Bu raporda aşağıda yer alan başlıklar halinde COVID-19 ile ilgili en son veriler paylaşılmaktadır:

• Küresel Epidemiyolojik Durum
• Özel konu: SARS-CoV-2’nin önemli ve endişe verici varyantları hakkında güncelleme
• DSÖ Bölgelerine Göre Genel Durum

KÜRESEL EPİDEMİYOLOJİK DURUM

25 Eylül 2022 tarihi itibarıyla veriler

Küresel olarak, 19-25 Eylül 2022 tarihleri arasında bir önceki haftaya göre haftalık yeni vaka sayısı %11 azalmış ve üç milyondan fazla yeni vaka bildirilmiştir (Şekil 1, Tablo 1). Yeni haftalık ölüm sayısı, bir önceki haftaya göre %18 azalmış olup 8900'den fazla ölüm vakası rapor edilmiştir.

25 Eylül 2022 itibariyle, dünya çapında 612 milyondan fazla teyit edilmiş vaka ve 6,5 milyondan fazla ölüm rapor edilmiştir. Bölgesel düzeyde, yeni bildirilen haftalık vakaların sayısı altı DSÖ bölgesinin tamamında azalmış veya sabit kalmıştır: Afrika Bölgesi (%-33), Batı Pasifik Bölgesi (%-19), Amerika Bölgesi (%-15) ), Güneydoğu Asya Bölgesi (%-11), Doğu Akdeniz Bölgesi (%-8) ve Avrupa Bölgesi (%-1). Yeni haftalık ölüm vakalarının sayısı altı bölgenin tamamında da azalmış veya sabit kalmıştır: Afrika Bölgesi (%-34), Doğu Akdeniz Bölgesi (%-26), Avrupa Bölgesi (%-26), Batı Pasifik Bölgesi (- %16), Amerika Bölgesi (%-12) ve Güneydoğu Asya Bölgesi (%-3).

Şekil 1: 25 Eylül 2022 itibariyle DSÖ bölgeleri tarafından haftalık olarak bildirilen COVID-19 vakalarının sayısı **

 

** Ek 1,veri, tablo ve şekil notlarına bakınız.

Ülke düzeyinde, en çok haftalık yeni vaka bildiren ülkeler Japonya (535 502 yeni vaka; -%12), Amerika Birleşik Devletleri (361 599 yeni vaka; -%11), Rusya Federasyonu'ndan (353 826 yeni vaka; -5%), Çin (292 476 yeni vaka; önceki haftaya benzer) ve Almanya (249 144 yeni vaka; +9%) olmuştur. En çok haftalık yeni ölüm vakası rapor eden ülkeler ise  Amerika Birleşik Devletleri (2484 yeni ölüm; -%11), Rusya Federasyonu (712 yeni ölüm; önceki haftaya benzer), Japonya (659 yeni ölüm; -%43), Çin (497 yeni ölüm; +%38) ve Brezilya (450 yeni ölüm; -%8) olmuştur.

Bildirilen COVID-19 vakaları ve ölümlerindeki mevcut eğilimler, birçok ülkenin COVID-19 test stratejilerini kademeli olarak değiştirmesi nedeniyle gerçekleştirilen toplam test sayısının ve dolayısıyla tespit edilen vaka sayısının azalmasına neden olduğu için dikkatle yorumlanmalıdır. Ek olarak, önceki haftalara ait veriler, ülkeler tarafından bildirilen COVID-19 vakaları ve ölümlerdeki değişiklikleri geriye dönük olarak dahil etmek için sürekli olarak güncellenmektedir.

Tablo 1. 25 Eylül 2022 itibariyle DSÖ Bölgelerine göre, son yedi günde bildirilen ve kümülatif COVID-19 vakalarının ve COVID-19 kaynaklı ölümlerin sayısı **

* Yedi gün öncesine kıyasla son yedi gün içinde yeni doğrulanmış vaka/ölüm sayısındaki yüzdelik değişim.

** Ek 1,veri, tablo ve şekil notlarına bakınız.

COVID-19 ile ilgili en son veriler ve bilgiler için lütfen aşağıdaki adresleri ziyaret ediniz:

• DSÖ COVID-19 Paneli
• DSÖ COVID-19 Haftalık Operasyonel Güncelleme ve Haftalık Epidemiyolojik Güncelleme
• DSÖ COVID-19 ayrıntılı sürveynas veri panosu
• DSÖ COVID-19 politika özetleri

Şekil 2. 19-25 Eylül 2022 tarihleri arasında ülkelere ve bölgelere göre, son yedi günde 100.000 nüfus başına bildirilen COVID-19 vakaları *

** Ek 1, veri, tablo ve şekil notlarına bakınız 

 

Şekil 3. 19-25 Eylül 2022 tarihleri arasında ülkelere ve bölgelere göre, son yedi günde 100.000 nüfus başına bildirilen COVID-19 ölüm vakaları*

 ** Ek 1, veri, tablo ve şekil notlarına bakınız.

 

Özel Konu: SARS-CoV-2’nin önemli ve endişe verici varyantları hakkında güncelleme

Endişe Verici Varyantların Coğrafi yayılımı ve prevelansı

Küresel olarak 26 Ağustos - 26 Eylül 2022 tarihleri arasında GISAID aracılığıyla 106.735 SARS CoV-2 dizisi paylaşılmıştır. Bunların arasında 106.686 dizi, son 30 gün içinde küresel olarak rapor edilen dizilerin %99,9'unu oluşturan Omicron Endişe Verici Varyantı  (VOC) olmuştur.

Omicron’un içinde ve onun altsoylarının içinde çeşitlilik artmaya devam etmektedir. Bu Omicron altsoylarının bir kısmı izleme altındadır (i). Küresel olarak ve epidemiyolojik 36’ncı hafta (5-11 Eylül 2022) itibariyle, dizilerin %81.2'sini oluşturan BA.5 altsoyu baskın olmaya devam ederken, bunu %8.1'i oluşturan BA.4 altsoyu (BA.4.6 dahil) ve dizilerin %2,9'unu oluşturan BA.2 altsoyu (BA.2.75 dahil) izlemektedir. Raporlama haftasında (5 ila 11 Eylül), atanmamış diziler (Omicron olduğu varsayılır), GISAID'e gönderilen dizilerin %7,8'ini oluşturmaktadır.

SARS-CoV-2 varyantlarının değerlendirilmesi ve WHO sınıflandırması hakkında daha fazla bilgi için Ek 2'ye bakınız.

Ek kaynaklar

 

DSÖ BÖLGELERİNE GÖRE DURUM

 

Afrika Bölgesi

 

Afrika Bölgesi, bir önceki haftaya göre %33'lük bir düşüşle haftalık 5700'ün üzerinde yeni vaka bildirmiştir. Sekiz (%16) ülke yeni vaka sayısında %20 veya daha fazla artış bildirmiş olup en büyük oransal artışlardan bazıları Zimbabwe (344'e 126 yeni vaka; +%173) Togo (196'ya 128 yeni vaka; +%53) ve Kenya’da (57'ye karşı 42 yeni vaka; +%36) görülmüştür. En çok yeni vaka rapor eden ülkeler Saint Helena (1357 yeni vaka; 100.000 nüfus başına 22 352.2 yeni vaka; +%1867), Reunion (1325 yeni vaka; 100.000 kişide 148,0 yeni vaka; -%48) ve Güney Afrika (1283 yeni vaka; 100.000'de 2,2 yeni vaka; -%20) olmuştur.

Bölge'de haftalık yeni ölüm sayısı bir önceki haftaya göre %34 azalmış ve 37 ölüm bildirilmiştir. En çok yeni ölüm vakası bildiren ülkeler ise Güney Afrika (23 yeni ölüm; 100.000 nüfus başına <1 yeni ölüm; +%35), Reunion (sekiz yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%60) ve Mali (iki yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; önceki hafta içinde hiçbir vaka bildirilmemiştir) olmuştur.

DSÖ Afrika Bölge Ofisi: https://www.afro.who.int/health-topics/coronavirus-covid-19

 

Amerika Bölgesi

 

Amerika Bölgesi, bir önceki haftaya göre %15'lik bir düşüşle 485 000'den fazla yeni vaka bildirmiştir. Verilerinin mevcut olduğu 56 (%2) ülkeden biri yeni vaka sayısında %20 veya daha fazla artış rapor etmiştir: Antigua ve Barbuda (81'e karşı 34 yeni vaka; +%138). En çok yeni vaka bildiren ülkeler Amerika Birleşik Devletleri (361 599 yeni vaka; 100.000'de 109.2 yeni vaka; -%11), Brezilya (45 342 yeni vaka; 100.000'de 21.3 yeni vaka; -%27) ve Şili (19 860 yeni vaka; 100.000'de 103.9 yeni vaka; -%17) olmuştur.

 

Bölge'de rapor edilen haftalık yeni ölümlerin sayısı bir önceki haftaya göre %12 azalmış ve 3.700'ün üzerinde yeni ölüm bildirilmiştir. En çok yeni ölüm vakası rapor eden ülkeler Amerika Birleşik Devletleri (2484 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%11), Brezilya (450 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%8) ve Kanada (195 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%22) olmuştur.

 

DSÖ Amerika Bölge Ofisi: https://www.paho.org/en/topics/coronavirus-infections/coronavirus-disease-covid-19-pandemic

Doğu Akdeniz Bölgesi

 

Doğu Akdeniz Bölgesi, bir önceki haftaya göre %8'lik bir düşüşle 21.000'den fazla yeni vaka bildirmiştir. Bir (%5) ülke yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış rapor etmiştir: Bahreyn (2539'a karşı 2048 yeni vaka; +%24). En çok yeni vaka bildiren ülkeler Katar (5697 yeni vaka; 100.000'de 197.7 yeni vaka; +%6), İran (3121 yeni vaka; 100.000'de 3.7 yeni vaka; -%24) ve Ürdün (2776 yeni vaka; 100.000'de 27,2 yeni vaka; -%18) olmuştur.

 

Bölge'de haftalık yeni ölüm vakası sayısı bir önceki haftaya göre %26 azalmış olup 100'ün üzerinde yeni ölüm bildirilmiştir. En çok yeni ölüm vakası rapor eden ülkeler, İran (85 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%29), Lübnan (13 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%8)  ve  Suudi Arabistan (11 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%27) olmuştur.

 

DSÖ Doğu Akdeniz Bölge Ofisi: http://www.emro.who.int/health-topics/corona-virus/index.html

Avrupa Bölgesi

 

Avrupa Bölgesinde, yeni haftalık vaka sayısı bu hafta önceki haftaya kıyasla sabit kalmış olup 1,2 milyondan fazla yeni vaka bildirilmiştir. Beş (%8) ülke yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmiş ve en yüksek oransal artış San Marino (102'ye karşı 66 yeni vaka; +%55), Ukrayna (36 683'e karşı 23 864 yeni vaka; +54 %) ve Avusturya’da (47 812 vs 33 909 yeni vaka; +%41) gözlenmiştir. En çok yeni vaka rapor eden ülkeler  Rusya Federasyonu (353 826 yeni vaka; 100.000'de 242.5 yeni vaka; -%5), Almanya (249 144 yeni vaka; 100.000'de 299.6 yeni vaka; +%9) ve Fransa (191 463 yeni vaka; 100.000'de 294,4 yeni vaka; önceki haftaya benzer) olmuştur.

 

Bölge'de bir önceki haftaya göre %26'lık bir düşüşle 2500'ün üzerinde yeni haftalık ölüm rapor edilmiştir. En çok yeni ölüm vakası bildiren ülkeler Rusya Federasyonu (712 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; önceki haftaya benzer şekilde), İtalya (321 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%13) ve İspanya (284 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%52) olmuştur.

 

DSÖ Avrupa Bölge Ofisi: https://www.euro.who.int/en/health-topics/health-emergencies/coronavirus-covid-19.

Güneydoğu Asya Bölgesi

 

Güneydoğu Asya Bölgesi, önceki haftaya göre %11 düşüşle 59.000'den fazla yeni vaka bildirmiştir. Bölgedeki verilerinin mevcut olduğu 10 ülkeden ikisi (%20) yeni vaka sayısında %20 veya daha fazla artış göstermiştir: Bangladeş (4076'ya karşı 2727 yeni vaka; %+0) ve Myanmar (2504'e karşı 2046 yeni vakalar; +%22). En çok yeni vaka rapor eden ülkeler Hindistan (33 926 yeni vaka; 100.000'de 2.5 yeni vaka; -%13), Endonezya (13 723 yeni vaka; 100.000'de 5.0 yeni vaka; -%16) ve Tayland (4965 yeni vaka; 100.000'de 7.1 yeni vaka; -%15) olmuştur.

 

Bölge, önceki haftaya benzer şekilde 400'den fazla ölüm vakası bildirmiştir. En çok yeni ölüm vakası bildiren ülkeler Hindistan (173 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%7), Endonezya (122 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; önceki haftaya benzer) ve Tayland (89 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; önceki haftaya benzer) olmuştur.

 

DSÖ Güney Doğu Asya Bölge Ofisi: https://www.who.int/southeastasia/outbreaks-and-emergencies/novel-coronavirus-2019.

Batı Pasifik Bölgesi

 

Batı Pasifik Bölgesi, önceki haftaya göre %19 düşüşle 1,1 milyondan fazla yeni vaka bildirmiştir. Beş (%15) ülke yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmiş olup en büyük oransal artışlardan bazıları Yeni Zelanda (12 957'ye 3178 yeni vaka; +%308), Papua Yeni Gine (44 yeni vakaya karşı 25 yeni vaka) ; +76%) ve Filipinler’de (16 357 vs 12 069 yeni vaka; +%36) gözlenmiştir. En çok yeni vaka Japonya (535 502 yeni vaka; 100.000'de 423.4 yeni vaka; -%12), Çin (292 476 yeni vaka; 100.000'de 19.9 yeni vaka; önceki haftaya benzer) ve Güney Kore’den (225 662 yeni vaka; 100.000'de 440,2 yeni vaka; -%42) rapor edilmiştir.

 

Bölge, 2000'den fazla ölüm vakasıyla birlikte, bir önceki haftaya göre yeni haftalık ölümlerde %16'lık bir düşüş bildirmiştir. En çok yeni ölüm vakası bildiren ülkeler Japonya (659 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%43), Çin (497 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%38) ve Güney Kore (385 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; önceki haftaya benzer) olmuştur.

 

DSÖ Batı Pasifik Bölge Ofisi: https://www.who.int/westernpacific/emergencies/covid-19

 

Ek 1. Veri, tablo ve şekil notları

 

Sunulan veriler, ülkelerden/bölgelerden DSÖ'ye bildirilen, büyük ölçüde DSÖ vaka tanımlarına ve sürveyans klavuzuna dayanan resmi laboratuvar onaylı COVID-19 vaka ve ölümlerine dayanmaktadır. Doğruluk ve güvenilirliği sağlamak için adımlar atılırken, tüm veriler sürekli doğrulama ve değişikliğe tabidir; ve bu verileri yorumlarken, gerçek vaka ve ölüm oranı insidansının olduğundan düşük tahmin edilmesi ve bu verileri küresel düzeyde yansıtmada değişken gecikmeler gibi, sunulan sayıları etkileyen birkaç faktör nedeniyle dikkatli olunmalıdır. Vaka tespiti, dahil etme kriterleri, test stratejileri, raporlama uygulamaları ve veri kesme ve gecikme süreleri ülkeler/bölgeler arasında farklılık göstermektedir. Az sayıda ülke/bölge, şüpheli ve laboratuvar onaylı vakaları birlikte rapor etmektedir. DSÖ, ulusal halk sağlığı yetkilileri ve diğer kaynaklar tarafından yayınlanan bilgi ürünleri arasında farklılıklar olması beklenmektedir. epi-data-support@who.int adresine e-posta gönderilerek yapılan geçmiş veri düzenlemesinin bir kaydı talep edilebilmektedir. Talep ederken lütfen ilgilendiğiniz ülke (ler)i, süreyi ve talep / kullanım amacını belirtiniz. Önceki durum raporları düzenlenmeyecektir; en güncel veriler için https://covid19.who.int/ adresine bakınız. Ülkeler, bölgeler ve alanlar ve DSÖ Bölgeleri (önceki sayılarda rapor edilmiştir) tarafından son yedi gün içinde bildirilen doğrulanmış COVID-19 vakaları ve ölümleri  “https://covid19.who.int/table” adresinde mevcuttur.

 

Ülkeler', benzer statüdeki ülkeleri, bölgeleri, alanları veya diğer yargı yetkilerini ifade edebilmektedir. Kullanılan isimler ve bu yayındaki materyalin sunumu, DSÖ tarafından herhangi bir ülkenin, bölgenin, şehrin veya otoritenin yasal statüsü, yetkileri veya hudutlarının sınırlandırılması ile ilgili herhangi bir fikrin ifade edildiği anlamına gelmemektedir. Haritalardaki noktalı ve kesik çizgiler, henüz tam olarak anlaşmaya varılamayan yaklaşık sınır çizgilerini temsil etmektedir.

Ülkeler, bölgeler ve alanlar, DSÖ yönetim bölgesi altında düzenlenmiştir. Belirli şirketlerin veya üreticilerin ürünlerinden bahsedilmesi, DSÖ tarafından onaylandığını veya söz konusu https://www.who.int/publications/m/item/weekly-epidemiological-update-on-covid-19---14-september-2022benzer nitelikteki diğer ürünlerin yerine önerildiğini ima etmemektedir. Hatalar ve eksiklikler hariç olmak üzere, tescilli ürünlerin isimleri, baş harfleri büyük olacak şekilde ayırt edilmektedir.

 

[1]  Kosova'ya yapılan tüm atıflar Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 1244 (1999) sayılı kararı bağlamında anlaşılmalıdır. Haritada Sırbistan ve Kosova vakalarının sayısı (UNSCR 1244, 1999) görselleştirme amacıyla hazırlanmıştır.

[2]  Arjantin ile Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı hükümetleri arasında Falkland Adaları (Malvinas) üzerindeki egemenlik konusunda bir anlaşmazlık bulunmaktadır.

Kuzey Kore’deki COVID-19 salgınına ilişkin güncellemeler, laboratuvar tarafından doğrulanmış COVID 19 vakalarının sayısı bildirilmediğinden bu rapora dahil edilmemiştir.

 

Ek 2. SARS-CoV-2 varyantlarının değerlendirilmesi ve sınıflandırılması

 

DSÖ, ulusal makamlar, kurumlar ve araştırmacılarla işbirliği içinde, SARS-CoV-2 varyantlarının bulaş veya hastalık özelliklerini değiştirip değiştirmediğini veya hastalığın yayılmasını kontrol etmek için uygulanan aşıların, terapötiklerin, tanıların veya halk sağlığı ve sosyal önlemlerinin (PHSM) etkinliğini değiştirip değiştirmediğini rutin olarak değerlendirmektedir. Potansiyel endişe verici varyantlar (VOC'ler), ilgili varyantlar (VOI'ler) veya izlem altındaki varyantlar (VUM'ler), küresel halk sağlığına yönelik riske dayalı olarak düzenli olarak değerlendirilmektedir.

 

Varyantların sınıflandırmaları, dolaşımdaki varyantların sürekli evrimini ve değişen epidemiyolojilerini yansıtmak için gerektiğinde revize edilecektir. Varyant sınıflandırması için kriterler ve şu anda dolaşımda olan ve daha önce dolaşımda olan VOC'ler, VOI'ler ve VUM'ların listeleri, DSÖ SARS-CoV-2 varyantları izlem sayfasında mevcuttur. Ulusal makamlar diğer varyantları belirlemeyi seçebilir ve yeni ortaya çıkan varyantları ve bunların etkilerini araştırmaları ve raporlamaları için güçlü bir şekilde teşvik edilmektedir.

 

DSÖ, yaygınlık ve viral özelliklerdeki değişiklikleri izlemek için VOC'lerin soyundan gelen soyları da dahil olmak üzere SARS-CoV-2 varyantlarını izlemeye devam etmektedir. Omicron soyundan gelen soyların dolaşımını tanımlayan mevcut eğilimler, COVID-19 sürveyans sistemlerinin sınırlamaları dikkate alınarak yorumlanmalıdır. Bunlara, ülkeler arasındaki sıralama kapasitesi ve örnekleme stratejilerindeki farklılıklar, zaman içinde örnekleme stratejilerindeki değişiklikler, ülkeler tarafından yürütülen testlerde ve paylaşılan dizilerde azalmaları ve dizi verilerinin GISAID'e yüklenmesindeki gecikmeler de dahildir.