BİRDEN FAZLA ÜLKEDE GÖRÜLEN MAYMUN ÇİÇEK HASTALIĞI (MONKEYPOX) SALGINI

01 Aralık 2022 Perşembe

16 Kasım'da yayınlanan son durum raporundan bu yana 1696 yeni vaka (toplam vakalarda %2,1 artış) ve beş yeni ölüm bildirilmiştir.

1 Aralık 2022'de yayınlanmış Dış Durum Raporu-10

DSÖ ulusal yetkilileri tarafından 27 Kasım 2022 tarihine ve saat 17:00’a (CEST) kadar alınan veriler

Risk Değerlendirmesi

Laboratuvarca doğrulanmış Vakalar

Ölüm Vakaları

Ülkeler/Bölgeler/Yönetim Bölgeleri

Küresel  Risk - Orta

81.107

55

110

DSÖ Bölgesel Risk

 Avrupa Bölgesi - Yüksek

 

 

 

Afrika Bölgesi, Amerika Bögesi, Doğu Akdeniz Bölgesi ve Güneydoğu Asya Bölgesi - Orta

 

 

 

Batı Pasifik Bölgesi – Düşük

 

 

 

 

Önemli Olaylar

  • Küresel uzmanlarla yapılan bir dizi istişarenin ardından DSÖ, maymun çiçeği hastalığı için tercih edilen isim olarak "mpox" terimini kullanmaya başlayacaktır. "Maymun çiçeği" aşamalı olarak kaldırılırken her iki isim de bir yıl boyunca aynı anda kullanılacak. 21-27 Kasım 2022 haftasında, küresel olarak bildirilen mpox vakalarının sayısı azalmaya devam etmiştir.
  • 21 Kasım ile başlayan haftada, Doğu Akdeniz Bölgesi art arda beş hafta vaka bilmezken sonrasında altı yeni vaka bildirmiştir. Bunlar, 1 Ekim ile 25 Kasım 2022 arasında teşhis edilen vakaların retrospektif raporlarıdır.
  • 16 Kasım'da yayınlanan son durum raporundan bu yana 1696 yeni vaka (toplam vakalarda %2,1 artış) ve beş yeni ölüm bildirilmiştir.
  • Salgının başlangıcından bu yana, HIV durumu bilinen vakalar arasında yüksek bir HIV enfeksiyonu prevalansı (%52; 14 573/28 006) bildirilmiştir.
  • Kadınlar arasındaki vaka oranı, salgının başlangıcından bu yana kademeli olarak artarak 20 Kasım 2022 itibarıyla %6,7'ye ulaşmıştır.

Epidemiyolojik Güncelleme

Veri kaynağı: DSÖ birden fazla ülkede görülen mpox Salgını – Küresel Eğilimler

1 Ocak'tan 27 Kasım 2022'ye kadar, altı DSÖ Bölgesinin tamamındaki 110 ülke/bölgeden (bundan sonra 'ülkeler'[i]) DSÖ'ye kümülatif toplam 81.107 laboratuvarca doğrulanmış mpox vakası ve 55 ölüm bildirilmiştir ( Tablo 1). 16 Kasım'da yayınlanan son durum raporundan bu yana 1,696 yeni vaka (toplam vakalarda %2,1 artış) ve beş yeni ölüm rapor edilmiştir.

Son yedi gün içinde 10 ülke haftalık vaka sayısında artış bildirmiş ve en yüksek artış Peru'da bildirilmiştir. Genel olarak, 71 ülke, hastalığın maksimum kuluçka süresi olan 21 günden uzun bir süredir yeni vaka bildirmemiştir; Son rapordan bu yana sekiz yeni ülke daha.

Küresel olarak bildirilen haftalık yeni vaka sayısı, 46. haftaya (14 - 20 Kasım) (n = 1090 vaka) kıyasla 47. haftada (21 - 27 Kasım) (n = 588 vaka) %46 azalmış ve en büyük oransal düşüşler kümülatif vaka sayısının en yüksek olduğu iki bölge olan Amerika Bölgesi (% -48) ve Avrupa Bölgesi'nde (% -15) gözlenmiştir. 21 Kasım ile başlayan haftada, Doğu Akdeniz Bölgesi, arka arkaya beş hafta vaka bildirilmezken sonrasında Lübnan'dan altı yeni vaka bildirmiştir. Bunlar, 1 Ekim ile 25 Kasım 2022 arasında teşhis edilen vakaların retrospektif raporlarıdır.

14 Kasım'dan 27 Kasım'a kadar Amerika Birleşik Devletleri (3 ölüm), İspanya (1 ölüm) ve Şili'den (1 ölüm) toplam beş ölüm vakası rapor edilmiştir. Genel olarak, Amerika Bölgesi en yüksek ölüm vakası sayısını bildirmiştir (34/55; %62).

27 Kasım itibarıyla, küresel olarak en yüksek kümülatif vaka sayısını bildiren on ülke Amerika Birleşik Devletleri (n = 29 001), Brezilya (n = 9905), İspanya (n = 7405), Fransa (n = 4107) ), Kolombiya (n = 3803), Birleşik Krallık (n = 3720), Almanya (n = 3672), Peru (n = 3444), Meksika (n = 3292) ve Kanada (n = 1449) olmuştur.

Birlikte, bu ülkeler küresel olarak bildirilen vakaların %86,1'ini oluşturmaktadır.

Tablo 1. 1 Ocak 2022 – 27 Kasım 2022 tarihleri arasında saat 17:00’a (CEST) DSÖ Bölgelerince DSÖ'ye bildirilen kümülatif doğrulanmış mpox vakalarının ve ölüm vakalarının sayısı

DSÖ Bölgesi

Toplam Doğrulanmış Vakalar

Toplam Ölüm Vakaları

Geçen Haftaki Vakalar

Vakalardaki 7 günlük değişimin yüzdesi (%)

Amerika

54 277

34

539

%-48

Avrupa

25 516

5

39

%-15

Afrika

982

14

0

-

Batı Pasifik

223

0

4

%33

Doğu Akdeniz

78

1

6

-

Güneydoğu Asya

31

1

0

-

Toplam

81 107

55

588

%-46

(-) ya önceki haftada ya da daha önceki haftada vaka yok

Şekil 1. 1 Ocak 2022’den 27 Kasım 2022 saat 17:00’a (CEST) kadar bölgelere göre haftalık toplanan doğrulanmış mpox vakalarının epidemiyolojik eğrisi

**Bu rakam, Pazar günleri sona eren tamamlanan epidemiyolojik haftalar için toplu haftalık verileri göstermektedir. İçinde bulunulan haftaya ilişkin veriler bir sonraki durum raporunda sunulacaktır.

 

Diğer önemli epidemiyolojik bulgular:

  • Salgın, esas olarak genç erkekleri etkilemeye devam etmektedir, mevcut verilere sahip vakaların %96,9'u (46 691/48 188) erkekler olup yaş ortalamaları 34'tür (çeyrekler arası aralık: 29-41 yaş); Yaş verileri mevcut olan vakaların %1,2'si (n=570) 0-17 yaş arasındadır ve 146'sı (%0,3) 0-4 yaş arasındadır. Bu oran bölgeler arasında farklılık göstermektedir ve 0-17 yaş arası vakaların en büyük oranı Amerika Bölgesi'nden rapor edilmektedir (422/570; %74).
  • Bildirilen cinsel eğilimli vakaların %84,8'i (24 251/28 607) eşcinsel, biseksüel ve erkeklerle seks yapan diğer erkekler olarak tanımlanmıştır. Bildirilen tüm bulaşma yolları arasında, cinsel aktiviteler sırasında cilt ve mukozal temas yoluyla bulaşma en çok rapor edilen bulaşma yolu olup tüm bulaşma olaylarının 19.609'unun 13.904'ünde (%70.9) bildirilmiştir. Afrika'daki çoğu vaka için bulaşma yoluna ilişkin ayrıntılı bilgi mevcut değildir ve yukarıdaki bulaşma bilgileri, virüsün oradaki epidemiyolojik yayılımını tam olarak açıklamayabilir. Bu bölgedeki ülkelerde hem kişiden kişiye bulaşma hem de enfekte hayvanlarla varsayılan temastan kaynaklanan enfeksiyon bulunmaktadır.
  • En çok rapor edilen maruz kalma ortamı, bildirilen 6.381’in (%59) 3.767'sini  oluşturan, cinsel temasın olduğu bir parti ortamı olmuştur.

Şekil 2. 1 Ocak – 27 Kasım 2022 tarihleri arasında ve saat 17:00 (CEST) itibariyle resmi kamu kaynaklarından DSÖ'ye bildirilen veya DSÖ tarafından tanımlanan doğrulanmış mpox vakalarının coğrafi dağılımı

HIV ve mpox

HIV ile yaşayan insanlar, zayıf bağışıklık sistemleri nedeniyle mpox geliştirme riski altında olabilir. Bağışıklığı baskılanmış olmanın, maruz kalırsanız enfekte olma ve ciddi hastalığa yakalanma veya mpox'tan ölme riskinizi artırabileceğine dair kanıtlar vardır. Ancak bunu tam olarak anlamak için daha fazla veriye ihtiyaç duyulmaktadır.

Salgının başlangıcından bu yana, HIV durumu bilinen vakalar arasında yüksek bir HIV enfeksiyonu prevalansı (%52; 14 573/28 006) bildirilmiştir. Mevcut salgında mpox'lu birçok kişi aynı zamanda HIV ile yaşıyor olsa da, muhtemelen çoğu durumda HIV enfeksiyonu iyi kontrol edildiğinden, nispeten az sayıda ciddi mpox vakası olmuştur. Mpox ve HIV, cinsel temas yoluyla bulaşma gibi ortak davranışsal risk faktörlerini paylaşmaktadır. Durumları zaten bilinmiyorsa, mpox enfeksiyonu olan herhangi bir kişinin HIV enfeksiyonu için test edilmesi düşünülmelidir.

HIV ile yaşayan kişiler de dahil olmak üzere birden fazla cinsel partneri olan kişiler, semptomları olan kişilerle yakın temastan kaçınarak ve birden fazla temasın meydana gelebileceği yüksek riskli durumlardan kaçınarak, mpox'a sahip olduklarını fark etmeyebilecek kişilerde bile, mpox'a maruz kalma risklerini azaltmak için adımlar atmaya teşvik edilmektedir. Cinsel partner sayısını azaltmak riskinizi azaltabilir.

DSÖ'nün HIV ile yaşayan insanlar için mpox yanıtını güçlendirmeye yönelik Stratejik Hazırlık, Teyakkuz ve Yanıt planı

  • Kapsamlı yanıt: Acil bakım, cinsel sağlık, teşhis ve laboratuvar hizmetleri, HIV önleme ve bakımı ve diğer ilgili sağlık hizmeti sağlayan noktaları arasında bağlantılar kurmak için, daha yüksek mpox riski taşıyan nüfus gruplarının nerelerde sağlık bakım hizmetine başvurduğuna özellikle dikkat ederek sağlık hizmetlerinin haritasını çıkarınız.
  • Anahtar faaliyetler ve kapasiteler: Vaka ve temaslı tanımlarını, vaka inceleme formlarını ve raporlama protokollerini içeren mpox sürveyans rehberini ve SOP'leri geliştiriniz/gözden geçiriniz ve risk altındaki nüfus gruplarına hizmet veren (ör. cinsel sağlık hizmetleri, HIV önleme ve bakımı, Tek Sağlık ve veterinerlik hizmetleri ve mülteci kampları) kamu ve özel sektördeki sağlık tesislerine ve sağlık çalışanlarına, ulusal ve yerel düzeylerde, özellikle de kamu ve özel sektöre dağıtınız.
  • Zamanında veri bağlantısı, analiz ve eylem sağlamak için uygun bilgi yönetim sistemlerinin tasarımı yoluyla, HIV ve cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar için klinik bilgiler ve test sonuçları dahil olmak üzere laboratuvar verilerinin önemli epidemiyolojik ve klinik verilerle bağlantılı olduğundan emin olunuz.
  • Topluluk katılımı: Enfeksiyon riski daha yüksek olan nüfus gruplarının marjinalleştirildiği ve damgalandığı durumlarda, etkilenen ve savunmasız nüfus tarafından temsil edilenler, HIV destek ağları ve inanç kuruluşlarına ait olanlar, , işverenler ve işletmeler ve diğerleri dahil olmak üzere bu gruplara ulaşmak ve onları desteklemek için kurulan mevcut topluluk ağlarıyla birlikte çalışınız.
  • Aşılama: Uygun aşıların mevcut olduğu durumlarda, herhangi bir semptomun başlamasından önce, ideal olarak ilk maruziyetten sonraki dört gün içinde (ve semptomların yokluğunda 14 güne kadar), vakaların yakın temaslıları için temas sonrası önleyici aşılamayı (PEPV)  hastalığın başlamasını önlemek veya hastalığın şiddetini azaltmak için düşününüz.. PEPV, özel popülasyon gruplarındaki bireyler için düşünülebilir, örn. Hamilelik sırasında, çocuklar için veya HIV ile yaşayan insanlar da dahil olmak üzere bağışıklığı baskılanmış kişiler için, bu gruplar için uygun bir aşı mevcutsa, risklerin ve faydaların dikkatli bir şekilde değerlendirilmesinin ardından.
  • Vaka Yönetimi: Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (CYBE), HIV veya dermatoloji gibi mevcut profesyonel ağlardan yararlanarak epidemiyolojik duruma göre klinik bakım kapasitesini artırınız.
  • Diğer enfeksiyonların (örn. HIV, STI'ler, bakteriyel enfeksiyonlar) yönetimi de dahil olmak üzere, mpox'lu kişiler için kapsamlı bakım sağlayınız.

Özel Konu: Kadınlarda mpox

Devam eden salgın büyük ölçüde erkeklerle seks yapan erkeklerde gözlemlenmektedir (Şekil 3), ancak kadınlar da dahil olmak üzere diğer popülasyonlarda da enfeksiyonlar kaydedilmiştir. Kadın vakaların oranı, salgının başlangıcından bu yana kademeli olarak artarak 20 Kasım 2022 itibarıyla %6,7'ye ulaşmış olup artışın son haftalardaki düşük mutlak vaka sayısı ışığında yorumlanması gerekmektedir. Kadın vakalar arasında yaş ortalaması  30'dur (çeyrekler arası aralık: 22-40 yaş). Yaş verilerinin mevcut olduğu yerlerde 215 (%14,5) kadın 0-17 yaş, 1024 (%68,9) 18-44 yaş, 212 (%14,3) 45-64 yaş ve 35 (%2,4) kadın 65 yaş ve üstüdür. Bu vakaların çoğu Amerika Bölgesi'nden (1002/1497; %67) ve Avrupa Bölgesi'nden (422/1497; %28,2) bildirilmiştir. Afrika Bölgesi (61/1497; %4,1), Güneydoğu Asya Bölgesi (5/1497; %0,3), Doğu Akdeniz Bölgesi (4/1497; %0,3) ve Batı Pasifik Bölgesi’nden de (3/1497; %0,2) kadın vakalar rapor edilmiştir.

Cinsel yönelimin bildirildiği vakalardan kadınların çoğunluğu heteroseksüeldi (648/747; %87); en çok rapor edilen maruz kalma ortamı bir ev olup (87/204; %43) en yaygın bulaşma şekli cinsel ilişki (198/474; %42) olmuştur (Şekil 4 ve 5) .

Bildirilen en az bir semptomu olan 1054 vakanın %74'ü herhangi bir döküntü, %66,5'i sistemik döküntü, %24,1'i genital döküntü ve %2'si bilinmeyen bir yerde döküntü ile başvurmuştur. Döküntülerden sonra en sık görülen semptom ateş (%52), bunu baş ağrısı (%41,5) ve kas ağrısı (%32,9) izlemiştir (Şekil 6).

Veri setimizde erkek vakalarda %46,8'e kıyasla kadın vakaların %23,9'unda genital döküntü rapor edilirken, yakın zamanda yayınlanan hakemli bir yayın, kadınlarda ve ikili (binary) olmayan bireylerde mpox'un klinik özelliklerinin erkeklerde açıklananlara benzer olduğunu  buna belirgin mukozal tutulum ile anal ve genital lezyonların varlığı da dahil, bulmuştur. Sürveyans verilerinde kadınlar arasında bildirilen genital döküntü prevalansının daha düşük olması, raporlama formları tamamlandığında ilk konsültasyon sırasında döküntünün daha az görünür olması ve/veya daha az teşhis edilmesinden kaynaklanıyor olabilir. Kadınlar  arasında mpox'un bulaşma yollarını ve klinik sunumunu anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç dıuyulmaktadır.

Şekil 3. 20 Kasım 2022 itibarıyla erkek mpox vakalarının oranı.

 

Şekil 4: 20 Kasım 2022 itibarıyla mpox kadın vakaları (n=204) arasında maruz kalma türü.

Şekil 5. 20 Kasım 2022 itibarıyla kadın vakalar arasında (n=474) mpox bulaşma türü.

Şekil 6. 20 Kasım 2022 itibarıyla kadın mpox vakalarının sunduğu semptomların listesi.

 

* Payda olarak kullanılan en az iki benzersiz semptomun bildirildiği bir ülkeden en az bir semptomu bildirilen 1.054 vaka.

 

Güncellemeler ve DSÖ Tavsiyeleri

DSÖ, kapsamlı vaka bulma, temaslı takibi, laboratuvar araştırması, destekli izolasyon, klinik yönetim, enfeksiyon önleme ve kontrol önlemlerinin uygulanması, risk iletişimi ve toplum katılımı ve aşılama faaliyetleri hakkında teşvik etmek ve tavsiyelerde bulunmak için antiviral terapötiklere erişimin yanı sıra devam eden epidemiyolojik ve karşı önlem araştırmalarını desteklemek üzerer salgını yakından izlemeye, salgına yanıt vermeye ve Üye Devletler ve ortaklarla uluslararası koordinasyonu ve bilgi paylaşımını desteklemeye devam etmektedir.

Mpox: Maymun Çiçeği Hastalığının yeni adı

Küresel uzmanlarla yapılan bir dizi istişarenin ardından hastalık için yeni bir isim kabul edilmiştir. DSÖ, maymun çiçeği hastalığı için tercih edilen isim olarak yeni bir terim olan “mpox” kullanmaya başlayacaktır. "Maymun çiçeği" aşamalı olarak kaldırılırken her iki isim de bir yıl boyunca aynı anda kullanılacaktır.

Bu yılın başlarında mpox salgını yaygınlaştığında, ırkçı ve damgalayıcı bir dil gözlemlenmiş ve DSÖ'ye bildirilmiştir. Kamuya açık ve özel birçok toplantıda, bir dizi kişi ve ülke endişelerini dile getirmiş olup DSÖ'den adı değiştirmek için bir yol önermesini talep etmiştir.

Yeni ve çok istisnai olarak mevcut hastalıklara isim vermek, DSÖ Üye Devletlerini içeren bir istişare süreci aracılığıyla Uluslararası Hastalık Sınıflandırması (ICD) ve DSÖ Uluslararası Sağlıkla İlgili Sınıflandırmalar Ailesi kapsamında DSÖ'nün sorumluluğundadır. DSÖ, ICD güncelleme sürecine uygun olarak, yeni isimler için öneriler sunmaya davet edilen ülkeler ve genel kamuoyunun yanı sıra bir dizi uzmanın görüşlerini toplamak için istişareler düzenlemiştir. Bu istişarelere ve DSÖ Genel Direktörü Dr Tedros Adhanom Ghebreyesus ile yapılan ilave görüşmelere dayanarak, DSÖ aşağıdakileri tavsiye etmektedir:

  • Hastalık için İngilizce'de yeni eş anlamlı olan mpox'un kabul edilmesi.
  • Mpox, bir yıllık geçiş döneminden sonra ICD kapsamında maymun çiçeği yerine tercih edilen bir terim haline gelecektir. Bu, uzmanların küresel bir salgının ortasında bir isim değişikliğinin neden olduğu kafa karışıklığıyla ilgili endişelerini hafifletmeye hizmet etmektedir. Ayrıca ICD güncelleme sürecini tamamlamak ve DSÖ yayınlarını güncellemek için zaman vermektedir.
  • Eşanlamlı terim olan Mpox, önümüzdeki günlerde online olarak ICD-10'da yer alacaktır. Sağlık verileri, klinik dokümantasyon ve istatistiksel toplama için mevcut küresel standart olan ICD 11'in resmi 2023 sürümünün bir parçası olacaktır.
  • "Maymun çiçeği" terimi, geçmiş bilgileri eşleştirmek için UHS'de aranabilir bir terim olarak kalacaktır.

Klinik yönetim ve terapötikler

DSÖ, mpox olduğundan şüphelenilen veya teyit edilen hastaların erken teşhis, uygun enfeksiyon önleme ve kontrol önlemleri ve ağrı kontrolü ve lezyonların bakımı gibi semptomatik tedavileri içeren mpox klinik bakım yolu içinde bakılmasını önermektedir. Şiddetli ağrı, sekonder deri enfeksiyonları, göz tutulumu, proktit, üretrit, progresif lezyonlar ve dehidratasyon gibi komplikasyonların erken tanınması ve uygun klinik yönetimi esastır.

Tekovirimat gibi antivirallerin kullanımı, etkinlik ve güvenlik konusunda kanıt oluşumunu hızla artırmak için randomize kontrollü deneyler kapsamında olmalıdır; bunun mümkün olmadığı durumlarda, MEURI gibi genişletilmiş erişim protokolleri altında antiviraller kullanılabilir.

Çiçek hastalığı için geliştirilmiş bir antiviral ajan olan Tecovirimat, Avrupa İlaç Ajansı (EMA) ve Birleşik Krallık İlaç ve Sağlık Ürünleri Düzenleme Kurumu (MHRA) tarafından mpox, sığır çiçeği, çiçek hastalığı ve vaccinia virüsünden kaynaklanan komplikasyonların istisnai durumlarda tedavisi için, Üreticiler olan SIGA Technologies Inc.'in, ilacın verildiği hastalarda ilacın etkililiği ve güvenliğine ilişkin veriler sağlaması koşuluyla, onaylanmıştır.

DSÖ ve SIGA Technologies Inc., genişletilmiş erişim protokolü kapsamında mpox için tekovirimat'ın acil kullanımı için bir bağış anlaşmasına varmıştır. Bu düzenleme aracılığıyla tekovirimat, katılmaya ilgi gösteren düşük ve orta gelirli ülkelere sunulacaktır. Daha fazla bilgi şu adreste bulunabilir: Monkeypox'un Klinik Yönetimi. Dünya çapında çok sayıda randomize kontrollü çalışma devam etmektedir. Dünya çapında çok sayıda randomize kontrollü çalışma devam etmektedir.

Risk İletişimi ve Topluluk Katılımı

UST Acil Durum Komitesi'nin mpox salgını için yaptığı üçüncü toplantının ardından, DSÖ risk iletişimi ve toplum katılımı (RCCE) ekibi bu salgın müdahalesi için stratejisini güncellemiştir. Strateji, yerel bulaşma etkenlerine (cinsel temas, ev içi temaslar ve/veya zoonotik bulaşma) odaklanan yaklaşımların benimsenmesine odaklanacaktır. Yedi stratejik öncelik belirlenmiştir:

  • Öncelik 1: Üye Devletlere, ortaklara ve topluluk aktörlerine teknik RCCE rehberliği ve desteği sağlamak (Afrika Bölgesine yönelik hedefli destek)
  • Öncelik 2: Olay Yönetimi Destek Ekibinin teknik şartlarını (laboratuvar, aşılar, Enfeksiyon önleme ve kontrol, klinik yönetim vb.) ve harici iletişimleri desteklemek
  • Öncelik 3: mpox yanıtını bilgilendirmek için sosyo-davranışsal kanıtların mevcudiyetini artırmak
  • Öncelik 4: mpox ile ilişkili mevcut damgalamayı önlemek ve ele almak
  • Öncelik 5: CYBE ve HIV için mevcut programlara mpox önleme ve bakımını entegre etmek için fırsatları ve zorlukları belirlemek
  • Öncelik 6: Yüksek riskli gruplar, ortamlar ve davranışlar için halk sağlığı tavsiyesi sağlamak
  • Öncelik 7: Etkilenen nüfusları, mpox salgını müdahale stratejilerinin planlanması ve uygulanmasına dahil edilmesi.

Her bir öncelik alanı altında temel faaliyetler belirlenmiştir. DSÖ ayrıca mpox salgınları için geçici RCCE kılavuzunu da güncellenmektedir (ilk olarak Haziran 2022'de yayınlandı). Üç halk sağlığı tavsiye belgesi geliştirilme aşamasındadır: eşcinsel, biseksüel ve erkeklerle seks yapan diğer erkekler için tavsiyenin üçüncü yinelemesi; toplantı yapılan ortamlar için tavsiye; ve tesis içi mekanlarda ve etkinliklerde cinsel ilişkiyle ilgili için tavsiyeler. Bu belgeler önümüzdeki haftalarda yayınlanacaktır.

EPI-WIN/ Infodemic Yönetimi

1-21 Kasım dönemi için infodemik içgörüler şunu gösteriyor:

  • Kadınlar ve ikili (bibary) olmayan insanlar gibi demografik grupların mpox için bakım ararken yetersiz hizmet aldığını iddia eden çevrimiçi kullanıcılar arasında artan ilgi (ağırlıklı olarak ABD ve Birleşik Krallık'tan anlatılar)
  • Mpox'un ne ölçüde cinsel yolla bulaşan bir hastalık olarak kabul edilebileceği, sosyal medyada önemli tartışmalara yol açtı
  • Latin Amerika'da mpox yanıtının kötü yönetimi nedeniyle halk sağlığı yetkililerine yönelik eleştiriler ve aşı eksikliğine ilişkin sorular devam etmiştir.

Bölgesel Güncellemeler

DSÖ Batı Pasifik Bölgesi’nde mpox ile ilgili güncelleme

27 Kasım itibariyle, Batı Pasifik Bölgesi'ndeki (WPR) on iki ülke ve bölgeden toplam 223 doğrulanmış mpox vakası bildirilmiş olup bildirilen en erken hastalık başlangıç tarihi 19 Mayıs 2022'dir. Bölgede herhangi bir ölüm bildirilmemiştir. 29 Ağustos 2022 ile başlayan haftadan bu yana, WPR'de bildirilen haftalık yeni vaka sayısında genel bir düşüş eğilimi vardır. Bildirilen vakaların çoğu Avustralya'dan (143/223; %64), ardından Yeni Zelanda (36/223; %16) ve Singapur'dandır (19/223; %9).

Cinsiyetle ilgili verileri mevcut olan vakalardan (179/223; %80), 174’ü erkek ve 5’i kadındır. Yaş verileri mevcut olan vakaların (54/223; %24), %52'si 30-39 yaş arasındadır. WPR'de çocuklar (<17 yaş) arasında bildirilen hiçbir vaka olmamıştır. Cinsel yönelimle ilgili verilerin mevcut olduğu yerlerde (32/223; %14), erkeklerle seks yapan 29 vaka gey, biseksüel veya diğer erkekler ve ikisi kadın olmak üzere üç vaka heteroseksüel olarak tanımlanmıştır. WPR'de iletim modu hakkında sınırlı veri (9/223) mevcuttur; yedi vaka arasında cinsel yolla bulaşma, bir vakada ev içi bulaşma bildirilmiştir. İlk mesleki bulaşma, 22 Kasım 2022'de bir tıp çalışanının bir cilt lezyonundan numune alırken iğne batmasıyla maruz kalmasından sonra rapor edilmiştir.

Seyahat geçmişi hakkında mevcut verileri olanlardan (107/223; %48), 60'ı son üç hafta içinde uluslararası seyahat gerçekleştirdiklerini bildirmiştir. İmporte vakalar çoğunlukla Avrupa ve Kuzey Amerika'daki ülkelere seyahat ettiklerini bildirmiştir.

Raporlama sırasında ve verilerin mevcut olduğu yerlerde (48/223; %22), 40 vaka tedavi veya izolasyon için hastaneye yatırılmıştır olup yoğun bakım ünitelerine kabul edilen vakalara dair herhangi bir bildirim yoktur. Vaka raporlama formlarından alınan genomik dizileme verileri, yedi ülkeden vakaların %10'u (23/223) için GISAID'de mevcuttur ve tümü Clade IIb olarak rapor edilmiştir.

Batı Pasifik Bölgesi’nde DSÖ’nün mpox yanıtı

  • Sürveyans: Sürveyans verileri, açık kaynaklardan ve Üye Devletler tarafından UST bildirimleri aracılığıyla paylaşılan vaka raporlama formlarından günlük olarak toplanmaya devam etmektedir. 27 Kasım itibariyle, dokuz ülke ve bölge UST kapsamında bilgi paylaşmıştır. DSÖ, Uluslararası Sağlık Tüzüğü kanalları aracılığıyla iletişimi kolaylaştırmaktadır ve ayrıca, kayıtlı 12 ülke ve alan ve halihazırda anketi sunmuş olan sekiz ülke ile, mpox salgını yanıtının izlenmesi ve değerlendirilmesi için Üye Devletlerin UST anketini tamamlamasını desteklemektedir.
  • Laboratuvar: DSÖ, Üye Devletler ve bölgedeki referans laboratuvarları ile yakın işbirliği içinde çalışmaktadır. Ulusal Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü (NIID), Japonya ve Victorian Bulaşıcı Hastalıklar Referans Laboratuvarı (VIDRL), Avustralya ile ortaklaşa on ülke ve bölgeye numune sevki ve primerlerin, probların ve pozitif kontrollerin tedariki için destek sağlanmıştır. Yedi ülke ve bölge, ticari PCR kitleri elde etmek için destek talep etmiş olup 11 Üye Devletten 16 laboratuvar, DSÖ EQA programına katılmaktadır. Bölgesel stok etkinleştirilmiş olup DSÖ, reaktifler, bulaşıcı nakliyeciler, numune taşıma solüsyonları ve kişisel koruyucu ekipman dahil olmak üzere mevcut sarf malzemelerini göndermek için beklemededir.
  • Klinik yönetim ve Enfeksiyon Önleme ve Kontrol: Üye Devletler, enfeksiyon önleme ve kontrol hazırlığı için DSÖ'nün geçici hızlı müdahale rehberini (10 Haziran 2022) kullanmaktadır. Bugüne kadar DSÖ, iki Üye Devleti kılavuzları kendi yerel bağlamlarına uyarlamaları için desteklemiş olup ayrıca Üye Devletlerin mpox'un klinik özelliklerine ilişkin sorularına yanıt vermiştir. Enjeksiyon güvenliği ve keskin yaralanmaların önlenmesine ilişkin DSÖ kılavuzu dağıtılmaktadır.
  • Risk iletişimi ve topluluk katılımı: DSÖ, vakalara hazırlanmak, hastalık hakkında farkındalığı artırma çabalarını sürdürmek ve halk sağlığı tavsiyelerini paylaşmak için Sağlık Bakanlıkları ve ortaklarla iletişim kurmak üzere iletişim odak noktalarını desteklemektedir. DSÖ aynı zamanda risk altındaki grupları hedefleyen mesajları, sağlık çalışanları ve hastalar da dahil olmak üzere sağlık tesisleri için içerik ve materyaller geliştirerek ve halkın duyarlılığının nabzını tutarak söylentileri ve yanlış bilgileri tespit edip yanıtlamak ve iletişim yanıtını bilgilendirmek için bölgesel düzeyde sosyal dinleme yaparak etkili kanallar ve güvenilir kişiler aracılığıyla koordine etmekte ve yaymaktadır.

Teknik rehberlik ve diğer kaynaklar

Stratejik Planlama ve Küresel Destek

Uluslararası Sağlık Tüzüğü Acil Durum Komitesi ve Genel Müdürün Geçici Tavsiyeleri

Uluslararası Sağlık Tüzüğü Acil Durum Komitesi ve Genel Direktörün Geçici Tavsiyeleri

DSÖ Geçici Rehberlik ve Halk Sağlığı Tavsiyesi

  • WHO Surveillance, case investigation and contact tracing for Monkeypox: Interim guidance, 25 August 2022. https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MPX-Surveillance-2022.3
  • WHO Vaccines and immunization for monkeypox: Interim guidance, 24 August 2022. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/361894/WHO-MPX-Immunization-2022.2-eng.pdf
  • WHO Global clinical data platform for monkey case report form (CRF), 21 July 2022, https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MPX-Clinical_CRF-2022.3
  • Public health advice for gatherings during the current monkeypox outbreak, 28 June 2022: https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MPX-Gatherings-2022.
  • Clinical management and infection prevention and control for monkeypox: Interim rapid response guidance, 10 June 2022. https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MPX-Clinical-and-IPC-2022.1
  • Emergency use of unproven clinical interventions outside clinical trials: ethical considerations: https://www.who.int/publications-detail-redirect/9789240041745
  • WHO Technical brief (interim) and priority actions: enhancing readiness for monkeypox in WHO South-East Asia Region, 7 July 2022. https://cdn.who.int/media/docs/default-source/searo/whe/monkeypox/searo-mpx-tbrief22.pdf

Veri yönetimi

Risk iletişimi ve topluluk katılımı

  • Public health advice for sex workers on monkeypox 30 September 2022. https://www.who.int/publications/m/item/public-health-advice-for-sex-workers-on-monkeypox
  • Risk communication and community engagement public health advice on understanding, preventing and addressing stigma and discrimination related to monkey pox 1 September 2022. https://www.who.int/publications/m/item/communications-and-community-engagement-interim-guidance-on-usinginclusive-language-in-understanding--preventing-and-addressing-stigma-and-discrimination-related-to-monkeypox
  • Monkeypox Q&A, 31 August 2022. https://www.who.int/news-room/questions-and-answers/item/monkeypox
  • Monkeypox: public health advice for gay, bisexual and other men who have sex with men, 18 July 2022. https://www.who.int/publications/m/item/monkeypox-public-health-advice-for-men-who-have-sex-with-men
  • Risk communication and community engagement (RCCE) for monkeypox outbreaks: Interim guidance, 24 June 2022. https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MPX-RCCE-2022.1
  • Interim advice for public health authorities on summer events during the monkeypox outbreak in Europe, 2022. 14 June 2022. https://www.who.int/europe/publications/m/item/interim-advice-for-public-health-authorities--on-summerevents-during-the-monkeypox--outbreak-in-europe--2022
  •  Interim advice on Risk Communication and Community Engagement during the monkeypox outbreak in Europe, 2022. Joint report by WHO Regional office for Europe/ECDC, 2 June 2022. https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0009/539046/ECDC-WHO-interim-advice-RCCE-Monkeypox-2-06- 2022-eng.pdf
  • WHO Monkeypox outbreak: update and advice for health workers, 26 May 2022. https://www.who.int/docs/defaultsource/coronaviruse/risk-comms-updates/update_monkeypox-.pdf?sfvrsn=99baeb03_1
  • Risk communication and community engagement. Public health advice on the recent outbreak of monkeypox in the WHO European Region, 24 May 2022. https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0004/538537/public-health-advicemonkeypox-eng.pdf

EPI - WIN Web Seminerleri ve Güncellemeler

Mevcut maymun çiçeği salgınıyla ilgili önceki EPI-WIN Web Seminerlerinin kayıtları:

EPI-WIN Güncellemeleri

  • Update 79: Monkeypox outbreak update: Situation - transmission – countermeasures
  • Update 78: Monkeypox and mass gatherings
  • Update 77: Monkeypox outbreak, update and advice for health workers

Laboratuvar ve teşhis

  • Monkeypox: experts give virus variants new names, 12 August 2022. https://www.who.int/news/item/12-08-2022- monkeypox—experts-give-virus-variants-new-names
  • WHO Laboratory testing for the monkeypox virus: Interim guidance, 23 May 2022. https://apps.who.int/iris/handle/10665/354488
  • WHO Guidance on regulations for the transport of infectious substances 2021-2023, 25 February 2021. https://www.who.int/publications/i/item/9789240019720
  • Genomic epidemiology of monkeypox virus. https://nextstrain.org/monkeypox?c=country

Hastalık Salgın Haberleri ve durum raporları

  • Monkeypox outbreak 2022: https://www.who.int/emergencies/situations/monkeypox-oubreak-2022
  • Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #8- 19 October 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--8---19- october-2022
  • Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #7- 5 October 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--7---5- october-2022
  • Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #6- 21 September 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--6---21- september-2022
  • Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #5- 7 September 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--5---7- september-2022
  • Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #4- 24 August https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--4---24- august-2022
  • Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #3 - 10 August 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--3---10- august-2022
  • WHO Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #2 – 25 July 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--2---25- july-2022
  • WHO Multi-country outbreak of monkeypox, External situation report #1 - 6 July 2022: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-monkeypox--external-situation-report--1---6- july-2022
  • WHO disease outbreak news: Monkeypox, all items related to multi-country outbreak: https://www.who.int/emergencies/emergency-events/item/2022-e000121
  • WHO disease outbreak news: Monkeypox, all previous items including endemic countries and traveler-associated outbreaks: https://www.who.int/emergencies/emergency-events/item/monkeypox

Eğitim ve öğretim

  • WHO monkeypox outbreak toolbox, June 2022. https://www.who.int/emergencies/outbreak-toolkit/disease-outbreaktoolboxes/monkeypox-outbreak-toolbox
  • WHO factsheet on monkeypox, 19 May 2022. http://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/monkeypox
  • Health topics – Monkeypox: https://www.who.int/health-topics/monkeypox
  • Open WHO. Online training module. Monkeypox: Introduction. 2020 English: https://openwho.org/courses/monkeypox-introduction Français: https://openwho.org/courses/variole-du-singe-introduction
  • Open WHO. Extended training. Monkeypox epidemiology, preparedness and response. 2021. English: https://openwho.org/courses/monkeypox-intermediate; Français: https://openwho.org/courses/variole-du-singe-intermediaire

Diğer kaynaklar

  • WHO AFRO Weekly Bulletin on Outbreaks and Other Emergencies, all previous items: https://www.afro.who.int/healthtopics/disease-outbreaks/outbreaks-and-other-emergencies-updates
  • WHO 5 moments for hand hygiene. https://www.who.int/campaigns/world-hand-hygiene-day
  • WHO One Health. https://www.who.int/health-topics/one-healt
  • World Organisation for Animal Health, founded as OIE: Monkeypox. https://www.woah.org/en/disease/monkeypox/
  • Joint WHO Regional Office for Europe - European Centre for Disease Prevention and Control, Monkeypox surveillance bulletin Situation reports (who.int)
  • Joint WHO Regional Office for Europe - European Centre for Disease Prevention and Control, Monkeypox Resource toolkit to support national authorities and event organizers in their planning and coordination of mass and large gathering events. https://www.who.int/europe/tools-and-toolkits/monkeypox-resource-toolkit-for-planning-andcoordination-of-mass-and-large-gathering-events/
  • WHO. Monkeypox & mass gatherings. Recommendations for mass gatherings during a monkeypox outbreak. https://cdn.who.int/media/docs/default-source/epi-win/update78_monkeypox-massgatherings.pdf?sfvrsn=dfc9ee5a_1&download=true
  • WHO European Region Interim advice for public health authorities on summer events during the monkeypox outbreak in Europe, 2022 https://www.who.int/europe/publications/m/item/interim-advice-for-public-health-authorities--onsummer-events-during-the-monkeypox--outbreak-in-europe--2022
  •  Weekly epidemiological record (WER) no.11, 16 March 2018, Emergence of monkeypox in West Africa and Central Africa 1970-2017. http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/260497/WER9311.pdf;jsessionid=7AB72F28D04CFE6CE24996192FC4 78FF?sequence=1 Jezek Z., Fenner F.: Human Monkeypox. Monogr Virol. Basel, Karger, 1988, vol 17, pp 1-5. doi: 10.1159/isbn.978-3-318-04039-5
  • Clinical management and infection prevention and control for monkeypox: Interim rapid response guidance, 10 June 2022. https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MPX-Clinical-and-IPC-2022.1
  •  Monkeypox in the Region of the Americas - Risk assessment. https://www.paho.org/en/documents/monkeypox-regionamericas-risk-assessment
  •  WOAH Risk Guidance on Reducing Spillback of Monkeypox Virus from Humans to Wildlife, Pet Animals and other Animals
  • WOAH Website and FAQs on Monkeypox in animals

Ek 1: Veri, tablo ve şekil notları

Sunulan tüm veriler yorumlanırken dikkatli olunmalıdır. DSÖ, ulusal halk sağlığı yetkilileri ve farklı veri ekleme kriterleri ve farklı veri kesme süreleri kullanan diğer kaynaklar tarafından yayınlanan bilgi ürünleri arasında farklılıklar olması beklenmektedir. Doğruluğu ve güvenilirliği sağlamak için adımlar atılırken, tüm veriler sürekli doğrulamaya ve değişikliğe tabidir. Vaka tespiti, tanımlar, test stratejileri, raporlama uygulaması ve gecikme süreleri ülkeler/bölgeler/yönetim bölgeleri arasında farklılık göstermektedir. Diğerlerinin yanı sıra bu faktörler, gerçek vaka ve ölüm sayılarının değişken olarak eksik tahmin edilmesi ve bu verilerin küresel düzeyde yansıtılmasında değişken gecikmeler ile sunulan sayıları etkilemektedir.

[i]'Ülkeler', benzer statüdeki ülkeleri, bölgeleri, yönetim bölgelerini veya diğer yargı yetkilerini ifade edebilir. Kullanılan tanımlamalar ve bu materyallerin sunumu, DSÖ'nün herhangi bir ülke, bölge veya yönetim bölgesinin veya yetkili makamlarının yasal statüsüne veya hudut veya hudutlarının sınırlandırılmasına ilişkin herhangi bir görüşünün ifadesi anlamına gelmez.

Ek 2: 1 Ocak 2022 ve 27 Kasım 2022 tarihleri arasında ve saat 17:00 (CEST) itibariyle DSÖ Bölgelerince ve ülkeler tarafından doğrulanmış mpox vakaları

*21 günden uzun süredir vaka bildirilmeyen ülkeler

Bölge

Ülke

Doğrulanmış Vakalar

Ölüm Vakaları

 

Afrika

Benin*

3

0

Kamerun

16

2

Orta Afrika Cumhuriyeti*

12

0

Kongo*

5

0

Demokratik Kongo Cumhuriyeti*

206

0

Gana*

107

4

Liberya*

3

0

Mozambik*

1

1

Nijerya

624

7

Güney Afrika*

5

0

Amerika

Arjantin

894

0

Aruba*

3

0

Bahama*

2

0

Barbados*

1

0

Bermuda*

1

0

Bolivya

252

0

Brezilya

9905

12

Kanada

1449

0

Şili

1278

1

Kolombiya

3803

0

Kosta Rika

24

0

Küba

8

1

Curaçao*

3

0

Dominik Cumhuriyeti*

52

0

Ekvador

346

2

El Salvador

21

0

Guadelope*

1

0

Guatemala

172

0

Guyana*

2

0

Honduras

11

0

Jamaika

16

0

Martinik*

1

0

Meksika

3292

0

Panama

48

0

Paraguay

17

0

Peru

3444

0

Portoriko

205

0

San Martin*

1

0

ABD

29.001

14

Uruguay*

14

0

Venezüella*

10

1

Doğu Akdeniz

 

Bahreyn*

1

0

Mısır*

1

0

İran*

1

0

Ürdün*

1

0

Lübnan

24

0

Fas*

3

0

Katar*

5

0

Suudi Arabistan*

8

0

Sudan*

18

1

Birleşik Arap Emirlikleri*

16

0

Avrupa

Andorra*

4

0

Avusturya

326

0

Belçika*

789

1

Bosna Hersek*

9

0

Bulgaristan*

6

0

Hırvatistan*

29

0

GKRC + KKTC *

5

0

Çekya*

70

1

Danimarka*

191

0

Estonya*

11

0

Finlandiya

42

0

Fransa

4107

0

Gürcistan*

2

0

Almanya

3672

0

Cebelitarık*

6

0

Yunanistan

85

0

Grönland*

2

0

Macaristan

80

0

İzlanda*

16

0

İrlanda

217

0

İsrail

262

0

İtalya

918

0

Litvanya*

6

0

Letonya*

5

0

Lüksemburg*

57

0

Malta*

33

0

Monako*

3

0

Karadağ*

2

0

Hollanda

1248

0

Norveç

93

0

Polonya

213

0

Portekiz

948

0

Moldova*

2

0

Romanya

45

0

Rusya Federasyonu*

2

0

San Marino*

1

0

Sırbistan*

40

0

Slovakya*

14

0

Slovenya*

47

0

İspanya

7405

3

İsveç

220

0

İsviçre

546

0

Birleşik Krallık

3720

0

 

Türkiye*

12

0

 

Ukrayna*

5

0

Güney

doğu

Asya Bölgesi

Hindistan*

17

1

Endonezya*

1

0

Srilanka

1

0

Tayland

12

0

Batı Pasifik

Avustralya

143

0

Çin *

6

0

Guam*

1

0

Japonya*

7

0

Yeni Kaledonya*

1

0

Yeni Zelanda

36

0

Filipinler*

4

0

Güney Kore*

4

0

Singapur*

19

0

 

Vietnam*

2

0

Toplam

110 Ülke / Bölge / Yönetim Bölgesi

81.107

55

 

Etiketler:
Mpox

Kaynak: https://www.who.int/publications/m/item/multi-country-outbreak-of-mpox--external-situation-report--11---1-december-2022