29 Eylül 2022

Özet olarak salgın

Demokratik Kongo Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı (SB), Kuzey Kivu eyaleti, Beni sağlık bölgesi Butanuka sağlık alanını etkileyen Ebola virüsü hastalığı (EVH) salgınının sona erdiğini 27 Eylül 2022'de ilan etmiştir. DSÖ tavsiyelerine uygun olarak, beyan son ve tek teyit edilmiş vakanın gömülmesinden 42 gün sonra (Ebola virüsü enfeksiyonları için maksimum kuluçka süresinin iki katı) yapılmıştır.

Salgının tanımı

21 Ağustos 2022'de Demokratik Kongo Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı, Kuzey Kivu eyaleti, Beni sağlık bölgesinde ölümcül bir vakada Ebola virüsünün ters transkriptaz-polimeraz zincir reaksiyonu (RT-PCR) yoluyla laboratuvar doğrulamasının ardından bir Ebola salgını ilan etmiştir.

Vaka 46 yaşında bir kadındı ve 23 Temmuz-15 Ağustos (23 gün) arasında bilinen komorbitelerinden kaynakladığı düşünülen öksürük, baş ağrısı, poliartralji (eklem ağrısı) ve fiziksel asteni (genel yorgunluk) gibi semptomlar nedeniyle hastaneye kaldırılmış ve tedavi  altına alınmıştır. Hasta 15 Ağustos 2022'de kaldırıldığı hastanede yaşamını yitirmiştir. Hastanın cenazesi, laboratuvar sonuçları alınmadan önce 16 Ağustos'ta ailesine teslim edilmiş ve geleneksel bir şekilde defnedilmiştir.

Kan ve orofaringeal sekresyon örnekleri 15 Ağustos'ta Beni'deki Ulusal Biyomedikal Araştırma Enstitüsü'nde (INRB) RT-PCR ile Zaire ebola virüsü için yapılan testler pozitif çıkmış ve bu sonuçlar 16 Ağustos'ta Goma'daki Rodolphe Mérieux INRB Laboratuvarı'nda doğrulanmıştır. Salgın, EVH doğrulama testi ve genetik dizilemenin ardından Sağlık Bakanlığı tarafından ilan edildmiştir.

16 Ağustos'tan bu yana doğrulanmış veya olası başka bir vaka tespit edilmemiştir. Vakanın 182 temaslısından 172'si tespit edilmiş olup 21 gün boyunca izlenmiştir. Takip edilmeyen 10 temaslıya ulaşılamamıştır.

Salgının kaynağının belirlenmesi için araştırmalar devam etmektedir.

Halk sağlığı yanıtı

Genel yanıt: Sağlık Bakanlığı, DSÖ ve diğer ortaklarla birlikte, salgını kontrol etmek ve daha fazla yayılmayı önlemek için yanıt önlemleri almıştır. Yanıtı koordine etmek için ulusal ve bölgesel acil durum yönetim komiteleri etkinleştirilmiştir. Vakaları aktif olarak aramak ve bakım sağlamak için çok disiplinli ekipler görevlendirilmiştir; kişileri belirlemek, ulaşmak ve takip etmek; ve toplulukları salgın önleme ve kontrol müdahaleleri konusunda duyarlı hale getirmek.

Uyarılar ve testler: 21 Ağustos - 27 Eylül 2022 arasındaki bu salgın sırasında Beni sağlık bölgesinden toplam 9.173 uyarı rapor edilmiş olup şüpheli EVH vakaları olarak doğrulanan 607 (%7) dahil olmak üzere tümü (%100) araştırılmıştır. EVD için toplam 682 numune test edilmiştir.

Giriş noktaları: Giriş noktalarında kayıtlı 2.608 yolcunun toplam 2.390'ı (%92) EVH için taranmış ve hiçbir uyarı tespit edilmemiştir.

Aşılama: 27 Eylül itibariyle, etkilenen sağlık bölgesindeki 550 kişi, temaslılar ve temaslıların temaslıları hedefleyen halka stratejisi kullanılarak EVH'ye karşı aşılanmıştır. Ön saflardaki sağlık çalışanları aşılananların çoğunluğunu oluşturmuştur (483).

DSÖ risk değerlendirmesi

Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ndeki bu son EVH salgınının sona erdiği ilan edilmiş olup  son ve tek teyit edilmiş vakanın 16 Ağustos 2022'de defnedilmesinden sonraki 42 gün boyunca yeni vaka bildirilmemiştir. Bu vaka genetik olarak Kuzey Kivu, Ituri ve Güney Kivu illerinde 2018-2020 salgını ile bağlantılıdır. (Bu salgın hakkında daha fazla bilgi için lütfen 2018-2020 olayıyla ilgili DSÖ salgın hesabına bakınız). Bu en son salgının kaynağı henüz tespit edilmemiştir.

EVH'nin ülkede endemik olduğu göz önüne alındığında, gelecekte bir salgın görülmesi beklenmeyen bir durum değildir. Ebola virüsü enzootiktir ve hayatta kalanlarda viral kalıcılığın yeniden canlanması durumu son salgınlarda tanımlanmıştır. EVH'nin yeniden ortaya çıkması Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde önemli bir halk sağlığı sorunudur; Ülkenin toparlanma, salgınlara hazırlık ve salgınlara yanıt verme kapasitesinde boşluklar devam etmektedir. Ülkedeki eşzamanlı salgınlar (COVID-19, kolera, kızamık, çocuk felci, sarıhumma, maymun çiçeği, vb.) ve ülkenin doğusundaki uzun süreli insani durum, sağlık sistemi ve mevcut kaynaklar üzerinde artan bir baskı yaratmıştır.

Kuzey Kivu eyaleti gibi bazı belirli alanlarda çevresel ve sosyoekonomik faktörlerin -toplumun güvensizliği, zayıf sağlık sistemleri ve siyasi istikrarsızlık dahil- bir araya gelmesi yeni EVH salgınları riskini artırabilir. Ayrıca, saptama, laboratuvar doğrulaması ve sürveyanstaki gelişmiş kapasiteler, EVH salgınlarını saptamadaki artan sıklığı açıklayabilir. Bununla birlikte, DSÖ, sağlık sistemi zorluklarının (epidemiyolojik sürveyans, IPC programları ve sağlık bakım ortamlarındaki uygulamalar) yanı sıra güvensizlik ile ilgili devam eden zorlukların, COVID-19 ve diğer devam eden salgınların ortaya çıkmasıyla birleştiğinde, ülkenin herhangi bir hastalığın yeniden ortaya çıkışını tespit etme ve yanıt verme yeteneğini tehlikeye atabileceğinden endişe duymaktadır.

DSÖ tavsiyesi

DSÖ, insanlarda Ebola virüsü hastalığının bulaşmasını azaltmanın etkili bir yolu olarak aşağıdaki risk azaltma önlemlerini önermektedir:

• Enfekte meyve yarasaları veya insan olmayan primatlarla temas ve nu hayvanların çiğ etlerinin tüketimi yoluyla vahşi yaşamdan insana bulaşma riskini azaltınız. Hayvanlarla uğraşırken  eldiven ve diğer uygun koruyucu giysiler kullanılmalıdır.
• Ebola semptomları olan kişilerle, özellikle vücut sıvılarıyla doğrudan veya yakın temas yoluyla insandan insana bulaşma riskini azaltınız. Hastalarla ilgilenirken uygun kişisel koruyucu ekipman giyilmelidir. Hastanedeki hastaları ziyaret ettikten sonra ve ayrıca herhangi bir vücut sıvısına dokunduktan veya temas ettikten sonra düzenli el yıkama gereklidir.
• EVH vakalarının erken tespiti, izolasyonu ve tedavisi için sağlık personelinin eğitimine ve yeniden eğitilmesine ve ayrıca güvenli ve insan onuruna uygun defin konusunda  tazeleme eğitimine devam ediniz.
• Hayatta kalanların bazı vücut sıvılarında virüs kalıcılığından olası bulaşma riskini azaltınız. DSÖ, bir EVH mağdurları bakım programı aracılığıyla tıbbi bakım, psikolojik destek ve biyolojik testler (arka arkaya iki negatif teste kadar) sağlanmasını önermektedir. DSÖ, kanında Ebola virüsü testi negatif çıkan nekahat dönemindeki erkek veya kadın hastaların izolasyonunu önermemektedir.
• Sağlık sistemi içindeki IPC programlarını güçlendirerek sağlık hizmetleri yoluyla bulaşmanın artmasını azaltınız.
• EVH vakalarının erken tespiti, izolasyonu ve tedavisi için sağlık iş gücünün sürekli eğitiminin yanı sıra güvenli ve insan onuruna uygun definler ve IPC halka yaklaşımı konusunda yeniden eğitim sağlayınız.
• Güvenli ve insan onuruna uygun defin uygulamalarını güçlendirmek için topluluklarla etkileşim kurunuz.
• Risk altındaki alanlarda veya ülkelerde lojistik destek için kapasiteler oluşturun ve sürdürünüz.
• Mevcut risk değerlendirmesine ve Ebola salgınlarına ilişkin önceki kanıtlara dayanarak, DSÖ, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ne yönelik herhangi bir seyahat ve ticaret kısıtlamasına gidilmesini tavsiye etmemektedir.

Ayrıntılı bilgi için aşağıdaki bağlantılara bakınız:

• The Democratic Republic of Congo declares the end of 15th Ebola outbreak. WHO AFRO: https://www.afro.who.int/countries/democratic-republic-of-congo/news/democratic-republic-congo-ebola-outbreak-declared-over-uganda-boosts-response
• WHO Disease Outbreak News, Ebola virus disease - The Democratic Republic of the Congo, 25 August 2022: https://www.who.int/emergencies/disease-outbreak-news/item/2022-DON404
• WHO Disease Outbreak News, Ebola virus disease - The Democratic Republic of the Congo, 4 July 2022: https://www.who.int/emergencies/disease-outbreak-news/item/2022-DON398
• WHO Ebola virus disease fact sheet: https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/ebola-virus-disease
• Optimized Supportive Care for Ebola Virus Disease. Clinical management standard operating procedures. WHO. 2019:  https://www.who.int/publications/i/item/optimized-supportive-care-for-ebola-virus-disease
• Ebola: technical guidance documents: https://www.who.int/publications/i?healthtopics=b57416ee-a885-403f-a50d-59ca9d5bb707
•  What is integrated outbreak analytics - Carter SE, Ahuka-Mundeke S, Pfaffmann Zambruni J, et al. How to improve outbreak response: a case study of integrated outbreak analytics from Ebola in Eastern Democratic Republic of the Congo. BMJ Global Health 2021;6: e006736: https://gh.bmj.com/content/6/8/e006736
• International Coordinating Group (ICG) on Vaccine Provision, ICG for EVD vaccine: https://www.who.int/groups/icg/ebola-virus-disease
• Statement of 8th meeting of International Health Regulations (2005) Emergency Committee or Ebola virus disease in the Democratic Republic of the Congo on 26 June 2020: https://www.who.int/news/item/26-06-2020-final-statement-on-the-8th-meeting-of-the-international-health-regulations