bildirmiştir.

En çok yeni ölüm vakası Japonya (1647 yeni ölüm; 100.000'de 1,3 yeni ölüm; + %64), Avustralya (539 yeni ölüm; 100.000'de 2,1 yeni ölüm; +%2) ve Güney Kore’den  (360 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%67) rapor edilmiştir

 

 

DSÖ Batı Pasifik Bölge Ofisi: https://www.who.int/westernpacific/emergencies/covid-19

 

Ekler:

 

Ek 1. Veri, tablo ve şekil notları

 

Sunulan veriler, ülkelerden/bölgelerden DSÖ'ye bildirilen, büyük ölçüde DSÖ vaka tanımlarına (https://www.who.int/publications/i/item/WHO-2019-nCoV Surveillance_Case_Definition-2020.2) ve sürveyans klavuzuna (https://www.who.int/publications/i/item/who-2019-nCoV-surveillanceguidance-2020.8) dayanan resmi laboratuvar onaylı COVID-19 vaka ve ölümlerine dayanmaktadır. Doğruluk ve güvenilirliği sağlamak için adımlar atılırken, tüm veriler sürekli doğrulama ve değişikliğe tabidir; ve bu verileri yorumlarken, gerçek vaka ve ölüm oranı insidansının olduğundan düşük tahmin edilmesi ve bu verileri küresel düzeyde yansıtmada değişken gecikmeler gibi, sunulan sayıları etkileyen birkaç faktör nedeniyle dikkatli olunmalıdır. Vaka tespiti, dahil etme kriterleri, test stratejileri, raporlama uygulamaları ve veri kesme ve gecikme süreleri ülkeler/bölgeler arasında farklılık göstermektedir. Az sayıda ülke/bölge, şüpheli ve laboratuvar onaylı vakaları birlikte rapor etmektedir. DSÖ, ulusal halk sağlığı yetkilileri ve diğer kaynaklar tarafından yayınlanan bilgi ürünleri arasında farklılıklar olması beklenmektedir. epi-data-support@who.int adresine e-posta gönderilerek yapılan geçmiş veri düzenlemesinin bir kaydı talep edilebilmektedir. Talep ederken lütfen ilgilendiğiniz ülke (ler)i, süreyi ve talep / kullanım amacını belirtiniz. Önceki durum raporları düzenlenmeyecektir; en güncel veriler için https://covid19.who.int/ adresine bakınız. Ülkeler, bölgeler ve alanlar ve DSÖ Bölgeleri (önceki sayılarda rapor edilmiştir) tarafından son yedi gün içinde bildirilen doğrulanmış COVID-19 vakaları ve ölümleri  “https://covid19.who.int/table” adresinde mevcuttur: 'Ülkeler', benzer statüdeki ülkeleri, bölgeleri, alanları veya diğer yargı yetkilerini ifade edebilmektedir.

Kullanılan isimler ve bu yayındaki materyalin sunumu, DSÖ tarafından herhangi bir ülkenin, bölgenin, şehrin veya otoritenin yasal statüsü, yetkileri veya hudutlarının sınırlandırılması ile ilgili herhangi bir fikrin ifade edildiği anlamına gelmemektedir. Haritalardaki noktalı ve kesik çizgiler, henüz tam olarak anlaşmaya varılamayan yaklaşık sınır çizgilerini temsil etmektedir.

Ülkeler, bölgeler ve alanlar, DSÖ yönetim bölgesi altında düzenlenmiştir. Belirli şirketlerin veya üreticilerin ürünlerinden bahsedilmesi, DSÖ tarafından onaylandığını veya söz konusu benzer nitelikteki diğer ürünlerin yerine önerildiğini ima etmemektedir. Hatalar ve eksiklikler hariç olmak üzere, tescilli ürünlerin isimleri, baş harfleri büyük olacak şekilde ayırt edilmektedir.

1. Kosova'ya yapılan tüm atıflar Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 1244 (1999) sayılı kararı bağlamında anlaşılmalıdır. Haritada Sırbistan ve Kosova vakalarının sayısı (UNSCR 1244, 1999) görselleştirme amacıyla hazırlanmıştır.

 

Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti'nde bildirilen bir COVID-19 salgınıyla ilgili güncellemeler, 12 Mayıs 2022'den bu yana resmi medya aracılığıyla devam etmektedir ancak şu anda DSÖ'ye doğrulanmış herhangi bir vaka veya ölüm bildirilmemiştir.

 

# Bazı ülkeler için, son hafta boyunca toplu raporlama veya raporlama yapılmaması nedeniyle vaka ve/veya ölüm sayılarındaki haftalık yüzde değişimini hesaplamak mümkün olmadı.

 

Ek 2. SARS-CoV-2 varyantlarının değerlendirilmesi ve sınıflandırılması

 

DSÖ, ulusal makamlar, kurumlar ve araştırmacılarla işbirliği içinde, SARS-CoV-2 varyantlarının bulaş veya hastalık özelliklerini değiştirip değiştirmediğini veya hastalığın yayılmasını kontrol etmek için uygulanan aşıların, terapötiklerin, tanıların veya halk sağlığı ve sosyal önlemlerinin (PHSM) etkinliğini değiştirip değiştirmediğini rutin olarak değerlendirmektedir. Potansiyel endişe verici varyantlar (VOC'ler), ilgili varyantlar (VOI'ler) veya izlem altındaki varyantlar (VUM'ler), küresel halk sağlığına yönelik riske dayalı olarak düzenli olarak değerlendirilmektedir.

Varyantların sınıflandırmaları, dolaşımdaki varyantların sürekli evrimini ve değişen epidemiyolojilerini yansıtmak için gerektiğinde revize edilecektir. Varyant sınıflandırması için kriterler ve şu anda dolaşımda olan ve daha önce dolaşımda olan VOC'ler, VOI'ler ve VUM'ların listeleri, DSÖ SARS-CoV-2 varyantları izlem sayfasında mevcuttur. Ulusal makamlar diğer varyantları belirlemeyi seçebilir ve yeni ortaya çıkan varyantları ve bunların etkilerini araştırmaları ve raporlamaları için güçlü bir şekilde teşvik edilmektedir.

 

Ek 3. Omicron Endişe Verici Varyantına Karşı Birincil Serilerin ve İlk Booster Aşı Performansının Özeti (25 Temmuz 2022 itibariyle veriler)

 

 

Ek Tablo 3'e ilişkin ek notlar

• Tabloya katkıda bulunan çalışmalar, SARS-CoV-2 varyantlarının COVID-19 aşıları tarafından nötralizasyonuna ilişkin ön baskı ve yayınlanmış literatürün devam eden incelemesinden belirlenmiştir.

• Tam aşılamadan >7 gün ve <6 ay sonra toplanan örnekleri kullanan ve referans olarak ana suşu kullanan çalışmalar tabloya dahil edilmiştir.

• Bağışıklığı baskılanmış kişilerle ilgili çalışmalar hariç tutulmuştur.

• Çalışmaların popülasyonda farklılık gösterdiğini ve farklı çalışmalar arasındaki ürünleri karşılaştırırken bazı farklılıkları kısmen açıklayabilen diğer metodolojik değerlendirmeleri dikkate almak önemlidir. Ek olarak, tabloda özetlenen azalmalar, rapor edildiğinde çalışmalar arasında önemli ölçüde değişebilen kat azalmaları etrafındaki belirsizlik aralıklarını içermemektedir.

Ek 4. Şekil 5 için Yöntemler

• Grafiğe dahil edilen VE çalışmaları, COVID-19 aşı etkinliği çalışmalarının devam eden sistematik bir incelemesinden tanımlanmıştır. Tüm çalışmalar, Omicron'un dolaşımdaki baskın varyant olduğu zaman yürütülen kohort veya test negatif tasarımlar olmuştur. Sistematik inceleme ve dahil etme/hariç tutma kriterleri için yöntemler view-hub.org'da mevcuttur.

• Grafiğe yalnızca tek tek aşıların VE tahminlerini sağlayan çalışmalar dahil edilmiştir; Birden fazla aşının kombine VE'sini değerlendiren çalışmalar, bir VE tahminine dahil edilen tüm katılımcıların aynı marka aşıları aynı sırayla aldığı heterolog primer ve booster programları çalışmaları dışında hariç tutulmuştur.

• Aşılama veya sınırlı takip süresi olan tahminler dahil edildiğinden, yalnızca ayrı zaman aralıkları için VE tahminleri sağlayan çalışmalar dahil edilmiştir. Birden fazla zaman aralığını kapsayan kümülatif bir zaman periyodunda yalnızca VE tahminleri sağlayan çalışmalar, Omicron ile zaman içinde VE'nin belirgin şekilde azalması nedeniyle yorumlanmaları zor olduğundan hariç tutulmaktadır.

• Grafiğe yalnızca mutlak aşı etkinliği tahminleri (yani karşılaştırma grubu aşılanmamış kişilerdir) dahil edilmiştir; Göreceli aşı etkinliğine ilişkin tahminler (örneğin, karşılaştırma grubu, birincil seriyi tamamlamış kişilerdir), bağıl aşı etkinliğinin yorumlanması mutlak aşı etkinliği ile karşılaştırılabilir olmadığı için hariç tutulmuştur.

Ek 5. Örnek toplama tarihine göre son dört hafta içinde seçilen BA.5 soyundan gelen soyun nispi oranları

Kaynaklar: