Bu raporda aşağıda yer alan başlıklar halinde COVID-19 ile ilgili en son veriler paylaşılmaktadır:

• Küresel Epidemiyolojik Durum
• Özel konu: SARS-CoV-2’nin önemli ve endişe verici varyantları hakkında güncelleme
• DSÖ Bölgelerine Göre Genel Durum

KÜRESEL EPİDEMİYOLOJİK DURUM

23 Ekim 2022 tarihi itibarıyla veriler

Küresel olarak, yeni haftalık vaka sayısı 17-23 Ekim 2022 haftasında bir önceki haftaya göre %15 azalmış olup 2,6 milyondan fazla yeni vaka bildirilmiştir (Şekil 1, Tablo 1). Yeni haftalık ölüm vakası sayısı bir önceki haftaya göre %13 azalmış ve 8500'den fazla ölüm vakası rapor edilmiştir. 23 Ekim 2022 itibariyle, dünya çapında 624 milyondan fazla teyit edilmiş vaka ve 6,5 milyondan fazla ölüm vakası bildirilmiştir.

Bölgesel düzeyde, yeni bildirilen haftalık vakaların sayısı altı DSÖ bölgesinin tamamında azalmış veya sabit kalmıştır: Afrika Bölgesi (%-41), Avrupa Bölgesi (%-23), Doğu Akdeniz Bölgesi (%-9), Batı Pasifik Bölgesi (%-5), Güneydoğu Asya Bölgesi (%-4) ve Amerika Bölgesi (%+2). Haftalık yeni ölüm vakalarının sayısı altı bölgenin dördünde azalmıştır: Sayı Amerika Bölgesi'nde sabit kalıp (-%1) Doğu Akdeniz Bölgesi'nde artarken (+%9) Afrika Bölgesi (%-72), Avrupa Bölgesi (%-24), Güneydoğu Asya Bölgesi (%-13) ve Batı Pasifik Bölgesi’nde ( -8%) azlamıştır.

Şekil 1: 23 Ekim 2022 itibariyle DSÖ bölgeleri tarafından haftalık olarak bildirilen COVID-19 vakalarının sayısı **

 ** Ek 1,veri, tablo ve şekil notlarına bakınız.

Ülke düzeyinde, haftalık en çok yeni vaka sayıları Almanya (498.787 yeni vaka; -%23), Fransa (307.610 yeni vaka; -%22), Çin (285.348 yeni vaka; -%13) , Amerika Birleşik Devletleri (255.116 yeni vaka; -%1) ve İtalya’dan (252.777 yeni vaka; -%12) bildirilmiştir. Haftalık yeni ölüm vakalarının en çok bildidirldiği ülkeler Amerika Birleşik Devletleri (2.538 yeni ölüm; önceki haftaya benzer), Rusya Federasyonu (636 yeni ölüm; -%9), İtalya (586 yeni ölüm; +%23) , Fransa (484 yeni ölüm; +%21) ve Çin (469 yeni ölüm; +%9) olmuştur.

Bildirilen COVID-19 vakaları ve ölümlerindeki mevcut eğilimler, birçok ülkenin COVID-19 test stratejilerini kademeli olarak değiştirmesi nedeniyle gerçekleştirilen toplam test sayısının ve dolayısıyla tespit edilen vaka sayısının azalmasına neden olduğu için dikkatle yorumlanmalıdır. Ek olarak, önceki haftalara ait veriler, ülkeler tarafından bildirilen COVID-19 vakaları ve ölüm vakalarındaki değişiklikleri geriye dönük olarak dahil etmek için sürekli olarak güncellenmektedir.

Tablo 1. 23 Ekim 2022 itibariyle DSÖ Bölgelerine göre, son yedi günde bildirilen ve kümülatif COVID-19 vakalarının ve COVID-19 kaynaklı ölümlerin sayısı **

*Son yedi gün içinde yeni teyit edilen vaka/ölüm sayısında yedi gün öncesine göre yüzdelik değişim. Önceki haftalara ait veriler, ülkelerden alınan düzenlemelerle sürekli olarak güncellenmektedir.

** Ek 1,veri, tablo ve şekil notlarına bakınız.

COVID-19 ile ilgili en son veriler ve bilgiler için lütfen aşağıdaki adresleri ziyaret ediniz:

• DSÖ COVID-19 Paneli
• DSÖ COVID-19 Haftalık Operasyonel Güncelleme ve Haftalık Epidemiyolojik Güncelleme
• DSÖ COVID-19 ayrıntılı sürveynas veri panosu
• DSÖ COVID-19 politika özetleri

Şekil 2. 17-23 Ekim 2022 tarihleri arasında ülkelere ve bölgelere göre, son yedi günde 100.000 nüfus başına bildirilen COVID-19 vakaları *

** Ek 1, veri, tablo ve şekil notlarına bakınız 

 

Şekil 3. 17-23 Ekim 2022 tarihleri arasında ülkelere ve bölgelere göre, son yedi günde 100.000 nüfus başına bildirilen COVID-19 ölüm vakaları*

 ** Ek 1, veri, tablo ve şekil notlarına bakınız.

 

Özel Konu: SARS-CoV-2’nin önemli ve endişe verici varyantları hakkında güncelleme

VOC'lerin coğrafi yayılımı ve prevelansı

Küresel olarak 24 Eylül - 24 Ekim 2022 tarihleri arasında GISAID aracılığıyla 107.952 SARS-CoV-2 dizisi paylaşılmıştır. Bunların arasında 107.678 dizi, son 30 gün içinde küresel olarak rapor edilen dizilerin %99,7'sini oluşturan Omicron Endişe Verici Varyanı (VOC) olmuştur.  40. epidemiyolojik hafta (3 - 9 Ekim 2022) boyunca, paylaşılan tüm dizilerin %11.7'sine henüz belirli bir Pango adı atanmamış olup Omicron'un alt soyları olduğu varsayılmaktadır (kategori atanmamış). Aynı raporlama döneminde, sekansların %1.4'ü, çoğunluğu XBB ve onun alt varyantı XBB.1 olan rekombinant olarak atanmıştır. Son 30 gün içinde Omicron dışında hiçbir sekans bildirilmemiştir.

Omicron alt soylarının dolaşımını tanımlayan eğilimler, COVID-19 sürveyans sistemlerinin sınırlamaları dikkate alınarak yorumlanmalıdır. Bunlar, ülkeler arasındaki sıralama kapasitesi ve örnekleme stratejilerindeki farklılıkları, zaman içinde örnekleme stratejilerindeki değişiklikleri, dünya çapında ülkeler tarafından yürütülen testlerde ve paylaşılan dizilerde azalmaları ve dizi sunumundaki gecikmeleri içermektedir. Genetik olarak değişim devam etmekte olup söz konusu değişim Omicron’nun 390 alt soyunun yanı sıra 48 tanımlanmış rekombinantın ortaya çıkmasına neden olmuştur. Tüm bu varyantlar, mutasyonların genetik kümelenme kriterlerine ve/veya bir coğrafi konumda prevalans artışına ilişkin göstergelere ve ayrıca herhangi bir fenotipik değişiklik kanıtına dayalı olarak DSÖ tarafından izlenmekte ve değerlendirilmektedir.

40. epidemiyolojik hafta itibariyle %77,1 prevalansla BA.5 alt soyları baskın olmaya devam etmekte, bunu %5.4 prevalansla BA.4 alt soyları izlemektedir. BA.2 alt soyların yaygınlığı artmış olup aynı raporlama döneminde dizilerin %4.3'üne tekabül etmektedir. BA.1.X prevalansı <%1'dir ve BA.3.X dizileri son sekiz hafta içinde küresel düzeyde rapor edilmemiştir. Şekil 4 ve Tablo 2, düzenli olarak güncellenen bir liste olan takip altında olan Omicron alt varyantları olarak sınıflandırılan altı varyantın küresel oranlarını ve yaygınlığını bildirmektedir. (i)

Takip altındaki ilgili Spike proteini (S) amino asit pozisyonları ve ikameleri S:R346X, S:K444X, S:V445X, S:N450X ve S:N460X'dir. BA.2, BA.4 ve BA.5 ve bunların çeşitli alt varyantları, birçok durumda aynı mutasyonları aynı pozisyonda edinerek yakınsak evrimi göstermektedir. Yakınsak (convergent) evrim, aynı genomik pozisyonda iki veya daha fazla farklı varyantın bağımsız genetik adaptasyonunu ifade eder, yani aynı nükleotid veya amino asit değişikliği, bu varyantlar birbirinin doğrudan soyundan gelmeksizin birden fazla varyantta gözlenir. Yakınsak evrim alanları, virüsün adaptasyonunda ve daha fazla evriminde potansiyel bir role işaret etmektedir. Yakınsak evrim, fenotipik adaptasyon ve etkinin itici güçlerini belirlemede etkili olabilir. Ayrıca, virüsün daha da gelişmek için devam eden adaptasyon potansiyelini göstermektedir.

25 Ekim 2022 itibariyle, XBB ve XBB.1 35 ülke tarafından 1.453 sekans ile rapor edilmiştir. BQ.1 ve onun alt soyları, 8.077 sekans ile 65 ülkeden rapor edilmiştir. BQ.1, K444T ve N460K ek spike mutasyonlarına sahip bir BA.5 alt varyantıdır, BQ.1.1 ayrıca spike mutasyon R346T'ye sahiptir.

DSÖ Virüs Evrimi Teknik Danışma Grubu (TAG-VE), XBB ve BQ.1 ile ilgili kanıtları paylaşmak ve değerlendirmek için 24 Ekim 2022'de bir araya gelmiştir. TAG-VE bu soylar hakkında bir bildiri yayınlayacaktır.

SARS-CoV-2 varyantlarının değerlendirilmesi ve DSÖ sınıflandırması hakkında daha fazla bilgi için Ek 2'ye bakınız.

Ek kaynaklar

• Tracking SARS-CoV-2 Variants • COVID-19 new variants: Knowledge gaps and research
• Genomic sequencing of SARS-CoV-2: a guide to implementation for maximum impact on public health
• VIEW-hub: repository for the most relevant and recent vaccine data

 

Küresel olarak, 17 Eylül'den 17 Ekim 2022'ye kadar 98.731 SARS-CoV-2 dizisi GISAID aracılığıyla paylaşılmıştır. Bunların arasında 98.386 dizi, son 30 gün içinde küresel olarak rapor edilen dizilerin %99,7'sini oluşturan Omicron endişe veren varyantı (VOC) olmuştur.

Epidemiyolojik 39. hafta boyunca (26 Eylül - 2 Ekim 2022), Omicron BA.5 altsoyları baskın olmaya devam etmiş ve GISAID'e sunulan dizilerin %78.9'unu oluşturmuştur; ardından %6.7'yi oluşturan BA.4 altsoyları (BA.4.6 dahil); ve dizilerin %3.9'unu oluşturan BA.2 altsoyları  (BA.2.75 dahil) gelmiştir.

DSÖ, ortaya çıkan alt varyantları ve rekombinantları potansiyel immün kaçış belirtileri veya hastalık şiddetinde artış açısından izlemeye devam etmektedir (i). 17 Ekim 2022 itibariyle, BA.2 spike proteininde 14 ek mutasyona sahip bir BA.2.10.1 ve BA.2.75 rekombinantı olan XBB, 26 ülke tarafından rapor edilmiştir. Mevcut ön laboratuvar temelli kanıtlar, XBB'nin bugüne kadar tanımlanan en antikordan kaçan SARS-CoV-2 varyantı olduğunu göstermektedir. 17 Ekim itibariyle, GISAID'de 233 XBB dizisi ve XBB.1 varyantının 609 dizisi (G252V lokusunda ek ikame ile XBB) rapor edilmiştir. Rekombinant, diğer Omicron soyundan gelen varyantlara kıyasla daha yüksek büyüme avantajı belirtileri gösterse de, hastalık şiddetinde herhangi bir değişiklik olduğuna dair henüz bir kanıt yoktur.

 

Ek kaynaklar:

• Tracking SARS-CoV-2 Variants • COVID-19 new variants: Knowledge gaps and research
• Genomic sequencing of SARS-CoV-2: a guide to implementation for maximum impact on public health
• VIEW-hub: repository for the most relevant and recent vaccine data

 

Tablo 3. Omicron VOC'nin fenotipik özelliklerinin özeti

 

Etkilenen Halk Sağlığı Alanı	Omicron (B.1.1.529)	Omicron Altsoyları
		BA.1	BA.2	BA.4	BA.5
Bulaşıcılık	Delta'ya kıyasla büyüme avantajı ve artan bulaşıcılık (1)	BA.2, BA.4 ve BA.5’e kıyasla daha düşük büyüme oranı (2)	BA.4 ve BA.5'e kıyasla daha düşük büyüme oranı (2)	BA.5  ile karşılaştırıldığında daha düşük büyüme avantajı (2)	BA.1, BA.2 ve BA.4'e kıyasla büyüme avantajı (2)
Hastalığın şiddeti	Genel kanıtlar, zıt kanıtlara rağmen Delta'ya kıyasla daha düşük şiddete işaret etmektedir. Daha önceki çalışmalar daha düşük hastalık şiddeti  görüldünü bildirmiştir (2-7). Bununla birlikte, daha yeni çalışmalar daha düşük (8) veya benzer hastalık şiddeti  görüldüğünü bildirmektedir (9) .	BA.2 (10) ile karşılaştırıldığında benzer hastalık şiddettine dair kanıtlar vardır. Bununla birlikte, BA.4 ve BA.5'e (12) kıyasla benzer (11) veya daha yüksek hastalık şiddeti lehine zıt kanıtlar vardır.	BA.1'e kıyasla benzer hastalık şiddeti (10) . Hem BA.4 ve BA.5'e kıyasla daha yüksek şiddet (12) hem de BA.4 ve BA.5'e kıyasla benzer hastalık şiddetini destekleyen kanıtlar vardır (13).	Bir ön çalışma, BA.1 ve BA.2'ye kıyasla daha düşük hastalık şiddeti gösterirken (12) başka bir çalışma, BA.1'e (11) kıyasla benzer hastalık şiddeti bildirmiştir.	Bir ön çalışma, BA.1 ve BA.2'ye kıyasla hastalık şiddetinin arttığını öne sürerken (14), başka bir çalışma, BA.1 ve BA.2'ye kıyasla daha düşük hastalık şiddetine rastlamıştır (12). Yakın tarihli bir çalışma, BA.1'e kıyasla şiddet açısından hiçbir fark tespit edememiştir (11).
Tekrar enfekte olma riski	Daha önce farklı bir SAR-SCoV-2 varyantı ile enfekte olmuş bireyler arasında, daha önce enfekte olmamış  bireylere kıyasla Omicron yeniden enfeksiyon riskinin azalması (15,16)	Daha önceki çalışmalar, BA.2 ile enfeksiyondan sonra BA.1 ile yeniden enfeksiyon riskinin azaldığını bildirmiştir (15). Bununla birlikte, yakın tarihli bir çalışma, Omicron olmayan VOC'lere kıyasla, herhangi bir Omicron alt dizisi ile önceden enfeksiyonun ardından yeniden enfeksiyon riskinin arttığını bildirmiştir (17).	Daha önceki (15) ve daha yakın tarihli çalışmalarda (18) bildirilen BA.1 ile enfeksiyonun ardından yeniden enfeksiyon riskinde azalma vardır. Bununla birlikte, yakın tarihli bir çalışma, Omicron olmayan VOC'lere kıyasla, herhangi bir Omicron alt dizisi ile önceden enfeksiyonun ardından yeniden enfeksiyon riskinin arttığını bildirmiştir (17).	Yeniden enfeksiyon riskine ilişkin çeşitli kanıtlar vardır. Bir çalışma, önceki BA.2 enfeksiyonunu takiben enfeksiyona karşı koruma bildirmiştir (19). Yakın tarihli bir çalışma, Omicron olmayan VOC'lere kıyasla, herhangi bir Omicron alt dizisi ile önceki enfeksiyondan sonra yeniden enfeksiyon riskinin arttığını bildirirken (17), bir başkası, Omicron olmayan VOC'lere kıyasla herhangi bir Omicron alt dizisiyle önceki enfeksiyonun ardından yeniden enfeksiyon riskinin azaldığını bildirmiştir ( 20).	Yeniden enfeksiyon riskine ilişkin çeşitli kanıtlar vardır. Bir çalışma, önceki BA.2 enfeksiyonunu takiben enfeksiyona karşı koruma bildirmiştir (19) . Yakın zamanda yapılan bir çalışma, Omicron olmayanlara kıyasla, herhangi bir Omicron alt türü ile önceden enfeksiyonun ardından yeniden enfeksiyon riskinin arttığını bildirmiştir. VOC'ler (17), bir başkası, Omicron olmayan VOC'lere (20) kıyasla herhangi bir Omicron alt  soyu ile önceden enfeksiyonun ardından yeniden enfeksiyon riskinin azaldığını bildirmiştir.
Antikor yanıtı üzerine etkisi	Diğer VOC'lere kıyasla rapor edilen nötralize edici aktivitede azalma (21-23).	İndeks virüsüne kıyasla daha düşük nötralize edici antikor titreleri (23).	İndeks virüsüne kıyasla daha düşük nötralize edici antikor titreleri (23).	BA.1'e kıyasla daha düşük nötralize edici antikor titreleri (24,25).	BA.1'e kıyasla daha düşük nötralize edici antikor titreleri (24–26)
Tanı üzerine etkisi	Çoklu gen hedefleri içeren PCR tahlilleri, Omicron'u (27) tespit etme doğruluğunu korur; S geni hedef başarısızlığı/pozitifliği (SGTF), tarama için bir gösterge olabilir. Gözlemlenen AgRDT'lerin duyarlılığı üzerinde hiçbir etkisi yoktur ya da sınırlıdır (28–31).	S geni hedef hatası.	Çoğunluk S geni hedefi pozitif olacaktır.	S geni hedef hatası.	S geni hedef hatası.
Tedavi üzerine etkisi	Omicron varyantına karşı antiviral ajanların (polimeraz ve proteaz inhibitörleri) etkinliğinde fark yoktur (32). Üç geniş ölçüde nötralize edici monoklonal antikor (sotroviimab, S2X259 ve S2H97) için korunmuş nötralize edici aktivite ve diğer monoklonal antikorların azaltılmış etkinliği söz konusudur(33-35).	Sotrovimab ve casirivimab-imdevimab'ın azalmış nötralizasyon aktivitesi (36)	Sotrovimab ve casirivimab-imdevimab'ın azalmış nötralizasyon aktivitesi (36)	Sotrovimab ve casirivimabimdevimab'ın azalmış nötralizasyon aktivitesi (36)	Sotrovimab ve casirivimab-imdevimab'ın azalmış nötralizasyon aktivitesi (36)
Aşılama üzerine etkisi	Aşı etkinliği (VE) çalışmalarının sonuçları dikkatle yorumlanmalıdır, çünkü tahminler uygulanan aşı tipine ve doz sayısına ve zamanlamaya (farklı aşıların ardışık uygulaması) göre değişmektedir. Daha fazla bilgi için, Omicron varyantı için VE sonuçlarının yorumlanması bölümüne bakınız.

 

 

Şekil 5. Omicron varyantına karşı birincil seri aşıların ve ilk hatırlatma dozunun aşı etkinliği (VE)

 

 

Noktalar, her çalışmadan elde edilen VE'nin nokta tahminlerini temsil eder; koyu siyah yatay çizgiler, katmandaki tüm çalışmalarda ortalama Aşı Etkinliği-VE'yi temsil eder. Tüm veriler, COVID-19 VE çalışmalarının sistematik bir incelemesinden alınmıştır; VE çalışmalarının yöntemleri ve özet tabloları view-hub.org adresinde bulunabilir. Dikey paneller, sütun başlığında belirtilen birincil serilerin aşısı ile birincil seri aşılamanın tamamlanmasının ardından tam birincil seri (gri noktalar) için VE'yi ve homolog veya heterolog hatırlatma dozu-güçlendirici aşılama için (diğer renkli noktalar) VE'yi temsil eder. Tüm booster VE tahminleri, ilk booster dozu içindir. Şiddetli hastalık hastaneye yatmayı kapsar; semptomatik hastalık, herhangi bir şiddet seviyesindeki hastalığı kapsar; herhangi bir enfeksiyon, semptomatik ve asemptomatik enfeksiyonu kapsayabilir. Konuda gösterilmemiştir: Beijing CNBG-BBIBP-CorV (%59, %95 GA: %4 ila %80) ve Gamaleya-GamCovid Vac (%64, %95 GA) birincil serilerinden sonra 0,5-<3 ayda şiddetli hastalığa karşı VE : -45 ila %92,2). Metinde sağlanan grafiklere tahminlerin dahil edilmesine ilişkin yöntemler hakkında ek ayrıntılar.

 

Şekil 5, birincil seri aşı tarafından gruplandırılmış, Omicron varyantına karşı zaman içinde mutlak aşı etkinliğini (VE) gösterir; hatırlatma-booster dozları farklı bir aşı olabilir (yani hem homolog hem de heterolog booster aşılama VE'leri gösterilmiştir).  Şekil 5'te yer alan tüm aşılar, ana SARS-CoV-2 suşuna dayanan aşılardır; varyant bazlı aşılar için henüz herhangi bir VE verisi mevcut değildir. VOC'lere karşı aşı performansı hakkında ek bilgiler Ek 3'te de bulunabilir.

 

21 Eylül 2022'deki son güncellemeden bu yana, Şekil 5'e altı yeni çalışma eklenmiştir. İki çalışma, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ergenler arasında zaman içinde Omicron'a bağlı enfeksiyon ve semptomatik hastalığa karşı birincil Pfizer BioNTech-Comirnaty serisinin VE'sini değerlendirmiş ve Sırasıyla İskoçya, İngiltere, üçüncüsü İtalya'daki sağlık çalışanları arasında enfeksiyona karşı iki ve üç doz Pfizer BioNTech'in VE'sini değerlendirmiştir.(37-39) Dördüncü bir çalışma, VE Pfizer BioNTech-Comirnaty, Moderna Spikevax ve Janssen-Ad26.Cov2.S'yi Amerika Birleşik Devletleri'ndeki yetişkinler arasında Omicron'a bağlı enfeksiyon, hastaneye yatış ve ölüme karşı değerlendirmiştir.(40)

Beşinci bir çalışma (henüz hakemli değil), iki ve üç doz Pfizer BioNTech-Comirnaty ve Moderna-Spikevax'ın VE'nin, ABD’de yetişkinler arasında Omicron BA.4 veya BA.5 alt soyları nedeniyle acil servise baş vurma ve hastaneye yatışlara karşı VE'yi değerlendirmiştir. (41) Son olarak, altıncı bir çalışma, ABD’de yetişkinler arasında Omicron BA.1, BA.2, BA.2.12.1, BA.4 ve BA.5 alt soylarının her birine bağlı enfeksiyon ve hastaneye yatışa karşı üç doz Moderna Spikevax'ın VE'si için kanıt sağlamıştır. (42)

 

 

Birincil seriler ve ilk hatırlatma (booster) dozu aşılaması için Omicron varyantıyla ilgili mutlak VE sonuçlarının yorumlanması

 

Bugüne kadar 18 ülkeden 49 araştırma (Arjantin, Brezilya, Kanada, Şili, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Finlandiya, Hong Kong (SAR), Norveç, İsrail, İtalya, Paraguay, Katar, Singapur, Güney Afrika, Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri ve Zambiya), Şekil 5'te gösterilen birden fazla VE tahmini olan beş aşı için kanıtlarla Omicron varyantına karşı yedi aşının korumasını toplu olarak değerlendirmiştir (19 çalışma, birincil seri aşılamanın VE tahminlerine yalnızca arsaya katkıda bulunmuştur, altısı yalnızca ilk güçlendirici (booster) aşılama tahminlerine katkıda bulunmuş olup 24'ü her ikisine de katkıda bulunmuştur). Bu çalışmalardan elde edilen bulgular, orijinal SARS CoV-2 suşu ve diğer dördü için gözlemlenenlere kıyasla tüm sonuçlar (ağır hastalık, semptomatik hastalık ve enfeksiyon) için Omicron varyantına karşı COVID-19 birincil seri aşılarının VE'sinin azaldığını göstermektedir. VOC'ler (VE'nin diğer VOC'lere karşı grafikleri VIEW-hub.org Kaynak Sayfasında bulunabilir). Önemli olarak, Omicron varyantına karşı VE tahminleri, çalışmaların çoğunda, şiddetli hastalık için Omicron için diğer sonuçlardan daha yüksek seyretmektedir. Birinci destekleyici aşılama, hem birincil seriler hem de destekleyici aşılama için mevcut tahminlerle birlikte tüm sonuçlar ve tüm program kombinasyonları için VE'yi önemli ölçüde iyileştirmektedir. Semptomatik hastalık ve enfeksiyon için ilk güçlendirici aşıdan sonraki ilk altı ayda VE, şiddetli hastalığa göre daha fazla azalmaktadır (43); bununla birlikte, altı aydan sonra güçlendirici aşılamanın VE'sini değerlendiren çalışmalar henüz mevcut değildir.

 

Şiddetli hastalık için, birincil serinin VE’si altı ay boyunca çok az düşüş göstermiştir. Birincil seri aşılamadan sonraki ilk üç ay boyunca, mRNA aşıları (Moderna-Spikevax ve Pfizer BioNTech-Comirnaty) için 18 (%67) VE tahmininden 12'si için VE ≥%70 olmuştur. Mevcut üç vektör aşı çalışmasının hepsinde VE <%70 gerçekeşmiştir: ikisi AstraZeneca-Vaxzevria ve Gamaleya-Gam-Covid-Vac için VE <%70 bildirmiş olup diğeri JanssenAd26.COV2.S için VE <%50 bildirmiştir. İnaktive aşılar için dört değerlendirmede bulunulmuştur: Sinovac-CoronaVac için üç tahminin tümü ve Beijing CNBG-BBIBP-CorV (Sinopharm) için tek tahmin < %70, ancak ≥ %50 olmuştur. (Pekin CNBG-BBIBP-CorV (Sinopharm) ve Gamaleya Gam-Covid-Vac için tek tahminler şekilde gösterilmemiştir.) Birincil seri ile aşılamadan üç ay sonra VE, 46'nın 17'sinde (37 %) mRNA aşıları için VE tahminleri (31 [%67] VE ≥%50'ye sahip olmuştur); 13 (%8) AstraZeneca-Vaxzevria VE tahmininden biri ≥70 olmuştur (10 [%77] ≥%50); diğer vektör bazlı aşı olan Janssen Ad26.COV2.S'nin tek dozu için yapılan üç tahminden hiçbiri ≥%70 olmamıştır (bir [%33] ≥%50 idi); Sinovac-Coro aVac için dört VE tahmini, ≥%50, ancak <%70 olarak gerçekleşmiştir.

 

İlk rapel (booster) doz aşılama, tüm çalışmalarda VE'yi şiddetli hastalığa karşı iyileştirmiş olup bir rapel dozun alınmasından sonraki 14 gün ile üç ay arasında VE'yi değerlendiren 45 tahminin 39'unda (%87) VE ≥%70 olmuş (42 tahmin, bir mRNA güçlendiriciyi değerlendirmiştir) , ikisi Janssen-Ad26.COV2.S güçlendiriciyi değerlendirmiş ve biri Sinovac-CoronaVac güçlendiriciyi değerlendirmiştir); bir Pfizer BioNTech Comirnaty takviye dozu VE ve bir Moderna-Spikevax takviye dozu VE < %50 olmuştur (ancak güven aralıkları özellikle Moderna-Spikevax için geniş olduğu görülmüştür). MRNA güçlendiriciden üç ila altı ay sonra, VE, 35 tahminin 27'sinde (%77) ≥%70 olmuş (birincil seri, 35 tahminin 24'ünde bir mRNA aşısı, sekizinde AstraZeneca-Vaxzevria ve üçünde Sinovac-CoronaVac olmuştur) . Bir çalışma, üçüncü Sinovac-CoronaVac dozundan üç ila altı ay sonra VE'nin <%70, ancak ≥%50 olduğunu bulmuştur.

 

Primer (bitincil) seri aşılamanın ilk üç ayında semptomatik hastalığa ve enfeksiyona karşı VE, şiddetli hastalığa göre daha düşük olup VE zamanla daha hızlı azalmıştır. Semptomatik hastalık için, mRNA aşıları için 20 VE tahmininden sadece beşi (%25) ≥%70 ve sadece 12'si (%60) ≥%50 olmuştur; AstraZeneca-Vaxzevria için dört VE tahmininden biri (%25) ≥%70 iken geri kalan üç tahmin <%50 olmuştur; Janssen-Ad26.COV2.S için tek tahmin ≥%70 ve Sinovac (CoronaVac) için üç tahminin tümü <%50 olarak gerçekleşmiştir. Aşılamadan üç ay sonra, 44 (%2) VE tahmininden sadece biri ≥%50 olarak gerçekleşmiştir (34 tahmin mRNA aşılarını değerlendirmiş, sekizi AstraZeneca-Vaxzevria'yı değerlendirmiş ve ikisi Sinovac-CoronaVac'ı değerlendirmiştir). Bir mRNA aşısının birincil serisinin tamamlanmasından sonra mRNA güçlendirici aşılama, AstraZeneca-Vaxzevria veya Sinovac CoronaVac, VE'yi semptomatik hastalığa karşı iyileştirmiştir: Güçlendirmeden sonraki 14 gün ile üç ay arasında 27'den sekizi (%30) VE tahminleri ≥%70 olmuş ancak 22'si (%81) ≥%50; AstraZeneca-Vaxzevria'nın üç dozunu değerlendiren iki VE tahmininden biri (%50) ≥%50, ancak <%70; iki doz Janssen-Ad26.CoV2.S için tek tahmin ≥%50 ancak <%70 olmuş olup üç doz Sinovac-CoronaVac için tek tahmin <%50 olarak tespit edilmiştir. İlk rapel doz koruması zaman içinde hızla düşmüştür: bir mRNA rapel dozunun alınmasından sonraki üç ila altı ay içinde mevcut olan 18 tahminden sadece dördü (%22) VE ≥%50'ye sahip iken hiçbiri ≥%70 olmamıştır. Ne üç doz AstraZeneca-Vaxzevria için tek VE tahmini ne de üç doz Sinovac-CoronaVac için tek tahmin, güçlendirici aşılamadan üç ila altı ay sonra değerlendirilmelerinin sonucu %50'nin üzerinde olmamıştır. Enfeksiyona karşı VE, semptomatik hastalığa karşı olana benzer bir dik azalma paterni göstermiştir.

 

Unutulmamalıdır ki, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki yetişkinler arasında yakın zamanda yapılan iki çalışma (henüz emsal incelemesi yapılmamıştır), Omicron alt soylarına karşı aşı etkinliğine dair yeni kanıtlar sağlamıştır. Bir çalışmada hem Pfizer BioNTech-Comirnaty hem de Moderna-Spikevax'ın iki ve üç dozunun VE'yi yetişkinlerde acil servislere / yoğun bakıma başvurma ve Omicron BA.4/BA.5 nedeniyle hastaneye yatışa karşı değerlendirmiştir ve daha önce BA.2/BA.2.12.1 için gözlemlendiği gibi Omicron BA.4/BA.5 için zaman içinde azalan etkinlik modelleri ancak Omicron BA.1.(41) için gözlemlenenden daha düşük VE büyüklüğü gibi benzer büyüklükte bir VE tespit etmiştir.

 

Benzer şekilde, ikinci çalışma, Moderna-Spikevax'ın enfeksiyona karşı üç dozunun VE'sinin BA.1'e kıyasla (üçüncü dozdan 150 gün sonra koruma kaybı ile 14-30 günde) (üçüncü dozdan 150 gün sonra 14-30 günde %86 VE %55'e düşer) BA.2, BA.2.12.1, BA.4 ve BA.5 için zaman içinde daha hızlı düştüğünü (VE, %61-91 arasında değişiyordu) tespit etmiştir; BA.4 ve BA.5 kombinasyonu nedeniyle hastaneye yatışa karşı VE (%72, %95 GA: %24-90), BA.2 (%82, %95 GA: %65-91), üçüncü dozun alınmasından sonraki yaklaşık dokuz aylık maksimum potansiyel takip süresi ile tüm çalışma süresi boyunca BA.2 ve BA.1'den ( %98, %95 GA: %96-98) daha düşük olduğu görülmüştür.

 

İkinci hatırlatma dozu aşılaması için Omicron varyantı için mutlak VE ve bağıl VE sonuçlarının yorumlanması Dokuz çalışma, ikinci bir hatırlatma dozu mRNA aşısının mutlak VE'sini değerlendirerek, dört doz alan kişiler arasındaki enfeksiyon ve hastalık olaylarını aşılanmamış bir karşılaştırma grubuyla karşılaştırmıştır.  Omicron'a bağlı ölüm, şiddetli hastalık, semptomatik hastalık ve enfeksiyona karşı ikinci bir mRNA güçlendiricinin değerlendirilen VE'leri sırasıyla %100 (beş/beş), %84 (16/19), %11 (bir/dokuz) arasında ≥%70 ve %11' (bir/dokuz) olmuştur (Şekil 6).  İkinci bir rapel dozunun koruma süresi hakkında sınırlı kanıt mevcuttur; ancak, üç çalışma, ilk rapel dozda görüldüğü gibi zaman içinde benzer düşüşler tespit etmiştir.(41,42,44)

 

Bugüne kadar, uzun süreli bakım tesisi sakinleri, yaşlı yetişkinler, sağlık çalışanları ve 18 yaş ve üstü yetişkinler arasında yürütülen 16 çalışma (bakınız Şekil 7), dört doz alan kişiler arasındaki Omicron enfeksiyonu, hastalığı ve ölüm riskini, nispeten yakın geçmişten dokuz ay öncesine kadar değişen çeşitli zaman noktalarında yalnızca ilk takviye doz mRNA aşısı almış kişilerle karşılaştırarak,  ikinci bir mRNA aşı dozunun göreceli VE'sini değerlendirmiştir. Tüm sonuçlar için, dördüncü bir doz, üç doza kıyasla VE'de marjinal kazanımlar elde etmiştir (Şekil 7). Dört doz mRNA aşısının bağıl VE'si, şiddetli hastalık ve ölüm için semptomatik hastalık ve enfeksiyondan daha yüksektir.

 

Göreceli VE'nin yorumlanmasının kolay olmadığını belirtmek önemlidir; mutlak VE'ye çevrilemez veya ikinci bir rapel dozundan sonra önlenemez. Ayrıca, mutlak VE'deki (genellikle rapor edilmeyen) farklılıklar ve her bir çalışmanın ortamının epidemiyolojik bağlamından dolayı göreceli VE, çalışmalar arasında karşılaştırılamaz. Ek olarak, çoğu çalışmada dördüncü dozdan sonraki takip süresi kısa olup (bir ila dört ay arasında değişiyordu) bu nedenle dördüncü dozun azalması değerlendirilemez. Göreceli VE'nin yorumlanması hakkında daha fazla bilgi için, Haftalık Epidemiyolojik Güncelleme'nin 29 Haziran 2022 baskısından bağıl aşı etkinliği hakkındaki özel yazıya bakınız.

 

 

Şekil 6. Omicron'a karşı ikinci hatırlatma dozu aşılamasının mutlak aşı etkinliği (doz verilmemesine kıyasla)

 

 

Kısaltmalar: LTCF=uzun süreli bakım tesisi, pop=nüfus. Noktalar, aşı etkinliğinin nokta tahminlerini temsil eder; yatay çizgiler %95 güven aralıklarını temsil eder. Çizimin sol tarafındaki etiketler referans numaralarını, ülkeyi, çalışma popülasyonunu ve Omicron alt soyunu (belirtilmişse) gösterir. Referans numaraları çalışmayı tanımlar ve hub.org'daki VE etkililik çalışmalarının özet tablosuna giden bağlantıya yönlendirir (Özet tablodaki Tablo 2). +, maksimum potansiyel takip süresinin, ikinci rapel dozun alınmasından sonraki dört ayı aştığını gösterir. Şiddetli hastalık, herhangi bir hastaneye yatış ve ağır hastalıkla birlikte hastaneye yatmayı kapsar; semptomatik hastalık, herhangi bir şiddet seviyesindeki hastalığı kapsar; herhangi bir enfeksiyon, semptomatik ve asemptomatik enfeksiyonu kapsayabilir.

 

Şekil 7. Omicron'a karşı ikinci rapel dozu aşılamasının bağıl aşı etkinliği (birinci güçlendirici aşıya göre)

 

 

Kısaltmalar: LTCF=uzun süreli bakım tesisi; HCW=sağlık çalışanları. Noktalar, aşı etkinliğinin nokta tahminlerini temsil etmektedir; yatay çizgiler %95 güven aralıklarını temsil etmektedir. Çizimin sol tarafındaki etiketler referans numaralarını, ülkeyi, çalışma popülasyonunu ve Omicron alt soyunu (belirtilmişse) göstermektedir. Referans numaraları çalışmayı tanımlamakta ve view-hub.org'daki VE etkililik çalışmalarının özet tablosuna giden bağlantıya yönlendirmektedir (Özet tablodaki Tablo 2). +, maksimum potansiyel takip süresinin, ikinci rapel dozun alınmasından sonraki dört ayı aştığını göstermektedir. Şiddetli hastalık, herhangi bir hastaneye yatış ve ağır hastalıkla birlikte hastaneye yatmayı kapsamaktadır; semptomatik hastalık, herhangi bir şiddet seviyesindeki hastalığı kapsamaktadır; herhangi bir enfeksiyon, semptomatik ve asemptomatik enfeksiyonu kapsayabilir.

 

 

DSÖ BÖLGELERİNE GÖRE DURUM

 

Afrika Bölgesi

 

Afrika Bölgesi, bir önceki haftaya göre %41'lik bir düşüşle 3900'den çok yeni vaka bildirmiştir. Altı (%12) ülke yeni vaka sayısında %20 veya daha fazla artış bildirmiş olup en büyük oransal artışlardan bazıları Demokratik Kongo Cumhuriyeti (dört yeni vakaya karşı 55; +%1275), Kenya (178 78 yeni vakaya karşı; +%128) ve Cezayir’de (41'e karşı 29 yeni vaka; +%41) görülmüştür. En çok yeni vaka rapor eden ülkeler sırasıyla Güney Afrika (2017 yeni vaka; 100.000 nüfus başına 3.4 yeni vaka; -%22), Reunion (340 yeni vaka; 100.000 kişide 38,0 yeni vaka; +%1) ve Komorlar (191 yeni vaka; 100.000'de 22.0 yeni vaka; +3720%) olmuştur.

Bölge'de haftalık yeni ölüm vakası sayısı bir önceki haftaya göre %72 azalmış olup 17 ölüm bildirilmiştir. En çok yeni ölüm vakası Güney Afrika (11 yeni ölüm; 100.000 nüfus başına <1 yeni ölüm; -%79), Reunion (iki yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; önceki haftaya benzer)  ve Togo’dan (iki yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%100) rapor edilmştir.

DSÖ Afrika Bölge Ofisi: https://www.afro.who.int/health-topics/coronavirus-covid-19

 

Amerika Bölgesi

 

Amerika Bölgesi, bir önceki haftaya göre %2'lik bir artışla 365.000'den fazla yeni vaka bildirmiştir. Verilerin mevcut olduğu 56 ülkeden 10'u (%18) yeni vaka sayısında %20 veya daha fazla artış bildirmiş olup en büyük orantılı artışlardan bazıları Sint Maarten (32 yeni vakaya karşı 11 yeni vaka; +%191), Curaçao (28'e karşı 16 yeni vaka; +%75) ve Paraguay’da (368'e karşı 221 yeni vaka; +%67) gözlenmiştir. En çok yeni vaka bildiren ülkeler sırasıyla Amerika Birleşik Devletleri (255 116 yeni vaka; 100.000'de 77,1 yeni vaka; -%1), Şili (34 497 yeni vaka; 100.000'de 180,5 yeni vaka; +38%) ve Brezilya (34 180 yeni vaka; 100 000'de 16.1 yeni vaka; +%9) olmuştur.

 

Bölge'de rapor edilen haftalık yeni ölüm vakası sayısı önceki haftaya göre %1 azalmış olup 3400'ün üzerinde yeni ölüm vakası bildirilmiştir. En çok yeni ölüm vakası Amerika Birleşik Devletleri (2538 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; önceki haftaya benzer şekilde), Brezilya'da (383 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +12) bildirilmiştir. %) ve Kanada’dan (278 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%18) rapor edilmiştir.

 

DSÖ Amerika Bölge Ofisi: https://www.paho.org/en/topics/coronavirus-infections/coronavirus-disease-covid-19-pandemic

Doğu Akdeniz Bölgesi

 

Doğu Akdeniz Bölgesi, bir önceki haftaya göre %9'luk bir düşüşle 14.000'e yakın yeni vaka bildirmiştir. Altı (%27) ülke yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmiş olup en yüksek oransal artışlar Lübnan (1083'e 361 yeni vaka; +%200), Fas (181'e 115 yeni vaka; +%57) ve Suudi Arabistan’da (1564'e karşı 1102 yeni vaka; +%42) gözlenmiştir. En çok yeni vaka bildiren ülkeler sırasıyla Katar (3732 yeni vaka; 100.000'de 129.5 yeni vaka; -%19), Birleşik Arap Emirlikleri (2262 yeni vaka; 100.000'de 22,9 yeni vaka; +%11) ve Bahreyn (2084 yeni vaka; 100.000'de 122.5 yeni vaka; +%3) olmuştur.

 

Bölge'de haftalık yeni ölüm vakası sayısı bir önceki haftaya göre %9 artmış olup 73 yeni ölüm vakası bildirilmiştir. En  çok yeni ölümvakawsı bildiren ülkeler ise İran (27 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%29), Suudi Arabistan (13 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%7) ve Lübnan (11 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%175) olmuştur.

 

DSÖ Doğu Akdeniz Bölge Ofisi: http://www.emro.who.int/health-topics/corona-virus/index.html

Avrupa Bölgesi

 

Avrupa Bölgesi'nde haftalık yeni vaka sayısı bir önceki haftaya göre %23 azalmış olup 1,4 milyondan fazla yeni vaka bildirilmiştir. Üç (%5) ülke yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmiş ve en yüksek oransal artış Monako (87'ye 66 yeni vaka; +%32), Malta (184'e karşı 147 yeni vaka; +%25) ve İspanya’da (25422 - 20 652 yeni vaka; +%23) gözlenmiştir. En çok yeni vaka bildirien ülkeler sırasıyla Almanya (498 787 yeni vaka; 100.000'de 599.7 yeni vaka; -%23), Fransa (307.610 yeni vaka; 100.000'de 473,0 yeni vaka; -22) ve İtalya (252.777 yeni vaka; 100.000'de 423,8 yeni vaka; -%12) olmuştur.

 

Bölge'de bir önceki haftaya göre %24'lük bir düşüşle 3500'ün üzerinde yeni haftalık ölüm  vakası rapor edilmiştir. En çok yeni ölüm vakası bildiren ülkeler ise  Rusya Federasyonu (636 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%9), İtalya (586 yeni ölüm; 100.000'de 1.0 yeni ölüm; +%23) ve Fransa'dan (+%23. 484 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%21) olmuştur.

 

 

DSÖ Avrupa Bölge Ofisi: https://www.euro.who.int/en/health-topics/health-emergencies/coronavirus-covid-19.

Güneydoğu Asya Bölgesi

 

Güneydoğu Asya Bölgesi, bir önceki haftaya göre %4'lük bir düşüşle 35.000'e yakın yeni vaka bildirmiştir. Bölgede verileri bulunan 10 ülkeden üçü (%30) yeni vaka sayısında %20 veya daha fazla artış göstermiştir: Bhutan (83'e karşı 48 yeni vaka; +%73), Sri Lanka (73'e karşı %73). 52 yeni vaka; +%40) ve Maldivler (86'ya karşı 69; +%25). En çok yeni vaka rapor eden ülkeler sırasıyla Endonezya (14 093 yeni vaka; 100.000'de 5,2 yeni vaka; +%18), Hindistan (13 914 yeni vaka; 100.000'de 1,0 yeni vaka; -%17) ve Tayland'dan (2616 yeni vaka; 100.000'de 3,7 yeni vaka; +%17) olmuştur.

 

Bölge, bir önceki haftaya göre %13'lük bir düşüşle 200'ün üzerinde ölüm vakası bildirmiştir. En çok yeni ölüm vakası rapor eden ülkeler ise Endonezya (116 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%7), Hindistan (66 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%31) ve Tayland (40 yeni ölüm; <100 000 başına 1 yeni ölüm; -%25) olmuştur.

 

DSÖ Güney Doğu Asya Bölge Ofisi: https://www.who.int/southeastasia/outbreaks-and-emergencies/novel-coronavirus-2019.

Batı Pasifik Bölgesi

 

Batı Pasifik Bölgesi, önceki haftaya göre %5'lik bir düşüşle 812.000'den fazla yeni vaka bildirmiştir. İki (%6) ülke yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmiş olup en büyük orantılı artışlar Fiji (üç yeni vakaya karşı dokuz; +%200) ve Malezya'da (14 525'e karşı 11 957 yeni vaka; +%21) gözlemlenmiştir. En çok yeni vaka bildiren ülkeler sıarasıyla Çin (285 348 yeni vaka; 100.000'de 19.4 yeni vaka; -%13), Japonya (233.682 yeni vaka; 100.000'de 184,8 yeni vaka; +%7) ve Güney Kore (176 869 yeni vaka; 100.000'de 345.0 yeni vaka; +%18) olmuştur.

 

Bölge, 1200'den fazla ölüm vakasıyla birlikte, bir önceki haftaya göre yeni haftalık ölüm vakalarında %8'lik bir düşüş bildirmiştir. En çok yeni ölüm vakası bildiren ülkeler ise  Çin (469 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%9), Japonya (404 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%1) ve Filipinler ( 159 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%35) olmuştur.

 

 

DSÖ Batı Pasifik Bölge Ofisi: https://www.who.int/westernpacific/emergencies/covid-19

 

Ek 1. Veri, tablo ve şekil notları

 

Sunulan veriler, ülkelerden/bölgelerden DSÖ'ye bildirilen, büyük ölçüde DSÖ vaka tanımlarına ve sürveyans klavuzuna dayanan resmi laboratuvar onaylı COVID-19 vaka ve ölümlerine dayanmaktadır. Doğruluk ve güvenilirliği sağlamak için adımlar atılırken, tüm veriler sürekli doğrulama ve değişikliğe tabidir; ve bu verileri yorumlarken, gerçek vaka ve ölüm oranı insidansının olduğundan düşük tahmin edilmesi ve bu verileri küresel düzeyde yansıtmada değişken gecikmeler gibi, sunulan sayıları etkileyen birkaç faktör nedeniyle dikkatli olunmalıdır. Vaka tespiti, dahil etme kriterleri, test stratejileri, raporlama uygulamaları ve veri kesme ve gecikme süreleri ülkeler/bölgeler arasında farklılık göstermektedir. Az sayıda ülke/bölge, şüpheli ve laboratuvar onaylı vakaları birlikte rapor etmektedir. DSÖ, ulusal halk sağlığı yetkilileri ve diğer kaynaklar tarafından yayınlanan bilgi ürünleri arasında farklılıklar olması beklenmektedir. epi-data-support@who.int adresine e-posta gönderilerek yapılan geçmiş veri düzenlemesinin bir kaydı talep edilebilmektedir. Talep ederken lütfen ilgilendiğiniz ülke (ler)i, süreyi ve talep / kullanım amacını belirtiniz. Önceki durum raporları düzenlenmeyecektir; en güncel veriler için https://covid19.who.int/ adresine bakınız. Ülkeler, bölgeler ve alanlar ve DSÖ Bölgeleri (önceki sayılarda rapor edilmiştir) tarafından son yedi gün içinde bildirilen doğrulanmış COVID-19 vakaları ve ölümleri  “https://covid19.who.int/table” adresinde mevcuttur.

 

Ülkeler', benzer statüdeki ülkeleri, bölgeleri, alanları veya diğer yargı yetkilerini ifade edebilmektedir. Kullanılan isimler ve bu yayındaki materyalin sunumu, DSÖ tarafından herhangi bir ülkenin, bölgenin, şehrin veya otoritenin yasal statüsü, yetkileri veya hudutlarının sınırlandırılması ile ilgili herhangi bir fikrin ifade edildiği anlamına gelmemektedir. Haritalardaki noktalı ve kesik çizgiler, henüz tam olarak anlaşmaya varılamayan yaklaşık sınır çizgilerini temsil etmektedir.

Ülkeler, bölgeler ve alanlar, DSÖ yönetim bölgesi altında düzenlenmiştir. Belirli şirketlerin veya üreticilerin ürünlerinden bahsedilmesi, DSÖ tarafından onaylandığını veya söz konusu https://www.who.int/publications/m/item/weekly-epidemiological-update-on-covid-19---14-september-2022benzer nitelikteki diğer ürünlerin yerine önerildiğini ima etmemektedir. Hatalar ve eksiklikler hariç olmak üzere, tescilli ürünlerin isimleri, baş harfleri büyük olacak şekilde ayırt edilmektedir.

 

[1]  Kosova'ya yapılan tüm atıflar Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 1244 (1999) sayılı kararı bağlamında anlaşılmalıdır. Haritada Sırbistan ve Kosova vakalarının sayısı (UNSCR 1244, 1999) görselleştirme amacıyla hazırlanmıştır.

[2]  Arjantin ile Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı hükümetleri arasında Falkland Adaları (Malvinas) üzerindeki egemenlik konusunda bir anlaşmazlık bulunmaktadır.

Kuzey Kore’deki COVID-19 salgınına ilişkin güncellemeler, laboratuvar tarafından doğrulanmış COVID 19 vakalarının sayısı bildirilmediğinden bu rapora dahil edilmemiştir.

 

Ek 2. SARS-CoV-2 varyantlarının değerlendirilmesi ve sınıflandırılması

 

DSÖ, ulusal makamlar, kurumlar ve araştırmacılarla işbirliği içinde, SARS-CoV-2 varyantlarının bulaş veya hastalık özelliklerini değiştirip değiştirmediğini veya hastalığın yayılmasını kontrol etmek için uygulanan aşıların, terapötiklerin, tanıların veya halk sağlığı ve sosyal önlemlerinin (PHSM) etkinliğini değiştirip değiştirmediğini rutin olarak değerlendirmektedir. Potansiyel endişe verici varyantlar (VOC'ler), ilgili varyantlar (VOI'ler) veya izlem altındaki varyantlar (VUM'ler), küresel halk sağlığına yönelik riske dayalı olarak düzenli olarak değerlendirilmektedir.

 

Varyantların sınıflandırmaları, dolaşımdaki varyantların sürekli evrimini ve değişen epidemiyolojilerini yansıtmak için gerektiğinde revize edilecektir. Varyant sınıflandırması için kriterler ve şu anda dolaşımda olan ve daha önce dolaşımda olan VOC'ler, VOI'ler ve VUM'ların listeleri, DSÖ SARS-CoV-2 varyantları izlem sayfasında mevcuttur. Ulusal makamlar diğer varyantları belirlemeyi seçebilir ve yeni ortaya çıkan varyantları ve bunların etkilerini araştırmaları ve raporlamaları için güçlü bir şekilde teşvik edilmektedir.

 

DSÖ, yaygınlık ve viral özelliklerdeki değişiklikleri izlemek için VOC'lerin soyundan gelen soyları da dahil olmak üzere SARS-CoV-2 varyantlarını izlemeye devam etmektedir. Omicron soyundan gelen soyların dolaşımını tanımlayan mevcut eğilimler, COVID-19 sürveyans sistemlerinin sınırlamaları dikkate alınarak yorumlanmalıdır. Bunlara, ülkeler arasındaki sıralama kapasitesi ve örnekleme stratejilerindeki farklılıklar, zaman içinde örnekleme stratejilerindeki değişiklikler, ülkeler tarafından yürütülen testlerde ve paylaşılan dizilerde azalmaları ve dizi verilerinin GISAID'e yüklenmesindeki gecikmeler de dahildir.

 

 

Ek 3. Endişe Verici Omicron varyantına karşı birincil seri ve rapel doz aşı performansını değerlendiren nötralizasyon çalışmalarının sonuçlarının özeti (veriler 21 Ekim 2022'de güncellenmiştir)

 

 

Ek 3 tablosu için ek notlar

 

• Tabloya katkıda bulunan çalışmalar, SARS-CoV-2 varyantlarının COVID-19 aşıları tarafından nötralizasyonuna ilişkin ön baskı ve yayınlanmış literatürün devam eden bir incelemesinden belirlenmiştir.

 

• Aşağıdaki sonuç grupları tablonun dışında tutulmuştur:

 

o Nihai dozdan <7 gün veya ≥6 ay sonra alınan numuneler

o Referans olarak kullanılan atalara ait SARS-CoV-1 suşu dışındaki suş

o Bağışıklığı baskılanmış kişilerden alınan örnekler

o Daha önce SARS-CoV-2 ile enfekte olmuş kişilerden alınan örneklerin %20'sinden fazlası

 

• Çalışmaların popülasyonda farklılık gösterdiğini ve farklı çalışmalar arasındaki ürünleri karşılaştırırken bazı farklılıkları kısmen açıklayabilen diğer metodolojik değerlendirmeleri dikkate almak önemlidir. Ek olarak, tabloda özetlenen azalmalar, rapor edildiğinde çalışmalar arasında önemli ölçüde değişebilen kat azalmaları etrafındaki belirsizlik aralıklarını içermemektedir.

 

 

Ek 4. Şekil 5 için Yöntemler

 

• Grafiğe dahil edilen VE çalışmaları, COVID-19 aşı etkinliği çalışmalarının devam eden sistematik bir incelemesinden tanımlanmıştır. Tüm çalışmalar, Omicron'un dolaşımdaki baskın varyant olduğu zaman yürütülen kohort veya test negatif tasarımlar olmuştur. Sistematik inceleme ve dahil etme/hariç tutma kriterleri için yöntemler view-hub.org'da mevcuttur.

 

• Grafiğe yalnızca tek tek aşıların VE tahminlerini sağlayan çalışmalar dahil edilmiştir; Birden fazla aşının birleşik VE'sini değerlendiren çalışmalar, bir VE tahminine dahil edilen tüm katılımcıların aynı marka aşıları aynı sırayla aldığı heterolog birincil ve destekleyici program çalışmaları dışında hariç tutulmuştur.

 

• Yalnızca aşılama veya sınırlı takip süresine sahip tahminler (ortalama zaman noktası açıkça grafik aralıklarından birine düşecek şekilde) nedeniyle ayrık zaman aralıkları için VE tahminleri sağlayan çalışmalar dahil edilmiştir. Birden fazla zaman aralığını kapsayan kümülatif bir zaman periyodu üzerinden VE tahminleri sağlayan çalışmalar, Omicron ile zaman içinde VE'nin belirgin şekilde azalması nedeniyle yorumlanmaları zor olduğundan hariç tutulmaktadır.

 

• Grafiğe yalnızca mutlak aşı etkinliği tahminleri (yani karşılaştırma grubu aşılanmamış kişilerdir) dahil edilmiştir; Göreceli aşı etkinliğine ilişkin tahminler (örneğin, karşılaştırma grubu birincil seriyi tamamlamış kişilerdir), bağıl aşı etkinliğinin yorumlanması mutlak aşı etkinliği ile karşılaştırılabilir olmadığı için hariç tutulmuştur.

 

Kaynaklar: