Bu raporda aşağıda yer alan başlıklar halinde COVID-19 ile ilgili en son veriler paylaşılmaktadır:

• Küresel Epidemiyolojik Durum
• Takip edilen SARS-CoV-2’nin endişe verici varyantları ve Omicron’un alt  varyantları
• DSÖ Bölgelerine Göre Genel Durum
• Hastaneye kaldırılan ve Yoğun Bakıma alınan vakalar

KÜRESEL EPİDEMİYOLOJİK DURUM

29 Ocak 2023 tarihi itibarıyla veriler

Küresel olarak, son 28 günde (2 - 29 Ocak 2023) yaklaşık 20 milyon yeni vaka ve 114.000'den fazla ölüm vakası rapor edilmiştir; önceki 28 güne kıyasla sırasıyla %78'lik bir düşüş ve %65'lik bir artış söz konusudur (Şekil 1) , Tablo 1). Son haftalardaki epidemiyolojik eğilimler, Batı Pasifik Bölgesi'nde, özellikle Çin'de büyük bir vaka ve ölüm vakası dalgası tarafından yönetilmiştir. 29 Ocak 2023 itibariyle, dünya çapında 753 milyondan fazla doğrulanmış vaka ve 6,8 milyondan fazla ölüm vakası rapor edilmiştir.

Bildirilen COVID-19 vakalarındaki mevcut eğilimler, yaygınlık araştırmalarının gösterdiği gibi, gerçek küresel enfeksiyon ve yeniden enfeksiyon sayısının olduğundan az tahmin edilmektedir.(1–4) Bunun nedeni kısmen test sayısındaki azalma ve birçok ülkede raporlamadaki gecikmelerdir. Bu raporda sunulan veriler eksik olabilir ve bu nedenle dikkatle yorumlanmalıdır. Ek olarak, önceki haftalara ait veriler, rapor edilen COVID-19 vakalarındaki ve ülkeler tarafından yapılan ölüm vakalarındaki geriye dönük değişiklikleri içerecek şekilde sürekli olarak güncellenmektedir.

Bu rapordan itibaren, epidemiyolojik eğilimlerdeki değişiklikleri 28 günlük bir aralık kullanarak sunmaktayız. Bu da vaka sayılarındaki haftalık dalgalanmaları yumuşatmaya yardımcı olur ve pandeminin nerede hızlandığı veya yavaşladığına dair daha net bir resim sağlamaktadır. Haftalık verilere, tam veri setinin indirilebildiği DSÖ COVID-19 panosundan erişilebilir.

Şekil 1: 29 Ocak 2023 itibariyle DSÖ bölgeleri tarafından haftalık olarak bildirilen COVID-19 vakalarının sayısı **

 ** Ek 1: Veri, tablo ve şekil notlarına bakınız.

Bölgesel düzeyde, yeni bildirilen 28 günlük vaka sayısı tüm DSÖ bölgelerinde azalmıştır: Batı Pasifik Bölgesi (%-81), Güneydoğu Asya Bölgesi (%-71), Avrupa Bölgesi (%-63) , Amerika Bölgesi (%-35), Afrika Bölgesi (%-20) ve Doğu Akdeniz Bölgesi (%-15). Yeni bildirilen 28 günlük ölüm vakalarının sayısı üç bölgede artmıştır: Batı Pasifik Bölgesi (%+173), Doğu Akdeniz Bölgesi (%+29) ve Amerika Bölgesi (%+13). Üç DSÖ bölgesinde ölüm sayıları azalmıştır: Güneydoğu Asya Bölgesi (%-62), Afrika Bölgesi (%-45) ve Avrupa Bölgesi (%-25).

Ülke düzeyinde, 28 günlük en yüksek yeni vaka sayıları Çin (11 354 058 yeni vaka; -%85), Japonya (3 207 097 yeni vaka; -%20), Amerika Birleşik Devletleri (1 513 538 yeni vaka; -%16), Güney Kore  (1 032 801 yeni vaka; -%43) ve Brezilya’dan (459 986 yeni vaka; -%54) rapor edşilmiştir. 28 günlük en yüksek yeni ölüm vakası sayıları Çin (62.759 yeni ölüm; +%244), Amerika Birleşik Devletleri (14.625 yeni ölüm; +%31), Japonya (10.122 yeni ölüm; +%46), Birleşik Krallık (3137 yeni ölüm; -%3) ve Brezilya’dan (2889 yeni ölüm; -%24) bildirilmiştir.

Tablo 1. 29 Ocak 2023 itibarıyla DSÖ Bölgesi tarafından yeni bildirilen ve kümülatif doğrulanmış COVID 19 vakaları ve ölüm vakaları**

* Önceki yedi gün ile karşılaştırıldığında son yedi gün içinde yeni teyit edilen vaka/ölüm sayısındaki ve önceki 28 gün ile karşılaştırıldığında son 28 gündeki değişim yüzdesi. Önceki haftalara ait veriler, ülkelerden gelen düzeltmelerle sürekli olarak güncellenmektedir. ** Bkz. Ek 1: Veri, tablo ve şekil notları

COVID-19 ile ilgili en son veriler ve bilgiler için lütfen aşağıdaki adresleri ziyaret ediniz:

• DSÖ COVID-19 Paneli
• DSÖ COVID-19 Haftalık Operasyonel Güncelleme ve Haftalık Epidemiyolojik Güncelleme
• DSÖ COVID-19 ayrıntılı sürveynas veri panosu
• DSÖ COVID-19 politika özetleri

Şekil 2.  23 - 29 Ocak 2023, önceki haftaya göre son yedi gün içinde doğrulanmış COVID-19 vakalarındaki yüzdelik değişim**

** Ek 1, veri, tablo ve şekil notlarına bakınız 

Şekil 3. 23 - 29 Ocak 2023 tarihleri arasında önceki haftaya göre son yedi gün içinde doğrulanmış COVID-19 ölüm vakalarındaki yüzdelik değişim**

 ** Ek 1, veri, tablo ve şekil notlarına bakınız.

Endişe Verici SARS-CoV-2 varyantları ve takip altında olan Omicron alt varyantları

Coğrafi yayılımı ve prevelansı

Küresel olarak, 30 Aralık 2022'den 30 Ocak 2023'e kadar, GISAID aracılığıyla 90.985 SARS-CoV-2 dizisi paylaşılmıştır. Bunların arasında 90.937 dizi, son 30 gün içinde küresel olarak bildirilen dizilerin %99,9'undan fazlasını Omicron endişe verici varyantı (VOC) oluşturmuştur .

Küresel düzeyde, BA.5 ve alt soyları baskın olmaktadır. Epidemiyolojik 2. haftada (9 - 15 Ocak 2023), GISAID'e gönderilen tüm dizilerin %65,7'sini (16 357 dizi ile) oluşturmuşturlar. BA.2 ve alt soylarının prevalansı %14,6 (3645 dizi), BA.4 ve alt soylarının  prevalansı %0,3 (68 dizi) olmuştur. Ocak 2023'te dünya genelinde ilk üç varyant BQ.1.1 (%28,2), BQ.1 (%14,1) ve XBB.1.5 (%11,5) olmuştur.

BQ.1.1 ve BQ.1, BA.5 alt soylarıdır, XBB.1.5 ise BA.2 soyundan gelen bir rekombinant soydur. Varyant dolaşım dinamikleri, dolaşımda olan önceki varyantlar, aşılama kapsamı ve uygulanan halk sağlığı ve sosyal önlemler dahil olmak üzere çeşitli faktörler nedeniyle DSÖ bölgesine göre ve aynı bölgedeki ülkeler arasında farklılık göstermektedir. Ocak 2023 boyunca, her bölgede en yaygın görülen ilk üç varyant aşağıdaki gibi olmuştur:

• Afrika (332 dizi): BQ.1.1 (%23,7), BA.2.10.1 (%12,3) ve XBB.2 (%12,1);

• Amerika(40 010 dizi): BQ.1.1 (%37,5), XBB.1.5 (%19,6) ve BQ.1 (%19,6);

• Doğu Akdeniz (85 dizi): XBB.1 (%37,2), BN.1 (%10,3) ve BA.5.2 (%10,3);

• Avrupa (40 379 sekans): BQ.1.1 (%31,3), BQ.1 (%13,0) ve CH.1.1 (%12,3);

• Güneydoğu Asya (389 dizi): XBB.1 (%41,1), BQ.1.1 (%14,3) ve BA.2.10.1 (%6,0);

• Batı Pasifik (15 515 dizi): BA.5.2 (%30,1), BF.7 (%13,2) ve BQ.1.1 (%8,5).

DSÖ şu anda dört Omicron alt soyunun izlenmesine öncelik vermektedir. Bu varyantlar, dolaşımdaki diğer varyantlara göre bazı ülkelerde yaygınlıktaki artış veya büyüme hızı avantajına ilişkin sinyallere ve uygunluk (fitness) avantajı sağladığı bilinen veya şüphelenilen ek amino asit değişikliklerine dayalı olarak araştırmaya dahil edilmektedir. Epidemiyolojik 2. hafta boyunca, BQ.1.1 (7189 dizi, %28,9) dahil olmak üzere 1.147 BF.7 dizisi (%4,6), 11.674 BQ.1* dizisi (%46,9) rapor edilmiştir. BA.2.75.2 (35 dizi, <%1) ve CH.1.1 (1672 dizi, %6.7) dahil olmak üzere 3.473 BA.2.75 dizisi (%13.9) görülmüştür. Son olarak, XBB.1.5 (3.005 dizi, %12,1) dahil olmak üzere 4.049 XBB* dizisi (%16,3) küresel olarak GISAID'e iletilmiştir.

Ek kaynaklar:

• Tracking SARS-CoV-2 Variants
• TAG-VE statement on Omicron sublineages BQ.1 and XBB
• COVID-19 new variants: Knowledge gaps and research
• Genomic sequencing of SARS-CoV-2: a guide to implementation for maximum impact on public health
• VIEW-hub: repository for the most relevant and recent vaccine data

* tüm alt soyları gösterir.

 

DSÖ BÖLGELERİNE GÖRE DURUM

 

Epidemiyolojik Hafta ( 2-29 Ocak 2023)

 

Afrika Bölgesi

Afrika Bölgesi, son 28 günde 26.005 yeni vaka bildirerek önceki 28 günlük döneme göre %20'lik bir düşüş bildirmiştir. Verilerin mevcut olduğu 50 ülkeden dokuzu (%18) yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmiş olup en yüksek orantılı artışlar Kongo Cumhuriyeti (bire karşı altı yeni vaka; +%500), Zambiya (4514 - 832 yeni vaka; +%443) ve Mozambik’te (955 - 324 yeni vaka; +%195) gözlenmiştir. En yüksek yeni vaka sayıları Güney Afrika (5626 yeni vaka; 100.000'de 10 yeni vaka; -%1), Reunion (5394 yeni vaka; 100.000'de 602.5 yeni vaka; -%23) ve Zambiya'dan (4514 yeni vaka; 100.000'de 24,6 yeni vaka; +%443) rapor edilmiştir.

Afrika Bölgesi'nde 28 günlük yeni ölüm vakası sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %45 azalarak 98 yeni ölüm vakası bildirilmiştir. En yüksek yeni ölüm vakası sayıları Güney Afrika (27 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%74), Zambiya (16 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%220) ve Zimbabve'den (13 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%24) rapor edilmiştir.

DSÖ Afrika Bölge Ofisi: https://www.afro.who.int/health-topics/coronavirus-covid-19

Amerika Bölgesi

Amerika Bölgesi, son 28 günde 2.463.829 yeni vaka bildirerek önceki 28 günlük döneme göre %35'lik bir düşüş bildirmiştir. Verilerin mevcut olduğu 56 ülkeden 11'i (%20) yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış rapor etmiş olup en yüksek orantılı artışlar Saint Kitts ve Nevis (29'a karşı üç yeni vaka; +%867), Saba/Karayip Hollandası ( dörde bir yeni vaka; +%300) ve Jamaika’da (616'ya karşı 167 yeni vaka; +%269) gözlenmiştir. En yüksek yeni vaka sayıları Amerika Birleşik Devletleri (1.513.538 yeni vaka; 100.000'de 457.3 yeni vaka; -%16), Brezilya (459.986 yeni vaka; 100.000'de 216.4 yeni vaka; -%54) ) ve Meksika’dan (102.228 yeni vaka; 100.000'de 79.3 yeni vaka; -%7) bildirilmiştir.

 

Amerika Bölgesi'nde 28 günlük yeni ölüm vakası sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %13 artarak 21 638 yeni ölüm vakası rapor edilmiştir. En yüksek yeni ölüm sayıları Amerika Birleşik Devletleri (14.625 yeni ölüm; 100.000'de 4.4 yeni ölüm; +%31), Brezilya (2889 yeni ölüm; 100.000'de 1.4 yeni ölüm; -%24) ve Kanada’dan (954 yeni ölüm; 100.000'de 2,5 yeni ölüm; -%23) bildirilmiştir.

DSÖ Amerika Bölge Ofisi: https://www.paho.org/en/topics/coronavirus-infections/coronavirus-disease-covid-19-pandemic

Doğu Akdeniz Bölgesi

Doğu Akdeniz Bölgesi son 28 günde 19.319 yeni vaka bildirerek önceki 28 günlük döneme göre %15 düşüş kaydetmiştir. Verilerin mevcut olduğu 22 ülkeden dördü (%18) yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış bildirmiş olup en yüksek orantılı artışlar Tunus (2707'ye karşı 499 yeni vaka; +%442), Lübnan (5454'e karşı 2094 yeni vaka; +%160) ve İran’da (2906'ya karşı 1341 yeni vaka; +%117) gözlenmiştir. En yüksek yeni vaka sayıları Lübnan (5454 yeni vaka; 100.000'de 79.9 yeni vaka; +%160), İran (2906 yeni vaka; 100.000'de 3.5 yeni vaka; +%117) ve Katar’dan (2806 yeni vaka; 100.000'de 97.4 yeni vaka; -%70) rapor edilmiştir.

 

Bölge'de 28 günlük yeni ölüm vakası sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %29 artarak 211 yeni ölüm vakası bildirilmiştir. En yüksek yeni ölüm vakası sayıları İran (59 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%23), Suudi Arabistan (50 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%6) ) ve Lübnan’dan (39 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; +%388) rapor edilmiştir.

 

DSÖ Doğu Akdeniz Bölge Ofisi: http://www.emro.who.int/health-topics/corona-virus/index.html

 

Avrupa Bölgesi

Avrupa Bölgesi son 28 günde 1.478.735 yeni vaka bildirerek önceki 28 günlük döneme göre %63'lük bir düşüş bildirmiştir. Verilerin mevcut olduğu 61 ülkeden dördü (%7) yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış rapor etmiş olup en yüksek orantılı artışlar Kosova[1] (251'e karşı 70 yeni vaka; +%259), Gürcistan ( 4310'a karşı 2591 yeni vaka; +%66) ve Karadağ’da (1475'e karşı 959 yeni vaka; +%54) gözlenmiştir. En yüksek yeni vaka sayıları Almanya (348.443 yeni vaka; 100.000'de 419 yeni vaka; -%57), İtalya (260.958 yeni vaka; 100.000'de 437.5 yeni vaka; -%59) ve Fransa'dan ( 184 864 yeni vaka; 100 000'de 284,2 yeni vaka; -%85)  bildirilmiştir.

 

Avrupa Bölgesi'nde 28 günlük yeni ölüm vakası sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %25 azalarak 15.643 yeni ölüm vakası bildirilmiştir. En yüksek yeni ölüm vakası sayıları Birleşik Krallık (3137 yeni ölüm; 100.000'de 4.6 yeni ölüm; -%3), Fransa (2042 yeni ölüm; 100.000'de 3.1 yeni ölüm; -%28) ve İtalya'dan ( 1915 yeni ölüm; 100 000'de 3,2 yeni ölüm; -%36) rapor edilmiştir.

 

DSÖ Avrupa Bölge Ofisi: https://www.euro.who.int/en/health-topics/health-emergencies/coronavirus-covid-19.

Güneydoğu Asya Bölgesi

Güneydoğu Asya Bölgesi, son 28 günde 17.000'in üzerinde yeni vaka bildirerek önceki 28 günlük döneme göre %71'lik bir düşüş bildirmiştir. Verilerin mevcut olduğu 10 ülkeden biri (%10) yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış rapor etmiştir: Butan (67'ye karşı 26 yeni vaka; +%158). En yüksek yeni vaka sayıları Endonezya (9392 yeni vaka; 100.000'de 3,4 yeni vaka; -%77), Hindistan (3990 yeni vaka; 100.000'de <1 yeni vaka -%24) ve Tayland'dan (3065 yeni vaka; 100 000'de 4,4 yeni vaka; -%75)  bildirilmiştir.

 

Bölge'de 28 günlük yeni ölüm vakası sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %62 azalarak 428 yeni ölüm vakası bildirilmiştir. En yüksek yeni ölüm vakası sayıları Tayland (196 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%49), Endonezya (184 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%71) ve Hindistan’dan ( 35 yeni ölüm; 100.000'de <1 yeni ölüm; -%55) rapor edilmiştir.

 

DSÖ Güney Doğu Asya Bölge Ofisi: https://www.who.int/southeastasia/outbreaks-and-emergencies/novel-coronavirus-2019.

Batı Pasifik Bölgesi

Pasifik Bölgesi, son 28 günde yaklaşık 16 milyon yeni vaka bildirmiş olup önceki 28 günlük döneme göre %81 düşüş yaşamıştır. Verilerin mevcut olduğu 35 ülkeden dördü (%11) yeni vakalarda %20 veya daha fazla artış rapor etmiş olup en yüksek orantılı artışlar Samoa (96'ya karşı 21 yeni vaka; +%357), Mikronezya (Federe Devletleri) (442'ye karşı 198 yeni vaka; +%123) ve Amerikan Samoas’nda (35'e karşı 21 yeni vaka; +%67) gözlenmiştir. En yüksek yeni vaka sayıları Çin (11 354 058 yeni vaka; 100 000'de 771,7 yeni vaka; -%85), Japonya (3 207 097 yeni vaka; 100 000'de 2535,7 yeni vaka; -%20) ve Güney Kore’den (1 032 801 yeni vaka; 2014, 100 000'de 5 yeni vaka; -%43) bildirilmiştir.

Batı Pasifik Bölgesi'nde 28 günlük yeni ölüm vakası sayısı bir önceki 28 günlük döneme göre %173 artarak 76 354 yeni ölüm vakası  rapor edilmiştir. En yüksek yeni ölüm vakası sayıları Çin (62.759 yeni ölüm; 100.000'de 4.3 yeni ölüm; +%244), Japonya (10.122 yeni ölüm; 100.000'de 8 yeni ölüm; +%46) ve Avustralya'dan (+%46.1633 yeni ölüm; 100.000'de 6,4 yeni ölüm; +%299) bildirilmiştir.

 

DSÖ Batı Pasifik Bölge Ofisi: https://www.who.int/westernpacific/emergencies/covid-19

Hastaneye kaldırılan ve Yoğun Bakıma alınan vakalar

Küresel düzeyde, 28 günlük dönemde (26 Aralık 2022'den 22 Ocak 2023'e kadar), toplam 180.280 hastaneye yeni yatış ve 4.469 yoğun bakım ünitesine (YBÜ) yeni yatış bildirilmiştir. Sunulan hastaneye yatış verileri başlangıç niteliğindedir ve yeni veriler kullanıma sunuldukça değişebilir. Ayrıca, hastaneye yatış verileri raporlama gecikmelerine tabidir. Bu veriler, hem rastlantısal SARS-CoV-2 enfeksiyonu vakaları ile hem de COVID-19 hastalığı nedeniyle hastaneye yatışları da içerebilir.

 

Küresel olarak, bu dönemde 50 (%21) ülke DSÖ'ye en az bir kez  hastaneye yeni yatışlarla ilgili veri bildirmiştir. Hastaneye yeni yatışlarla ilgili veri bildiren ülke oranının en yüksek olduğu Bölge Avrupa Bölgesi (24 ülke; %39), bunu Doğu Akdeniz Bölgesi (beş ülke; %23), Afrika Bölgesi (sekiz ülke; %16), Amerika Bölgesi (sekiz ülke; %14), Batı Pasifik Bölgesi (dört ülke; %11) ve Güneydoğu Asya Bölgesi (bir ülke; %9) takip etmektedir. Söz konusu dönem için sürekli#2 hastane yeni yatışlar bildiren ülkelerin oranı %10 (24 ülke) olmuştur.

 

Altı DSÖ bölgesinde, 28 günlük dönemde toplam 35 (%15) ülke DSÖ'ye en az bir kez  YBÜ’ye yeni yatışlar hakkında veri bildiriminde bulunmuştur. Yoğun bakım ünitesine yeni  yatışlara ilişkin veri bildiren ülke oranının en yüksek olduğu bölge Avrupa Bölgesi (17 ülke; %28) olmuş olup bunu Doğu Akdeniz Bölgesi (altı ülke; %27) ve Batı Pasifik Bölgesi (dört ülke; %11), Amerika Bölgesi (altı ülke; %11) ve Afrika Bölgesi (iki ülke; %4) izlemiştir. Güneydoğu Asya Bölgesi'ndeki hiçbir ülke, 28 gün boyunca yoğun bakım ünitesine yeni  yatışlara ilişkin veri bildiriminde bulunmamıştır. Söz konusu dönem için sürekli olarak YBÜ’ye yeni kabulleri bildiren ülkelerin oranı %7'dir (16 ülke).

 

Toplamda 200'den fazla hastaneye yeni yatış olduğu dönemde tutarlı bir şekilde rapor veren 15 ülke arasında, dört ülke önceki 28 güne (28 Kasım - 25 Aralık 2022) kıyasla artış eğilimi göstermiştir: Meksika (5183'e karşı 3169 hastaneye yeni yatış; +%64) , Yunanistan (6434'e karşı 5224 hastaneye yeni yatış; +%23), Şili (2409'a karşı 2225 hastaneye yeni yatış; +%8) ve Arjantin (4023'e karşı 3749 hastaneye yeni yatış; +%8).

 

Dönem boyunca toplam 40'tan fazla yoğun bakım ünitesine yeni yatış ile tutarlı bir şekilde rapor veren 11 ülke arasında, beş ülke önceki 28 güne kıyasla artan bir eğilim göstermiştir: Yunanistan (228'e karşı 171 yoğun bakıma yeni  yatış; +%33), Arjantin (166'ya karşı 137) yoğun bakım ünitesi yeni yatış; %21), Meksika (70'e karşı 52 yoğun bakım ünitesine yeni yatış; +%35), Letonya (58'e karşı 41 yoğun bakım ünitesine yeni yatış; +%41) ve Şili (50'ye karşı 39  yoğun bakım ünitesine yeni yatış; +%28).

 

Şekil 4. 15 Ocak 2023 itibarıyla DSÖ'ye haftalık olarak bildirilen COVID-19 vakaları, ölüm vakaları, hastane ve yoğun bakım ünitesine yatışlar

 

 

Not: Son haftalar raporlama gecikmelerine tabidir ve düşüş eğilimi olarak yorumlanmamalıdır. Kaynak: DSÖ Ayrıntılı Gözetim Panosu

 

# Burada kullanıldığı şekliyle "sürekli olarak", 28 günlük süreyi oluşturan ardışık dört hafta için hastaneye yeni yatışlar ve yoğun bakım ünitesi kabulleri için veri sunan ülkeleri ifade eder.

 

Ek 1. Veri, tablo ve şekil notları

 

Sunulan veriler, ülkelerden/bölgelerden DSÖ'ye bildirilen, büyük ölçüde DSÖ vaka tanımlarına ve sürveyans klavuzuna dayanan resmi laboratuvar onaylı COVID-19 vaka ve ölümlerine dayanmaktadır. Doğruluk ve güvenilirliği sağlamak için adımlar atılırken, tüm veriler sürekli doğrulama ve değişikliğe tabidir; ve bu verileri yorumlarken, gerçek vaka ve ölüm oranı insidansının olduğundan düşük tahmin edilmesi ve bu verileri küresel düzeyde yansıtmada değişken gecikmeler gibi, sunulan sayıları etkileyen birkaç faktör nedeniyle dikkatli olunmalıdır. Vaka tespiti, dahil etme kriterleri, test stratejileri, raporlama uygulamaları ve veri kesme ve gecikme süreleri ülkeler/bölgeler arasında farklılık göstermektedir. Az sayıda ülke/bölge, şüpheli ve laboratuvar onaylı vakaları birlikte rapor etmektedir. DSÖ, ulusal halk sağlığı yetkilileri ve diğer kaynaklar tarafından yayınlanan bilgi ürünleri arasında farklılıklar olması beklenmektedir.

 

epi-data-support@who.int adresine e-posta gönderilerek yapılan geçmiş veri düzenlemesinin bir kaydı talep edilebilmektedir. Talep ederken lütfen ilgilendiğiniz ülke (ler)i, süreyi ve talep / kullanım amacını belirtiniz. Önceki durum raporları düzenlenmeyecektir; en güncel veriler için https://covid19.who.int/ adresine bakınız. Ülkeler, bölgeler ve alanlar ve DSÖ Bölgeleri (önceki sayılarda rapor edilmiştir) tarafından son yedi gün içinde bildirilen doğrulanmış COVID-19 vakaları ve ölümleri  “https://covid19.who.int/table” adresinde mevcuttur.

 

Ülkeler', benzer statüdeki ülkeleri, bölgeleri, alanları veya diğer yargı yetkilerini ifade edebilmektedir. Kullanılan isimler ve bu yayındaki materyalin sunumu, DSÖ tarafından herhangi bir ülkenin, bölgenin, şehrin veya otoritenin yasal statüsü, yetkileri veya hudutlarının sınırlandırılması ile ilgili herhangi bir fikrin ifade edildiği anlamına gelmemektedir. Haritalardaki noktalı ve kesik çizgiler, henüz tam olarak anlaşmaya varılamayan yaklaşık sınır çizgilerini temsil etmektedir. Ülkeler, bölgeler ve alanlar, DSÖ yönetim bölgesi altında düzenlenmiştir. Belirli şirketlerin veya üreticilerin ürünlerinden bahsedilmesi, DSÖ tarafından onaylandığını veya söz konusu https://www.who.int/publications/m/item/weekly-epidemiological-update-on-covid-19---14-september-2022benzer nitelikteki diğer ürünlerin yerine önerildiğini ima etmemektedir. Hatalar ve eksiklikler hariç olmak üzere, tescilli ürünlerin isimleri, baş harfleri büyük olacak şekilde ayırt edilmektedir.

 

[1]  Kosova'ya yapılan tüm atıflar Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 1244 (1999) sayılı kararı bağlamında anlaşılmalıdır. Haritada Sırbistan ve Kosova vakalarının sayısı (UNSCR 1244, 1999) görselleştirme amacıyla hazırlanmıştır.

[2]  Arjantin ile Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı hükümetleri arasında Falkland Adaları (Malvinas) üzerindeki egemenlik konusunda bir anlaşmazlık bulunmaktadır.

 

Kuzey Kore’deki COVID-19 salgınına ilişkin güncellemeler, laboratuvar tarafından doğrulanmış COVID 19 vakalarının sayısı bildirilmediğinden bu rapora dahil edilmemiştir.

 

Ek 2.  SARS-CoV-2 varyantlarının değerlendirilmesi ve sınıflandırılması

 

DSÖ, ulusal makamlar, kurumlar ve araştırmacılarla işbirliği içinde, SARSCoV-2 varyantlarının bulaşmayı veya hastalık özelliklerini değiştirip değiştirmediğini veya hastalığın yayılmasını kontrol etmek için uygulanan aşıların, terapötiklerin, teşhislerin veya halk sağlığı ve sosyal önlemlerin (PHSM) etkinliğini etkileyip etkilemediğini rutin olarak değerlendirmektedir. Potansiyel endişe verici varyantları (VOC'ler), önemli varyantları (VOI'ler) veya izleme altındaki varyantları (VUM'ler), küresel halk sağlığına yönelik risk temelinde düzenli olarak değerlendirilir.

 

Varyantların sınıflandırmaları, dolaşımdaki varyantların sürekli gelişimini ve bunların değişen epidemiyolojisini yansıtmak için gerektiğinde revize edilecektir. Varyant sınıflandırması için kriterler ve şu anda dolaşımda olan ve daha önce dolaşımda olan VOC'ler, VOI'ler ve VUM'ların listeleri, DSÖ SARS-CoV-2 varyantlarını İzleme web sitesinde mevcuttur. Ulusal makamlar başka varyantları belirlemeyi seçebilir ve yeni ortaya çıkan varyantları ve bunların etkilerini araştırmak ve raporlamak için şiddetle teşvik edilir.

 

DSÖ, yaygınlık ve viral özelliklerdeki değişiklikleri izlemek için VOC'lerin soyundan gelenler de dahil olmak üzere SARS-CoV-2 varyantlarını izlemeye devam etmektedir. Omicron soyundan gelen soyların dolaşımını açıklayan mevcut eğilimler, COVID-19 sürveyans sistemlerinin sınırlamaları dikkate alınarak yorumlanmalıdır. Bunlar, ülkeler arasındaki dizileme kapasitesi ve örnekleme stratejilerindeki farklılıkları, örnekleme stratejilerinde zaman içinde meydana gelen değişiklikleri, ülkeler tarafından yürütülen testlerde ve paylaşılan dizilerdeki azalmaları ve dizi verilerinin GISAID'e yüklenmesindeki gecikmeleri içermektedir. (5)

 

Kaynaklar: