BİRDEN FAZLA ÜLKEDE GÖRÜLEN MAYMUN ÇİÇEK HASTALIĞI (MONKEYPOX) SALGINI

05 Ekim 2022 Çarşamba

Küresel olarak bildirilen haftalık yeni vaka sayısı 39. haftada (26 Eylül – 02 Ekim) (n=3045 vaka) 38. haftaya (19-25 Eylül) (n=3661 vaka) kıyasla %16,8 azalmış ve en büyük orantılı düşüş Amerika Bölgesi (%-23) ve Avrupa Bölgesi’nde (%-5) gözlenmektedir.

5 Ekim 2022'de yayınlanmış Dış Durum Raporu-7

DSÖ ulusal yetkilileri tarafından 3 Ekim 2022 tarihine ve saat 17:00’a (CEST) kadar alınan veriler

Risk Değerlendirmesi

Laboratuvarca doğrulanmış Vakalar

Ölüm Vakaları

Ülkeler/Bölgeler/Yönetim Bölgeleri

Küresel  Risk - Orta

68.900

25

106

DSÖ Bölgesel Risk

 Avrupa Bölgesi - Yüksek

 

 

 

Afrika Bölgesi, Amerika Bögesi, Doğu Akdeniz Bölgesi ve Güneydoğu Asya Bölgesi - Orta

 

 

 

Batı Pasifik Bölgesi – Düşük - Orta

 

 

 

 

Önemli Olaylar

• 26 Eylül - 2 Ekim 2022 tarihleri arasında hafta boyunca, Avrupa ve Amerika Bölgelerinde bildirilen maymun çiçeği vakalarının sayısı azalmış ve Ağustos 2022'den bu yana gözlemlenen genel düşüş eğilimini tetiklemiştir.

• 21 Eylül 2022'de yayınlanan son baskıdan bu yana 7.147 yeni vaka (toplam vakalarda %11,6 artış) ve üç yeni ölüm vakası bildirilmiştir.

• 5 Ekim 2022'de DSÖ, maymun çiçeğinin insandan insana bulaşmasını durdurmak, etkilenen ülkelerde virüsün hayvanlardan insanlara bulaşmasını en aza indirmek ve şiddetli hastalık riski altında bulunan savunmasız grupları korumak için gereken öncelikli eylemleri ana hatlarıyla belirleyen Monkeypox Stratejik Hazırlık, Hazırlık ve Müdahale Planını başlatmıştır.

• DSÖ, standart vaka ve ölüm tanımlarını kullanmanın önemini yineler ve Üye Devletlerini, maymun çiçeği sürveyans kılavuzunun en son versiyonunda vurgulandığı gibi maymun çiçeği ölüm tanımını benimsemeye ve uygulamaya teşvik etmektedir.

 

Epidemiyolojik Güncelleme

1 Ocak - 2 Ekim 2022 tarihleri arasında, altı DSÖ Bölgesinin tamamında 106 ülke/bölge/bölgeden (bundan böyle 'ülkeler'[i] olarak anılacaktır) DSÖ'ye laboratuvarca doğrulanmış 68.900 maymun çiçeği vakası ve 25 ölüm vakası bildirilmiştir (Tablo1). 21 Eylül 2022'de yayınlanan son baskıdan bu yana, 7.147 yeni vaka (toplam vakalarda %11,6 artış) ve üç yeni ölüm vakası bildirilmiştir.

Son yedi gün içinde 26 ülke haftalık vaka sayısında artış bildirmiş olup en yüksek artış (%44,4) Nijerya'dan bildirilmiştir. Yeni bir ülke olan Mısır, son yedi gün içinde ilk vakasını bildirmiştir (27 Eylül). Genel olarak, 39 ülke, hastalığın maksimum kuluçka dönemi olan 21 günden fazla yeni bir vaka bildirmemiştir.

Küresel olarak bildirilen haftalık yeni vaka sayısı 39. haftada (26 Eylül – 02 Ekim) (n=3045 vaka) 38. haftaya (19-25 Eylül) (n=3661 vaka) kıyasla %16,8 azalmış ve en büyük orantılı düşüş Amerika Bölgesi (%-23) ve Avrupa Bölgesi’nde (%-5) gözlenmektedir. Bu düşüşlere rağmen, son dört hafta içinde bildirilen vakaların çoğu Amerika Bölgesinden (%85.6) ve Avrupa Bölgesinden (%12.8) gelmiştir. 19 Eylül'den 2 Ekim'e kadar, Amerika Birleşik Devletleri'nde (n=2) ve Çekya'da (n=1) toplam üç ölüm bildirilmiştir. Genel olarak, Afrika Bölgesi, doğrulanmış vakalar arasında en çok ölüm vakası rapor edilmiştir (13/25; %52).

2 Ekim itibariyle, küresel olarak en yüksek kümülatif vaka sayısını bildiren on ülke Amerika Birleşik Devletleri (n = 25 672), Brezilya (n = 7869), İspanya (n = 7188), Fransa (n = 3999) ), Birleşik Krallık (n = 3635), Almanya (n = 3625), Peru (n = 2587), Kolombiya (n = 2042), Meksika (n = 1627) ve Kanada (n = 1400) olmuştur. Bu ülkelerin tamamı, küresel olarak bildirilen vakaların %86,6'sını oluşturmaktadır.

Şekil 1. 1 Ocak 2022’den 2 Ekim 2022 saat 17:00’a (CEST) kadar bölgelere göre haftalık toplanan doğrulanmış maymun çiçeği vakalarının epidemiyolojik eğrisi

**Bu rakam, Pazar günleri sona eren tamamlanmış epidemiyolojik haftalar için toplu haftalık verileri göstermektedir. Mevcut haftaya ilişkin veriler bir sonraki durum raporunda sunulacaktır.

 

Tablo 1. 1 Ocak 2022 – 2 Ekim 2022 tarihleri arasında saat 17:00’a (CEST) DSÖ Bölgelerince DSÖ'ye bildirilen kümülatif doğrulanmış maymun çiçeği hastalığı vakalarının ve ölümlerin sayısı

DSÖ Bölgesi

Doğrulanmış Vakalar

Ölümler

Afrika

714

13

Amerika

43.181

6

Doğu Akdeniz

64

1

Avrupa

24.737

4

Güneydoğu Asya

23

1

Batı Pasifik

181

0

Toplam

68.900

25

 

*Afrika bölgesinden bildirilen ölümlerin sayısı Durum Raporu #6'da 14'ten mevcut Durum raporu#7'de 13'e ve Orta Afrika Cumhuriyeti'ndeki ölüm sayısında geriye dönük düzenlemeler nedeniyle düşmüştür.

Diğer önemli epidemiyolojik bulgular:

• Salgın esas olarak genç erkekleri etkilemeye devam etmektedir, mevcut verilere sahip vakaların %97.5'i (36468/37 417) erkek olup yaş ortalamaları 35'tir (Çeyrekler Arası Aralık: 29 – 42 yıl). Yaş verilerinin mevcut olduğu vakaların %1'inden azı 0-17 yaş arasında olup bunların 93'ü (%0,2) 0-4 yaş arasındadır. Bu oran bölgeler arasında farklılık göstermekte olup, 0-17 yaş arasındaki vakaların en büyük oranı Amerika Bölgesi'nden bildirilmektedir (191/328; %58).

• Bildirilen cinsel yönelimli vakaların %89,9'u (15 592/17 337) gey, biseksüel ve erkeklerle seks yapan diğer erkekler olarak tanımlanmıştır. Bildirilen tüm bulaşma türleri arasında, cilt yoluyla bulaşma ve cinsel aktiviteler sırasında mukozal temas yoluyla bulaşma, bildirilen tüm bulaşma olaylarının 12.070'inden 10 520'si (%87,1) ile en yaygın bulaşma yolu olarak rapor edilmiştir.

• Vakaların olası maruz kalma ortamlarının bildirdiği tüm ortamlardan en yaygın olarak bildirileni, bildirilen 6.612'den 3ç225'i (%48,8) cinsel temasların olduğu bir parti ortamı olmuştur.

• HIV durumu olduğu bilinen vakaların %49,2'si (9476/19 242) HIV pozitiftir.

• En az bir semptom bildiren vakalar arasında en sık görülen semptom herhangi bir döküntü olup, vakaların %83.4'ünde bildirilmekte ve bunu %57.8 ile ateş , sistemik ve genital döküntü (sırasıyla %49.6 ve %45.4) takip etmektedir.

Maymun çiçeği ölümleri

2 Ekim itibariyle, UST bildirimi yoluyla DSÖ'ye 25 maymun çiçeği ölümü bildirilmiştir. Mevcut vaka sayısı göz önüne alındığında, bu birden fazla ülkede görülen salgının kabaca bildirilen vaka ölüm oranı çok düşüktür, yaklaşık %0.03'tür (25 / 68 225). Resmi olarak bildirilen bu 25 ölüme ek olarak, maymun çiçeğinden etkilenen hastalar arasında medya veya yerel sağlık yetkilileri gibi alternatif kaynaklardan başka ölümler de bildirilmiştir. Bu vakaların birçoğunda, ölümün ana nedeni, altta yatan daha ciddi bir sağlık durumuna atfedilmiştir ve bu nedenle bir maymun çiçeği ölümü olarak bildirilmemiştir.

Mevcut salgın boyunca, bazı Üye Devletler daha önce bildirilen maymun çiçeği ölümlerini artık maymun çiçeğine atfedilemeyecek şekilde yeniden sınıflandırmıştır. DSÖ, standartlaştırılmış tanımları kullanmanın önemini yinelemekte olup Üye Devletlerini, maymun çiçeği sürveyans kılavuzunun en son versiyonunda vurgulandığı gibi maymun çiçeği ölüm tanımını benimsemeye ve uygulamaya davet etmektedir. DSÖ, maymun çiçeği ölümünü şu şekilde tanımlamaktadır: 'Maymun çiçeği enfeksiyonu ile ilişkilendirilemeyecek açık bir alternatif ölüm nedeni (örn. travma) yoksa muhtemel veya doğrulanmış bir maymun çiçeği vakasında klinik olarak uyumlu bir hastalıktan kaynaklanan bir ölüm.' Bu nedenle, maymun çiçeği sürveyansı amaçları için, ölümleri maymun çiçeği enfeksiyonu tarafından hızlandırılan altta yatan hastalıkları olan hastalar, maymun çiçeği ölümleri olarak sınıflandırılmalıdır; bu bağlamda, sürveyans amaçları için maymun çiçeği ölümünün sınıflandırılması, ölüm belgesi kodlamasında kullanılan uygulamalardan farklı olabilir; burada "altta yatan" ölüm nedeni (örn. kronik komorbidite) en uygun gösterge olarak kabul edilebilir.

DSÖ, küresel ölüm sayısında yalnızca olası ve doğrulanmış maymun çiçeği vakalarındaki ölümleri raporlamaya devam etmektedir (yani, şüpheli vaka tanımının düşük özgüllüğü nedeniyle şüpheli vakalardaki ölümler sayılmaz). Ülkelerin, yukarıdaki belgede belirtilenlerden ayrı olarak kendi vaka tanımlarını kullanabileceğini unutmayınız.

Bildirilen 25 ölümün dokuzu (%36) vakaya dayalı bilgilere sahiptir. Hakkında bilgi bulunan dokuz vakanın çoğunluğu, dokuz vakadan sekizi (%88) erkek olup altıda altısı (%100) kendini gey, biseksüel ve erkeklerle seks yapan diğer erkekler olarak tanımlamıştır. Yaş ortalaması 41  (31 – 65 yıl) olarak rapor edilmiştir.

Bildirilen ölümlerin beşi HIV pozitif olan bireyler olup bir kişinin HIV durumu negatifti, bir vakanın HIV durumu bilinmiyordu ve iki kişi için bilgi eksikliği olduğu görülmüştür. En sık görülen semptomlar ateş, döküntü ve genital lezyonlar olmuştur. Ölen dokuz hastadan yedisinin hastaneye ve bunlardan dördünün yoğun bakım ünitesine kaldırıldığı bildirilmiştir.

 

Şekil 3. 1 Ocak –  2 Ekim 2022 tarihleri arasında ve saat 17:00 (CEST) itibariyle resmi kamu kaynaklarından DSÖ'ye bildirilen veya DSÖ tarafından tanımlanan doğrulanmış maymun çiçek hastalığı vakalarının coğrafi dağılımı

Güncellemeler ve DSÖ Tavsiyeleri

DSÖ, durumu yakından izlemeye ve Üye Devletler ve ortaklarla uluslararası koordinasyonu ve bilgi paylaşımını desteklemektedir. Kapsamlı vaka bulma, temaslı izleme, laboratuvar incelemesi, izolasyon, klinik yönetim, enfeksiyon önleme ve kontrol önlemlerinin uygulanması ve aşılama faaliyetlerinin yanı sıra devam eden epidemiyolojik ve karşı önlem araştırmalarını desteklemek için Üye Devletler tarafından klinik ve halk sağlığı olay yanıtı etkinleştirilmiştir.

Sürveyans

DSÖ, UST iletişimi yoluyla günlük maymun çiçeği vakaları ve ölümleri hakkında düzenli bilgilerin yanı sıra vaka bildirim formu (CRF) aracılığıyla ayrıntılı bilgi toplamaya devam etmektedir. Şu anda DSÖ, küresel düzeyde bildirilen toplam teyit edilmiş vakaların yaklaşık %93'ü için Vaka Bildirim Formu-CRF almış olup en son epidemiyolojik bilgiler ‘Çevrimiçi 2022 Monkeypox salgını-Küresel Eğilimler’de mevcuttur.

Maymun çiçeğinin laboratuvar doğrulaması, esas olarak gerçek zamanlı polimeraz zincir reaksiyonu (RT-PCR) kullanılarak yapılır. Şu anda ticari olarak temin edilebilen birkaç kit bulunmaktadır ve DSÖ, bu tahlilleri doğrulamak için Robert Koch Enstitüsü de dahil olmak üzere ortaklarla birlikte çalışmaktadır. Ülkeleri desteklemek için DSÖ, 58 ülke için 39.000 test tedarik etmiştir. Daha fazla test alımı devam etmektedir. DSÖ ayrıca, bugüne kadar on ülkeden referans laboratuvarlarına gönderilen 85 numuneyle, doğrulayıcı testler için numuneleri uluslararası olarak göndermek üzere bir mekanizma oluşturmuştur. Testler hakkında daha fazla bilgi, maymun çiçeği virüsü için laboratuvar testleri hakkındaki geçici kılavuzda bulunabilir.

 

Tek Sağlık / One Health

Monkeypox zoonotik bir hastalıktır. Maymun çiçeğinin enzootik olduğu (hayvanlarda görülür) bölgelerde, virüsün insan olmayan primatların yanı sıra çeşitli primatlar da dahil olmak üzere bir dizi duyarlı memeli arasında dolaşım yoluyla korunduğu ve ara sıra insanlara da bulaştığı düşünülmektedir. Enfeksiyon, ısırık, çizik veya vücut sıvıları ile doğrudan temas ile sonuçlanan canlı hayvanlara maruz kalma ve/veya enfekte hayvanların iyice pişirilmemiş etlerinin tüketilmesi yoluyla meydana gelebilir. Yaban hayatı ile etkileşimde etkili enfeksiyon önleme uygulamaları, olayların/vakaların yayılma riskini azaltabilir ve bu alandaki araştırmalar, ortak maymun çiçeği anlayışımızı geliştirmek için kritik öneme sahiptir.

Hayvandan insana bulaşmaya ek olarak, enfekte insanlardan duyarlı hayvanlara yayılma riski vardır. Bugün itibariyle, sahipleriyle çok yakın temas yoluyla maymun çiçeği enfeksiyonu kaptığından şüphelenilen evcil köpeklerle ilgili en az iki vaka rapor edilmiştir. Bunlar, maymun çiçeği virüsünün insandan hayvana bulaştığına dair belgelenmiş ilk vakalardır. Hayvanlara yayılmayı önlemek ve yeni hayvan rezervuarlarının oluşma potansiyelini en aza indirmek için, maymun çiçeği virüsü ile enfekte olduğundan şüphelenilen veya doğrulanan kişiler, evcil hayvanlar, çiftlik hayvanları diğer tutsak hayvanlar ve aynı zamanda yaban hayatı dahil olmak üzere hayvanlarla mümkün olduğunca doğrudan temastan kaçınmalıdır. Ayrıca, tıbbi atıklar da dahil olmak üzere tüm atıkların güvenli bir şekilde atıldığından ve kemirgen veya diğer çöpçü hayvanların erişemeyeceği şekilde olduğundan emin olunuz.

Daha fazla bilgi için, yakın zamanda yayınlanan Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü'ne (WOAH, OIE olarak kurulmuştur) İnsanlardan Yaban Hayatı, Evcil Hayvanlar ve Diğer Hayvanlara Monkeypox Virüsünün Geri Yayılımını Azaltma Risk Kılavuzuna bakınız - WOAH - Dünya Hayvan Sağlığı örgütü.

Ülkeler, Kara Hayvanları Sağlığı Yasası Madde 1.1.5'te açıklandığı gibi, hayvanlarda maymun çiçeği vakalarını önemli hayvan sağlığı bilgileri olarak WOAH'a bildirmeye davet edilmektedir.

İnfodemik Yönetim ve Salgınlar için DSÖ Bilgi Ağı (EPI-WIN)

DSÖ küresel infodemik takip haftalık olarak yürütülmektedir ve maymun çiçeği hakkında paylaşılan bilgiler, konuyla ilgili dijital konuşmaların çoğunun ABD'de, ardından Birleşik Krallık, Kolombiya ve Nijerya'da olduğunu ortaya koymuştur. Çoğunlukla birbirine geçmiş olan açıklamalar bir dizi konuyu içinde barındırmıştır:

• maymun çiçeğinin cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon olup olmadığı dahil bulaşmayla ilgili sorular

• En çok etkilenen toplulukların bazılarında eşit olmayan aşı dağılımı iddiaları ve aşıların tedarikiyle ilgili endişeler dahil olmak üzere maymun çiçeği aşılarına erişim

• sağlık hizmetleri ortamları da dahil olmak üzere damgalama ve ayrımcılıkla ilgili endişeler

• çocuklarda maymun çiçeği ile ilgili endişeler

• Maymun çiçeğinin COVID19 aşılarının bir yan etkisi olduğuna dair söylentiler de dahil olmak üzere, maymun çiçeği ve COVID-19 hakkında kafa karışıklığı.

DSÖ EPI-WIN, Temmuz 2022'den bu yana DSÖ ile bir Mutabakat Zaptı (MoU) bulunan çok dinli bir organizasyon olan Religions for Peace için bir maymun çiçeği brifingi düzenlemiştir; bu acil durumda inanç temelli liderlerin topluluklarını desteklemedeki önemli rolü tartışılmıştır.

Cruise Lines International Association’ın (CLIA) talebi üzerine DSÖ, büyük küresel kruvaziyer hatlarının temsilcileri ve tıbbi personeli ile bir brifing düzenlemiştir. Brifing, gemi yolculuklarını güvenli hale getirmek için kruvaziyer şirketlerinin neler yapabileceğini ve olası vakaların nasıl yönetileceğini vurgulamıştır. Seyahat ve turizm sektörleri için de benzer bir brifing 5 Ekim 2022'de gerçekleştirilmiştir.

Ağustos 2022'de, gelişen epidemiyolojik durum, bulaşma ve küçük ve büyük toplantılar sırasında maymun çiçeği riskinin nasıl azaltılacağı hakkında üç EPI-WIN Güncellemesi geliştirilmiştir. Aktarımla ilgili güncelleme, maymun çiçeği hastalığının nasıl bulaştığına ve en savunmasız popülasyonlara ilişkin kamuoyu sorularını ele alırken, bilimin de gelişmekte olduğu ve bilgilerin şu ana kadar bilinenlere dayandığı konusundaki belirsizliği vurgulamıştır. Kitlesel toplantılarla ilgili EPI-WIN güncellemeleri, DSÖ tavsiyelerini basit terimlerle vurgulamıştır.

Altı EPI-WIN web semineri, maymun çiçeği hastalığı çevresinde damgalanma, virüsün bulaşması, toplantılar için uygulanacak halk sağlığı önlemleri ve deniz yolculuklarında ve seyahat ve turizm endüstrisinde maymun çiçeği hastalarının yönetimine ilişkin konulara odaklanmıştır. Tüm web seminerleri bölgesel bakış açıları içermiş olup 70'den fazla ülkeden katılım sağlanmıştır. DSÖ rehberliğinin yanı sıra Avrupa Bölgesi'nden bir hasta ve Amerika Bölgesi'nden iki sağlık uzmanının bakış açıları paylaşılmıştır.

Toplantılar

Maymun çiçeği için yaygın maruz kalma ortamları, partiler, onur etkinlikleri, geçit törenleri, festivaller, konserler gibi belirli toplantıları ve maymun çiçeğinin yayılması için daha yüksek bir risk oluşturan ciltten cilde teması içeren faaliyetleri içerebilecek insanların toplandığı diğer yolları kapsamaktadır. DSÖ, toplantıların planlanması, değiştirilmesi veya ertelenmesi ile ilgili karar vermede, söz konusu olayın bağlamına göre uyarlanması ve düzenli aralıklarla tekrarlanması gereken risk temelli bir yaklaşım kullanılmasını tavsiye etmektedir.

Risk temelli yaklaşım üç adımdan oluşur:

1. Risk değerlendirmesi: Olayın özelliklerine, ilişkili faaliyetlere ve bunların gerçekleştiği bağlama dayalı olarak temel risklerin belirlenmesi ve nicelleştirilmesi.

2. Risk azaltma: Temel riski azaltmayı amaçlayan bir ihtiyati tedbir paketinin uygulanması;

3. Risk iletişimi: Alınan ihtiyati tedbirler, bunların gerekçesi ve amacı ve ilgili kararların nasıl alındığına ilişkin bilgilerin proaktif olarak yayılması.

DSÖ ayrıca sağlık yetkililerinin, ev sahibi bölgedeki maymun çiçeği epidemiyolojik durumu ve beklenen planlı veya spontan faaliyetlerle ilgili maymun çiçeği riski konusunda farkındalığı artırmak için etkinlik organizatörleri ile işbirliği yapmasını ve olay ve katılımcıların faaliyetleri ile ilgili olarak maymun çiçeği bulaşma riskini azaltmayı amaçlayan uygun halk sağlığı ve sosyal önlemlerinin (PHSM) benimsenmesini kolaylaştırmayı önermektedir. Ek olarak, sağlık yetkililerinin olay sırasında olası maymun çiçeği vakalarını nasıl yönetecekleri konusunda olay/organizasyon personeline talimat vermek ve bulaşma riskini azaltmayı amaçlayan uygun PHSM'nin benimsenmesini kolaylaştırmak için çalışmaları önerilmektedir.

Maymun çiçeği vakalarının tespit edildiği bölgelerde toplantıların ertelenmesi veya iptal edilmesinin varsayılan bir önlem olarak gerekli olmadığını belirtmek önemlidir; daha ziyade risk temelli bir yaklaşım bu konuda karar verme sürecine bilgi sağlayabilir.

 

Teknik rehberlik ve diğer kaynaklar

Uluslararası Sağlık Tüzüğü Acil Durum Komitesi ve Genel Direktörün Geçici Tavsiyeleri

 

DSÖ Geçici Rehberlik ve Halk Sağlığı Tavsiyesi

 

  • WHO Vaccines and immunization for monkeypox: Interim guidance, 24 August 2022. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/361894/WHO-MPX-Immunization-2022.2-eng.pdf
  •  WHO Global clinical data platform for monkeypox case report form (CRF), 15 July 2022. https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MPX-Clinical_CRF-2022.2
  • Public health advice for gatherings during the current monkeypox outbreak, 28 June 2022: https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MPX-Gatherings-2022.1
  • WHO Surveillance, case investigation and contact tracing for Monkeypox: Interim guidance, 24 June 2022. https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MONKEYPOX-surveillance-2022.2
  • Clinical management and infection prevention and control for monkeypox: Interim rapid response guidance, 10 June 2022. https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MPX-Clinical-and-IPC-2022.1  
  • WHO Technical brief (interim) and priority actions: enhancing readiness for monkeypox in WHO South-East Asia Region, 7 July 2022. https://cdn.who.int/media/docs/default-source/searo/whe/monkeypox/searo-mpx-tbrief22.pdf

 

Veri yönetimi

 

Risk iletişimi ve topluluk katılımı

  • Risk communication and community engagement public health advice on understanding, preventing and addressing stigma and discrimination related to monkey pox 1 September 2022. https://www.who.int/publications/m/item/communications-and-community-engagement-interim-guidance-on-usinginclusive-language-in-understanding--preventing-and-addressing-stigma-and-discrimination-related-to-monkeypox
  • Monkeypox Q&A, 31 August 2022. https://www.who.int/news-room/questions-and-answers/item/monkeypox
  • Monkeypox: public health advice for gay, bisexual and other men who have sex with men, 18 July 2022. https://www.who.int/publications/m/item/monkeypox-public-health-advice-for-men-who-have-sex-with-men
  • Risk communication and community engagement (RCCE) for monkeypox outbreaks: Interim guidance, 24 June 2022. https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MPX-RCCE-2022.1

EPI - WIN Web Seminerleri ve Güncellemeler

Yaklaşan EPI-WIN Web Semineri:

  • WHO monkeypox technical briefing. For transport and tourism sector; October 5, 2022 13:00 – 14:15 CET Registration at: https://www.who.int/news-room/events/detail/2022/10/05/default-calendar/technical-briefing-onmonkeypox-for-transport-and-tourism-sector The recordings of the previous EPI-WIN Webinars related to current monkeypox outbreak:
  • Managing stigma and discrimination in health-care settings in public health emergencies such as monkeypox (Sept. 22, 2022)
  • How is monkeypox spreading? What do we know so far (July 27, 2022) •
  • Monkeypox outbreak and mass gatherings (June 24, 2022) EPI-WIN updates
  • Update 79: Monkeypox outbreak update: Situation - transmission - countermeasures
  • Update 78: Monkeypox and mass gatherings
  • Update 77: Monkeypox outbreak, update and advice for health workers

 

Laboratuvar ve teşhis

  • Monkeypox: experts give virus variants new names, 12 August 2022. https://www.who.int/news/item/12-08-2022- monkeypox—experts-give-virus-variants-new-names
  • WHO Laboratory testing for the monkeypox virus: Interim guidance, 23 May 2022. https://apps.who.int/iris/handle/10665/354488
  • WHO Guidance on regulations for the transport of infectious substances 2021-2023, 25 February 2021. https://www.who.int/publications/i/item/9789240019720
  • Genomic epidemiology of monkeypox virus. https://nextstrain.org/monkeypox?c=country

 

Hastalık Salgın Haberleri ve durum raporları

  • Monkeypox outbreak 2022: https://www.who.int/emergencies/situations/monkeypox-oubreak-2022
  • Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #3 - 10 August 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--3---10- august-2022
  • WHO Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #2 – 25 July 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--2---25- july-2022
  • WHO Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #1 - 6 July 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--1---6- july-2022
  • WHO disease outbreak news: Monkeypox, all items related to multi-country outbreak: https://www.who.int/emergencies/emergency-events/item/2022-e000121
  • WHO disease outbreak news: Monkeypox, all previous items including endemic countries and traveler-associated outbreaks: https://www.who.int/emergencies/emergency-events/item/monkeypox

 

Eğitim ve öğretim

  • WHO monkeypox outbreak toolbox, June 2022. https://www.who.int/emergencies/outbreak-toolkit/disease-outbreaktoolboxes/monkeypox-outbreak-toolbox
  • WHO factsheet on monkeypox, 19 May 2022. http://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/monkeypox
  • Health topics – Monkeypox: https://www.who.int/health-topics/monkeypox
  • Open WHO. Online training module. Monkeypox: Introduction. 2020 English: https://openwho.org/courses/monkeypox-introduction Français: https://openwho.org/courses/variole-du-singe-introduction
  • Open WHO. Extended training. Monkeypox epidemiology, preparedness and response. 2021. English: https://openwho.org/courses/monkeypox-intermediate; Français: https://openwho.org/courses/variole-du-singe-intermediaire

 

Diğer kaynaklar

  • WHO AFRO Weekly Bulletin on Outbreaks and Other Emergencies, all previous items: https://www.afro.who.int/healthtopics/disease-outbreaks/outbreaks-and-other-emergencies-updates
  • WHO 5 moments for hand hygiene. https://www.who.int/campaigns/world-hand-hygiene-day
  • WHO One Health. https://www.who.int/health-topics/one-health
  • World Organisation for Animal Health, founded as OIE: Monkeypox. https://www.woah.org/en/disease/monkeypox/
  • Joint WHO Regional Office for Europe - European Centre for Disease Prevention and Control, Monkeypox surveillance bulletin Situation reports (who.int)
  • Joint WHO Regional Office for Europe - European Centre for Disease Prevention and Control, Monkeypox Resource toolkit to support national authorities and event organizers in their planning and coordination of mass and large gathering events. https://www.who.int/europe/tools-and-toolkits/monkeypox-resource-toolkit-for-planning-and-coordination-ofmass-and-large-gathering-events/
  • WHO. Monkeypox & mass gatherings. Recommendations for mass gatherings during a monkeypox outbreak. https://cdn.who.int/media/docs/default-source/epi-win/update78_monkeypox-massgatherings.pdf?sfvrsn=dfc9ee5a_1&download=true
  • WHO European Region Interim advice for public health authorities on summer events during the monkeypox outbreak in Europe, 2022 https://www.who.int/europe/publications/m/item/interim-advice-for-public-health-authorities--onsummer-events-during-the-monkeypox--outbreak-in-europe--2022
  • Weekly epidemiological record (WER) no.11, 16 March 2018, Emergence of monkeypox in West Africa and Central Africa 1970-2017. http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/260497/WER9311.pdf;jsessionid=7AB72F28D04CFE6CE24996192FC4 78FF?sequence=1 Jezek Z., Fenner F.: Human Monkeypox. Monogr Virol. Basel, Karger, 1988, vol 17, pp 1-5. doi: 10.1159/isbn.978-3-318-04039-5
  • Clinical management and infection prevention and control for monkeypox: Interim rapid response guidance, 10 June 2022. https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MPX-Clinical-and-IPC-2022.1

 

Ek 1: Veri, tablo ve şekil notları

Sunulan tüm veriler yorumlanırken dikkatli olunmalıdır. DSÖ, ulusal halk sağlığı yetkilileri ve farklı veri ekleme kriterleri ve farklı veri kesme süreleri kullanan diğer kaynaklar tarafından yayınlanan bilgi ürünleri arasında farklılıklar olması beklenmektedir. Doğruluğu ve güvenilirliği sağlamak için adımlar atılırken, tüm veriler sürekli doğrulamaya ve değişikliğe tabidir. Vaka tespiti, tanımlar, test stratejileri, raporlama uygulaması ve gecikme süreleri ülkeler/bölgeler/yönetim bölgeleri arasında farklılık göstermektedir. Diğerlerinin yanı sıra bu faktörler, gerçek vaka ve ölüm sayılarının değişken olarak eksik tahmin edilmesi ve bu verilerin küresel düzeyde yansıtılmasında değişken gecikmeler ile sunulan sayıları etkilemektedir.

[i]'Ülkeler', benzer statüdeki ülkeleri, bölgeleri, yönetim bölgelerini veya diğer yargı yetkilerini ifade edebilir. Kullanılan tanımlamalar ve bu materyallerin sunumu, DSÖ'nün herhangi bir ülke, bölge veya yönetim bölgesinin veya yetkili makamlarının yasal statüsüne veya hudut veya hudutlarının sınırlandırılmasına ilişkin herhangi bir görüşünün ifadesi anlamına gelmez.

 

Ek 2 . 1 Ocak 2022 ve 2 Ekim 2022 tarihleri arasında ve saat 17:00 (CEST) itibariyle DSÖ Bölgelerince ve ülke tarafından doğrulanmış maymun çiçek hastalığı vakaları

*21 günden uzun bir süredir vaka bildirilmeyen ülkeler

Bölge

Ülke

Doğrulanmış Vakalar

Ölüm Vakaları

 

Afrika

Benin*

3

0

Kamerun

8

2

Orta Afrika Cumhuriyeti

9

0

Kongo

5

0

Demokratik Kongo Cumhuriyeti

190

0

Gana

91

4

Liberya*

3

0

Nijerya

400

7

Güney Afrika*

5

0

Amerika

Arjantin

396

0

Aruba*

3

0

Bahama*

2

0

Barbados*

1

0

Bermuda*

1

0

Bolivya

200

0

Brezilya

7869

2

Kanada

1400

0

Şili

915

0

Kolombiya

2042

0

Kosta Rika

5

0

Küba

4

1

Curaçao

3

0

Dominik Cumhuriyeti

31

0

Ekvador

142

1

El Salvador

9

0

Guadelope*

1

0

Guatemala

30

0

Guyana*

2

0

Honduras

6

0

Jamaika

14

0

Martinik*

1

0

Meksika

1627

0

Panama

16

0

Paraguay

2

0

Peru

2.587

0

Portoriko

186

0

San Martin*

1

0

ABD

25.672

2

Uruguay

8

0

Venezüella

5

0

Doğu Akdeniz

 

Bahreyn

1

0

Mısır

1

0

İran*

1

0

Ürdün*

1

0

Lübnan*

11

0

Fas*

3

0

Katar

5

0

Suudi Arabistan*

8

0

Sudan

17

1

Birleşik Arap Emirlikleri*

16

0

Avrupa

Andorra*

4

0

Avusturya

314

0

Belçika

770

1

Bosna Hersek

5

0

Bulgaristan*

6

0

Hırvatistan

29

0

GKRC + KKTC *

5

0

Çekya

67

1

Danimarka

185

0

Estonya*

11

0

Finlandiya

40

0

Fransa

3999

0

Gürcistan*

2

0

Almanya

3625

0

Cebelitarık*

6

0

Yunanistan

81

0

Grönland*

2

0

Macaristan

77

0

İzlanda

14

0

İrlanda

183

0

İsrail

253

0

İtalya

850

0

Litvanya

5

0

Letonya*

5

0

Lüksemburg*

55

0

Malta*

33

0

Monako*

3

0

Karadağ*

2

0

Hollanda

1219

0

Norveç

92

0

Polonya

188

0

Portekiz

926

0

Moldova*

2

0

Romanya

40

0

Rusya Federasyonu*

2

0

Sırbistan

40

0

Slovakya*

14

0

Slovenya

47

0

İspanya

7188

2

İsveç

195

0

İsviçre

513

0

Birleşik Krallık

3635

0

 

Türkiye*

1

0

 

Ukrayna

4

0

Güney

doğu

Asya Bölgesi

Hindistan

12

1

Endonezya*

1

0

Tayland

10

0

Batı Pasifik

Avustralya

136

0

Çin

5

0

Guam*

1

0

Japonya*

4

0

Yeni Kaledonya*

1

0

Yeni Zelanda

9

0

Filipinler*

4

0

Güney Kore*

2

0

Singapur

19

0

Toplam

106 Ülke / Bölge / Yönetim Bölgesi

68.900

25

 

Etiketler:
Mpox

Kaynak: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--7---5-october-2022