12 Ocak 2023

Özet olarak salgın

18 Aralık 2022'de Sudan için UST Ulusal Odak Noktası, Sudan’ın Batı Darfur bölgesinde  yaşayan 48 aylık akut flask paralizi (AFP) olan bir erkek çocukta dolaşımda bulunan aşı kaynaklı poliovirüs tip 2 (cVDPV2) tespit edildiğini DSÖ'ye bildirmiştir. Vakada felç başlangıcı 31 Ekim'de görülmüştür. İzole edilen virüs, 2021'de Nijerya'nın Borno Eyaletinde dolaşan bir suşla çok yakından ilişkili olup 2020'de Sudan'da bir salgına neden olan bir cVDPV2 suşu ile ilgisi yoktur. 28 Kasım'da Federal Sağlık Bakanlığı (FMOH), etkilenen bölgelerde 13 yaşın altındaki çocuklar için bir aşılama kampanyası başlatmıştır. Global Polio Eradikasyon Girişimi'nin (GPEI) ortaklarının desteğiyle, yerel ve ulusal halk sağlığı yetkilileri tarafından derhal saha araştırmaları başlatılmıştır.

Salgının tanımı

18 Aralık 2022'de Sudan için UST Ulusal Odak Noktası, Sudan'ın Batı Darfur bölgesinde  akut flask paralizi (AFP) olan 48 aylık bir erkek çocukta dolaşımdaki aşı kaynaklı poliovirüs tip 2'nin (cVDPV2) tespit edildiğini DSÖ'ye bildirmiştir. Vakada 31 Ekim'de felç başlangıcı görülmüştür. 10 ve 12 Kasım 2022'de iki dışkı örneği toplanmış ve 16 Aralık'ta cVDPV2 olduğu doğrulanmıştır. Sekanslama sonuçları, izolatın 38 nükleotid değişikliğine uğradığını göstermiştir. İzole edilen virüs, 2021'de Nijerya'nın Borno eyaletinde dolaşan suşla çok yakından ilişkilidir. Mevcut vaka yeni bir importe vaka olup 2020'de Sudan'da bir salgına neden olan cVDPV2 suşu ile ilgisi yoktur.

2020'de cVDPV2 salgını Sudan'daki 18 eyaletten 15'ini etkilemiştir. Salgın, Çad'dan importe olan ve 58 çocukta felce neden olan bir cVDPV2'den kaynaklanmıştır. Salgına Müdahale Değerlendirmesi'nin (OBRA) 2 Temmuz - 1 Ağustos 2022 tarihleri arasında gerçekleştirilmesinin ardından Ağustos 2022'de salgının sona erdiği ilan edilmiştir.

Sudan'daki ulusal çocuk felci aşılama kapsamına ilişkin DSÖ-UNICEF 2021 tahminlerine göre, oral çocuk felci aşısı üçüncü doz (OPV3) ve inaktive edilmiş çocuk felci aşısı ilk doz (IPV 1) kapsamı sırasıyla %85 ve %94 olmuştur.

Çocuk Felci Epidemiyolojisi

Çocuk felci, büyük ölçüde beş yaşın altındaki çocukları etkileyen, kalıcı felce (yaklaşık 200 enfeksiyondan 1'i) veya ölüme (felç olanların %2-10'u) neden olan oldukça bulaşıcı bir hastalıktır.

Virüs insandan insana, esas olarak fekal-oral yolla veya daha az sıklıkla ortak bir araçla (örneğin, kontamine su veya yiyecek) bulaşır ve bağırsakta çoğalır, buradan sinir sistemini istila edebilir ve felce neden olur.

Kuluçka süresi genellikle 7-10 gündür, ancak 4-35 gün arasında değişebilir. Enfekte olanların %90 kadarı ya asemptomatiktir ya da hafif semptomlar gösterir ve hastalık genellikle fark edilmez.

Aşıdan türetilen çocuk felci virüsü, orijinal olarak OPV'de bulunan türden mutasyona uğramış, iyi belgelenmiş bir çocuk felci virüsü türüdür. OPV, bağırsakta sınırlı bir süre çoğalan ve böylece antikorlar oluşturarak bağışıklık geliştiren canlı, zayıflamış bir çocuk felci virüsü içerir. Nadir durumlarda, gastrointestinal sistemde çoğalırken, OPV suşları genetik olarak değişir ve çocuk felcine karşı tam olarak aşılanmamış topluluklarda, özellikle kötü hijyen, zayıf sanitasyon veya aşırı kalabalık olan alanlarda yayılabilir. Nüfus bağışıklığı ne kadar düşükse, bu virüs o kadar uzun süre hayatta kalır ve o kadar fazla genetik değişikliğe uğramaktadır.

Çok nadir durumlarda, aşı kaynaklı virüs, genetik olarak, vahşi çocuk felci virüsünün yaptığı gibi felce neden olabilecek bir forma dönüşebilir - bu, aşıdan türetilen çocuk felci virüsü (VDPV) olarak bilinen şeydir. VDPV'nin genetik olarak bağlantılı en az iki farklı kaynakta ve en az iki ay arayla saptanması, toplumda bulaşma kanıtı gösteren 'dolaşımda olan’ aşı kaynaklı poliovirüs tip 2 (cVDPV2) olarak sınıflandırılmalıdır.

Halk sağlığı yanıtı

FMOH, vakanın laboratuvar tarafından doğrulanmasından sonraki 24 saat içinde Sudan'da çocuk felci salgını ilan etti. Ayrıca FMOH, DSÖ, UNICEF ve GPEI ortaklarının desteğiyle aşağıdaki halk sağlığı önlemlerini uygulamıştır:

• Detaylı vaka soruşturması tamamlanmıştır.
• Alınacak halk sağlığı önlemlerini tartışmak için uzmanlardan oluşan bir iç istişare toplantısı düzenlenmiştir.
• 28 Kasım'da Federal Sağlık Bakanlığı (FMOH), etkilenen bölgelerde 13 yaşın altındaki çocuklar için bir aşılama kampanyası başlattı.
• 22 Aralık 2022'de bir risk değerlendirmesi yapılmış ve değerlendirmenin sonucuna göre Salgın Yanıt ve Hazırlık Grubuna her biri için beş yaşın altındaki 8.964.477 çocuk hedef kitlesiyle iki turlu Ulusal Bağışıklama Günleri yapılması önerilmiştir.

DSÖ risk değerlendirmesi

cVDPV2'nin ortaya çıkışı, rutin bağışıklamadaki boşlukları göstermektedir. Ayrıca, herhangi bir çocuk felci virüsünün dolaşımının riskini ve sonuçlarını en aza indirmek için her yerde yüksek düzeyde rutin aşılama kapsamı sürdürmenin önemini ve ayrıca herhangi bir çocuk felci virüsünün erken tespiti için kaliteli sürveyans sağlama ihtiyacını vurgulamaktadır.

Ayrıca, ülke içinde ve sınırlar arasında yaygın nüfus hareketi ve düşük aşılama kapsamı nedeniyle optimal olmayan nüfus bağışıklığı ile birleştiğinde, hastalığın ülke geneline yayılma riskini artırmaktadır.

DSÖ tavsiyesi

Tüm ülkelerin, özellikle çocuk felcinden etkilenen ülkeler ve bölgelerle sık seyahat eden ve temas halinde olanların, AFP vakaları için sürveyansı güçlendirmesi ve herhangi bir yeni virüsün importe olmasını hızlı bir şekilde tespit etmek ve hızlı bir yanıtı kolaylaştırmak için çevresel sürveyansı planlı bir şekilde genişletmeye başlaması önemlidir. Ülkeler, bölgeler ve alanlar ayrıca, herhangi bir yeni virüs girişinin sonuçlarını en aza indirmek için bölge düzeyinde tek tip yüksek rutin bağışıklama kapsamını sürdürmelidir.

DSÖ Uluslararası Seyahat ve Sağlık tavsiyeleri, çocuk felcinden etkilenen bölgelere giden tüm yolcuların çocuk felcine karşı tam olarak aşılanmasını tavsiye etmektedir. Enfekte bölgelerde ikamet edenler (ve dört haftadan uzun süredir ziyaretçiler), seyahatten sonraki dört hafta ila 12 ay içinde ek bir doz oral çocuk felci aşısı (OPV) veya etkisizleştirilmiş çocuk felci aşısı (IPV) olmalıdır.

Uluslararası Sağlık Tüzüğü (2005) kapsamında toplanan bir Acil Durum Komitesinin tavsiyesine dayanarak, çocuk felci virüsünün uluslararası yayılma riski, Uluslararası Öneme Sahip Halk Sağlığı Acil Durumu (PHEIC) olmaya devam etmektedir. Çocuk felci virüsü bulaşmasından etkilenen ülkeler Geçici Tavsiyelere tabidir. PHEIC kapsamında yayınlanan Geçici Tavsiyelere uymak için, çocuk felci virüsü bulaşmış herhangi bir ülke, salgını ulusal bir halk sağlığı acil durumu olarak ilan etmeli, ikamet edenlerin ve uzun süreli ziyaretçilerin ve hareket noktasında, aşılanmamış veya aşı durumunu kanıtlayamayanların aşılanmasını sağlamalıdır.

DSÖ, bu güncel olay için mevcut bilgilere dayanarak Sudan'a yönelik herhangi bir seyahat ve/veya ticaret kısıtlaması önermemektedir.

Ayrıntılı bilgi için aşağıdaki bağlantılara bakınız:

• Global Polio Eradication Initiative:http://polioeradication.org/
• Poliomyelitis Fact sheets:https://www.who.int/topics/poliomyelitis/en/
• WHO immunization dashboard:https://immunizationdata.who.int/
• GPEI Public health emergency status:http://polioeradication.org/polio-today/polio-now/public-health-emergency-status/
• International travel and health:https://www.who.int/ith/en/
• Vaccine-derived polioviruses:http://polioeradication.org/polio-today/polio-prevention/the-virus/vaccine-derived-polio-viruses/
• Polio outbreak in Sudan successfully stopped and declared closed:https://www.emro.who.int/polio-eradication/news/polio-outbreak-in-sudan-successfully-stopped-and-declared-closed.html