BİRDEN FAZLA ÜLKEDE GÖRÜLEN MAYMUN ÇİÇEK HASTALIĞI (MONKEYPOX) SALGINI

07 Eylül 2022 Çarşamba

1 Ocak - 4 Eylül 2022 tarihleri arasında, altı DSÖ Bölgesinin tümünde 102 ülke/bölge/yönetim bölgesi[i] DSÖ'ye laboratuvarca doğrulanmış 52.996 maymun çiçeği vakası ve 18 ölüm bildirilmiştir.

7 Eylül 2022'de yayınlanmış Dış Durum Raporu-5

DSÖ ulusal yetkilileri tarafından 5 Eylül 2022 tarihine ve saat 17:00’a (CEST) kadar alınan veriler

Risk Değerlendirmesi

Laboratuvarca doğrulanmış Vakalar

Ölüm Vakaları

Ülkeler/Bölgeler/Yönetim Bölgeleri

Küresel  Risk - Orta

52.996

18

102

DSÖ Bölgesel Risk

 Avrupa Bölgesi - Yüksek

 

 

 

Afrika Bölgesi, Amerika Bögesi, Doğu Akdeniz Bölgesi ve Güneydoğu Asya Bölgesi - Orta

 

 

 

Batı Pasifik Bölgesi – Düşük - Orta

 

 

 

 

Önemli Olaylar

Epidemiyolojik Güncelleme

1 Ocak - 4 Eylül 2022 tarihleri arasında, altı DSÖ Bölgesinin tümünde 102 ülke/bölge/yönetim bölgesi[i] DSÖ'ye laboratuvarca doğrulanmış 52.996 maymun çiçeği vakası ve 18 ölüm bildirilmiştir (Tablo 1). 24 Ağustos 2022'de yayınlanan bu raporun son baskısından bu yana, 11.332 yeni vaka (%27 artış) ve altı yeni ölüm bildirilmiş olup altı yeni ülke vaka rapor etmiştir. Son yedi gün içinde, 25 ülke haftalık vaka sayısında bir artış bildirmiş olup en yüksek artış Kolombiya'da ve ilk vakasını bildiren Güney Sudan’da olmuştur (29 Ağustos 2022). Hastalığın maksimum kuluçka dönemi olan 21 günden fazla süredir yeni vaka bildirmeyen 27 ülke vardır.

Küresel olarak bildirilen haftalık yeni vaka sayısı, 35’inci haftada (29 Ağustos - 4 Eylül) (n= 5029 vaka) 34’üncü haftaya (22-28 Ağustos) (n= 6746 vaka) kıyasla %25.5 azalmış olup en büyük düşüş Amerika Bölgesi'nde (%-15) ve Avrupa Bölgesi'nde (%-55) gözlenmiştir.  Bu düşüşlere rağmen, son dört hafta içinde bildirilen vakaların çoğu Amerika Bölgesi’nde (%70,7) ve Avrupa Bölgesi’nde (%28,3) meydana gelmiştir. 22 Ağustos - 4 Eylül 2022 tarihleri arasında Gana (n=3), Belçika (n=1), Brezilya (n=1) ve Küba'da (n=1) toplam altı ölüm vakası bildirilmiştir.

4 Eylül itibariyle, küresel olarak en yüksek kümülatif vaka sayısını bildiren on ülke Amerika Birleşik Devletleri (n = 19 351), İspanya (n = 6645), Brezilya (n = 5197), Fransa (n = 3646) ), Almanya (n = 3493), Birleşik Krallık (n = 3413), Peru (n = 1546), Kanada (n = 1289), Hollanda (n = 1172) ve Portekiz (n = 871) olmuştur. Bu ülkelerin tamamı küresel olarak bildirilen vakaların %88,0'ını oluşturmaktadır.

 

Şekil 1. 1 Ocak 2022’den 4 Eylül 2022 saat 17:00’a (CEST) kadar bölgelere göre haftalık toplanan doğrulanmış maymun çiçeği vakalarının epidemiyolojik eğrisi

*Bu rakam, Pazar günleri sona eren epidemiyolojik haftalar için toplu haftalık verileri göstermektedir. Mevcut haftaya ilişkin veriler, eksik verilerle birlikte bir sonraki durum raporunda sunulacaktır.

 

Tablo 1. 1 Ocak 2022 – 4 Eylül 2022 tarihleri arasında saat 17:00’a (CEST) DSÖ Bölgelerince DSÖ'ye bildirilen kümülatif doğrulanmış maymun çiçeği hastalığı vakalarının ve ölümlerin sayısı

DSÖ Bölgesi

Doğrulanmış Vakalar

Ölümler

Afrika

521

10

Amerika

29.338

4

Doğu Akdeniz

39

0

Avrupa

22.921

3

Güneydoğu Asya

18

1

Batı Pasifik

159

0

Toplam

41.664

12

 

Diğer önemli epidemiyolojik bulgular:

  • Salgın, genç erkekleri etkilemeye devam etmektedir, cinsiyete ilişkin verileri mevcut olan vakaların %98,2'sini (26.953/27.449)  yaş ortalaması 36 olan erkekler (Çeyrekler arası aralık: 30-43 yıl) oluşturmaktadır. Yaşlarıyla ilgili verilerin mevcut olduğu vakaların %1'inden azı 0-17 yaş arasında olup bunlardan 43 yaşında olanların oranı % 0.2’dir. Bu oran Bölgeler arasında farklılık göstermektedir ve 0-17 yaş arasındaki vakaların en büyük oranı Afrika Bölgesi'nden bildirilmektedir (65 /163; %40).
  • Bildirilen cinsel yönelimli vakaların %95,2'si (11 923/12 530) gey, biseksüel ve erkeklerle seks yapan diğer erkekler olarak tanımlanmıştır. Bildirilen tüm bulaşma türleri arasında, cilt yoluyla bulaşma ve cinsel aktiviteler sırasında mukozal temas yoluyla bulaşma, bildirilen tüm bulaşma olaylarının 8.601'inin 7.824'ü (%91.0) ile en yaygın olarak rapor edilen bulaşma türü olmuştur.
  • Bildirilen maruz kalma ortamlarına göre vakaların çoğu, tüm olası maruziyet kategorilerinin 2.921'i (%60.0) ile cinsel temasların olduğu bir parti ortamında muhtemelen maruz kalmıştır.
  • HIV durumu söz konusu olduğu bilinen vakaların %44.9'u (5576/12 411) HIV pozitiftir.

 Daha fazla bilgi için lütfen DSÖ’nün Birden Fazla Ülkede Görülen Monkeypox Salgını – Küresel Eğilimlere bakınız.

 

Şekil 2. 1 Ocak – 4 Eylül 2022 tarihleri arasında ve saat 17:00 (CEST) itibariyle resmi kamu kaynaklarından DSÖ'ye bildirilen veya DSÖ tarafından tanımlanan doğrulanmış maymun çiçek hastalığı vakalarının coğrafi dağılımı

Güncellemeler ve DSÖ Tavsiyeleri

DSÖ, durumu yakından izlemeye ve Üye Devletler ve ortaklarla uluslararası koordinasyonu ve bilgi paylaşımını desteklemektedir. Kapsamlı vaka bulma, temaslı izleme, laboratuvar incelemesi, izolasyon, klinik yönetim, enfeksiyon önleme ve kontrol önlemlerinin uygulanması ve aşılama faaliyetlerinin yanı sıra devam eden epidemiyolojik ve karşı önlem araştırmalarını desteklemek için Üye Devletler tarafından klinik ve halk sağlığı olay yanıtı etkinleştirilmiştir.

Sürveyans

DSÖ, UST iletişimi yoluyla günlük maymun çiçeği vakaları ve ölümleri hakkında düzenli bilgilerin yanı sıra vaka bildirim formu (CRF) aracılığıyla ayrıntılı bilgi toplamaya devam etmektedir. Maymun çiçeği sürveyansı için referans doküman, 25 Ağustos 2022'de güncellenen, maymun çiçeği için sürveyans, vaka araştırması ve temaslı takibine ilişkin geçici kılavuz olmaya devam etmektedir. Şu anda, DSÖ, küresel düzeyde bildirilen toplam teyit edilmiş vakaların yaklaşık %89'u için CRF almıştır ve en son epidemiyolojik bilgiler, çevrimiçi 2022 Monkeypox salgını: Küresel eğilimlere dahil edilmiştir.

DSÖ halihazırda maymun çiçeği için atık su sürveyansının kullanımını, virüsün toplumdaki varlığını veya bulaşmasını izlemedeki faydalarını ve hem teknik hem de kaynakla ilgili zorlukları araştırmak için ortaklarla birlikte çalışmaktadır.

 

Risk İletişimi ve Topluluk Katılımı

DSÖ, en çok etkilenen popülasyonlara öncelik vererek maymun çiçeği ile ilgili risk iletişimi ve topluluk katılımı (RCCE) faaliyetleri yürütmektedir. Halkın sorularını ve endişelerini vurgulayan düzenli sosyal dinleme etkinlikleriyle bilgilendirilen maymun çiçeği Soru-Cevap sayfası ve diğer materyaller, semptomlar, evde maymun hastalığından kurtulma ve cilt yoluyla ve cinsel aktiviteler sırasında mukozal temas bulaşma riskine ilişkin güncel bilgilerin paylaşılmasına odaklanılarak düzenli olarak güncellenmektedir.

DSÖ, stratejiyi yönlendirmek ve materyalleri birlikte geliştirmek için HIV, hepatit ve cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (HHS) teknik danışma grubunun temsilcileriyle çeşitli topluluk istişareleri yürütmüştür. Erkeklerle seks yapan gey, biseksüel ve diğer erkekler için halk sağlığı rehberliğinin birkaç yinelemesi, temel mesajlar ve sağlık tavsiyeleriyle birlikte yayınlanmıştır. Bu salgın için RCCE faaliyetlerine rehberlik edecek referans belge, 24 Haziran 2022'de yayınlanan geçici kılavuz olmaya devam etmektedir. 1 Eylül'de DSÖ ek halk sağlığı tavsiyesi yayınlamıştır: Damgalamanın anlaşılması, önlenmesi ve ele alınmasında kapsayıcı bir dilin kullanılmasına ilişkin iletişim ve toplum katılımı geçici kılavuzu ve maymun çiçeği ile ilgili ayrımcılık.

DSÖ şu anda seks işçileri için sağlık tavsiyeleri ve maymun çiçeği aşısı konusunda RCCE'yi desteklemek için bir strateji geliştirmektedir.

Toplantılar

DSÖ, kişisel koruyucu önlemleri ve davranışları teşvik etmek üzere, mahrem cinsel nitelikteki karşılaşmalar için elverişli olabilecekler veya şirket içinde seks içerebilecek olanlar da dahil olmak üzere (büyük ve küçük) bu tür etkinliklerin düzenlenmesinde risk temelli bir yaklaşımın uygulanması ve risk önlemleri alınamayan etkinliklerin ertelenmesi olasılığının tartışılması konusunda organizatörleri cesaretlendirmek üzere halka açık toplantıların organizatörleriyle iletişime geçmiştir. Kişisel tercihlere ilişkin risk iletişimi için ve etkinlik alanlarının düzenli temizliği de dahil olmak üzere enfeksiyon önleme ve kontrolü için gerekli tüm bilgiler sağlanmalıdır.

Teknik rehberlik ve diğer kaynaklar

 

Uluslararası Sağlık Tüzüğü Acil Durum Komitesi ve Genel Direktörün Geçici Tavsiyeleri

 

DSÖ Geçici Rehberlik ve Halk Sağlığı Tavsiyesi

 

  • WHO Vaccines and immunization for monkeypox: Interim guidance, 24 August 2022. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/361894/WHO-MPX-Immunization-2022.2-eng.pdf
  •  WHO Global clinical data platform for monkeypox case report form (CRF), 15 July 2022. https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MPX-Clinical_CRF-2022.2
  • Public health advice for gatherings during the current monkeypox outbreak, 28 June 2022: https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MPX-Gatherings-2022.1
  • WHO Surveillance, case investigation and contact tracing for Monkeypox: Interim guidance, 24 June 2022. https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MONKEYPOX-surveillance-2022.2
  • Clinical management and infection prevention and control for monkeypox: Interim rapid response guidance, 10 June 2022. https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MPX-Clinical-and-IPC-2022.1  
  • WHO Technical brief (interim) and priority actions: enhancing readiness for monkeypox in WHO South-East Asia Region, 7 July 2022. https://cdn.who.int/media/docs/default-source/searo/whe/monkeypox/searo-mpx-tbrief22.pdf

Veri yönetimi

Risk iletişimi ve topluluk katılımı

  • Monkeypox Q&A, 23 August 2022. https://www.who.int/philippines/news/feature-stories/detail/frequently-askedquestions-about-monkeypox
  • Monkeypox: public health advice for gay, bisexual and other men who have sex with men, 18 July 2022. https://www.who.int/publications/m/item/monkeypox-public-health-advice-for-men-who-have-sex-with-men
  • Risk communication and community engagement (RCCE) for monkeypox outbreaks: Interim guidance, 24 June 2022. https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MPX-RCCE-2022.1
  • Interim advice for public health authorities on summer events during the monkeypox outbreak in Europe, 2022. 14 June 2022. https://www.who.int/europe/publications/m/item/interim-advice-for-public-health-authorities--on-summerevents-during-the-monkeypox--outbreak-in-europe--2022
  • Interim advice on Risk Communication and Community Engagement during the monkeypox outbreak in Europe, 2022. Joint report by WHO Regional office for Europe/ECDC, 2 June 2022. https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0009/539046/ECDC-WHO-interim-advice-RCCE-Monkeypox-2-06- 2022-eng.pdf
  • WHO Monkeypox outbreak: update and advice for health workers, 26 May 2022. https://www.who.int/docs/defaultsource/coronaviruse/risk-comms-updates/update_monkeypox-.pdf?sfvrsn=99baeb03_1
  • Risk communication and community engagement. Public health advice on the recent outbreak of monkeypox in the WHO European Region, 24 May 2022. https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0004/538537/public-health-advicemonkeypox-eng.pdf

Laboratuvar ve teşhis

  • Monkeypox: experts give virus variants new names, 12 August 2022. https://www.who.int/news/item/12-08-2022- monkeypox—experts-give-virus-variants-new-names
  • WHO Laboratory testing for the monkeypox virus: Interim guidance, 23 May 2022. https://apps.who.int/iris/handle/10665/354488
  • WHO Guidance on regulations for the transport of infectious substances 2021-2023, 25 February 2021. https://www.who.int/publications/i/item/9789240019720
  • Genomic epidemiology of monkeypox virus. https://nextstrain.org/monkeypox?c=country

 

Hastalık Salgın Haberleri ve durum raporları

  • Monkeypox outbreak 2022: https://www.who.int/emergencies/situations/monkeypox-oubreak-2022
  • Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #3 - 10 August 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--3---10- august-2022
  • WHO Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #2 – 25 July 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--2---25- july-2022
  • WHO Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #1 - 6 July 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--1---6- july-2022
  • WHO disease outbreak news: Monkeypox, all items related to multi-country outbreak: https://www.who.int/emergencies/emergency-events/item/2022-e000121
  • WHO disease outbreak news: Monkeypox, all previous items including endemic countries and traveler-associated outbreaks: https://www.who.int/emergencies/emergency-events/item/monkeypox

 

Eğitim ve öğretim

  • WHO monkeypox outbreak toolbox, June 2022. https://www.who.int/emergencies/outbreak-toolkit/disease-outbreaktoolboxes/monkeypox-outbreak-toolbox
  • WHO factsheet on monkeypox, 19 May 2022. http://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/monkeypox
  • Health topics – Monkeypox: https://www.who.int/health-topics/monkeypox
  • Open WHO. Online training module. Monkeypox: Introduction. 2020 English: https://openwho.org/courses/monkeypox-introduction Français: https://openwho.org/courses/variole-du-singe-introduction
  • Open WHO. Extended training. Monkeypox epidemiology, preparedness and response. 2021. English: https://openwho.org/courses/monkeypox-intermediate; Français: https://openwho.org/courses/variole-du-singe-intermediaire

 

Diğer kaynaklar

  • WHO AFRO Weekly Bulletin on Outbreaks and Other Emergencies, all previous items: https://www.afro.who.int/healthtopics/disease-outbreaks/outbreaks-and-other-emergencies-updates
  • WHO 5 moments for hand hygiene. https://www.who.int/campaigns/world-hand-hygiene-day
  • WHO One Health. https://www.who.int/health-topics/one-health
  • World Organisation for Animal Health, founded as OIE: Monkeypox. https://www.woah.org/en/disease/monkeypox/
  • Joint WHO Regional Office for Europe - European Centre for Disease Prevention and Control, Monkeypox surveillance bulletin Situation reports (who.int)
  • Joint WHO Regional Office for Europe - European Centre for Disease Prevention and Control, Monkeypox Resource toolkit to support national authorities and event organizers in their planning and coordination of mass and large gathering events. https://www.who.int/europe/tools-and-toolkits/monkeypox-resource-toolkit-for-planning-and-coordination-ofmass-and-large-gathering-events/
  • WHO. Monkeypox & mass gatherings. Recommendations for mass gatherings during a monkeypox outbreak. https://cdn.who.int/media/docs/default-source/epi-win/update78_monkeypox-massgatherings.pdf?sfvrsn=dfc9ee5a_1&download=true
  • WHO European Region Interim advice for public health authorities on summer events during the monkeypox outbreak in Europe, 2022 https://www.who.int/europe/publications/m/item/interim-advice-for-public-health-authorities--onsummer-events-during-the-monkeypox--outbreak-in-europe--2022
  • Weekly epidemiological record (WER) no.11, 16 March 2018, Emergence of monkeypox in West Africa and Central Africa 1970-2017. http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/260497/WER9311.pdf;jsessionid=7AB72F28D04CFE6CE24996192FC4 78FF?sequence=1 Jezek Z., Fenner F.: Human Monkeypox. Monogr Virol. Basel, Karger, 1988, vol 17, pp 1-5. doi: 10.1159/isbn.978-3-318-04039-5
  • Clinical management and infection prevention and control for monkeypox: Interim rapid response guidance, 10 June 2022. https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MPX-Clinical-and-IPC-2022.1

 

Ek 1: Veri, tablo ve şekil notları

Sunulan tüm veriler yorumlanırken dikkatli olunmalıdır. DSÖ, ulusal halk sağlığı yetkilileri ve farklı veri ekleme kriterleri ve farklı veri kesme süreleri kullanan diğer kaynaklar tarafından yayınlanan bilgi ürünleri arasında farklılıklar olması beklenmektedir. Doğruluğu ve güvenilirliği sağlamak için adımlar atılırken, tüm veriler sürekli doğrulamaya ve değişikliğe tabidir. Vaka tespiti, tanımlar, test stratejileri, raporlama uygulaması ve gecikme süreleri ülkeler/bölgeler/yönetim bölgeleri arasında farklılık göstermektedir. Diğerlerinin yanı sıra bu faktörler, gerçek vaka ve ölüm sayılarının değişken olarak eksik tahmin edilmesi ve bu verilerin küresel düzeyde yansıtılmasında değişken gecikmeler ile sunulan sayıları etkilemektedir.

[i]'Ülkeler', benzer statüdeki ülkeleri, bölgeleri, yönetim bölgelerini veya diğer yargı yetkilerini ifade edebilir. Kullanılan tanımlamalar ve bu materyallerin sunumu, DSÖ'nün herhangi bir ülke, bölge veya yönetim bölgesinin veya yetkili makamlarının yasal statüsüne veya hudut veya hudutlarının sınırlandırılmasına ilişkin herhangi bir görüşünün ifadesi anlamına gelmez.

 

 

Tablo 1. 1 Ocak 2022 ve 4 Eylül 2022 tarihleri arasında ve saat 17:00 (CEST) itibariyle DSÖ Bölgelerince ve ülke tarafından doğrulanmış maymun çiçek hastalığı vakaları

Bölge

Ülke

Doğrulanmış Vakalar

Ölüm Vakaları

 

Afrika

Benin

3

0

Kamerun

7

0

Orta Afrika Cumhuriyeti

8

2

Kongo

3

0

Demokratik Kongo Cumhuriyeti

195

0

Gana

76

4

Liberya

2

0

Nijerya

220

4

Güney Afrika

5

0

 

Güney Sudan

2

0

Amerika

Arjantin

170

0

Aruba

2

0

Bahama

2

0

Barbados

1

0

Bermuda

1

0

Bolivya

86

0

Brezilya

5197

2

Kanada

1289

0

Şili

381

0

Kolombiya

582

0

Kosta Rika

3

0

Küba

2

1

Curaçao

1

0

Dominik Cumhuriyeti

7

0

Ekvador

53

1

El Salvador

1

0

Guadelope

1

0

Guatemala

10

0

Guyana

2

0

Honduras

4

0

Jamaika

7

0

Martinik

1

0

Meksika

504

0

Panama

11

0

Paraguay

1

0

Peru

1546

0

Portoriko

114

0

San Martin

1

0

ABD

19351

0

Uruguay

4

0

Venezüella

3

0

Doğu Akdeniz

 

İran

1

0

Lübnan

6

0

Fas

3

0

Katar

3

0

Suudi Arabistan

8

0

Sudan

2

0

Birleşik Arap Emirlikleri

16

0

Avrupa

Andorra

4

0

Avusturya

273

0

Belçika

706

1

Bosna Hersek

3

0

Bulgaristan

4

0

Hırvatistan

27

0

GKRC + KKTC

5

0

Çekya

53

0

Danimarka

177

0

Estonya

10

0

Finlandiya

24

0

Fransa

3646

0

Gürcistan

2

0

Almanya

3493

0

Cebelitarık

6

0

Yunanistan

58

0

Grönland

2

0

Macaristan

70

0

İzlanda

12

0

İrlanda

144

0

İsrail

239

0

İtalya

773

0

Litvanya

4

0

Letonya

5

0

Lüksemburg

53

0

Malta

31

0

Monako

3

0

Karadağ

2

0

Hollanda

1172

0

Norveç

82

0

Polonya

141

0

Portekiz

871

0

Moldova

2

0

Türkiye

1

0

Romanya

36

0

Rusya Federasyonu

1

0

Sırbistan

31

0

Slovakya

14

0

Slovenya

44

0

İspanya

6645

2

İsveç

163

0

İsviçre

476

0

Birleşik Krallık

3413

0

Güney

doğu

Asya Bölgesi

Hindistan

10

1

Endonezya

1

0

Tayland

7

0

Batı Pasifik

Avustralya

124

0

Çin

3

0

Japonya

4

0

Yeni Kaledonya

1

0

Yeni Zelanda

5

0

Filipinler

4

0

Güney Kore

2

0

Singapur

16

0

Toplam

102 Ülke / Bölge / Yönetim Bölgesi

52.996

18

 

Etiketler:
Mpox

Kaynak: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--5---7-september-2022